Rozdział napisany w oparciu o 5 Księgę Mojżeszową 4-6,28.
Pan oznajmił Mojżeszowi, iż bliski jest czas objęcia Kanaanu w posiadanie. Sędziwy prorok stanął na wzniesieniach, górujących nad rzeką Jordan oraz ziemią obiecaną i z głębokim zainteresowaniem przypatrywał się dziedzictwu swego ludu. Czy byłoby to możliwe, by wyrok, wydany na niego za jego grzech w Kadesz, mógł być odwołany? Z głęboką żarliwością błagał: “Panie! Boże mój! Zacząłeś ukazywać swemu słudze swoją wielkość i możną rękę swoją. Któryż Bóg na niebie i na ziemi dokonuje takich dzieł jak twoje, i tak potężnych czynów jak twoje? Pozwól, proszę, niech i ja przejdę i zobaczę tę piękną ziemię, która leży za Jordanem, te piękne góry i Liban”. 5 Mojżeszowa 3,24.25. PP 345.1
Odpowiedź brzmiała: “Dosyć! Nie mów już do mnie o tej sprawie. Wejdź na szczyt góry Pizga i skieruj swe oczy na zachód, na północ, na południe i na wschód, i obejrzyj to własnymi oczyma, gdyż Jordanu tego nie przekroczysz”. 5 Mojżeszowa 3,26.27. PP 345.2
Bez szemrania poddał się Mojżesz rozporządzeniu Bożemu. I teraz z wielkim niepokojem myślał o Izraelu. Któż inny będzie tak głęboko zainteresowany ich dobrem jak on? Całe swe serce wylał w modlitwie: “Niechaj Pan, Bóg duchów wszelkiego ciała, wyznaczy męża, który by przewodził zborowi, który by szedł na ich czele i chodził przed nimi, który by ich wyprowadzał i przyprowadzał, aby zbór Pana nie był jak owce, które nie mają pasterza”. 4 Mojżeszowa 27,16.17. PP 345.3
Pan wysłuchał modlitwę swego sługi i odpowiedział: “Weź Jozuego, syna Nuna, męża obdarzonego duchem, i połóż na nim swoją rękę. I postaw go przed Eleazarem, kapłanem, i przed całym zborem, i na ich oczach ustanów go wodzem. Złóż na niego część swojego dostojeństwa, aby mu byli posłuszni wszyscy w zborze synów izraelskich”. Wiersz 18-20. Jozue długo już asystował Mojżeszowi, a ponieważ był mężem mądrym, zdolnym i wiernym został wybrany jako jego następca. PP 345.4
Mojżesz włożył na niego swoje ręce, co łączyło się z powierzeniem najbardziej doniosłej odpowiedzialności i Jozue został uroczyście ustanowiony wodzem Izraela. Był teraz także dopuszczony do udziału w rządzeniu. Mojżesz powtórzył zgromadzeniu słowa Pana, dotyczące Jozuego: “Lecz przed Eleazara, kapłana, on przychodzić będzie, a ten będzie pytał dla niego Pana o wyrok urim. Na jego słowo będą wychodzić i na jego słowo wchodzić, on a z nim wszyscy synowie izraelscy i cały zbór”. 4 Mojżeszowa 27,21. PP 345.5
Zanim zrzekł się swego wysokiego stanowiska, widzialnego wodza Izraela, Mojżesz otrzymał polecenie, by szczegółowo opowiedział historię wyswobodzenia z Egiptu i wędrówek po pustyni oraz powtórzył w skrócie prawo, ogłoszone na górze Synaj. W czasie, gdy był dany zakon, tylko niewielu z obecnego zgromadzenia, było wystarczająco dorosłych, by zrozumieć straszną powagę tej chwili. Z uwagi na to, że wkrótce mieli przekroczyć Jordan i posiąść ziemię obiecaną, Bóg chciał przedstawić im wymagania swego prawa i nakazać im posłuszeństwo jako warunek pomyślności. PP 346.1
