Loading...
Larger font
Smaller font
Copy
Print
Contents

Η Μεγάλη Διαμάχη Μέρος Πρώτο

 - Contents
  • Results
  • Related
  • Featured
No results found for: "".
  • Weighted Relevancy
  • Content Sequence
  • Relevancy
  • Earliest First
  • Latest First
    Larger font
    Smaller font
    Copy
    Print
    Contents

    Κεφάλαιο 8: Ο λουθηροσ μπροστα στη διαιτα

    Στη Γερμανία ένας νέος αυτοκράτορας, ο Κάρολος Ε΄, ανέρχονταν στο θρόνο. Οι απεσταλμένοι της Ρώμης έσπευσαν να υποβάλουν τα συγχαρητήριά τους και να παρακινήσουν το μονάρχη να ασκήσει τη δύναμή του κατά της Μεταρρύθμισης. Από το άλλο μέρος, ο εκλέκτορας της Σαξωνίας, στον οποίο ο Κάρολος όφειλε κατά μεγάλο μέρος το στέμμα του, παρακαλούσε τον αυτοκράτορα να μη λάβει μέτρα εναντίον του Λουθήρου πριν του χορηγήσει μια ακροαματική διαδικασία. Έτσι ο αυτοκράτορας βρέθηκε απ’ αρχής σε αμήχανη και προβληματική θέση. Οι παπιστές δεν φαίνονταν διατεθειμένοι να ικανοποιηθούν με τίποτε λιγότερο από μια αυτοκρατορική απόφαση διατάσσοντας τη θανατική καταδίκη του Λουθήρου. Ο εκλέκτορας πάλι είχε δηλώσει κατηγορηματικά ότι “ούτε η Αυτού Αυτοκρατορική Μεγαλειότης, ούτε κανείς άλλος είχαν αποφανθεί ότι τα συγγράμματα του Λουθήρου είχαν καταδικασθεί.” Επομένως απαιτούσε όπως “πιστοποιητικό ελευθέρας κυκλοφορίας χορηγηθεί στο Λούθηρο ώστε να δυνηθεί αυτός να παρουσιασθεί ενώπιον δικαστηρίου αποτελούμενου από κατηρτισμένους, ευλαβείς και αμερόληπτους δικαστές.” (D’ Aubigne, Τόμ. 6, κεφ. 11.)ΜΔ1 145.1

    Η προσοχή όλων των παρατάξεων είχε τώρα στραφεί πρός τη συνέλευση των Γερμανικών κρατών που συνήλθε στην πόλη της Βόρμης λίγο μετά την ανάρρηση του Καρόλου στο θρόνο. Το εθνικό αυτό συμβούλιο (ή Δίαιτα) θα απασχολείτο με την επίλυση σημαντικών πολιτικών ζητημάτων και συμφερόντων. Για πρώτη φορά οι Γερμανοί πρίγκηπες θα έρχονταν προσωπικά σε επαφή με το νεαρό μονάρχη τους σε διαλογική συνέλευση. Εξέχουσες εκκλησιαστικές και πολιτικές προσωπικότητες είχαν συγκεντρωθεί από όλα τα πάτρια εδάφη. Κοσμικοί άρχοντες, ευγενικής καταγωγής, δυναμικοί και υπερήφανοι για τα κληρονομικά τους δικαιώματα· μεγαλόπρεποι ιεράρχες με βαθειά τη συναίσθηση της υπεροχής τους σε βαθμό και σε ισχύ, ευγενείς ιππότες ακολουθούμενοι από τους οπλοφόρους τους, πρεσβευτές ξένων κρατών, συγκεντρώθηκαν όλοι τους στη Βόρμη. Το θέμα όμως του γενικού ενδιαφέροντος κατά τη μεγάλη εκείνη συνέλευση αποτελούσε η περίπτωση του Μεταρρυθμιστή της Σαξωνίας.ΜΔ1 145.2

    Ο Κάρολος είχε προηγουμένως αναθέσει στον εκλέκτορα να φέρει μαζί του το Λούθηρο στη Δίαιτα, δίνοντας τη διαβεβαίωση της προστασίας του και την υπόσχεση ελεύθερης διαλογικής συζήτησης με πρόσωπα αρμόδια να χειρισθούν τα αμφισβητούμενα θέματα. Ο Λούθηρος ανυπομονούσε να παρουσιασθεί στον αυτοκράτορα. Την εποχή εκείνη η υγεία του είχε σοβαρά κλονισθεί. Αλλά εκείνος έγραφε στον εκλέκτορα: “Αν δεν μπορέσω να πάω στη Βόρμη υγιής, θα πάω έστω και αν χρειασθεί να με φέρουν εκεί άρρωστο όπως είμαι. Επειδή δεν αμφιβάλλω ότι η κλήση αυτή του αυτοκράτορα, προέρχεται από τον ίδιο το Θεό. Αν σκέπτονται να μεταχειρισθούν βία εναντίον μου, πράγμα πολύ πιθανό (επειδή δεν με καλούν εκεί για να τους διαφωτίσω), αφήνω την υπόθεση στα χέρια του Θεού. Ζεί ακόμη και βασιλεύει Εκείνος που προστάτευσε τους τρείς παίδες στο καιόμενο καμίνι. Αν δεν είναι θέλημά Του να με σώσει, η ζωή μου δεν έχει τόση σημασία. Ας ελπίζομε μόνο ότι το ευαγγέλιο δε θα εκτεθεί στα σκώμματα των ασεβών· και ας το υπερασπισθούμε ακόμη και με το αίμα μας, για να μη θριαμβεύσουν αυτοί. Δεν εξαρτάται από μένα να αποφασίσω αν θα συνεισφέρω περισσότερο με τη ζωή ή με το θάνατό μου γενικά στη σωτηρία των ανθρώπων ... Όλα μπορείτε να τα περιμένετε από μένα ... εκτός από τη δραπέτευση ή την αναίρεση των αρχών μου. Να δραπετεύσω δεν είμαι σε θέση· να αναιρέσω ακόμη λιγότερο.” (Βλέπε ίδιο μέρος, Τόμ. 7, κεφ,Ι.)ΜΔ1 146.1

    Η είδηση ότι ο Λούθηρος θα παρουσιάζονταν μπροστά στον αυτοκράτορα, διαδόθηκε στη Βόρμη και δημιούργησε γενική έξαψη. Ο παπικός απεσταλμένος Αλέανδρος, ειδικά επιφορτισμένος με την υπόθεση αυτή, βλέποντας ότι τα αποτελέσματα θα απέβαιναν συντριπτικά για την παπωσύνη, ταράχθηκε και εξοργίσθηκε. Να διατάξει ανακρίσεις για μια υπόθεση για την οποία ο πάπας ήδη είχε προφέρει καταδικαστική απόφαση, σήμαινε περιφρόνηση της εξουσίας της ανωτάτης εκκλησιαστικής ηγεσίας. Φοβώνταν ακόμη ότι η ευγλωττία και οι συντριπτικοί ισχυρισμοί του ανθρώπου αυτού θα συντελούσαν ώστε πολλοί πρίγκηπες να αποσκιρτήσουν από την παπική παράταξη. Γι’ αυτό και διαμαρτυρήθηκε εντονότατα στον αυτοκράτορα εναντίον της παρουσίας του Λουθήρου στη Βόρμη. Την ίδια περίπου εποχή είχε εκδοθεί το παπικό διάγγελμα του αφορισμού του Λουθήρου. Ο συμπτωματικός αυτός συνδοιασμός με τις ενέργειες του ποντιφικού απεσταλμένου, έκανε τον αυτοκράτορα να υποχωρήσει. Έγραψε στον εκλέκτορα ότι αν δεν είχε σκοπό ο Λούθηρος να αποκηρύξει τα φρονήματά του, τότε έπρεπε να παραμείνει στη Βυττεμβέργη.ΜΔ1 146.2

    Μη ικανοποιημένος με τη νίκη του αυτή, ο Αλέανδρος έβαλε όλα του τα δυνατά και την επιδεξιότητά του για να πετύχει την καταδίκη του Λουθήρου. Με επιμονή που θα ταίριαζε καλύτερα σε κάποιο αξιολογότερο σκοπό, επέστησε την προσοχή πριγκήπων, καρδιναλίων και λοιπών μελών της συνέλευσης πάνω στο ζήτημα αυτό, κατηγορώντας το Μεταρρυθμιστή για “στασιασμό, ανταρσία, ασέβεια και βλασφημία.” Η επιθετικότητα όμως και το πάθος του καθαρά πρόδιδαν το πνεύμα που τον διείπε. “Κινούνται μάλλον από μίσος και εκδικητικότητα παρά από ζήλο και ευλάβεια, ήταν η γενική παρατήρηση.” (Ίδιο μέρος, Τόμ. 7, κεφ. 1.) Η πλειοψηφία της συνέλευσης έβλεπε τώρα περισσότερο ευνοϊκά παρά ποτέ άλλοτε την υπόθεση του Λουθήρου.ΜΔ1 147.1

    Με διπλασιασμένο τώρα ζήλο ο Αλέανδρος πίεζε τον αυτοκράτορα να εφαρμόσει την παπική διαταγή. Σύμφωνα όμως με τους νόμους του Γερμανικού κράτους, αυτό δεν μπορούσε να γίνει χωρίς τη συναίνεση των πριγκήπων. Ενδίδοντας τελικά στις πιέσεις του καρδιναλίου, ο Κάρολος του έδωσε την άδεια να φέρει την υπόθεση μπροστά στην Εθνοσυνέλευση. “Μεγάλη ήταν η μέρα εκείνη για το διπλωματικό αντιπρόσωπο του πάπα. Η συνέλευση ήταν μεγάλη και η υπόθεση ακόμη μεγαλύτερη. Ο Αλέανδρος συνηγορούσε για τη Ρώμη, ... τη μητέρα και βασιλίδα των εκκλησιών.” Θα υπερασπίζονταν το πριγκηπάτο του Πέτρου μπροστά στα εκπροσωπευμένα πριγκηπάτα του χριστιανικού κόσμου. “Προικισμένος με το χάρισμα της ευγλωττίας, γρήγορα έγινε κυρίαρχος της κατάστασης. Η Θεία Πρόνοια έτσι έφερε τα πράγματα ώστε να έχει το προνόμιο να εμφανισθεί και να αναθέσει την άμυνά της στο δεινότερο ρήτορά της και μπροστά στο επισημότερο δικαστήριο πρίν να καταδικασθεί.” (Wylie, Τόμ. 6, κεφ. 4.) Οι φίλοι της Μεταρρύθμισης περίμεναν κάπως ανήσυχοι την αγόρευση του Αλέανδρου. Ο εκλέκτορας της Σαξωνίας δεν ήταν παρών, αλλά είχε δώσει εντολή σε ορισμένους από τους συμβούλους του να παρευρεθούν στη συνέλευση και να κρατήσουν σημειώσεις από την αγόρευση του διπλωματικού Καθολικού αντιπροσώπου.ΜΔ1 147.2

    Επιστρατεύοντας όλη του την πολυπραγμωσύνη και τη ρητορική του ικανότητα, ο Αλέανδρος επιδόθηκε στο να ανατρέψει την αλήθεια. Παρέταξε τη μια κατηγορία μετά την άλλη κατά του Λουθήρου αποκαλώντας τον εχθρό εκκλησίας και πολιτείας, ζώντων και νεκρών, ιερωμένων και λαϊκών, συνόδων και ιδιωτών Χριστιανών. “Οι πλάνες του Λουθήρου,” είπε, “είναι αρκετές για να δικαιολογήσουν το κάψιμο εκατό χιλιάδων αιρετικών.”ΜΔ1 148.1

    Καταλήγοντας, στράφηκε γεμάτος καταφρόνια κατά των οπαδών της μεταρρυθμιστικής θρησκείας: “Τι είναι όλοι τους οι Λουθηριανοί; Μιά συμμορία από αποθρασυμένους σχολαστικούς, διεφθαρμένους ιερατικούς, ακόλαστους μοναχούς, αμαθείς νομικούς και ξεπεσμένους ευγενείς μαζί με κοινούς ανθρώπους του λαού που παρέσυραν και διέστρεψαν. Τι ασύγκριτη υπεροχή παρουσιάζει η Καθολική παράταξη σε αριθμό, σε ικανότητα και δύναμη! Μια ομόφωνη απόφαση της λαμπρής αυτής συνέλευσης θα διαφωτίσει τους απλοϊκούς, θα συμμορφώσει τους ασύνετους, θα πείσει τους δίγνωμους και θα δυναμώσει τους αδύναμους.” (D’ Aubigne, Τόμ. 7, κεφ. 3.)ΜΔ1 148.2

