BANANDI, comene comene bene awo mbapya mu umoyo wa u-Kristu, nyengo zinyake bakusuzgika na maghanoghano gha nkayiko. Viripo vintu vinandi mu Baibulo vyeneivyo bakutondeka kulongosora, panji kupulikiska, ndipo Satana wakucita ivi kusunkunyiska cipulikano cawo cakuti malembo ndi civumbuzi cakufumira kucanya. Bakufumba,“Kasi nditiyimanye uli ntowa yeneco? Usange Baibulo ndi Mazgu gha Ciuta nadi, kasi nditi ndisutuke uli ku nkayiko izi na vyakukwebeska ivi”? MGK 81.1
Ciuta kuti wakutifumba kuti tipulikane kwambura kutipa ukaboni weneco wakuzengapo cipulikano cithu cara. Kubako kwake, nkhalo yake, kuneneska kwa Mazgu ghake, vyose ivi mbu kaboni wakukhazikika weneuwo ukusimikizgira mitima yithu, ndipo ukaboni uwo ngunandi. Ndipo uli Ciuta walije kufumyapo vyakukayikisha. Cipulikano cikwenera kwimilira pa ukaboni, pa vyakuwoneka na maso cara. Wose awo bakukhumba kukayika bati bayisange nyengo, penepapo wose awo bakukhumba kumanya unenesko, bati basange ukaboni wakukwana kuzengapo cipulikano cawo. MGK 81.2
Nkwambura macitiko kuti vinjeru vya muntu vimanyisiske nkhalo panji mlimo wa Ciuta wa muyirayira. Nanga kube kwa ba vinjeru, na kusambiriska, Mtuba wakuwoneka mu kazimizimi na mu cindindi. “Kasi nanga ungapenja-penja vibi ungamsanga Ciuta? Kasi ungamusanga wankongono fikepo fwanthu? Mphaka za Iye ziri kutali umo kuliri ku mtambo—iwe kasi ungacitaci? Mphasi pa kunyang’amira kuruska dindi—iwe kasi ungamanyaci? (Yobe 11: 7, 8). MGK 81.3
Mpostoli Paulos wakuti, “Nawo mbucindami wa usambazi wa mahara na kumanya Ciuta! Meruzgiro ghake ngambura mapenjeko ‘mwe, na ntowa zake zambura marondezgeko! (Ba Roma 11: 33). Kweni nanga “Mabingu na cisi vikumzingirira; urunji na weruzgo ndi lufura lwa cizumbe cake”. (Masalmo 97: 2). Tingamanya kuwona umo wakucitira nase, na ntowa izo wakuciti- ramo milimo, mwakuti timanye kutemwa na lusungu lwambura kumara lwakurungana na nkongono zambura kumara. Tingamanya kumanyiska vinandi vya milimo yake vyeneivyo vingaticitira uweme kuvimanya; kweni kurutirira apo tikwenera kugomezga woko lake leneilo likumanya kucita vyose, na mtima wenewuwo ngwakuzura kutemwa. MGK 81.4
Mazgu gha Ciuta, nga ndi umo yiliri nkhalo yake, ghakurongora vya mucindindi vyeneivyo nta vingamanyikwa pakweru ku bantu. Umo kwananga kukanjirira mu caru, kuwa kwa Yesu mu thupi, kubabikaso, cizguka ca bakufwa, na visambizgo vinandi vya mu Baibulo, ndi vya mucindindi vikuru vyeneivyo muntu kuti wangavipataula cara, nesi kuvimanyiska. Kweni palije cifukwa cakuti tikayikire na mazgu gha Ciuta cifukwa cakuti tikutondeka kumanyiska vya mucindindi vya ukuru wake. Mu caru cithu ici tazingirizgika na vya mucindindi vyeneivyo kuti tingavipima cara. Kabiro ka umoyo nanga kangaba kacoko uli ‘we, nkakusuzga comene mwakuti nanga mba vinjeru comene nabo balije nkongono