Mojżesz stanął przed ludem, powtarzając ostatnie ostrzeżenia i napomnienia. Jego twarz była oświetlona świętym światłem. Jego włosy zbielały ze starości, ale postać była wyprostowana. Oblicze tryskało zdrowiem i niesłabnącą energią, a oko miał bystre i nie zamglone. Była to ważna chwila, Mojżesz z głębokim wzruszeniem opisał miłość i łaskę ich wszechmocnego Opiekuna. PP 346.2
“Zapytaj się dawnych czasów, które były przed tobą od dnia, kiedy stworzył Bóg na ziemi człowieka i od krańca aż po kraniec niebios, czy stało się już coś tak wielkiego albo czy słyszano kiedy o czymś podobnym? Czy kiedykolwiek jakiś lud słyszał głos Boga przemawiającego spośród ognia, jak ty słyszałeś i pozostałeś żywy? Albo czy spróbował jakiś bóg przyjść i wziąć sobie jakiś naród spośród innego narodu przez doświadczenia, znaki i cuda oraz przez wojnę, ręką możną i wyciągniętym ramieniem, przez wielkie i straszne czyny, jak to wszystko, co Pan, wasz Bóg na oczach twoich uczynił dla was w Egipcie? Tobie to ukazano, abyś poznał, że Pan jest Bogiem. Oprócz niego nie ma innego”. 5 Mojżeszowa 4,32-35. PP 346.3
“Nie dlatego, że jesteście liczniejsi niż wszystkie inne ludy, przylgnął Pan do was i was wybrał, gdyż jesteście najmniej liczni ze wszystkich ludów. Lecz z miłości swej ku wam i dlatego, że dochowuje przysięgi, którą złożył waszym ojcom, wyprowadził was Pan możną ręką i wybawił cię z domu niewoli, z ręki faraona, króla egipskiego. A tak wiedz, że Pan, Bóg twój, jest Bogiem, Bogiem wiernym, który do tysiącznego pokolenia dochowuje przymierza i okazuje łaskę tym, którzy go miłują i strzegą jego przykazań”. 5 Mojżeszowa 7,7-9. PP 346.4
Naród izraelski zawsze był gotowy przypisywać swoje kłopoty Mojżeszowi, ale teraz ich podejrzenia, iż kierowała nim duma, ambicja czy egoizm, pierzchły i z zaufaniem słuchali jego słów. Mojżesz wiernie przedstawiał im ich grzechy i przestępstwa ich ojców. Podczas długiej wędrówki po pustyni często odczuwali zniecierpliwienie i buntowali się, ale Pan nie był odpowiedzialny za zwłokę w wejściu do Kanaanu. Bardziej niż oni smucił się, że nie może im natychmiast dać w posiadanie obiecanej ziemi i przez to pokazać wszystkim narodom swą potężną moc w oswobodzeniu swego narodu. Ze swym niedowierzaniem Bogu, swą pychą i niewiarą nie byli przygotowani do wejścia do Kanaanu. W żadnym wypadku nie mogli reprezentować takiego ludu, którego Panem jest Bóg, ponieważ nie mieli Jego cech: czystości, dobroci i łaskawości. Gdyby ich ojcowie poddali się w wierze prowadzeniu Bożemu, gdyby rządzili się Jego wyrokami i kroczyli według Jego rozporządzeń, już dawno mieszkaliby w Kanaanie jako mający powodzenie, święty i szczęśliwy naród. Zwłoka w wejściu do ziemi obiecanej zniesławiła Boga i pomniejszyła Jego chwałę w oczach okolicznych narodów. PP 346.5
Mojżesz, który rozumiał istotę i wartość prawa Bożego, zapewnił lud, że żaden inny naród nie miał tak mądrych, sprawiedliwych i łaskawych praw, jak te, które zostały dane Hebrajczykom: “Patrzcie! Nauczyłem was ustaw i praw, jak mi rozkazał Pan, mój Bóg, abyście tak postępowali w ziemi, do której wchodzicie, aby ją wziąć w posiadanie. Przestrzegajcie ich więc i spełniajcie je, gdyż one są mądrością waszą i roztropnością waszą w oczach ludów, które usłyszawszy o wszystkich tych ustawach, powiedzą: Zaprawdę, mądry i roztropny jest ten wielki naród”. 5 Mojżeszowa 4,5.6. PP 347.1