    Με τέτοια όπλα καταπολεμήθηκαν οι υποστηρικτές της αλήθειας σε κάθε εποχή. Τα ίδια επιχειρήματα χρησιμοποιούνται και σήμερα εναντίον όλων όσων προσπαθούν να παρουσιάσουν τις απλές και σαφείς διδασκαλίες του λόγου του Θεού, σε αντίθεση με τις γενικευμένες πλάνες. “Ποιοί είναι αυτοί οι κήρυκες των νέων διδασκαλιών;” ρωτούν εκείνοι που προτιμούν μιά λαοφιλή θρησκεία. “Είναι ελάχιστοι, αμαθείς και προέρχονται από την κατώτερη τάξη. Και όμως ισχυρίζονται ότι αυτοί έχουν την αλήθεια και ότι είναι ο εκλεκτός λαός του Θεού. Έχουν άγνοια και βρίσκονται στην πλάνη. Πόσο ασύγκριτα ανώτερη είναι η εκκλησία μας σε μέλη και σε επιρροή! Πόσοι μεγάλοι και μορφωμένοι άνθρωποι ανήκουν στον κύκλο μας!” Αυτά είναι τα επιχειρήματα που ασκούν αποφασιστική επίδραση πάνω στον κόσμο. Δεν είναι όμως λιγότερο αμφισβητήσιμα σήμερα από τον καιρό του Μεταρρυθμιστή.ΜΔ1 148.3

    Το έργο της μεταρρύθμισης δεν τελειώνει, όπως πολλοί φαντάζονται, με το Λούθηρο. Πρόκειται να συνεχισθεί μέχρι το τέλος της ιστορίας του κόσμου. Ο Λούθηρος είχε ένα μεγάλο έργο να εκτελέσει μεταδίδοντας στους άλλους το φώς που επέτρεψε ο Θεός να λάμψει επάνω του. Δεν είχε όμως δεχθεί όλο το φώς που έμελλε να δοθεί στον κόσμο. Απ’ εκείνο τον καιρό μέχρι την εποχή μας νέο φώς λάμπει συνεχώς πάνω στις Άγιες Γραφές και καινούργιες αλήθειες αποκαλύπτονται διαρκώς.ΜΔ1 148.4

    Η αγόρευση του Καθολικού εκπροσώπου προξένησε βαθειά εντύπωση στη Συνέλευση. Ο Λούθηρος δεν ήταν παρών για να αντικρούσει με τις σαφείς, αναντίρρητες αλήθειες του λόγου του Θεού τον πρόμαχο του παπισμού. Κανένας δεν βρέθηκε να υπερασπισθεί το Μεταρρυθμιστή. Ήταν έκδηλη η γενική προδιάθεση όχι μόνο να καταδικάσουν αυτόν τον ίδιο και τις διδασκαλίες του, αλλά αν ήταν δυνατόν, και να ξεριζώσουν την αίρεση. Η Ρώμη βρήκε την πιο κατάλληλη ευκαιρία να αμυνθεί για τα συμφέροντά της. Ότι είχε να πεί για την υπεράσπισή της το είπε. Αλλά ο φαινομενικός θρίαμβος δεν ήταν παρά το σύνθημα της ήττας. Από τη στιγμή εκείνη, η αντίθεση ανάμεσα στην αλήθεια και στην πλάνη θα παρουσιάζονταν εμφανέστερα καθώς οι δυό τους θα έμπαιναν σε ανοικτό τώρα στίβο. Από τη μέρα εκείνη ποτέ πιά η Ρώμη δε θα ξαναπαρουσιάζονταν τόσο σίγουρη για τον εαυτό της, όπως στο παρελθόν.ΜΔ1 149.1

    Αν και τα περισσότερα μέλη της Δίαιτας ήταν έτοιμα να παραδώσουν χωρίς ενδοιασμούς το Λούθηρο στις εκδικητικές διαθέσεις της Ρώμης, πολλοί άλλοι όμως έβλεπαν και θλίβονταν για την αξιοθρήνητη κατάσταση της εκκλησίας. Αυτοί επιθυμούσαν την αναστολή των καταχρήσεων που οφείλονταν στην εξαχρείωση και στην απληστία της ιεραρχίας εις βάρος του Γερμανικού λαού. Ο Καθολικός εκπρόσωπος είχε εκθέσει το παπικό καθεστώς. Την ώρα εκείνη το Πνεύμα του Θεού παρακινούσε ένα μέλος του Συμβουλίου να εκθέσει ένα αυθεντικό σκιαγράφημα της παπικής τυραννίας. Ευγενής και σταθερός, ο Δούκας Γεώργιος της Σαξωνίας σηκώθηκε στο ηγεμονικό εκείνο Συνέδριο και με καταπληκτική ακρίβεια αναφέρθηκε στις απάτες και στα αίσχη του παπισμού, καθώς και στα αξιοθρήνητα αποτελέσματά του. Και κατέληξε λέγοντας: “Αυτές είναι μερικές μόνο από τις καταχρήσεις που βοούν εναντίον της Ρώμης. Κάθε αίσθημα ντροπής εξέλιπε και το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι ... χρήματα, χρήματα, χρήματα ... έτσι που οι ιεροκήρυκες, ενώ θα έπρεπε να κηρύττουν την αλήθεια, δεν διδάσκουν τίποτε άλλο παρά ψεύδη. Και όχι μόνο τους ανέχονται οι άνθρωποι αλλά και τους αμοίβουν γιατί όσο μεγαλύτερα τα ψεύδη τους, τόσο μεγαλύτερο το κέρδος τους. Τα ακάθαρτα αυτά νερά ξεκινούν απ’ αυτή τη μολυσμένη πηγή. Διαφθορά και φιλοχρηματία βαδίζουν χέρι χέρι ... Αλλοίμονο! Τα εκκλησιαστικά σκάνδαλα είναι αυτά που στέλλουν τόσες αθώες ψυχές στην αιώνια απώλεια. Εκείνο που χρειάζεται είναι μιά γενική μεταρρύθμιση.” (Βλέπε ίδιο μέρος, Τόμ. 7, κεφ. 4.)ΜΔ1 149.2

    Σαφέστερη απ’ αυτή και δυναμικότερη καταγγελία των παπικών καταχρήσεων δεν θα μπορούσε να προφέρει ούτε ο ίδιος ο Λούθηρος. Και το γεγονός ότι ο ομιλητής ήταν γνωστός εχθρός του Μεταρρυθμιστή έδινε μεγαλύτερο ακόμη κύρος στα λόγια του.ΜΔ1 150.1

    Αν μπορούσαν να ανοίξουν τα μάτια τους, τα μέλη της Συνέλευσης θα διέκριναν ανάμεσά τους τους αγγέλους του Θεού να σκορπίζουν ακτίνες φωτός για να διαλύσουν τα σκοτάδια και να προδιαθέσουν το νού και την καρδιά να δεχθούν την αλήθεια. Η δύναμη του Θεού της αλήθειας και της σοφίας ήταν εκείνη που κατηύθυνε και αυτούς ακόμη τους εχθρούς της Μεταρρύθμισης, προετοιμάζοντας έτσι το δρόμο για το μεγάλο έργο που επρόκειτο να επιτελεσθεί. Ο Μαρτίνος Λούθηρος δεν ήταν παρών. Αλλά η φωνή ενός μεγαλύτερου από το Λούθηρο είχε ακουσθεί στο Συνέδριο εκείνο.ΜΔ1 150.2

    Αμέσως η Δίαιτα ανέθεσε σε μιά επιτροπή να υποβάλει ένα κατάλογο των παπικών καταχρήσεων που καταδυνάστευαν σ’ αυτό το σημείο το Γερμανικό λαό. Ο κατάλογος αυτός αριθμώντας εκατόν μία λεπτομέρειες, διαβιβάσθηκε στον αυτοκράτορα με την παράκληση να λάβει άμεσα μέτρα για την κατάργηση των αναφερομένων καταχρήσεων, “Οποίες λεηλασίες, και διαρπαγές εξ αιτίας των σκανδάλων που πλαισιώνουν το πνευματικό κεφάλι της Χριστιανωσύνης! Θεωρούμε καθήκον μας να προλάβομε τον εξευτελισμό και την καταστροφή του λαού μας. Γι’ αυτό το λόγο Σας παρακαλούμε ταπεινώς να διατάξετε χωρίς καμία περαιτέρω χρονοτριβή μιά γενική μεταρρύθμιση και να επιληφθείτε με την πραγματοποίησή της.” (Ίδιο μέρος, Τόμ. 7, κεφ. 4.)ΜΔ1 150.3

    Η συνέλευση αξίωσε τότε όπως ο Μεταρρυθμιστής παρουσιασθεί μπροστά της. Παρά τις παρακλήσεις, τις διαμαρτυρίες και τις απειλές του Αλεάνδρου, ο αυτοκράτορας τελικά έδωσε τη συγκατάθεσή του και ο Λούθηρος κλητεύθηκε να παρουσιασθεί μπροστά στη Δίαιτα. Η κλήτευση συνοδεύονταν από ένα πιστοποιητικό ασυλίας που του εξασφάλιζε την επιστροφή του σ’ ένα τόπο ασφαλείας. Τα δύο έγγραφα στάλθηκαν στη Βυττεμβέργη με έναν αγγελιαφόρο που είχε την εντολή να συνοδεύσει το Μεταρρυθμιστή στη Βόρμη.ΜΔ1 150.4

    Οι φίλοι του Λουθήρου τρομοκρατήθηκαν και καταστενοχωρέθηκαν. Ξέροντας την προκατάληψη και την εναντίον του εχθρότητα, φοβώταν ότι το πιστοποιητικό της ελεύθερης κυκλοφορίας δεν θα λαμβάνονταν υπ’όψη και τον εκλιπαρούσαν να μη διακινδυνεύσει τη ζωή του. Αλλά εκείνος απάντησε: “Οι παπιστές δεν επιθυμούν τον ερχομό μου στη Βόρμη, αλλά μάλλον την καταδίκη και το θάνατό μου. Αυτό όμως δεν έχει σημασία. Προσεύχεσθε όχι για μένα, αλλά για το λόγο του Θεού ... Ο Χριστός θα μου χορηγήσει το Πνεύμα Του για να νικήσω τους πράκτορες αυτούς της πλάνης. Τους περιφρονώ στα ζώντα και θα θριαμβεύσω εναντίον τους με το θάνατό μου. Στη Βόρμη προετοιμάζονται να με εξαναγκάσουν να ανακαλέσω τις απόψεις μου. Αυτή λοιπόν θα είναι η ανάκλησή μου: είχα πεί στο παρελθόν ότι ο πάπας είναι ο αντιπρόσωπος του Χριστού. Τώρα υποστηρίζω ότι είναι ο εχθρός του Κυρίου μας και ο απεσταλμένος του διαβόλου.” (Βλέπε ίδιο μέρος, Τόμ. 7, κεφ. 6.)ΜΔ1 151.1

    Στο επικίνδυνο αυτό ταξίδι ο Λούθηρος δεν ήταν μόνος. Εκτός από τον αυτοκρατορικό απεσταλμένο, τρείς από τους πιο αφοσιωμένους φίλους του αποφάσισαν να τον συνοδεύσουν. Ο Μελάχθων επιθυμούσε πολύ να πάει μαζί τους. Ήταν επιστήθιος φίλος του Λουθήρου και λαχταρούσε να τον ακολουθήσει, αν ήταν ανάγκη, στη φυλακή ή και στο θάνατο ακόμη. Αλλά δεν του το επέτρεψαν. Αν ο Λούθηρος θανατώνονταν, όλες οι ελπίδες της Μεταρρύθμισης θα έπρεπε να στηριχθούν πάνω στο νεαρό συνεργάτη του. Με αυτά τα λόγια ο Μεταρρυθμιστής χωρίζονταν από τον πιστό του φίλο: “Αν δεν ξαναγυρίσω και αν με θανατώσουν οι εχθροί μου, μη σταματήσεις να διδάσκεις και να μένεις σταθερός στην αλήθεια. Εργάσου στη θέση μου ... Αν σύ επιζήσεις, ο θάνατός μου δε θα έχει τόσο μεγάλη σημασία.” (Ίδιο μέρος, Τόμ. 7, κεφ. 7.) Φοιτητές και συμπολίτες που είχαν συγκεντρωθεί για να παρακολουθήσουν την αναχώρηση του Λουθήρου, είχαν βαθιά συγκινηθεί. Πλήθη ανθρώπων των οποίων η καρδιά είχε αγγιχθεί από τη δύναμη του ευαγγελίου, τον ξεπροβόδισαν κλαίγοντας. Μ’ αυτό τον τρόπο ο Μεταρρυθμιστής και οι σύντροφοί του ξεκίνησαν από τη Βυττεμβέργη.ΜΔ1 151.2