zakwandulira. Kose kose kuli vya minthondwe vyeneivyo ise kuti tingavimanya cara. Kasi tizizwenge pakusanga kuti mu vya mzimu namo vilimo vyamucindindi vyeneivyo kuti tingavipima cara? Comene comene suzgo liri pa kuwura nkongono na kucepa kwa vinjeru vya bantu. Ciuta wali kutipa mu Malembo ukaboni wakufikapo pa kunena nkhalo yake ya u-Ciuta, ndipo ise tileke kukayika ico ghakuyowoya Mazgu ghake cifukwa cakuti tikutondeka kupulikiska vya mu cindindi vyose vya ukuru wake. MGK 82.1
M postoli Petros wakuti, “Virimo vinyake vinonono kupulikikwa, vyeneivi bantu bambura kusambira na bambura kucintha bakuvibendezgera pharaniko lawo”. (2 Petros 3: 16). Maunonono gha mu Malembo vikucicizgika na bakayiki kuti ndivyo vikususkana na Baibulo; kweni kuti ndimo kuliri cara, vyeneivi ndivyo mbukaboni wakukhora kuti nadi ghali kuperekeka na Ciuta. Nga mubengevye vyakunyang’amira vya Ciuta mu Baibulo, kweni mubenge vya pa kweru na vyakupulikikwa ku ta bantu, mphanyi Baibulo lili kutondeka kuyegha ukaboni wambura kuteta wa mazaza gha Ciuta. Kunozga kwake na vya mucindindi vya makani ghakurembekamo, vikwenera kukuzga cipulikano cithu kuti nadi ndigho Mazgu gha Ciuta. MGK 82.2
Baibulo wakuvumbura unenesko mu upusu na mu kufikapo kwakulingana na vyakunweka vya mu mutima wa muntu, ceneico cili kuzizwiska basambiri comene, uku cikovwira awo bakujiyuyura na bambura kusambira kumanya ntowa ya ciponosko. Ndipo uli, unenesko upusu uwu uli na visambizgo vya pa lamya, kuyakafika kutari, kuruskirako vinjeru vya bantu, mwakuti ise tingamanya kuvipokera cifukwa Ciuta ndiyo wali kuvilongosola. Ndimo vinjeru vya ciponosko vikajurikira kwa ise mwakuti muntu wali yose wawone marwayo gheneghagho wakwenera kudyakamo pa kung’anamukira kwa Ciuta, na cipulikano mu Fumu yithu Yesu Kristu, kuti tiponoskekere mu ntowa yakukhazikika na Ciuta; ndipo uli pasi pa unenesko uwu, wakumanca kupulikikwa mwa upusu nteura, pali vya mu cindindi vyeneivyo vikubisa ucindarni wake, — vyamucindindi ivyo vikuvuska maghanoghano pakupenja-penja unenesko, kweni vikumupa cipulikano uyo wakupenja unenesko na mtima wose. Para wakupenjerezga malemba comene, wakupokera cisimikizgo cakuti ndi Mazgu gha Ciuta wa moyo, ndipo kweruzga kwa muntu kukathera kwa ukuru wa civumbuzi wa Ciuta. MGK 83.1
Kunena kuti ise nta tingamanya kupulikiska unenesko wa mu Baibulo, ndiko nkuzomera kuti vinjeru vya muntu wa mazuba ghacoko waka nvyakuperera pakukora vintu vya muyaya, kuti muntu, na vinjeru vyake vyakumara lubiro vya wuntu, nta wangafikapo kupulikiska milimo ya Ciuta Mumanyi-vyose. MGK 83.2