Mojżesz zwrócił ich uwagę na to, że “onego dnia stał przed oblicznością Pana, Boga swego, na Horebie” i rzucił wyzwanie zastępom izraelskim: “Bo któryż wielki naród ma bogów tak bliskich, jak bliski jest nam Pan, nasz Bóg, ilekroć go wzywamy. I któryż wielki naród ma ustawy i prawa tak sprawiedliwe, jak cały ten zakon, który wam dziś nadaję”. 5 Mojżeszowa 4,7.8. PP 347.2
Dzisiaj to wezwanie, skierowane niegdyś do Izraela, mogłoby być powtórzone. Prawa, które Bóg dał swemu dawnemu ludowi, są mądrzejsze, lepsze i bardziej humanitarne niż prawa najbardziej cywilizowanych narodów na ziemi. Prawa tych narodów noszą znamiona słabości i namiętności nie odrodzonego serca, natomiast prawa Boże mają boską pieczęć. PP 347.3
“Lecz was zabrał Pan i wyprowadził z żelaznego pieca”, oświadczył Mojżesz, “abyście byli mu jego własnym ludem”. 5 Mojżeszowa 4,20. Następnie opisał im ziemię, do której mieli wkrótce wejść, i która miała być ich, pod warunkiem, że będą posłuszni prawu Bożemu. Jakże te słowa musiały poruszyć serca Izraelitów, gdy przypomnieli sobie, że ten, który im tak żarliwie przedstawiał błogosławieństwa ziemi obiecanej, będzie przez ich grzech wyłączony z udziału w dziedzictwie swego ludu. Mojżesz mówił dalej: PP 347.4
“Gdyż Pan, Bóg twój, wprowadza cię do ziemi pięknej (...) gdyż ziemia, do której idziecie, aby ją posiąść, nie jest taką jak ziemia egipska, skąd wyszliście, którą zasiawszy swoim ziarnem, nawadniałeś swoimi nogami, jak ogród warzywny. Lecz ziemia, do której się przeprawiacie, aby ją posiąść, to ziemia gór i dolin, zraszana z nieba wodą deszczu”, [idziecie] “do ziemi, gdzie bystre rzeki i źródła tryskają w dolinie i na górze; do ziemi pszenicy, jęczmienia, winnej latorośli, drzewa figowego i drzewa granatu, do ziemi drzewa oliwnego, oliwy i miodu; do ziemi, w której bez ograniczeń będziesz spożywał chleb i niczego ci nie będzie brakować, do ziemi, której kamienie są z żelaza i z której gór będziesz wydobywał miedź”. “Jest to ziemia, o którą Pan, Bóg twój, się troszczy. Stale spoczywają na niej oczy Pana, Boga twego, od początku roku do końca roku”. 5 Mojżeszowa 8,7-9; 11,10-12. PP 347.5
“A gdy Pan, twój Bóg, wprowadzi cię do ziemi, którą twoim ojcom: Abrahamowi, Izaakowi, Jakubowi, poprzysiągł dać tobie wraz z wielkimi i pięknymi miastami, których nie budowałeś. Domy, pełne wszelkich dóbr, których nie gromadziłeś, i wykute studnie, których nie wykuwałeś, winnice i sady oliwkowe, których nie sadziłeś, a jednak będziesz z nich jadł do syta. Strzeż się, abyś nie zapomniał o Panu”. “Strzeżcie się, abyście nie zapomnieli o przymierzu Pana, waszego Boga (...). Gdyż Pan, twój Bóg, jest ogniem trawiącym. On jest Bogiem zazdrosnym”. Jeżeli zaś będą czynić to, co jest złe w oczach Pana, to wtedy, powiedział Mojżesz, “rychło doszczętnie wyginiecie w tej ziemi, do której przeprawicie się przez Jordan, aby ją wziąć w posiadanie”. 5 Mojżeszowa 6,10-12; 4,23-24.26. PP 348.1
Po publicznym powtórzeniu w krótkości zakonu, Mojżesz zakończył pracę spisywania wszystkich praw, ustaw i sądów, które mu dał Bóg oraz wszystkich przepisów, dotyczących systemu ofiarniczego. Księgę, która to wszystko zawierała, powierzył odpowiednim urzędnikom i dla bezpieczeństwa umieszczono ją z boku arki przymierza. Wielki wódz stale miał obawę, by lud nie oddalił się od Boga. W swym przemówieniu w najbardziej wzniosłych i wzruszających słowach opisał im błogosławieństwa, które, pod warunkiem posłuszeństwa, mogą być im dane, oraz przekleństwa, które będą następstwem grzechu: PP 348.2
“Jeżeli zaś usłuchasz głosu Pana, Boga twego, i będziesz pilnie spełniał wszystkie jego przykazania, które ja ci dziś nadaję” “błogosławiony będziesz w mieście, błogosławiony będziesz na polu. Błogosławione będzie twoje potomstwo, plon twojej ziemi, rozpłód twego bydła (...). Błogosławiony będzie twój kosz i twoja dzieża; błogosławione będzie twoje wejście i twoje wyjście; powali Pan twoich nieprzyjaciół, którzy powstają przeciwko tobie (...). Pan każe, aby było z tobą błogosławieństwo w twoich spichlerzach i w każdym przedsięwzięciu twoich rąk”. 5 Mojżeszowa 28,1-8. PP 348.3
“Lecz jeżeli nie usłuchasz głosu Pana, Boga twego, i nie będziesz pilnie spełniał wszystkich jego przykazań i ustaw jego, które ja ci dziś nadaję, to przyjdą na cię te wszystkie przekleństwa i dosięgną cię”, “Wśród wszystkich ludów, do których zaprowadzi cię Pan, będziesz przedmiotem grozy, szyderczych przypowieści i drwin” “I rozproszy cię Pan pomiędzy wszystkie ludy, od krańca po kraniec ziemi, i będziesz tam służył innym bogom, których nie znałeś ani ty, ani twoi ojcowie, bogom z drewna i kamienia. Ale i u tych narodów nie będziesz miał wytchnienia i nie będzie odpoczynku dla stopy twojej nogi, lecz Pan da ci tam serce zatrwożone, oczy przygasłe i duszę zbolałą. Życie twoje będzie ustawicznie zagrożone i lękać się będziesz nocą i dniem, i nie będziesz pewny swego życia. Rano będziesz mówił: Oby już był wieczór, a wieczorem będziesz mówił: Oby już było rano, z powodu trwogi twego serca, która cię ogarnie, i na widok tego, co będziesz oglądał twymi oczyma”. 5 Mojżeszowa 28,15.64-67. PP 348.4
Natchniony proroczym duchem, patrząc przez stulecia daleko w przyszłość, Mojżesz opisał straszliwe sceny ostatecznej klęski Izraela jako narodu i zniszczenie Jerozolimy przez wojska rzymskie. “Sprowadzi Pan na ciebie naród z daleka, z krańca ziemi, jakby orlim lotem, naród, którego języka nie słyszałeś. Naród o srogim obliczu, który nie okaże względu starcowi i nad pacholęciem się nie zlituje”. 5 Mojżeszowa 28,49.50. PP 349.1
Kompletne zniszczenie ziemi i okrutne cierpienia ludu w czasie oblężenia Jerozolimy przez Tytusa, stulecia później, zostało plastycznie zobrazowane: “Ten pożre pogłowie twego bydła i plon twojej ziemi, aż będziesz wytępiony (...) będzie cię oblegał we wszystkich twoich miastach, aż padną twoje wysokie i warowne mury, w których pokładałeś ufność w całej twojej ziemi (...). Będziesz jadł twoje własne potomstwo, ciała twoich synów i córek, które dał ci Pan, Bóg twój, w czasie oblężenia i ucisku, jakim uciśnie cię twój nieprzyjaciel (...). Kobieta najbardziej między wami wydelikacona i wypieszczona, która nigdy nie próbowała postawić stopy swojej nogi na ziemi, ponieważ była zbyt wypieszczona i wydelikacona będzie zazdrościć umiłowanemu swemu mężowi (...) nawet swoich dzieci, które porodzi, gdyż sama potajemnie zjadać je będzie z braku czegokolwiek innego w czasie oblężenia i ucisku, jaki uciśnie cię twój nieprzyjaciel w twoich miastach”. 5 Mojżeszowa 28,51-53.56-67. PP 349.2
Mojżesz zakończył tymi wstrząsającymi słowami: “Biorę dziś przeciwko wam na świadków niebo i ziemię. Położyłem dziś przed tobą życie i śmierć, błogosławieństwo i przekleństwo. Wybierz przeto życie, abyś żył, ty i twoje potomstwo. Miłując Pana, Boga twego, słuchając jego głosu i lgnąc do niego, gdyż w tym jest twoje życie i przedłużenie twoich dni, abyś mieszkał na ziemi, którą Pan przysiągł dać twoim ojcom, Abrahamowi, Izaakowi i Jakubowi”. 5 Mojżeszowa 30,19.20. PP 349.3
By prawdy te zaszczepić głębiej we wszystkich umysłach, wielki wódz zawarł je w świętym wierszu. Ta pieśń jest nie tylko pieśnią historyczną, lecz także proroczą. Opowiedział w niej szczegółowo, jak w przeszłości Bóg cudownie postępował ze swoim ludem oraz zapowiedział wielkie wydarzenia w przyszłości, ostateczne zwycięstwo wiernych, gdy Chrystus przyjdzie po raz drugi w potędze i chwale. Ludziom przykazano, by zapamiętali tę poetycką opowieść i uczyli jej swoje dzieci oraz dzieci ich dzieci. Miała być śpiewana przez zgromadzenie, gdy zbierano się na nabożeństwo i powtarzana przez ludzi, którzy udawali się do swoich codziennych zajęć. Obowiązkiem rodziców było, aby te słowa wpoić we wrażliwe umysły dzieci, tak by jej nigdy nie zapomniały. PP 349.4
Ponieważ Izraelici mieli być, w szczególnym sensie, strażnikami i opiekunami Bożego prawa, musieli wyjątkowo dobrze zapamiętać doniosłość jego przykazań oraz znaczenie posłuszeństwa, a następnie przekazać to swoim dzieciom oraz dzieciom ich dzieci. W odniesieniu do tych praw Pan rozkazał: “Będziesz je wpajał w twoich synów i będziesz o nich mówił, przebywając w swoim domu, idąc drogą, kładąc się i wstając (...). Wypiszesz je też na odrzwiach twojego domu i na twoich bramach”. 5 Mojżeszowa 6,7.9. PP 349.5
A gdy ich dzieci zapytają w przyszłości: “Co to za nakazy, ustawy i prawa, które nakazał wam Pan, Bóg wasz” — wtedy rodzice powtórzą im tę historię i opowiedzą, jak Bóg łaskawie z nimi postępował, jak ich Pan wyzwolił, by mogli być posłuszni Jego prawu, i ogłosił im to. “I nakazał nam Pan spełniać te wszystkie przepisy, okazywać cześć zbożną Panu, Bogu naszemu, aby nam się dobrze powodziło po wszystkie dni naszego życia, jak to jest dzisiaj. I będzie nam poczytane za sprawiedliwość, gdy dołożymy starań, aby spełniać wobec Pana, Boga naszego, te wszystkie przykazania, jak nam nakazał”. 5 Mojżeszowa 6,20.24.25. PP 350.1