    Στο ταξίδι πρόσεξαν ότι ο λαός κατέχονταν από θλιβερά συναισθήματα. Σε μερικές ενδιάμεσες πόλεις δεν τους έγινε καμιά υποδοχή. Σ’ ένα πανδοχείο όπου σταμάτησαν να διανυκτερεύσουν, ένας φιλικός παπάς εξέφρασε τους φόβους του υψώνοντας μπροστά στο Λούθηρο το πορταίτο του Ιταλού Μεταρρυθμιστή [Σαβαναρόλα] που σφράγισε την πίστη του με το μαρτυρικό του θάνατο. Την επομένη μαθεύτηκε ότι τα συγγράμματα του Λουθήρου είχαν καταδικαστεί στη Βόρμη. Αυτοκρατορικοί αγγελιοφόροι γνωστοποιούσαν χο αυτοκρατορικό ένταλμα καλώντας το λαό να παραδώσουν στους δικαστές τα απαγορευμένα βιβλία. Ο κυβερνητικός συνοδός του, φοβούμενος για την ασφάλεια του Λουθήρου στη Συνέλευση και σκεπτόμενος ότι το ηθικό του είχε αρχίσει να κλονίζεται, τον ρώτησε αν ήταν ακόμη διατεθειμένος να συνεχίσει το δρόμο του. Εκείνος απάντησε: “Και αν ακόμη με σταματούσαν σε κάθε πόλη, θα προχωρήσω.” (Ίδιο μέρος, Τόμ. 7, κεφ. 7.)ΜΔ1 151.3

    Σχην Ερφούρτη υποδέχθηκαν το Λούθηρο με μεγάλες τιμές. Περιστοιχισμένος από πλήθη θαυμαστών, περπατούσε στους ίδιους δρόμους όπου άλλοτε περνούσε με τον τορβά του ζητιάνου. Επισκεύθηκε το μοναστηριακό κελί του και έφερε στη θύμησή του την αγωνία που πέρασε πριν δεχθεί στην ψυχή του το φώς που πλημμύριζε τώρα τη Γερμανία. Του ζήτησαν να κηρύξει. Αυτό του είχε απαγορευθεί. Ο αυτοκρατορικός συνοδός του όμως του έδωσε την άδεια, και έτσι ο μοναχός, ο πρώην είλωτας του μοναστηριού, ανέβαινε χώρα στον άμβωνα.ΜΔ1 152.1

    “Ειρήνη υμίν.” Με τα λόγια αυτά του Χριστού απευθύνθηκε στο πυκνό ακροατήριό του. “Φιλόσοφοι, διδάκτορες και συγγραφείς” είπε, “προσπάθησαν να διδάξουν τους ανθρώπους με ποιά μέσα να αποκτήσουν την αιώνια ζωή, χωρίς να το πετύχουν. Αυτό θέλω τώρα να σας πώ ... Ο Θεός ανέστησε Κάποιον από τους νεκρούς, τον Κύριο Ιησού Χριστό, με σκοπό να εξαφανίσει το θάνατο, να εξουθενώσει την αμαρτία και να φράξει τις πύλες του άδη. Αυτό είναι το έργο της σωτηρίας ... Ο Χριστός νίκησε! Αυτή είναι η χαρμόσυνη αγγελία. Η σωτηρία μας αποκτάται με το δικό Του έργο και όχι με τα δικά μας. Ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός είπε: “Ειρήνη υμίν. Ιδέτε τας χείρας Μου.” Αυτό θα πεί: “Κύτταξε ώ άνθρωπε. Εγώ, Εγώ μόνος, είμαι Εκείνος που εξάλειψα τις αμαρτίες σου και σε λύτρωσα. Και τώρα έχεις την ειρήνη, λέγει ο Κύριος.”ΜΔ1 152.2

    Συνεχίζοντας απέδειξε πως η πραγματική πίστη αποδεικνύεται με μια όσια ζωή. “Αφού ο Θεός μας έχει σώσει, ας κατευθύνομε τα έργα μας έτσι που να γίνουν ευπρόσδεκτα απ’ Αυτόν. Είσαι πλούσιος; Χρησιμοποίησε τα πλούτη σου για τις ανάγκες των πτωχών. Είσαι πτωχός; Ας είναι η υπηρεσία σου ευπρόσδεκτη από τους πλουσίους. Αν η εργασία σου είναι χρήσιμη μόνο για τον εαυτό σου, τότε η υπηρεσία που ισχυρίζεσαι ότι προσφέρεις στό Θεό είναι ψέμμα.” (Βλέπε ίδιο μέρος, Τόμ. 7, κεφ. 7.)ΜΔ1 152.3

    Το ακροατήριο άκουγε σα μαγεμένο. Στις λιμοκτονούσες εκείνες ψυχές προσφέρονταν το ζωντανό ψωμί. Ο Χριστός υψώνονταν τώρα μπροστά τους πάνω από τον πάπα, τους καρδινάλιους, τους αυτοκράτορες και τους βασιλείς. Ο Λούθηρος δεν ανάφερε καθόλου για τη δική του επικίνδυνη θέση. Δεν προσπάθησε να επισύρει για τον εαυτό του ούτε την έγνοια ούτε τον οίκτο των ανθρώπων. Ατενίζοντας στο Χριστό, λησμόνησε ολότελα τον εαυτό του. Χάθηκε ο ίδιος πίσω από τον άνθρωπο του Γολγοθά, προσπαθώντας μόνο να παρουσιάσει τον Ιησού αποκλειστικό του ανθρώπου Λυτρωτή.ΜΔ1 153.1

    Στη συνέχιση του ταξιδιού, ο Μεταρρυθμιστής έγινε στόχος γενικού ενδιαφέροντος. Ζωηρά πλήθη συνωστίζονταν γύρω του και φιλικές φωνές τον προειδοποιούσαν για τους σκοπούς των Καθολικών. “Θα σε κάψουν,” έλεγαν μερικοί, “και θα σε κάνουν στάχτη, όπως έκαναν στον Ιωάννη Χούς.” Σ’ αυτό ο Λούθηρος απαντούσε: “Και αν ακόμη ανάψουν μια φωτιά από τη Βόρμη ως τη Βυττεμβέργη που οι φλόγες της να φθάνουν ως τον ουρανό, θα βαδίσω ανάμεσά της στο όνομα του Κυρίου. Θα παρουσιασθώ μπροστά τους, θα μπώ στο στόμα αυτού του θηρίου, και θα συντρίψω τα δόντια του ομολογώντας τον Κύριο Ιησού Χριστό.” (Ίδιο μέρος, τόμ. 7, κεφ. 7.)ΜΔ1 153.2

    Η είδηση της προσέγγισής του στη Βόρμη δημιούργησε μεγάλη ταραχή. Οι φίλοι του έτρεμαν για την ασφάλειά του. Οι εχθροί του φοβώταν για την αποτυχία του σκοπού τους. Επανειλημμένες προσπάθειες καταβλήθηκαν με σκοπό να τον αποτρέψουν από του να μπεί στην πόλη. Με την υποκίνηση των παπιστών, του πρότειναν να αποσυρθεί στον πύργο ενός φίλου ιππότη όπου, καθώς του δήλωναν, όλες οι διαφορές θα λύνονταν με αβροφροσύνη. Οι φίλοι του προσπαθούσαν να ξυπνήσουν τους φόβους του περιγράφοντας τους κινδύνους που τον απειλούσαν. Όλες τους οι προσπάθειες πήγαν χαμένες ... Ατάραχος πάντοτε ο Λούθηρος δήλωσε: “Και αν ακόμη οι δαίμονες της Βόρμης ήταν τόσοι πολλοί όσα τα κεραμίδια στις στέγες των σπιτιών της, πάλι θα πήγαινα σ’ αυτήν.” (Ίδιος τόμος 7, κεφ. 7.)ΜΔ1 153.3

    Κατά την είσοδό του στη Βόρμη, ένα τεράστιο πλήθος συγκεντρώθηκε στις πύλες να τον υποδεχθεί. Ένας τέτοιος μεγάλος συνωστισμός δεν είχε παρατηρηθεί ούτε για την υποδοχή αυτού του αυτοκράτορα. Η ατμόσφαιρα ήταν ηλεκτρισμένη και ανάμεσα από το πλήθος υψώθηκε μια στριγγιά φωνή σε πένθιμο μοιρολόγι σαν προειδοποίηση στο Λούθηρο για την τύχη που τον περίμενε. “Ο Θεός είναι ο υπερασπιστής μου.” είπε εκείνος κατεβαίνοντας από το αμάξι.ΜΔ1 154.1

    Οι παπικοί δεν περίμεναν ότι πραγματικά ο Λούθηρος θα τολμούσε να κάνει την εμφάνισή του στη Βόρμη, και ο ερχομός του τους αναστάτωσε. Ο αυτοκράτορας κάλεσε αμέσως τους συμβούλους του σε σύσκεψη προκειμένου να αποφασίσουν ποιά πορεία έπρεπε να ακολουθήσουν. Ένας από τους καρδινάλιους, αγέρωχος του παπισμού υποστηρικτής, δήλωσε: “Αρκετά αυτό το ζήτημα μας έχει απασχολήσει. Η αυτοκρατορική Σας Μεγαλειότητα ας απαλλαγεί αμέσως από τον άνθρωπο αυτόν. Δεν έστειλε ο Σιγισμούνδος τον Ιωάννη Χούς στη φωτιά; Δεν δεσμευόμαστε ούτε με το να χορηγήσομε, ούτε με το να σεβασθούμε το πιστοποιητικό ασυλίας ενός αιρετικού.” “Όχι,” αποκρίθηκε ο μονάρχης. “Πρέπει να τηρήσομε την υπόσχεσή μας.” (Ίδιος τόμος κεφ. 8.) Αποφασίσθηκε λοιπόν να προσέλθει ο Μεταρρυθμιστής σε ακρόαση.ΜΔ1 154.2

    Ολόκληρη η πόλη ήθελε να ιδεί το σπουδαίο αυτόν άνθρωπο και σε λίγο το μέρος όπου κατέλυσε γέμισε από πλήθη επισκεπτών. Χωρίς να έχει ακόμη συνέλθει από τη βαρειά αρρώστεια του, εξαντλημένος από το δεκαπενθήμερο ταξίδι και επιφορτισμένος με την ευθύνη της προετοιμασίας για την αντιμετώπιση των σοβαρών γεγονότων της επομένης, ο Λούθηρος χρειάζονταν ησυχία και ανάπαυση. Αλλά τόσο μεγάλη ήταν η επιθυμία τους να τον ιδούν, που ύστερα από ολιγόωρη μόλις ανάπαυση, ευγενείς, ιππότες, ιερείς και κοινοί αστοί πρόθυμα συγκεντρώθηκαν γύρω του. Ανάμεσά τους βρίσκονταν πολλά μέλη της αριστοκρατίας που με τόσο θάρρος είχαν απαιτήσει από τον αυτοκράτορα να θέσει τέρμα στις εκκλησιαστικές καταχρήσεις—άνθρωποι που καθώς έλεγε ο Λούθηρος—“είχαν όλοι τους βρεί την ελευθερία τους με το ευαγγέλιό μου.” (Martyn, σελ. 393.) Εχθροί και φίλοι έρχονταν να ιδούν τον απτόητο μοναχό και εκείνος τους δέχονταν όλους με ακούραστη ηρεμία, απαντώντας στις ερωτήσεις τους με σύνεση και διακριτικότητα. Η σταθερή και θαρραλέα συμπεριφορά του, το χλωμό καταβεβλημένο πρόσωπό του με τα ίχνη της σκληρής δουλειάς και της αρρώστειας, ανάμικτα με μιά έκφραση καλωσύνης και αβρότητας, τα ευσυνείδητα βαρυσήμαντα λόγια του, του πρόσδιδαν μια τέτοια επιβλητικότητα στην οποία ούτε αυτοί ακόμη οι εχθροί του μπορούσαν να αντισταθούν. Γέμισαν όλοι τους με θαυμασμό. Μερικοί ήταν σίγουροι ότι διέπονταν από το πνεύμα του Θεού, άλλοι δήλωναν όπως οι Φαρισαίοι για το Χριστό ότι “δαιμόνιον έχει.”ΜΔ1 154.3