Pakutondeka kumanya vya mucindindi vyake vyose, awo bakukayika na bambura kupulikana, bakukana Mazgu gha Ciuta; ndipo kuti ndi wose awo bakupulikana na Baibulo beneawo bali kuphokwa ku urwani uwu cara. Mpostoli wakuti, “Cenjerani, mwa babali, mzire pakunji mu yumoza wa imwe ubemo mtima uheni wambura cipulikano, wakupatukako kwa Ciuta wamoyo. (Ba Hebere 3: 12). Nkuweme kusambira comene visambizgo vya Baibulo, na kupenjerezga “Vya ndimba vya Ciuta”. (1 Bakorinte 2: 10), nga ndi umo vikuvumbukwira mu Malembo. Nanga “Vya mucindindi nvya Yehova Ciuta withu”, “kweni ivyo vyavumbukwa nvyithu”. Duteronome 29: 29). Kweni mlimo wa Satana nkupuvyiska nkongono ya kusankha ya mtima. Kujituntumuska kukusazgikana na maghanoghano gha unenesko wa Baibulo, nteura bantu bakukwiya na kuthereskeka para bakutondeka kulongosola vigaba vyose vya Malembo kwakuyana na umo bakukhumbira. Nca soni kwa iwo kuzomera kuti bakupulikiska Mazgu gha Ciuta cara. Kuti bakukhumba kulindizga na kuzizipizga mpaka Ciuta wawone kuti ncakwenerera kuti wabavumbulire unenesko kwa iwo. Iwo bakughanaghana kuti vinjeru vyawo vya wuntu vyambura kovwirika, vingamanya kubabaulizgira Mazgu gha Ciuta, ndipo pakutondeka kucita ici, bakukana mazaza ghake ghose. Ncaunenesko kuti maghanoghano na visambizgo vyeneivyo banandi bakughanaghana kuti vikufumira mu Baibulo vilije lufura mu visambizgo vyake, ndipo nadi vikupambana na mazgu gha uvumbuzi. Vintu ivi viri kupereka nkayiko na kwenjerwa mu mitima ya banandi. Kweni kuti vikucitika cifukwa ca Mazgu gha Ciuta cara, kweni cifukwa cakuti muntu mweneuyo wakughabendezga. MGK 83.3
Nga cibenge camacitiko kuti bantu bakulengeka bapokerenge vinjeru vyakufikapo kumumanya Ciuta na milimo yake fikepo fwanthu, ipo pakufika apa, kuti mphanyi bakusangaso unenesko, panji kukura mu kamanyiro, panji kukura mu kaghanaghaniro na mu mtima cara. Ciuta kuti mphanyi ndi mkuruso cara; ndipo muntu, wati wafika pa cigoti ca kamanyiro, mphanyi wali kuleka kukura. Tiyeni ticindike Ciuta kuti ndimo viliri cara. Ciuta ngwa muyaya; mwa Iyo “viri kubisika vyakuzirwa vyose vya vinjeru na kamanyiro”. (Ba Kolose 2: 3). Ndipo kwa muyirayira bantu bayamukupenjerezga, na kusambira, kweni kuti bayamkuvimara vyakuzirwa vya vinjeru vyake, vya uweme wake, na vya nkongono zake cara. MGK 84.1
Ciuta wakukhumba kuti nanga mube mu umoyo uno unenesko wa Mazgu ghake uvumbulikenge ku bantu bake. Yiripo ntowa yimoza pera mu yeneyiyo tingapokerera kamanyiro aka. Tingamanya kupokera kamanyiro ka Mazgu gha Ciuta na ungweru wa Mzimu weneuwo ukapereka mazgu gheneghagho. “ Palive muntu wakumanya vya Ciuta, kweni Mzimu wa Ciuta pera”, “Pakuti Mzimu wakusanda vintu vyose, vya ndimba navyo vya Ciuta. “ (1 Ba Korinte 2: 10, 11). Ndipo phangano la Mponoski ku basambiri bake likaba lakuti, “Kweni para wiza Iye, Mzimu wa Unenesko, wizamkumurongozgerani mu unenesko wose... pakuti wati watorengeko vyane na kumuvumbulirani imwe”. (Yohane 16: 13, 14). MGK 84.2
Ciuta wakukhumba kuti muntu wacitirenge mlimo nkongono zake zakughanaghanira; ndipo kusambira Baibulo kuti kukhomeskeke na kuwuska maghanoghano kwakuruska kusambira kantu kanyake ako kaliko. Ndipo uli ticenjere tileke kuzgora maghanoghano kuti ghawusike na kutomboroka kwa wuntu. Usange kuti tikukhunba cara kuti Malembo ghazurane waka mu mitu yithu, mwakuti tingatondeka kumanya unenesko wake, ipo tibenge na cipulikano nga nca mwana, bakupusumpha pakusambira, na kufumba covwiro ca Mzimu Mutuba. Pakumanya nkongono na vinjeru vya Ciuta, na kuperebera kwithu kumanyiska ukuru wake, tibenge ba kujiyuyura, ndipo tijurenge Mazgu ghake, nga ndi para tikwiza panthazi zake, na wofi utuba. Para tikwiza ku Baibulo, maghanoghano ghapanikizgenge kuti kuli mazaza ghakuru, ndipo mtima na vinjeru vijikamirenge INE NDINE MUKURU. MGK 85.1
Pali vintu vinandi vyakusuzga panji vyakubisika, vyeneivyo Ciuta wangavyandura na kuvizgora vya pafupi kwa beneawo bakukhumba kuvimanya. Kweni kwambura urongozgi wa Mzimu Mtuba, titipe kubendezga Malembo. Kulipo kuberenga Baibulo kunandi kwenekuko kulije canduro, ndipo kanandi kukupweteka comene. Para Mazgu gha Ciuta ghakujurika kwambura ncindi na kuromba; para maghanoghano na kutemwa vikuleka kuratiskika pa Ciuta, panji kuyana na khumbo lake, mtima ukuzuzgika na nkayiko; ndipo mu kusambira Baibulo mukufuma kuwura kupulikana. Mrwani wakuwusa maghanoghano, ndipo wakutiphalira kang’anamuliro keneako kuti nkakuneneska cara. Para bantu bakuleka kukhumba kukoreskana na Ciuta mu mazgu na mu milimo yawo, penepapo, nanga bangaba bakusambira comene, bati bapuvye pakapulikiro ka Malembo, ndipo kuti nkuweme cara kupulikana na kalongosolero kawo. Beneawo bakulabiska pa Malembo mwakuti basangemo vyakupambana balije maso gha uzimu. Na mboniwoni zakubendera bati bawone vinandi vyakukayikiska na kuwura kupulikana na vintu vyeneivyo nvyakupulikikwa makora na vya pafupi. MGK 85.2
Nanga babise vibe we, cifukwa cikuru ico cikucitiska nkayiko na kuwura kupulikana, ndi kutemwa kucita uheni, visambizgo na urongozgi wa Mazgu gha Ciuta kuti nviweme ku mtima wakujikuzga na wakutemwa kucita uheni cara, ndipo wose awo bakukana kupulikira ivyo ghakuyowoya ndiwo mbakupusumpha kukayika na mazaza ghake. Usange tikukhumba kusanga unenesko, tibenge nalo khumbo leneco lakumanyira unenesko, na mtima wakuzomera kuwupulikira. Wose awo bakusambira Baibulo na mtima wa nteura, bati basange ukaboni unandi wakuti liri nadi Mazgu gha Ciuta, ndipo bati basange kamanyiro ka unenesko kene kako kati kabape vinjeru kuya kafika ku ciponosko. MGK 86.1
Kristu wakati, “Usange muntu wakuzomera kucita khumbo lake, wati wamanye na kusambizga uku”. (Yohane 7: 17). Mu malo mwakufumba na kusanga vifukwa na ivyo ukuleka kupulikiska, pwelerera kungweruka kwenekuko wapokerera kale, ndipo uti upokere ungweru unandi. Na ucizi wa Kristu, cita mlimo wose uwo ukuwumanya, ndipo uti upulikiske na kucita vyeneivyo ukukayika sono. MGK 86.2
