Ang Paglutos Sa Nahaunang Siglo

GIKAN sa bukid sa Olibo ang Manluluwas nakakita sa mga bag-yo nga mahulog sa iglesiang apostolico; ug sa pagsulod sa kinahiladmang palaabuton, ang iyang mata nakakita sa kabangis, sa malaglagong bagyo nga mohampak sa Iyang mga sumosunod, sa umaabut nga katuigan sa kangitngit ug paglutos. Sa pila ka mga hamubong pulong sa pagkamakalilisang sa kahulogan, Iyang gitagna ang bahin nga pagabuhaton sa mga magmamando niining kalibutana sa pagtakus sa iglesia sa Dios.^{1Mateo 24:9, 21, 22.}ADA 31.1

Ang kasaysayan sa unang iglesia nagpamatuod sa katumanan sa mga pulong sa Manluluwas. Ang mga kagamhanan sa yuta ug sa infierno nagpahamutang sa ilang kaugalingon sa pagbatok kang Kristo sa tinawo sa Iyang mga sumosunod. Ang Paganismo nakakitang daan nga kong ang Maayong Balita makadaug, ang iyang mga templo mawagtang; tungud niini gitawag niya ang tanan niyang ginsakopan sa paglaglag sa Kristianismo. Ang kalayo sa paglutos nagdilaab. Ang mga Kristohanon ginalangkatan sa ilang mga katungdanan, ug gipapahawa sa ilang mga balay. “Ilang gin-antus sa mapailubon gayud ang usa ka dako nga pakig-away sa mga kagul-anan.”^{2Heb. 10:32.} “Ug ang uban nag-antus sa mga pagsulay, ug mga hampak; ug labut niana, mga gapus ug bilanggoan.”^{3Heb. 11:36.} Daghan kaayo nga napatikan ang ilang mga pagpamatuod sa ilang dugo. Ang mga halangdon ug ang mga ulipon, dato ug kabus, maalam ug dili maalam, silang tanan ginapatay sa walay kalooy.ADA 31.2

Kining mga paglutosa nagsugod pa kang Nero sa panahon sa pagmartir kang San Pablo,^{4Haduol sa tuig nga 64 H. K.} nagpadayon sa hilabihan kun diotay nga kapungot sa usa ka gatus ka tuig. Ang mga Kristohanon ginapasinginlan sa hilabihang mangil-ad nga sala, ug ginaingon nga mao ang ginikanan sa dagkong kadautan ingon pananglit sa gutom, kamatay, ug linog. Ug sila nahimong dulomtan ug ginakatahapan, ang mga magsusulti nagtindog nga andam, tungud sa suhol, sa pagbudhi sa mga walay sala. Ginasilotan sila sama sa masupilon batok sa ginharian, ingon nga kaaway sa tinohoan, ug makadaut sa katilingban. Daghan kaayo nga ginalawog sa mga mananap nga mabangis kun ginasunog nga buhi sa sulod sa mga teatrohan. Ang uban ginalansang sa krus; ang uban ginasapotan sa panit sa mga mananap nga ihalas, ug ginasalibay didto sa teatrohan aron nga kuniskunison sa mga iro. Ang ilang silot sa makadaghan ginahimo nga kalingawan sa pangilin sa lungsod. Ang dakung kadaghanan managpundok nga mangalipay sa pagtan-aw, ug ginakahimut-an ang ilang pagagulo sa kamatayon uban sa katawa ug pagpakpak.ADA 32.1

Bisan diin sila magtago, ang mga sumosunod ni Kristo ginapangita sama sa mga mananap nga manunubad. Sila mapugos sa pagtago sa mga kamingawan, ug hilit, “Mga gikabsan, mga nalisdan, mga gipasipalahan; (nga kanila dili takus ang kalibutan:) nga mga nagahisap-agsap-ag sa mga kamingawan, ug kabukiran, ug sa langub, ug mga lungib sa yuta.”^{5Heb. 11:37, 38.} Ang mga lubnganan (catacumba) mahimong dalangpanan sa mga linibo. Sa ilalum sa bungtud sa gawas sa siyudad sa Roma, ang hataas nga dalan ginakalut sa ilalum sa yuta ug bato; ang mangitngit ug malisud nga agianan hataas kaayo ngadto sa tabok sa kota sa siyudad. Niining mga catacumba nga ilang taguanan anha maglubong sa ilang mga minatay ang mga sumosunod ni Kristo; ug dinhi usab nakakitag ilang puloy-anan kon sila gi- nadudahan ug ginasalikway kun ginganlan nga mga katalagman sa lungsod.ADA 32.2

Sa ilalum niining mabangis nga paglutos kining mga saksi ni Jesus nagbantay sa ilang pagtoo nga dili mabulingan. Bisan ginahikawan sa tagsa ka kalipayan, tinakpan sa kahayag gikan sa adlaw, hinimo ang ilang mga puloy-anan sa mangitngit apan makihigalaon kahiladman sa yuta, sila gayud wala magbagulbul. Uban sa mga pulong sa pagtoo, sa pagpailub, ug paglaum, ilang ginadasig ang usa ug usa sa pag-antus sa kalisdanan ug sa kapaitan. Ang pagkawala sa mga yutan-ong panalangin dili nakapugos kanila sa pagbiya sa ilang pagtoo kang Kristo.ADA 35.1

Sama sa mga ulipon sa Dios sa karaan, daghan “ginasakit, nga wala manawat sa paglukat, sa paghiagum sa labing maayo nga pagkabanhaw.”^{6Heb. 11:35.}ADA 35.2

Ang tingog miabut kanila gikan sa trono sa Dios, “Magmatinumanon ka hangtud sa kamatayon, ug pagahatagan ko ikaw sa purongpurong sa kinabuhi.”^{7Bugna 2:10.}ADA 35.3

Kawang lamang ang mga panlimbasug ni Satanas sa paglaglag sa iglesia ni Kristo pinaagi sa kabangis. Ang dakung away nga ang mga tinon-an ni Jesus naghatag sa ilang mga kinabuhi, wala mohunong sa diha nga kining mga matinumanong sulondan nangapukan. Tungud sa ilang pagkapukan nakadaug sila. Ang mga obrero kun magbubuhat sa Dios ginapatay, apan ang Iyang buhat nagpadayon gihapon sa pag uswag. Ang balita nagpadayon sa pagsabwag, ug ang iyang mga tomotoo nagadugang. Kon ang mga sumosunod ni Kristo malimbungan, ug madala sa dili pagpahimuot sa Dios, unya ang ilang kusog, gahum, ug ang pagkalig-on mamahinay ug sila mahulog nga masayon bihagon.ADA 35.4