    Την επομένη ο Λούθηρος κλητεύθηκε να παρουσιασθεί στη Συνέλευση. Ένας αυτοκρατορικός αξιωματούχος εξουσιοδοτήθηκε να τον οδηγήσει στην αίθουσα της ακροαματικής διαδικασίας όπου έφθασε με μεγάλη δυσκολία. Όλοι οι δρόμοι είχαν πλημμυρίσει από θεατές που ήταν περίεργοι να ρίξουν μιά ματιά στο μοναχό ο οποίος τόλμησε να αντισταθεί στην εξουσία του πάπα.ΜΔ1 155.1

    Καθώς ο κατηγορούμενος πλησίαζε στη δικαστική έδρα των κριτών του, ένας ήρωας ηλικιωμένος στρατηγός, που είχε διαπρέψει σε πολλές μάχες, του είπε με καλωσύνη: “Καϋμένε μοναχέ! Καϋμένε μοναχέ! Πηγαίνεις τώρα να αγωνισθείς για ένα σκοπό πολύ ανώτερο απ’ ότι εγώ ή οποιοσδήποτε άλλος στρατιωτικός αγωνισθήκαμε ποτέ στις αιματηρότερες μάχες. Αλλά αν ο σκοπός σου είναι δίκαιος και δεν αμφιβάλλεις γι’ αυτόν, μη φοβάσαι τίποτε. Προχώρει στο όνομα του Θεού. Αυτός δεν θα σε εγκαταλείψει.” (D’ Aubigne, Τόμ. 7, κεφ. 8.)ΜΔ1 155.2

    Τέλος ο Λούθηρος παρουσιάσθηκε μπροστά στην Εθνοσυνέλευση. Το θρόνο κατείχε ο αυτοκράτορας, περιστοιχισμένος από τις διασημότερες προσωπικότητες της αυτοκρατορίας. Ποτέ άνθρωπος δεν είχε παρουσιασθεί σε επιβλητικότερο δικαστήριο απ’ αυτό όπου παρουσιάσθηκε ο Μαρτίνος Λούθηρος για να υπερασπισθεί την πίστη του. “Και μόνο αυτό το θέαμα αποτελούσε απόδειξη υπεροχής έναντι της παπωσύνης. Ο πάπας είχε καταδικάσει τον άνθρωπο. Και αυτός παρουσιάζονταν τώρα υπόδικος μπροστά σ’ ένα δικαστήριο που γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο θεωρείτο πάνω από τον πάπα. Ο πάπας είχε εκδώσει απαγορευτική εγκύκλιο εναντίον του, αποκλείοντάς τον από κάθε κοινωνική επαφή. Και όμως του απηύθυναν το λόγο σε τόνο αξιοσέβαστο και τον εισήγαγαν στο επιβλητικότερο συνέδριο του κόσμου. Ο πάπας τον είχε καταδικάσει σε αιώνια σιγή. Αλλά αυτός πρόκειτο σε λίγο να αποτανθεί σε χιλιάδες προσεκτικών ακροατών που είχαν συγκεντρωθεί από τα πιό απόμακρα μέρη του χριστιανικού κόσμου. Μια ριζοσπαστική ανατροπή είχε προκληθεί χάρη στη μεσολάβηση του Λουθήρου. Ήδη η Ρώμη κατέβαινε από το θρόνο της και την ταπείνωση αυτή την είχε προκαλέσει η φωνή ενός μοναχού.” (Ίδιο μέρος, Τόμ. 7, κεφ. 8.)ΜΔ1 155.3

    Μπροστά στην πανίσχυρη και ηγεμονική εκείνη συνέλευση ο Μεταρρυθμιστής με την ταπεινή του καταγωγή ένοιωθε δέος και συστολή. Μερικοί πρίγκηπες, παρατηρώντας τη συγκίνησή του, τον πλησίασαν και ένας απ’ αυτούς του ψιθύρισε: “Μή φοβάσαι αυτούς που θανατώνουν το σώμα, αλλά είναι ανίκανοι να βλάψουν την ψυχή.” Άλλος ένας του είπε: “Όταν θέλετε φερθεί ενώπιον ηγεμόνων και βασιλέων δια το όνομά Μου, θέλει σας δοθεί υπό του Πνεύματος του Πατρός Μου τι θέλετε λαλήσει.” Έτσι κατά την κρίσιμη εκείνη στιγμή, τα λόγια του Χριστού επαναλαμβάνονταν από τα χείλη των μεγάλων της γής για να στηρίξουν το δούλο Του.ΜΔ1 156.1

    Ο Λούθηρος οδηγήθηκε σε μιά θέση ακριβώς απέναντι από το θρόνο του αυτοκράτορα. Βαθειά σιγή βασίλευε στην κοσμοβριθή αίθουσα. Κάποτε ένας αυτοκρατορικός αξιωματούχος σηκώθηκε και δείχνοντας μιά συλλογή των Λουθηρανών συγγραμμάτων, ζήτησε από το Λούθηρο να απαντήσει σε δύο ερωτήσεις: Πρώτα αν αναγνώριζε ότι τα γραπτά αυτά ήταν δικά του, και κατόπιν αν προτίθονταν να ανακαλέσει τις απόψεις που ανέπτυσσε μέσα σ’ αυτά. Μετά την ανάγνωση των τίτλων των συγγραμμάτων, ο Λούθηρος απάντησε ότι, όσον αφορά την πρώτη ερώτηση, αναγνώριζε ότι τα βιβλία ήταν δικά του. “Όσο για τη δεύτερη ερώτηση,” είπε, “έχοντας τη συναίσθηση ότι αυτή αφορά την πίστη και τη σωτηρία ψυχών και σχετίζεται με το λόγο του Θεού, το μεγαλύτερο και πολυτιμότερο αυτόν επουράνιο και επίγειο θησαυρό, θα προέβαινα σε μιά παράλογη πράξη αν απαντούσα χωρίς να σκεφθώ. Θα κινδύνευα να πώ ή λιγότερα από ότι απαιτεί η παρούσα περίσταση, ή περισσότερα από ότι απαιτεί η αλήθεια και να βρεθώ έτσι ένοχος έναντι των λόγων του Χριστού: “Πάς όστις Με αρνηθή έμπροσθεν των ανθρώπων, θέλω και εγώ αρνηθή αυτόν ενώπιον του Πατρός Μου του εν τοις ουρανοίς.” (Ματθ. 10:33.) Γι’ αυτόν το λόγο, υποβάλω στην αυτοκρατορική Σας Μεγαλειότητα την ταπεινή έκκληση να μου χορηγηθεί ο χρόνος ώστε να μπορέσω να απαντήσω χωρίς να αμαρτήσω κατά του λόγου του Θεού.” (D’ Aubigne, Τόμ. 7, κεφ. 8.)ΜΔ1 156.2

    Η αίτηση του Λουθήρου ήταν ένας φρόνιμος ελιγμός. Ακολουθώντας το δρόμο αυτό, έπειθε τα μέλη του Συμβουλίου ότι οι ενέργειές του ούτε σπασμωδικές ήταν, ούτε εμπνέονταν από το πάθος. Μιά τέτοια νηφαλιότητα και αυτοκυριαρχία, απρόσμενες από κάποιον που είχε ήδη χαρακτηρισθεί θρασύς και αδιάλλακτος, του πρόσδιδαν κύρος και τον κατέστησαν αργότερα ικανό να απολογηθεί με τέτοια σύνεση, αποφασιστικότητα, σοφία και αξιοπρέπεια που προξένησε την έκπληξη και την απογοήτευση των αντιπάλων του καθώς έρχονταν σε κτυπητή αντίθεση με τη δική τους θρασύτητα και υπεροψία.ΜΔ1 157.1

    Την επομένη μέρα έπρεπε να παρουσιασθεί για να καταθέσει την τελική απόφασή του. Αναλογιζόμενος την ολκή των δυνάμεων που είχαν παραταχθεί κατά της αλήθειας, ένοιωθε την ψυχή του να σφίγγεται για ένα διάστημα. Η πίστη του άρχισε να ταλαντεύεται. Φόβος και τρόμος τον κατέλαβαν. Οι κίνδυνοι πολλαπλασιάζονταν μπροστά του. Του φαίνονταν ότι οι εχθροί του ήταν έτοιμοι να θριαμβεύσουν και ότι οι δυνάμεις του σκότους θα υπερίσχυαν. Σύννεφα συγκεντρώνονταν γύρω του και φαίνονταν να τον χωρίζουν από το Θεό. Λαχταρούσε να νοιώσει τη σιγουριά ότι ο Κύριος των δυνάμεων θα παραστέκονταν στο πλευρό του. Μέσα στην απελπισία του, έπεσε μπρούμυτα στη γή και ικέτευσε με τέτοιες γοερές, σπαραξικάρδιες κραυγές που το πραγματικό τους νόημα μόνο ο Θεός είναι σε θέση να καταλάβει: “Ω Παντοδύναμε και αιώνιε Θεέ, τι τρομερός που είναι αυτός ο κόσμος! Πώς άνοιξε το στόμα του για να με καταπιεί και πόση λίγη εμπιστοσύνη έχω εγώ σε Σένα ... Αν ήταν να στηρίξω τις ελπίδες μου στους ισχυρούς της γής, τότε όλα είναι χαμένα ... Η τελευταία μου ώρα έφθασε· η καταδίκη μου εκδόθηκε ... Θεέ μου, βοήθησέ με που παλαίβω με όλη τη σοφία του κόσμου. Κάμε το ... Εσύ μόνο ... επειδή δεν είναι δικό μου το έργο αυτό, αλλά δικό Σου ... Εγώ δεν έχω τίποτε να κάνω εδώ, τίποτε για να διαπληκτίζομαι με τους μεγιστάνες αυτού του κόσμου ... Αλλά ο σκοπός είναι δικός Σου ... και είναι δίκαιος και αιώνιος ο σκοπός αυτός. Ω Κύριε, βοήθησέ με! Πιστέ και αμετάβλητε Θεέ, δεν επαναπαύομαι σε κανέναν άνθρωπο ... Ότι προέρχεται από τον άνθρωπο είναι αβέβαιο. Ότι είναι ανθρώπινο αποτυχαίνει ... Συ με διάλεξες γι’ αυτό το έργο ... Μείνε στο πλευρό μου για το όνομα του πολυαγαπημένου Σου Ιησού Χριστού, Αυτού που είναι η υπεράσπιση μου, η ασπίδα και το προπύργιό μου.” (Ίδιος Τόμ. 7, κεφ. 8.)ΜΔ1 157.2

    Μέσα στην πάνσοφη Πρόνοιά Του ο Θεός επέτρεψε στο Λούθηρο να συναισθανθεί τον κίνδυνο και να μη σπεύσει να τον αντιμετωπίσει με προπαίτεια, βασιζόμενος στη δική του δύναμη. Γιατί στην πραγματικότητα δεν ήταν ο φόβος των προσωπικών παθημάτων, ο τρόμος του μαρτυρίου και του θανάτου που φαίνονταν πιά πολύ κοντά, η αιτία που προκάλεσε την εξουθένωση του Λουθήρου. Είχε τώρα φθάσει σ’ ένα πολύ κρίσιμο σημείο και αισθάνονταν την ανικανότητά του να το αντιμετωπίσει. Μιά αψυχολόγητη ενέργεια από μέρους του θα μπορούσε να βλάψει άσχημα το σκοπό της αλήθειας. Η εναγώνια προσευχή του στο Θεό δεν απέβλεπε στη δική του την ασφάλεια, αλλά στο θρίαμβο του ευαγγελίου. Το άγχος και η ψυχική του αγωνία μπορεί να συγκριθεί με τη νυκτερινή αγωνία του Ισραήλ στο πέρασμα του ερημικού Ιαβόκ. Όπως ο Ισραήλ, έτσι νίκησε και αυτός στην πάλη του με συμπαραστάτη του το Θεό. Βυθισμένος στην απελπισία του, πιάστηκε με πίστη από τον Χριστό, τον πανίσχυρο Απελευθερωτή. Είχε τη διαβεβαίωση ότι δεν θα παράστεκε μόνος του μπροστά στο Συνέδριο και αυτό τον εμψύχωσε. Η γαλήνη επέστρεψε στην ψυχή του και το προνόμιο που του ανατίθονταν να εξυψώσει το λόγο του Θεού μπροστά στους αρχηγούς των εθνών του προξενούσε χαρά.ΜΔ1 158.1

    Με τη σκέψη του στραμμένη στο Θεό, ο Λούθηρος άρχισε να προετοιμάζεται για τη μάχη που τον περίμενε. Οργάνωσε τον τρόπο της απολογίας του, εξέτασε ορισμένα αποσπάσματα των συγγραμμάτων του και αναζήτησε να βρεί στην Αγία Γραφή συγκεκριμένα κατάλληλα εδάφια για την υποστήριξη των απόψεών του. Κατόπιν, τοποθετώντας το αριστερό χέρι στον ανοικτό μπροστά του ιερό λόγο του Θεού, ύψωσε το δεξί του χέρι στον ουρανό και ορκίσθηκε “να μείνει πιστός στο ευαγγέλιο και να ομολογήσει άφοβα την πίστη του, και άν ακόμη χρειάζονταν να σφραγίσει την ομολογία του με το αίμα του.” (Ίδιο μέρος, Τόμ. 7, κεφ. 8.)ΜΔ1 158.2

    Όταν οδηγήθηκε για δεύτερη φορά μπροστά στα μέλη του Εθνικού Συμβουλίου, το πρόσωπό του δεν παρουσίαζε κανένα ίχνος φόβου ή αμηχανίας. Γαλήνιος και ατάραχος, συνάμα γενναίος και επιβλητικός, έστεκε υπέρμαχος του Θεού ανάμεσα στους μεγάλους της γής. Ο αυτοκρατορικός επιτετραμμένος τον ρώτησε αν επιθυμούσε στο σημείο αυτό να αναιρέσει τις διδαχές του. Η απάντηση του Λουθήρου υπήρξε ήπια σε χαμηλό τόνο, χωρίς οξύτητα και πάθος. Τη στάση του τη χαρακτήριζε η ταπεινοφροσύνη και ο σεβασμός. Ταυτόχρονα εκδήλωνε μιά τέτοια εμπιστοσύνη και χαρά που κατέπληξε το Συμβούλιο:ΜΔ1 158.3

    “Γαληνότατε Αυτοκράτορα,” άρχισε ο Λούθηρος, “διαπρεπείς πρίγκηπες, ευγενείς άρχοντες! Εμφανιζόμενος σήμερα μπροστά σας, κατόπιν της εντολής που μου κοινοποιήθηκε χθές και με τη χάρη του Θεού, απευθύνω έκκληση πρός τη Μεγαλειότητά Σας και πρός τις σεβαστές Υψηλότητές Σας, όπως με μεγαλοψυχία ακούσετε την υπεράσπιση ενός σκοπού που, χωρίς αμφιβολία, είναι δίκαιος και αληθινός. Αν η αγνωσία μου με οδηγήσει στην παράβαση των αυλικών εθιμοτυπιών και πρωτοκόλλων, επικαλούμαι την επιείκειά σας. Επειδή εγώ δεν έχω ανατραφεί μέσα σε βασιλικά παλάτια, αλλά στην αυστηρή απομόνωση του μοναστηριού.” (Ίδιο μέρος, Τόμ. 7, κεφ. 8.)ΜΔ1 159.1

    Κατόπιν, προχωρώντας στο θέμα του, ανέφερε ότι τα συγγράμματά του δεν ανήκαν όλα στην ίδια κατηγορία. Μερικά αναφέρονται στην πίστη και στα καλά έργα. Αυτά και οι εχθροί του ακόμη τα χαρακτήρισαν όχι μόνο αβλαβή, αλλά και ωφέλιμα. Αν αναιρούσε τα έργα αυτά, θα καταδίκαζε αλήθειες τις οποίες όλοι, γενικά ασπάζονταν. Η δεύτερη κατηγορία περιλάβαινε συγγράμματα που εξέθεταν τις διαφθορές και τις καταχρήσεις του παπισμού. Η ανάκληση των γραπτών αυτών θα ενίσχυε την τυραννία της Ρώμης και θα άνοιγε ευρύτερα την πόρτα για περισσότερα και σοβαρότερα ανοσιουργήματα. Στην τρίτη κατηγορία των βιβλίων του καταφέρονταν εναντίον ατόμων που υποστήριζαν τα τρωτά της εκκλησίας. Σχετικά με αυτά ομολόγησε χωρίς περιστροφές ότι υπήρξε δριμύτερος από ότι έπρεπε. Δεν ισχυρίσθηκε ότι είναι αλάθητος. Αλλά όμως, ούτε αυτά τα βιβλία μπορούσε να αναιρέσει. Επειδή με μια τέτοια ενέργεια θα αποθρασύνονταν οι εχθροί της αλήθειας και θα εκμεταλλεύονταν την περίσταση για να συντρίψουν το λαό του Θεού με μεγαλύτερη ακόμη αγριότητα.ΜΔ1 159.2

    “Μολαταύτα, είμαι ένας απλός άνθρωπος,” συνέχισε, “και όχι Θεός. Γι’ αυτό θα υπερασπισθώ τον εαυτό μου κατά το παράδειγμα του Χριστού. “Εάν κακώς ελάλησα, μαρτύρησον περί του κακού.” ... Για έλεος του Θεού, Σας εκλιπαρώ, Γαληνότατε Αυτοκράτορα και ενδοξότατοι Πρίγκηπες, καθώς και όλους τους άλλους οποιοδήποτε τίτλο φέρετε, να μου αποδείξετε από τα γραπτά των προφητών και αποστόλων ότι σφάλλω. Μόλις πεισθώ για το λάθος μου, θα αναιρέσω αμέσως κάθε πλάνη μου, και θα είμαι εγώ ο πρώτος που θα πετάξω τα βιβλία μου με τα ίδια μου τα χέρια στη φωτιά.ΜΔ1 159.3

    “Πιστεύω ότι τα λόγια μου αυτά σαφέστατα δηλώνουν ότι έχω προσεκτικά υπολογίσει και αναμετρήσει το μέγεθος του κινδύνου στον οποίο εκθέτω τον εαυτό μου. Αντί όμως να με δυσαρεστεί, αντίθετα με χαροποιεί που βλέπω ότι το ευαγγέλιο γίνεται σήμερα, όπως και στην αρχαία εποχή, αιτία διαμάχης και διχογνωμιών. Αυτός είναι ο χαρακτήρας, αυτός είναι ο προορισμός του λόγου του Θεού. “Δεν ήλθον να βάλω ειρήνην επί της γής, αλλά μάχαιραν,” είπε ο Ιησούς Χριστός. Ο Θεός είναι θαυμαστός και τρομερός στις βουλές Του. Προσέχετε λοιπόν, μήπως συμπεραίνοντας ότι καταλύετε διχογνωμίες, βρεθείτε κατατρέχοντες τον άγιο λόγο του Θεού και στρέψετε εναντίον σας ένα τρομερό χείμαρρο από ανυπέρβλητους κινδύνους από σύγχρονες καταστροφές και από αιώνιο όλεθρο ... Άπειρα περαδείγματα θα μπορούσα να αναφέρω από τους χρησμούς του Θεού. Θα μπορούσα να μιλήσω για τους Φαραώ, για τους βασιλείς της Βαβυλώνας και του Ισραήλ των οποίων οι ενέργειες ποτέ δεν συνέβαλαν αποτελεσματικότερα στην αυτοκαταστροφή τους από ότι όταν επεδίωξαν, στηριζόμενοι σε συνετές φαινομενικά συμβουλές, να υποστηρίξουν τα συμφέροντά τους. “Ο Θεός μετακινεί όρη, και αυτοί δεν εξεύρουσι.”” (Βλέπε ίδιο μέρος, Τόμ. 7, κεφ. 8.)ΜΔ1 160.1

    Ο Λούθηρος είχε μιλήσει στη Γερμανική γλώσσα. Τώρα του ζήτησαν να επαναλάβει τα ίδια ακριβώς λόγια στα Λατινικά. Παρ’ όλο ότι αισθάνονταν εξαντλημένος από την προηγούμενη προσπάθεια, υπακούοντας επανέλαβε την ίδια αγόρευση με την ίδια σαφήνεια και δυναμικότητα. Αυτό ήταν δάκτυλος της θεϊκής πρόνοιας. Σκοτισμένοι από την πλάνη και τη δεισιδαιμονία, πολλοί πρίγκηπες δεν είχαν κατορθώσει να αντιληφθούν τη δύναμη των συλλογισμών του Λουθήρου με την πρώτη φορά. Η επανάληψη όμως τους πρόσφερε τη δυνατότητα να κατανοήσουν τα εκτιθέμενα σημεία με όλη τους τη σημασία.ΜΔ1 160.2

    Αντίθετα όσοι με μάτια κλειστά στο φώς της αλήθειας ήταν αποφασισμένοι να μείνουν αμετάπειστοι, εξοργίσθηκαν με τα δυναμικά λόγια του Λουθήρου. Μόλις έπαψε εκείνος να μιλάει, ο πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης φώναξε με έξαψη: “Δεν απάντησες στην ερώτηση που σου υποβλήθηκε ... Είσαι υποχρεωμένος να δώσεις μια σαφή και συγκεκριμένη απάντηση ... Αναιρείς ή δεν αναιρείς;”ΜΔ1 160.3

    Τότε ο Μεχαρρυθμιστής απάντησε. “Αφού η γαλήνια Μεγαλειότητα Σας και οι εξοχότατες Υψηλότητές Σας μου ζητούν μιά ρηχή, σαφή και κατηγορηματική απάντηση θα Σας τη δώσω. Αυτή είναι η απάντηση: Την πίστη μου δεν μπορώ να την υποβάλω ούτε στην εξουσιοδότηση του πάπα, ούτε των συνόδων. Επειδή είναι ολοφάνερο σαν το φώς της ημέρας όχι συχνά έχουν πέσει σε λάθη και σε αντιφάσεις μεταξύ τους. Επομένως αν δεν πεισθώ προηγουμένως από τη μαρτυρία της Γραφής, ή από την υπαγόρευση της λογικής, αν δεν μου αποδειχθεί από τις περικοπές που ανέφερα ότι η συνείδησή μου δεν δεσμεύεται από το λόγο του Θεού, τότε ούτε μπορώ ούτε και θα αναιρέσω. Επειδή δεν είναι ασφαλές για το Χριστιανό να εκφράζεται κατά της συνείδησής του. Αυτά φρονώ. Διαφορετικά να κάνω δεν μπορώ. Βοηθός μου έστω ο Θεός. Αμήν.” (Ίδιο μέρος, Τόμ. 7, κεφ. 8.)ΜΔ1 161.1

    Μ’ αυτόν τον τρόπο βασίσθηκε ο δίκαιος εκείνος άνθρωπος πάνω στο στερεό θεμέλιο του λόγου του Θεού. Το παρουσιαστικό του έλαμπε από το φώς του ουρανού. Όλοι όσοι άκουσαν την κατάθεση της μαρτυρίας του εναντίον των δυνάμεων της πλάνης και διαπίστωσαν την υπεροχή της πίστης εκείνης που νίκησε τον κόσμο, εντυπωσιάσθηκαν από το ήθος και την αγνότητα του χαρακτήρα του και από τη γαλήνη και τη χαρά της ψυχής του.ΜΔ1 161.2

    Βαθειά σιγή επικράτησε για μερικά λεπτά μέσα στην κατάπληκτη Συνέλευση. Στην πρώτη του απολογία, ο Λούθηρος είχε μιλήσει σε τόνο χαμηλό, με σεβάσμιο, σχεδόν υποτακτικό ύφος. Αυτό οι παπιστές το εξέλαβαν σαν απόδειξη ότι το θάρρος του άρχισε να τον εγκαταλείπει. Την αίτηση που είχε υποβάλει για αναβολή τη θεώρησαν σαν προοίμιο της ανάκλησης που θα επακολουθούσε. Και αυτός ακόμη ο Κάρολος, παρατηρώντας με κάποια περιφρόνηση την εξαντλημένη μορφή, το λιτό ντύσιμο και την απλή φρασεολογία του μοναχού, είχε πεί: “Ο καλόγερος αυτός δεν θα μπορέσει ποτέ να με κάνει αιρετικό.” Το θάρρος όμως και η αποφασιστικότητα που διαπίστωναν τώρα σ’ αυτόν. καθώς επίσης και η σαφήνεια και δυναμικότητα των απόψεών του, προξένησαν έκπληξη σε όλες τις παρατάξεις. Γεμάτος θαυμασμό, ο αυτοκράτορας δήλωνε τώρα: “Ο μοναχός αυτός εκφράζεται με ατρόμητη καρδιά και με ακλόνητο θάρρος.” Και πολλοί από τους Γερμανούς πρίγκηπες έβλεπαν με ικανοποίηση και υπερηφάνεια τον εκπρόσωπο αυτό της πατρίδας τους.ΜΔ1 161.3

    Τα πράγματα χειροτέρευσαν για τους ενθουσιώδεις οπαδούς της Ρώμης. Η υπόθεση έπαιρνε δυσάρεστη γι’ αυτούς κατεύθυνση. Προσπάθησαν να διατηρήσουν την υπεροχή τους όχι επικαλούμενοι τις Γραφές αλλά καταφεύγοντας σε απειλές, τη γνωστή ακαταμάχητη πολιτική της Ρώμης. Ο πρόεδρος της Δίαιτας ξαναπήρε το λόγο: “Αν δεν ανακαλέσεις, ο αυτοκράτορας και τα αυτοκρατορικά πριγκηπάτα θα σκευθούν ποιά μέτρα θα λάβουν εναντίον ενός ασυμμόρφωτου αιρετικού.”ΜΔ1 162.1

    Οι φίλοι του Λουθήρου, που με μεγάλη χαρά είχαν ακούσει την υπέροχη απολογία του, ταράχθηκαν με τα λόγια αυτά. Ο ίδιος όμως ο Λούθηρος απάντησε ήρεμος: “Ο Θεός βοηθός. Επειδή δεν μπορώ να ανακαλέσω τίποτε.” (Ίδιο μέρος, Τόμ. 7, κεφ. 8.)ΜΔ1 162.2

    Του ζήτησαν να αποχωρήσει από την αίθουσα της συνεδρίασης, προκειμένου να συσκευθούν οι πρίγκηπες μεταξύ τους. Όλοι αισθάνονταν ότι η κρίσιμη ώρα είχε σημάνει. Η επίμονη άρνηση του Λουθήρου να υποκύψει, θα μπορούσε να επηρεάσει την ιστορία της εκκλησίας για ολόκληρους αιώνες. Πήραν την απόφαση να του δώσουν μια ακόμη ευκαιρία για να ανακαλέσει. Για τελευταία φορά τον οδήγησαν στην αίθουσα του Συμβουλίου. Και για άλλη μια φορά του απηύθυναν την ερώτηση αν ήταν διατεθειμένος να αναιρέσει τις απόψεις του. “Δεν έχω άλλη απάντηση να δώσω,” είπε, “εκτός από εκείνη που ήδη έχω δώσει.” Ήταν φανερό ότι ούτε υποσχέσεις, ούτε απειλές δεν μπορούσαν να τον κάνουν να ενδώσει στην προσταγή της Ρώμης.ΜΔ1 162.3

    Θλίψη κατέλαβε τους παπικούς αρχηγούς ότι ένας απλός μοναχός τολμούσε να περιφρονήσει τη δύναμή τους που είχε κάνει βασιλείς και ευγενείς να τρέμουν. Αδημονούσαν να τον κάνουν να γευθεί την οργή τους υποβάλλοντάς τον σε μαρτυρικό θάνατο. Αντιλαμβανόμενος τον κίνδυνο που διέτρεχε, ο Λούθηρος είχε μιλήσει σε όλους με ηρεμία και με χριστιανική αξιοπρέπεια. Τα λόγια του ήταν απαλλαγμένα από υπερηφάνεια, πάθος ή σκόπιμη διαστροφή των γεγονότων. Ούτε τον εαυτό του, ούτε τους ισχυρούς ανθρώπους που τον περιστοίχιζαν έβλεπε, αλλά αισθάνονταν ότι βρίσκονταν στην παρουσία Ενός ασύγκριτα ανώτερου από πάπες, καρδιναλίους, βασιλιάδες και αυτοκράτορες. Με τη μαρτυρία του Λουθήρου είχε ακουσθεί η ομιλία του Χριστού με μια δύναμη και επιβλητικότητα που είχαν για ένα διάστημα εμπνεύσει φίλους και εχθρούς με δέος και με θαυμασμό. Το Πνεύμα του Θεού ήταν παρόν στη Συνέλευση εκείνη και επηρέαζε τις καρδιές της ανώτερης ηγεσίας της αυτοκρατορίας. Αρκετοί πρίγκηπες ανεπιφύλακτα αναγνώρισαν το δίκαιο της Λουθηρανής υπόθεσης. Πολλοί απ’ αυτούς είχαν πεισθεί για την αλήθεια. Αλλά για μερικούς οι εντυπώσεις αυτές δεν κράτησαν πολύ. Υπήρχε και άλλη μία κατηγορία, εκείνων που δεν είχαν εκφέρει γνώμη, αλλά που ερεύνησαν αργότερα προσωπικά τις Γραφές και έγιναν ένθερμοι υποστηρικτές της Μεταρρύθμισης.ΜΔ1 162.4

    Ο εκλέκτορας Φρειδερίκος απέβλεπε με ανυπομονησία στην προσέλευση του Λουθήρου στη Συνέλευση και άκουσε την αγόρευσή του με βαθιά συγκίνηση. Με χαρά μαζί και υπερηφάνεια διεπίστωσε το θάρρος, τη σταθερότητα και αυτοκυριαρχία του νεαρού διδάκτορα και απεφάσισε να τον υπερασπισθεί ακόμη σθεναρότερα. Συγκρίνοντας τις δύο αλληλοσυγκρουόμενες παρατάξεις, κατέληξε ότι η σοφία των παπών, βασιλέων και καρδιναλίων είχε εκμηδενισθεί μπροστά στη δύναμη της αλήθειας. Η παπωσύνη είχε υποστεί μιά ήττα που θα γίνονταν αισθητή σε όλα τα έθνη και σε όλους τους κατοπινούς αιώνες.ΜΔ1 163.1

    Βλέποντας την αίσθηση που προκάλεσε η αγόρευση του Λουθήρου, ο παπικός απεσταλμένος φοβήθηκε όσο ποτέ άλλοτε για την εξασφάλιση της δύναμης της Ρώμης και απεφάσισε να μεταχειρισθεί όλα τα μέσα που είχε στη διάθεσή του για να ανατρέψει το Μεταρρυθμιστή. Χρησιμοποιώντας όλη του τη ρητορική δεινότητα και τη διπλωματική του επιδεξιότητα για τις οποίες τόσο πολύ διακρίνονταν, ανέπτυξε στο νεαρό μονάρχη την ανοησία και τον κίνδυνο όπου θα εκτίθονταν, αν θυσίαζε τη φιλία και την υποστήριξη της πανίσχυρης έδρας της Ρώμης χάρη του έργου ενός ασήμαντου μοναχού.ΜΔ1 163.2

    Τα λόγια του έφεραν το αποτέλεσμά τους. Την επομένη της απολογίας του Λουθήρου, ο Κάρολος έστελνε ένα διάγγελμα στη Συνέλευση, κοινοποιώντας την απόφασή του ότι θα ακολουθούσε την πολιτική των προκατόχων του διατηρώντας και προστατεύοντας τη Ρωμαιοκαθολική θρησκεία. Αφού ο Λούθηρος αρνείτο να ανακαλέσει τις πλάνες του, τα πιό δρακόντια μέτρα επρόκειτο να ληφθούν εναντίον του και εναντίον των αιρετικών διδασκαλιών του. “Ένας και μοναχός καλόγερος, παρασυρόμενος από την τρέλλα του, ξεσηκώθηκε εναντίον της πίστης του χριστιανικού κόσμου. Προκειμένου να σταματήσω μιά τέτοια ανευλάβεια, είμαι αποφασισμένος να θυσιάσω το βασίλειό μου, τους θησαυρούς μου, τους φίλους μου, το σώμα μου, το αίμα μου, την ψυχή μου και τη ζωή μου. Θα απολύσω τώρα τον Αυγουστίνο μοναχό Λούθηρο και θα του απαγορεύσω να προκαλέσει την παραμικρή αναταραχή μεταξύ του λαού. Κατόπιν θα στραφώ εναντίον του, και εναντίον των οπαδών του, ως απειθαρχήτων αιρετικών, με αφορισμό, με αποκλεισμό και με κάθε αποτελεσματικό μέσο για το ριζικό τους εξολοθρεμό. Κάνω έκκληση σε όλους τους πολίτες να φερθούν σαν πιστοί Χριστιανοί.” (Ίδιο μέρος, Τόμ. 7, κεφ. 9.) Παρ’ όλα αυτά όμως το πιστοποιητικό ασφαλείας του Λουθήρου κατά την αυτοκρατορική εντολή έπρεπε να το σεβασθούν μέχρις ότου αυτός φθάσει ασφαλής στη γενέτειρά του και εκδοθούν τα εναντίον του εντάλματα.ΜΔ1 163.3

    Σ’ αυτό το σημείο διαιρέθηκαν οι γνώμες των μελών του Συμβουλίου. Οι απεσταλμένοι και οι υποστηρικτές του πάπα αξίωσαν και πάλι να αγνοηθεί το πιστοποιητικό της ασφαλείας του Μεταρρυθμιστή. “Ο Ρήνος,” έλεγαν, “περιμένει τη στάχτη του, όπως έγινε και με τον Ιωάννη Χούς έναν αιώνα πρίν.” (Τόμ. 7, κεφ. 9.) Γερμανοί πρίγκηπες όμως, αν και οπαδοί του παπισμού και αναγνωρισμένοι εχθροί του Λουθήρου, διαμαρτυρήθηκαν εναντίον ενός τέτοιου ρήγματος της κοινής εμπιστοσύνης και το χαρακτήρισαν στίγμα της τιμής του έθνους. Υπέδειξαν τις συμφορές που επακολούθησαν το θάνατο του Χούς και απεφάνθηκαν ότι δεν τολμούσαν να προκαλέσουν το ξέσπασμα παρομοίων θεομηνιών πάνω στη Γερμανία και στο νεαρό μονάρχη τους.ΜΔ1 164.1

    Ο ίδιος ο Κάρολος, στο άκουσμα της επαίσχυντης εκείνης πρότασης, δήλωσε: “Και αν ακόμη η τιμή και η εμπιστοσύνη εξαφανίζονταν απ’ όλο τον κόσμο, θα έπρεπε όμως να βρούν καταφύγιο στις καρδιές των πριγκήπων.” (Τόμ. 7, κεφ. 9.) Εξακολουθούσε να πιέζεται από τους πιό άσπονδους παπικούς εχθρούς του Λουθήρου να μεταχειρισθεί το Μεταρρυθμιστή με τον ίδιο τρόπο που ο Σιγισμούνδος μεταχειρίσθηκε τον Χούς—δηλαδή να τον αφήσει στο έλεος της εκκλησίας—Φέρνοντας όμως μπροστά του τη σκηνή κατά την οποία αλυσοδεμένος ο Χούς μπροστά στη Γενική Συνέλευση υπενθύμισε στον αυτοκράτορα τον παραβιασμένο λόγο του, ο Κάρολος Ε΄, απάντησε: “Δεν θα ήθελα να κοκκινήσω από τη ντροπή σαν τον Σιγισμούνδο.” (Lenfant, Τόμ. 1, σελ. 422.)ΜΔ1 164.2

    Παρ’ όλα αυτά, ο Κάρολος από προμελέτη απέρριψε τις αλήθειες που παρουσίασε ο Λούθηρος. “Είμαι ακλόνητα αποφασισμένος να μιμηθώ το παράδειγμα των προγόνων μου,” έγραφε ο μονάρχης. (D’ Aubigne, Τόμ. 7, κεφ. 9.) Ήταν αποφασισμένος να μή ξεφύγει από το μονοπάτι της εθιμοτυπίας ούτε και για να βαδίσει στο δρόμο της αλήθειας και της δικαιοσύνης. Θα υποστήριζε την παπωσύνη, με όλη της την αγριότητα και αθλιότητα, επειδή οι πατέρες του έκαμαν το ίδιο. Με τη στάση του αυτή, αρνήθηκε να δεχθεί φώς περισσότερο από εκείνο που οι πατέρες του είχαν δεχθεί, ή να εκτελέσει οποιοδήποτε άλλο καθήκον το οποίο εκείνοι δεν είχαν εκτελέσει.ΜΔ1 165.1

    Και στη σημερινή εποχή, πολλοί είναι εκείνοι που προσκολλώνται κατά τον ίδιο τρόπο στις συνήθειες και στις παραδόσεις των πατέρων τους. Όταν ο Θεός τους παρουσιάζει περισσότερο φώς αρνούνται να το δεχθούν, επειδή οι πατέρες τους δεν το δέχθηκαν, αφού ποτέ δεν το είδαν. Εμείς όμως δεν βρισκόμαστε στη θέση των πατέρων μας. Γι’ αυτό και οι ευθύνες και τα καθήκοντά μας δεν είναι ίδια με τα δικά τους. Ο Θεός δεν εγκρίνει τις προσπάθειές μας στο να αναγνωρίσομε το καθήκον μας παίρνοντας για βάση το παράδειγμα των πατέρων μας αντί για την έρευνα του λόγου του Θεού από μέρους μας. Η δική μας η ευθύνη είναι ακόμη μεγαλύτερη από ότι ήταν η ευθύνη των προγόνων μας. Επειδή είμαστε υπόλογοι όχι μόνο για το φώς που δέχθηκαν εκείνοι και που το κληροδότησαν σε μας, αλλά είμαστε υπεύθυνοι και για το φώς που λάμπει πάνω στο δικό μας δρόμο μέσα από το λόγο του Θεού.ΜΔ1 165.2

    Για τους άπιστους Ιουδαίους ο Χριστός είχε πεί: “Εάν δεν ήλθον και ελάλησα πρός αυτούς, αμαρτίαν δεν ήθελον έχει· τώρα όμως δεν έχουσι πρόφασιν περί της αμαρτίας αυτών.” (Ιωάν. 15:22.) Η ίδια θεϊκή αυθεντία μίλησε μέσο του Λουθήρου στον αυτοκράτορα και τους πρίγκηπες της Γερμανίας. Και ενώ το φώς ξεχύνονταν μέσα από το λόγο του Θεού, το Πνεύμα Του συνηγορούσε για τελευταία φορά για πολλούς που βρίσκονταν στη συνέλευση εκείνη. Όπως αιώνες πρίν ο Πιλάτος προτίμησε και άφησε την υπερηφάνεια και τη δημοτικότητά του να φράξουν την καρδιά του στο Λυτρωτή του κόσμου· όπως ο Φηλικάς τρέμοντας από φόβο διέταξε τον αγγελιαφόρο της αλήθειας: “κατά το παρόν ύπαγε, και όταν λάβω καιρόν, θέλω σε μετακαλέσει,” (Πράξ. 24:25.) και όπως ο υπεροπτικός Αγρίππας ομολόγησε, “παρ’ ολίγον με πείθεις να γίνω Χριστιανός,” (Πράξ. 26:28,) αλλά έστρεψε τα νώτα πρός το ουρανόπεμπτο μήνυμα, το ίδιο και ο Κάρολος ο Ε΄, υποχωρώντας μπρός στις υπαγορεύσεις της κοσμικής υπερηφάνειας και πολιτικής, αποφάσισε να απορρίψει το φώς της αλήθειας.ΜΔ1 165.3

    Η διαδικασία των αντιλουθηρανών μέτρων κυκλοφόρησε με ταχύτητα και αναστάτωσε όλη την πόλη. Ο Μεταρρυθμιστής είχε δημιουργήσει πολλούς φίλους, που δεν αγνοούσαν την αγριότητα της Ρώμης εναντίον όλων όσων τολμούσαν να εκθέσουν την εξαχρείωσή της, και αποφάσισαν ότι δεν έπρεπε να αφήσουν να θυσιασθεί ο Λούθηρος. Εκατοντάδες ευπατρίδες προσφέρθηκαν να τον προστατεύσουν. Και δεν ήταν λίγοι εκείνοι που κατέκριναν το βασιλικό διάταγμα σαν δουλική υποταγή στην κυριαρχούσα δύναμη της Ρώμης. Πινακίδες—άλλες καταδικάζοντας και άλλες υπερασπίζοντας το Λούθηρο—είχαν αναρτηθεί στις πόρτες των σπιτιών και σε δημόσιους τόπους. Σε μιά από αυτές αναφέρονταν χωρίς σχόλια τα βαρυσήμαντα λόγια του σοφού Σολομώντα: “Ουαί εις σε, χώρα, της οποίας ο βασιλεύς είναι παιδίον.” (Εκκλ. 10:16.) Ο γενικός ενθουσιασμός για το Λούθηρο απ’ άκρη σ’ άκρη της Γερμανίας έπεισε τόσο τον αυτοκράτορα όσο και τη συνέλευση ότι κάθε αδίκημα που θα διαπράττονταν σε βάρος του θα υπονόμευε όχι μόνο την ειρήνη του κράτους, αλλά και αυτή ακόμη την σταθερότητα του θρόνου.ΜΔ1 166.1

    Ο Φρειδερίκος της Σαξωνίας επίτηδες τήρησε επιφυλακτική στάση. Κρύβοντας προσεκτικά τα πραγματικά του αισθήματα για τον αρχηγό της Μεταρρύθμισης, παρακολουθούσε άγρυπνα κάθε του κίνηση καθώς και τις κινήσεις των εχθρών του. Ήταν και άλλοι όμως που δεν κατέβαλαν καμιά προσπάθεια να κρύψουν τη συμπάθειά τους για το Λούθηρο. Τον επισκέπτονταν πρίγκηπες, κόμητες, βαρώνοι και άλλα διακεκριμένα πρόσωπα τόσο του πολιτικού όσο και του εκκλησιαστικού κόσμου. Ο Σπαλατίνος έγραφε ότι “το μικρό δωμάτιο του δόκτορα δεν μπορούσε να χωρέσει όλους όσους παρουσιάζονταν για να τον επισκευθούν.” (Martyn Τόμ. 1, σελ. 404.) Ο κόσμος τον έβλεπε σαν να ήταν υπεράνθρωπος. Ακόμη και όσοι δεν ασπάζονταν τις διδαχές του, δεν μπορούσαν να κρύψουν το θαυμασμό τους για την επιβλητική ακεραιότητά του που τον έκανε να αντιμετωπίσει το θάνατο παρά να παραβεί τη συνείδησή του.ΜΔ1 166.2

    Μεγάλες προσπάθειες καταβλήθηκαν για να συγκατατεθεί ο Λούθηρος να έρθει σε συμβιβασμό με τη Ρώμη. Ευγενείς και πρίγκηπες του εξηγούσαν ότι αν επέμεμε να βάζει την κρίση του πάνω από την κρίση της εκκλησίας και των συνόδων, σε λίγο θα εξορίζονταν από το κράτος και θα έμενε ανυπεράσπιστος. Σ’ αυτές τις εκκλήσεις ο Λούθηρος αποκρίνονταν: “Το ευαγγέλιο του Χριστού δεν μπορεί να κηρυχθεί χωρίς σκάνδαλα ... Γιατί λοιπόν να με χωρίσει ο φόβος ή η ανησυχία του κινδύνου από τον κύριο και από το θεϊκό εκείνο λόγο που είναι ο μόνος αληθινός; ‘Οχι, προτιμώ να χάσω το σώμα μου, το αίμα μου και τη ζωή μου.” (D* Aubigne, Τόμ. 7, κεφ. 10.)ΜΔ1 167.1

    Επανειλημμένα του πρότειναν να υποβληθεί στην κρίση του αυτοκράτορα και τότε δεν είχε τίποτε να φοβηθεί. “Συγκατατίθεμαι,” είπε, “με όλη μου την καρδιά στο να εξετάσει και να κρίνει ο αυτοκράτορας, οι πρίγκηπες ακόμη και ο χειρότερος Χριστιανός τα συγγράμματά μου. Αλλά κάτω από έναν όρο: Για βάση τους θα θέσουν το λόγο του Θεού. Οι άνθρωποι δεν έχουν τίποτε άλλο να κάνουν παρά να υπακούσουν σ’ αυτόν. Μη παραβιάζετε τη συνείδησή μου που έχει κρικοποιηθεί και αλυσοδεθεί με την Αγία Γραφή.” ('ίδιο μέρος, Τόμ. 7, κεφ. 10.)ΜΔ1 167.2

    Σε μιά άλλη πρόταση που του έκαναν απάντησε: “Δέχομαι να αποποιηθώ το πιστοποιητικό ασφαλείας. Το άτομό μου και τη ζωή μου μπορώ να τα εναποθέσω στου αυτοκράτορα τα χέρια. Το λόγο όμως του Θεού ποτέ!” (Βλέπε ίδιο μέρος, Τόμ. 7, κεφ. 10.) Δήλωσε ότι ήταν πρόθυμος να δεχθεί την απόφαση ενός γενικού συμβουλίου, αλλά μόνο με την προϋπόθεση ότι οι αποφάσεις του συμβουλίου θα στηρίζονταν στις Γραφές. “Για ότι αφορά το λόγο του Θεού και την πίστη,” έλεγε, “ο κάθε Χριστιανός είναι το ίδιο ικανός να κρίνει όπως και ο πάπας, έστω και αν ο τελευταίος αυτός υποστηρίζεται από ένα εκατομμύριο συνόδους.” (Martyn, Τόμ. 1, σελ. 410.) Φίλοι και εχθροί κατέληξαν πως κάθε περαιτέρω προσπάθεια για συμφιλίωση ήταν περιττή.ΜΔ1 167.3

    Αν ο Μεταρρυθμιστής υποχωρούσε και σε ένα μόνο σημείο, ο διάβολος και τα στρατεύματά του θα είχαν νικήσει. Αλλά αυτή η άκαμπτη σταθερότητά του συνετέλεσε στην απελευθέρωση της εκκλησίας και στον εγκαινιασμό μιάς καινούργιας και καλύτερης εποχής. Η επιρροή του μοναδικού αυτού ανθρώπου που τόλμησε να πάρει χην πρωτοβουλία να εξετάσει και να διευθετήσει θρησκευτικά ζητήματα, έμελλε να γίνει αισθητή στην εκκλησία και στον κόσμο όχι μόνο της εποχής του, αλλά και όλων των επερχομένων γενεών. Η σταθερότητα και η πιστότητά του θα ενίσχυαν όλους όσους θα αντιμετώπιζαν μιά παρόμοια πείρα μέχρι το τέλος του κόσμου. Η δύναμη και η μεγαλειότητα του Θεού τοποθετήθηκαν πάνω από τα ανθρώπινα συμβούλια, πάνω από τη μεγάλη δύναμη του Σατανά.ΜΔ1 167.4

    Κατ’ εντολή του αυτοκράτορα ο Λούθηρος έπρεπε τώρα να επιστρέψει στο σπίτι του και ήξερε ότι η εντολή αυτή σύντομα θα συνοδεύονταν από τη θανατική του καταδίκη. Σύννεφα απειλητικά κρέμονταν πάνω από το δρόμο του. Από τη Βόρμη όμως έφευγε με την καρδιά γεμάτη ευγνωμοσύνη και χαρά. “Ο ίδιος ο διάβολος,” έλεγε, “φρουρούσε το οχυρό του πάπα. Ο Χριστός όμως προξένησε ένα μεγάλο ρήγμα σ’ αυτό και ο Σατανάς αναγκάσθηκε να ομολογήσει ότι ο Κύριος είναι ανώτερος απ’ αυτόν.” (D’ Aubigne, Τόμ. 7, κεφ. 11.)ΜΔ1 168.1