Pali ukaboni weneuwo uli pa kweru ku wose, — bakusambira comene na bambura kusambira, (Nkunena ukaboni wa ivyo vikucitika). Ciuta wakuticema ise kuti tiyezge ta bene unenesko wa Mazgu ghake, na unenesko wa maphangano ghake. Iyo wakutinenera, “Cetani, ‘ mwe muwone kuti Yehova ndi muweme. ” (Masalmo 34: 8). Mu malo mwakukholera ku mazgu gha muntu munyithu, ticete ta bene. Iyo wakuti, “rombani, ndipo muti mupokererenge”. Yohane 16: 24). Mapangano ghake ghati ghafiskike. Ghalije kutondekapo nanga nkamoza; ndipo kuti ghangatondekapo cara. Ndipo para tikusenderera kwa Yesu na kukondwa mu uzari wa kutemwa kwake, nkayiko yithu na cisi viti vipwalarikire cifukwa ca kubara kwa cisko cake. MGK 86.3
Mupostoli Paulos wakuti “Ciuta wakatiponoska ku mazaza gha cisi, ndipo wakatambuskira ku Ufumu wa Mwana wa Kutemwa kwawo”. (Ba Kolose 1: 13). Ndipo Yesu uyo wambukira ku umoyo kufuma ku nyifwa ngwakwenerera “kubikapo cipa- nikizgo cake kusimikizga kuti Ciuta ngwakuneneska. ” (Yohane 3: 33). Wangamanya kupeleka ukaboni, “Nkakavuka wovwiri, ndipo nkausanga mwa Yesu. Cakukhumbikwa cose cikaperekeka, njara ya mu mtima wane yikakhutiskika; ndipo sono kwa ine Baibulo lazgoka civumbuzi ca Yesu Kristu. Kasi ukufumba ncifukwa uli nkupulikana na Yesu? — Nkupulikana na Yesu cifukwa kwa ine ndi Mponoski wa kucanya. Ncifukwa uli nkupulikana na Baibulo? Cifukwa ndasanga kuti ndi Mazgu gha Ciuta ku umoyo wane”. (Titi tibe na ukaboni mwa ku ta bene wakuti Baibulo ndi buku la unenesko, kuti Kristu ndi Mwana wa Ciuta. Tikumanya kuti tikurondezga vinthanguni vya ucenjezi cara. MGK 86.4
Petros wakubeyerera babali bake kuti, “bakure mu ucizi na mu kumanya Fumu yithu na Mponoski Yesu Kristu. ” (2 Petros 3: 18). Para bantu ba Ciuta bakukura mu ucizi, bati bapokere kwambura kulekezga kamanyiro ka mazgu ghake. Bati bapokere kungweruka kupya na uweme mu unenesko utuba. Ndimo vikabiranga mu mudauko wa mpingo mu migonezi yose, ndipo kuti kube nteura kuya kafika ku umaliro. “Kweni ntowa ya barunji yikuba nga ndi kungweruka kwa matanda-kuca. ” (Zintharika 4: 18). MGK 87.1
Na cipulikano titibone vya mu mbere, na kukora mapangano gha Ciuta ghakukura kwa vinjeru vyithu, nkongono za muntu kukuroskena na za Ciuta, na nkongono za umoyo zose kukoreskana na citopoko ca kungweruka. Titikondwe kuti vyose ivyo vikasuzganga mu kacitiro ka Ciuta vyamkuba vyakupulikikwa, vintu vinonono kuvipulikiska vyamkulongosoreka. Ndipo na uko mitima yithu yikasanganga kutimbanizgika na kuleka kukoreskana, tamkusanga kukoreskana kwakufikapo na kuweme comene. “Cifukwa sono tikuwona pa kayilore mu kazimizimi, kweni penepara nkwa cisko na cisko: sono nkumanya kulwandi; kweni penepara ndamkumanya nga ndi umoso ndamanyikwira”. (1 Ba Korinte 13: 12). MGK 87.2