Rozdział 25 — Wychowanie i charakter

Prawdziwe wychowanie docenia wartość wiedzy naukowej lub zdolności literackie, ale wyżej niż wiedzę ceni moc, wyżej niż moc — dobroć, wyżej niż zdolności umyslowe — charakter. Świat potrzebuje ludzi nie tyle o wielkim rozumie, ile o szlachetnym charakterze. Potrzebuje mężów, nad których zdolnościami panują mocne zasady.Wy 159.1

“Pączątek mądrości jest taki: Nabywaj mądrości, i za wszystko, co masz, nabywaj rozumu!”. “Język mędrców rozsiewa wiedzę, lecz usta głupców tryskają głupotą”. Przypowieści 4,7; 15,2. Prawdziwe wychowanie łączy się z mądrością. Uczy korzystania nie tylko z jednej siły, ale ze wszystkich sił i zdolności. W ten sposób obejmuje cały krąg naszych obowiązków wobec siebie, wobec świata i Boga.Wy 159.2

Kształtowanie charakteru jest największym zadaniem, jakie kiedykolwiek zostało powierzone ludziom i nigdy dokładne studium nad nim nie było tak ważne, jak dzisiaj. Żadna z poprzednich generacji nie spotkała się z tak wielkimi wydarzeniami. Nigdy młodzi ludzie nie stawali w obliczu tak wielkich niebezpieczeństw, jakie czyhają na nich dzisiaj.Wy 159.3

W jakim kierunku winno iść wychowanie w takich czasach? Jaki powód wysuwa się przede wszystkim? Sobkostwo. Niejedno, co się nazywa wychowaniem, nie zasługuje na tę nazwę. Prawdziwe wychowanie przeciwdziała fałszywej ambicji, żądzy władzy, lekceważeniu potrzeb i praw ludzkich — uczuciom, które są przekleństwem świata. W planie Bożym każda istota ludzka ma swoje miejsce na świecie. Każdy człowiek powinien rozwijać swoje zdolności możliwie jak najbardziej, i kiedy jest wiemy, niezależnie od tego ile posiada tych talentów, ma prawo do uznania. W planie Bożym nie ma miejsca na egoistyczne współzawodnictwo. Ci, którzy “siebie samych zalecają”, nie rozumieją, iż “siebie z samymi sobą porównują”. 2 Koryntian 10,12. Wszystko, co człowiek czyni, musi być wykonane “... z mocą, której udziela Bóg”. 1 Piotra 4,11. Cokolwiek robimy, czyńmy chętnie, “z duszy czyńcie jako dla Pana, a nie dla ludzi. Wiedząc, że od Pana otrzymacie jako zapłatę dziedzictwo”. Kolosan 3,23.24. Rozkoszą jest przygotowanie do służby i wychowanie zdobyte w oparciu o powyższe zasady. Jakże daleko od nich odbiega wychowanie współczesnej młodzieży! Od najwcześniejszego dzieciństwa nawołuje się młodych do współzawodnictwa i rywalizacji. A to są właśnie pożywki dla samolubstwa — korzenia wszelkiego zła.Wy 159.4

W ten sposób rodzi się walka o pierwsze miejsce, co prowadzi do systemu “wkuwania” i fatalnie wpływa na charakter, niszczy zdrowie i nie służy niczemu pożytecznemu. W wielu wypadkach rywalizacja prowadzi do nieuczciwości. Wyzwala ona nadmierną ambicję, co prowadzi do rozczarowań, czyni życie gorzkim i prowadzi do tego, że świat jest pełen niespokojnych, burzliwych natur, stale zagrażających społeczeństwu. Niebezpieczeństwo tkwi nie tylko w samej metodzie, przejawia się ono i w wykładanych przedmiotach.Wy 160.1

Strach nie tylko powodowany jest nieodpowiednimi metodami. