ANG UNANG MARTIR NGA CRISTOHANON

Si Esteban, ang labing una sa pito ka mga diyakuno, maoy usa ka tawo nga halalom ang pagkadiosnon ug halapad ang pagtoo. Bisan pa siya natawo nga Judiyo, siya nagsulti sa pinolongan nga Grego ug sinad sa mga pamatasan ug sa mga pagginawi sa mga Grego. Tungod niini siya nakakaplag ug higayon sa pagwali sa maayong balita diha sa mga sinagoga sa Gresyanhon nga mga Judiyo. Akdbo siya kaayo sa kawsa ni Cnsto ug sa maisugon nagmantala sa iyang pagtoo. Gilantugi siya sa mga makmaadmanon nga mga rabi ug sa mga doktor sa balaod, diha sa kadlingban nga naglaum nga masaligon sa usa ka masayon nga kadaugan. Apan “wala sila makahimo sa pagbuntog sa kinaadman ug sa Espintu nga diha uban sa iyang pagpamolong.” Wala lamang siya magsuld diha sa gahum sa Balaan nga Espiritu, apan nasabtan nga siya maoy usa ka estudyante sa mga propisiya ug makmaadmanon diha sa tanang mga butang mahitungod sa kasugoan. Sa binatid iyang gilabanan ang mga kamatooran nga iyang gidapigan ug sa hingpit iyang gipildi ang iyang mga kaatbang. Ngadto kaniya natuman ang saad nga nagingon, “Busa ipatuyo ninyo sa inyong mga kasingkasing ang dili pagpamalandong nga daan kong unsaon ninyo sa pagpanubag: kay Ako magahatag ra unya kaninyog baba ug kaalam nga batok niini walay kaaway ninyo nga arang makasukol o makasupak.” Lucas 21:14, 15.ABA 84.1

Samtang nakita sa mga sacerdote ug sa mga punoan ang gahum nga nag-uban sa wali m Esteban, nangapungot sila pagayo. Imbis motugyan sila ngadto sa ebidensya nga gipresentar niya, naniguro sila sa pagpahilum kaniya pinaagi sa pagpatay kaniya. Sa daghang mga higayon ilang gisubornohan ang mga awtondad nga Romanhon sa pagpalabay nga walay ikasuld sa mga higayon diin ang mga Judiyo nagpahatama ug hukom ug nagpatay sa mga binilanggo sumala sa ilang nasudnon nga batasan. Ang mga kaaway ni Esteban wala magduhaduha nga sila makapadayon pag-usab sa maong paagi nga dili mamiligro ang ilang kaugalingon. Desidido sila sa pagrisgo sa mga sangputanan ug tungod niini ilang gidakup si Esteban ug gidala siya sa atubangan sa konsilyo sa Sanhednn aron husayon.ABA 84.2

Ang makinaadmanong mga Judiyo nga gikan sa naglibut nga mga nasud gipatawag alang sa tuyo sa pagpanghimakak sa mga pangatarungan sa binilanggo. Si Saul nga taga-Tarsus mngtambong ug maoy nangulo sa pagbatok ni Esteban. Iyang gidala ang kabug- aton sa pagkalarino manulti ug ang lohika sa mga rabi sa pagharang sa kaso, aron sa pagpatoo sa katawhan nga si Esteban nagwali ug malimbongon ug peligroso nga mga pagtulon-an; apan diha kang Esteban iyang nahinagbo ang usa nga may hingpit nga pagsabut sa katuyoan sa Dios diha sa pagpakaylap sa maayong balita ngadto sa ubang mga nasud.ABA 85.1

Tungod kay ang mga sacerdote ug ang punoan wala makadaug batok sa marin-aw, ug malinawon nga kaalam ni Esteban, nagtinguha sila sa paghimo ug usa ka panig-ingnan mahitungod kaniya; ug samtang sa ingon mana nagatagbaw sila sa ilang mapanimaslanon nga pagdumot, ilang masanta ang uban, pinaagi sa kahadlok, gikan sa pagsagop sa iyang pagtoo. Gipanuhulan ang mga saksi sa pagpamatood nga binakak nga ilang nadungog gikan kaniya nga nagsulti sa mapasipalahong mga pulong batok sa templo ug sa kasugoan. “Kini siya among hingdunggan nga nagingon,” matud pa sa mga saksi, unga kini konong dapita pagagun-ubon ni Jesus nga Nazaretnon ug pagausabon niini ang mga pamatasan nga gibilin kanato ni Moises.”ABA 85.2