    Μετά την αναχώρησή του. για να μη θεωρηθεί η ακαμψία του σαν ανταρσία, ο Λούθηρος έγραψε στον αυτοκράτορα: “Ο Θεός, που ερευνά τα βάθη της ψυχής, είναι μάρτυρας μου ότι είμαι περισσότερο από πρόθυμος να υπακούσω στη Μεγαλειότητά Σας είτε τιμημένος είτε ατιμασμένος, είτε με τη ζωή, είτε με το θάνατό μου, εκτός από τη μοναδική εξαίρεση του λόγου του Θεού με τον οποίο ο άνθρωπος ζεί. Για ότι αφορά την παρούσα ζωή, η πρός Εσάς αφοσίωσή μου είναι ακλόνητη. Επειδή σ’ αυτή τη ζωή είτε χαμένος είτε κερδισμένος βγεί κανείς, αυτό δεν έχει σημασία για την αιώνια σωτηρία. Όταν όμως πρόκειται για αιώνια συμφέροντα, ο Θεός δεν θέλει ο άνθρωπος να υποτάσσεσαι στον άνθρωπο. Επειδή στον πνευματικό τομέα η υποταγή ισοδυναμεί με τη λατρεία· και αυτή οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στο Δημιουργό.” (Βλέπε ίδιο μέρος, Τόμ. 7, κεφ. 11.)ΜΔ1 168.2

    Στο ταξίδι της αποχώρησης από τη Βόρμη, συγκινητικότερες ακόμη εκδηλώσεις επιφυλάχθηκαν στο Λούθηρο από ότι κατά την εκεί άφιξή του. Εξέχουσες εκκλησιαστικές προσωπικότητες καλωσόριζαν τον έκπτωτο μοναχό, ενώ πολιτικοί ηγήτορες τιμούσαν τον άνθρωπο που ο αυτοκράτορας είχε καταδικάσει. Του ζήτησαν να κηρύξει, και παρά την αυτοκρατορική απαγόρευση, ανέβηκε πάλι στον άμβωνα. “Ούτε έδωσα καμιά υπόσχεση, ούτε μπορώ ποτέ να υποσχεθώ ότι θα κρατήσω δεσμευμένο το λόγο του Θεού,” τους είπε. (Martyn, Τόμ. σελ. 420.)ΜΔ1 168.3

    Λίγο μετά την αναχώρησή του από τη Βόρμη, οι παπικοί αντιπρόσωποι κατόρθωσαν να πείσουν τον αυτοκράτορα να εκδώσει το εναντίον του διάταγμα. Σ’ αυτό ο Λούθηρος παρουσιάζονταν “ο ίδιος ο Σατανάς με ανθρώπινη μορφή φορώντας το καλογερικό ράσο.” (D’ Aubigne, Τόμ. 7, κεφ. 11.) Το ένταλμα ανάφερε ότι μόλις θα εξέπνεε το πιστοποιητικό ασυλίας, θα παίρνονταν όλα τα μέτρα για τη ματαίωση του έργου του. Απαγορεύονταν σε όλους γενικά να του προσφέρουν άσυλο, να του δώσουν τροφή ή νερό, και να του παράσχουν οποιαδήποτε ηθική ή υλική βοήθεια, κρυφά ή φανερά. Έπρεπε να τον συλλάβουν, οπουδήποτε τον εύρισκαν και να τον παραδώσουν στις αρχές. Επίσης οι οπαδοί του θα φυλακίζονταν και αυτοί και η περιουσία τους θα δεσμεύονταν. Τα συγγράμματά του θα καταστρέφονταν και τελικά όποιος τολμούσε να φερθεί αντίθετα προς το διάταγμα αυτό, θα συμμερίζονταν την ίδια καταδίκη. Ο εκλέκτορας της Σαξωνίας και οι συμπαθούντες με το Λούθηρο πρίγκηπες εγκατέλειψαν τη Βόρμη λίγο μετά την αναχώρηση εκείνου και η Συνέλευση επικύρωσε τότε το αυτοκρατορικό διάταγμα. Οι παπικοί θριάμβευαν. Πίστευαν ότι η τύχη της Μεταρρύθμισης είχε κριθεί για πάντα.ΜΔ1 169.1

    Αλλά στην κρίσιμη εκείνη ώρα, ο Θεός προμήθευσε ένα μέσο διαφυγής στο δούλο του. Ένα άγρυπνο μάτι παρακολουθούσε τις κινήσεις του Λουθήρου και μιά μεγάλη, ευγενική καρδιά πήρε την απόφαση να τον γλυτώσει. Ήταν φανερό ότι η Ρώμη δεν θα έμενε ικανοποιημένη με τίποτε λιγότερο από το θάνατό του. Μόνο με κρύψιμο μπορούσε να γλυτώσει από το στόμα του λιονταριού. Ο Θεός φώτισε το Φρειδερίκο της Σαξωνίας να σκεφτεί ένα σχέδιο για να διατηρηθεί η ζωή του Μεταρρυθμιστή. Με τη συνεργασία ειλικρινών φίλων, το σχέδιο του εκλέκτορα πέτυχε και ο Λούθηρος πράγματι χάθηκε από τα μάτια φίλων και εχθρών. Ενώ επέστρεφε στη Βυττεμβέργη, ξαφνικά ξένοι τον απήγαγαν, αποσπώντας τον από τους συνοδούς του και βιαστικά τον οδήγησαν ανάμεσα από το δάσος στον πύργο του Βάρτμπουργ, ένα απομονωμένο ορεινό προπύργιο. Τόσο η ενέργεια της απαγωγής όσο και ο τόπος της καταφυγής καλύπτονταν από τέτοιο πέπλο μυστηρίου που και αυτός ακόμη ο ίδιος ο Φρειδερίκος δεν ήξερε για πολύ καιρό που τον είχαν κρύψει. Η αγνωσία αυτή ήταν προμελετημένη. Ενόσο ο εκλέκτορας δεν ήξερε τίποτε για τις κινήσεις του Λουθήρου, δεν μπορούσε να αποκαλύψει τίποτε. Ήξερε μόνο ότι ο Μεταρρυθμιστής ήταν ασφαλής, και με αυτό έμενε ευχαριστημένος.ΜΔ1 169.2

    Η άνοιξη, το καλοκαίρι και το φθινόπωρο πέρασαν. Μπήκε ο χειμώνας και ο Λούθηρος έμενε πάντοτε φυλακισμένος. Ο Αλέανδρος και οι ομοϊδεάτες του πανηγύριζαν με τη σκέψη ότι το φώς κόντευε να σβύσει. Αντί γι’ αυτό όμως, ο Μεταρρυθμιστής τροφοδοτούσε το λυχνάρι του από την πηγή της αλήθειας και το φώς του θα έλαμπε σε λίγο με ζωηρότερη ακόμη ανταύγεια.ΜΔ1 170.1

    Μέσα στην ασφαλή και φιλική ατμόσφαιρα του Βάρτμπουργ, ο Λούθηρος απόλαυσε για ένα διάστημα την ελευθερία του από την έξαψη και την αναταραχή του αγώνα. Δεν μπορούσε όμως να μείνει ικανοποιημένος για πολύ με το να ζεί στην ησυχία και στην ανάπαυση. Μαθημένος στη δραστηριότητα και στους σκληρούς αγώνες, δεν μπορούσε να υποφέρει την αδράνεια. Τις μέρες εκείνες της απομόνωσής του η κατάσταση της εκκλησίας ορθώνονταν μπροστά του και μέσα στην απόγνωσή του φώναξε: “Αλλοίμονο! Δεν βρίσκεται κανείς στις έσχατες αυτές μέρες της οργής του Κυρίου να σταθεί σαν ένα τοίχος μπροστά στο Θεό και να σώσει τον Ισραήλ!” (Ίδιο μέρος, Τόμ. 9, κεφ. 2.) Γυρίζοντας πάλι τη σκέψη στον εαυτό του τρόμαζε με την ιδέα ότι μπορούσε να κατηγορηθεί για ανανδρία εγκαταλείποντας τη μάχη. Τότε άρχισε να μέμφεται τον εαυτό του για όλη εκείνη την απραξία και τη μαλθακότητα. Και όμως όλο εκείνο το διάστημα καθημερινά αυτός πρόσφερε περισσότερα από ότι ένας μόνος άνθρωπος μπορούσε να προσφέρει. Η πένα του δεν έμενε ποτέ αργή. Και ενώ οι εχθροί του από το ένα μέρος χαίρονταν ότι είχε καταδικαστεί σε παντοτινή σιγή, από το άλλο παραξενεύονταν και σάστιζαν με τις απτές αποδείξεις γύρω τους ότι αυτός βρίσκονταν ακόμη στη ζωή. Ένα σωρό φυλλάδια προερχόμενα από την πένα του κυκλοφορούσαν από τη μιά άκρη της Γερμανίας στην άλλη. Συνάμα πρόσφερε τη σημαντικότερη συμβολή του στους συμπολίτες του με τη μετάφραση της Καινής Διαθήκης που απέδωσε στη Γερμανική γλώσσα. Σχεδόν για ένα ολόκληρο χρόνο, εξακολουθούσε από της σύγχρονης Πάτμου του τα βράχια να κηρύττει το ευαγγέλιο και να ελέγχει τις αμαρτίες και τις πλάνες της εποχής του.ΜΔ1 170.2

    Αν όμως ο Θεός είχε αποσύρει για ένα διάσχημα το δούλο του από τη δημόσια ζωή, δεν το έκανε για να διατηρήσει απλώς τη ζωή του από την οργή των εχθρών του, ούτε ακόμη για να του εξασφαλίσει την ησυχία που απαιτούσαν οι σπουδαίες εκείνες προσπάθειές του. Ο σκοπός ήταν πολύ πιο σημαντικός απ’ αυτά. Στη μοναξιά και στην αφάνεια του ορεινού ερημητηρίου του, ο Λούθηρος απομακρυσμένος από την υποστήριξη του κόσμου και τον έπαινο των ανθρώπων, προφυλάχθηκε από την υπερηφάνεια και την αυτοπεποίθηση που συχνά δημιουργεί η επιτυχία. Τα παθήματα και η ταπείνωση τον προετοίμαζαν να ξανανεβεί καινούργια ύψη, παρόμοια μ’ εκείνα που τόσο αναπάντεχα τον είχαν καταστήσει πρόσωπο σημαντικό.ΜΔ1 171.1

    Μέσα στη χαρά και στην ελευθερία που προξενεί η ανακάλυψη της αλήθειας, οι άνθρωποι συχνά παρασύρονται από την τάση να εκθειάζουν τα άτομα εκείνα που χρησιμοποιεί ο Θεός για να σπάσει τα δεσμά της πλάνης και της δεισιδαιμονίας. Ο Σατανάς επιδιώκει να αποσπάσει την προσοχή και τα αισθήματα των ανθρώπων από το Δημιουργό και να τα στρέφει πρός τα ανθρώπινα όργανά του. Κάνοντάς τους να τιμούν το απλό όργανο, τους παρασύρει να παραβλέπουν το Χέρι που προνοητικά καθοδηγεί τα πάντα. Και έτσι συμβαίνει πολλές φορές, θρησκευτικοί αρχηγοί που τιμούνται και εκθειάζονται κατ’ αυτόν τον τρόπο, να ξεχνούν ότι εξαρτώνται από το Θεό και να στηρίζονται στον εαυτό τους. Το αποτέλεσμα είναι ότι ζητούν τότε να επιβληθούν στη σκέψη και στη συνείδηση του λαού που τείνει να αποβλέπει για καθοδήγηση σ’ αυτούς παρά στο λόγο του Θεού. Το έργο της Μεταρρύθμισης συχνά χωλαίνει από ένα παρόμοιο πνεύμα που υποθάλπουν οι υποστηρικτές της. Απ’ αυτόν τον κίνδυνο προτίθονταν ο Θεός να προφυλάξει τη Μεταρρύθμιση, ώστε το έργο να μη φέρει την ανθρώπινη, αλλά τη θεϊκή σφραγίδα. Τα μάτια του κόσμου είχαν στραφεί πρός το Λούθηρο, τον ερμηνευτή της αλήθειας. Εξαφανίσθηκε αυτός, για να μπορέσουν οι άνθρωποι να στρέψουν τα βλέμματα πρός τον αιώνιο Αρχηγό της αλήθειας.ΜΔ1 171.2

    Larger font
    Smaller font
    Copy
    Print
    Contents