Samtang si Esteban nagtindog nga nag-atubang nawong ug nawong sa iyang mga maghuhukom aron sa pagtubag sa sumbong nga pasipala, misidlak ang balaan nga silaw sa iyang nawong, ug “ang tanang nanaglingkod sa Sanhedrin, sa pagtutok nila kaniya, nakamadkod nga ang iyang nawong sama sa nawong sa manolunda.” Ang daghan nga nakakita mining mao nga kahayag mikurog ug nagtabon sa ilang mga nawong, apan ang padng nga walay pagtoo ug ang pag-ayad sa mga punoan wala gayud matay-og.ABA 85.3

Sa diha nga si Esteban gisukna mahitungod sa kadnuoran sa mga sumbong batok kaniya, iyang gisugdan ang iyang paglaban diha sa usa ka marin-aw, ug makatandog nga paningog, nga ninglanog sa tibuok nga lawak sa konsilyo. Sa mga pulong nga nakalamat sa katiguman, siya mipadayon sa pagbatbat sa kasaysayan sa pinili nga katawhan sa Dios. Nagpakita siya ug sangkad nga kahibalo sa Judiyo nga ekonomiya sa espirituhanon nga kahulogan niini karon nga napaila pinaagi kang Cristo. Iyang gisubli ang mga pulong ni Moises nga nagsulti nga daan mahitungod sa Mesiyas nga nagingon: “Usa ka profeta gikan sa inyong kaigsoonan igapatindog sa Ginoong Dios alang kaninyo, maingon sa Iyang pagpatindog kanako. Magpatalinghug kamo kaniya.” Iyang gihimo nga matin-aw ang iyang kaugalingon nga pagkamaunongon ngadto sa Dios ug ngadto sa Judiyo nga pagtoo, samtang iyang gipakita nga ang kasugoan nga maoy gisaligan sa mga Judiyo alang sa kaluwasan wala makahimo pagluwas sa Israel gikan sa pagsimba ug mga diosdios. Iyang gisumpay si Jesu-Cristo sa tibuok kasaysayan nga Judiyo. Iyang gihisgutan ang pagtukod ni Salomon sa templo, ug ang mga pulong ni Salomon ug ni Isaias nga nagaingon: “Ngani ang Labing Halangdon wala magpuyo sa mga balay nga hinimog mga kamot; sumala sa ginaingon sa profeta, ang Langit maoy Akong trono, ug ang yuta maoy tumbanan sa Akong mga tiil: unsa pa mang balaya ang inyong tukoron alang Kanako? nagaingon ang Ginoo: o unsa pa man ang dapit nga Akong pahulayanan? Dili ba gibuhat man sa Akong kamot kining tanang mga butanga?”ABA 85.4

Sa pag-abut ni Esteban mining puntoha, dihay kaguliyang taliwala sa katawhan. Sa diha nga iyang gipahinungod ni Cristo ang mga tagna ug nagsulti sumala sa iyang gihimo mahitungod sa templo, ang sacerdote, nga nagpasumangil nga nalisang pag-ayo, naggisi sa iyang kupo. Ngadto kang Esteban kining buhata sa sacerdote maoy usa ka ilhanan nga sa dili madugay pahilumon sa dayon ang iyang tingog. Nakita niya ang pagsukol nga misugat sa iyang mga pulong ug siya nasayud nga siya nagahatag sa iyang katapusan nga pagpamatood. Bisan pa nga diha pa siya sa tungatunga sa iyang sermon, kini sa kalit iyang gitapus:ABA 86.1

Takulahaw siya nga mitipas gikan sa dagan sa kasaysayan nga iyang gisunod, ug sa miliso siya sa iyang mga maghuhukom nga nasuko, siya mingsinggit sa pagingon: “Kamong mga tikig og liog, ug mga walay sirkunsisyon sa kasingkasing ug sa mga igdulongog, kanunay gayud kamong nagapakigbatok sa Espiritu Santo: maingon sa gibuhat sa inyong mga ginikanan, mao man usab ang inyong ginabuhat. Kinsa ba sa mga profeta ang wala lutosa sa inyong mga ginikanan? ug ilang gipamatay ang mga nanaghimog mga propisiya mahitungod sa pag-anhi sa Matarung; kang kinsa kamo karon nahimong iyang mga magbubudhi: ug mga mamumuno, kamo nga mao ang nanagpakadawat sa kasugoan nga gihatag kaninyo pinaagig mga manolunda, apan wala ninyo pagtumana.”ABA 86.2

Tungod niini, ang mga sacerdote ug ang mga punoan nawad-an sa ilang maayong kaisipan tungod sa kasuko. Nagalihok nga labaw pa kay sa mga mananap nga manunukob kay sa mga tawo, ilang gidasmagan si Esteban nga nagkagot sa ilang mga ngipon. Diha sa mabangis nga mga nawong nga naglibut kaniya nabasa sa binilanggo ang iyang dadangatan; apan wala siya matarog. Alang kaniya ang naglagot nga mga sacerdote ug ang nagubot nga manggugubot dili makapalisang. Ang talan-awon nga diha sa iyang atubangan nawala gikan sa iyang panan-awon. Ngadto kaniya binuksan ang mga ganghaan sa langit, ug, sa nagtan-aw siya sa sulod, nakita niya ang himaya sa mga sawang sa Dios, ug ni Cristo, nga daw mao pay pagttidog Niya gikan sa Iyang trono, nagatindog nga andam sa pagbulig sa Iyang sulogoon. Diha sa mga pulong sa kadaugan misinggit si Esteban nga nagingon; “Tan-awa, nakita ko ang mga langit nga naabli, ug ang Anak sa Tawo nga nagadndog sa too sa Dios.”ABA 87.1

Samtang iyang gihulagway ang mahimayaon nga talan-awon nga gitutokan sa iyang mga mata, sobra na kini sa maagwanta sa iyang mga manlulutos. Sinampongan ang ilang mga dalunggan, aron sila dili makadungog sa iyang mga pulong, ug sa nakasinggit sila sa makusog nga singgit, sa mapintas ilang gihasmagan siya sa tiningub “ug ilang giabug siya sa gawas sa siyudad.” “Ug samtang ilang gipanagbato si Esteban, siya nagampo nga nagingon, Ginoong Jesus dawata ang akong espintu. Ug siya miluhod ug misinggit sa makusog nga tingog nga nagingon, Ginoo dili Mo unta sila pagsang-atan niimng salaa. Ug sa nakasulti na siya niini, siya namatay.”ABA 87.2

Walay legal nga hukom ang gipakanaug diha kang Esteban, apan ang Romanhong mga awtoridad gisubornohan sa dagkung mga salapi aron dili maghimo sila ug imbistigasyon sa kaso.ABA 87.3

Ang pagkamartir m Esteban naghimo ug usa ka halalom nga pagpasantup diha sa tanan nga nakasaksi niini. Ang handumanan mahitungod sa patik sa Dios nga diha sa iyang nawong; ang iyang mga pulong nga nakatandog sa maong mga kalag nga nakadungog, nagpabilin diha sa mga hunahuna sa mga nakasud-ong, ug nagpamatood sa kamatuoran nga iyang gimantala. Ang iyang kamatayon maoy usa ka mapait nga pagsulay ngadto sa iglesya, apan kini misangput sa pagkakabig ni Saulo, kinsa wala makapapas gikan sa iyang panumduman sa pagtoo ug sa pagkamakanunayon sa martir, ug sa himaya nga diha sa iyang panagway.ABA 87.4

Diha sa dapit nga gihusayan ug gikamatayan ni Esteban, si Saulo daw natugob sa usa ka nagsalimoang nga kasibut. Sa ulahi nasuko siya sa iyang kaugalingon nga sekreto nga pagtoo nga si Esteban gipasidunggan sa Dios sa mao gayud nga higayon nga siya gipakaulawan sa mga tawo. Nagpadayon si Saulo sa paglutos sa iglesya sa Dios, nga nagapang-usisa kanila sa bisan diin nga dapit, ug nagsikop kanila diha sa ilang mga balay, ug gihatud sila ngadto sa mga sacerdote ug sa mga punoan aron sa pagbilanggo ug sa pagpamatay kanila. Ang iyang kainit diha sa pagpadayon niini nga pagpanglutos nagdala ug kalisang ngadto sa mga Cristohanon didto sa Jerusalem. Ang mga awtoridad nga Romanhon wala maghimo ug pinasahi nga pamngkamot sa pagpugong sa mabangis nga buhat ug sa sekreto nagbulig sa mga Judiyo aron sa pagdani sa maayong kabubut-on nila ug sa pagkuha sa ilang kahimuot.ABA 88.1

Tapus sa kamatayon ni Esteban, napili si Saulo ingon nga usa ka sakop sa konsilyo sa Sanhedrin ingon nga balos sa iyang pamngkamot sa pagpanglutos sa mga Cristohanon. Sulod sa usa ka panahon siya maoy usa ka gamhanan nga galamiton diha sa mga kamot ni Satanas sa pagpadayon sa iyang pagsukol batok sa Anak sa Dios. Apan sa wala madugay kining manlulutos nga walay kaluoy nagamit diha sa pagtukod sa iglesya nga sa pagkakaron iyang ginalumpag. Ang usa nga mas Gamhanan pa kay ni Satanas, nagpili kang Saulo sa pagkuha sa lugar sa gipatay nga Esteban, aron sa pagwali ug sa pag-antos tungod sa Iyang ngalan, ug sa pagpakaylap sa bisan dim sa maayong balita sa kaluwasan pinaagi sa Iyang dugo.ABA 88.2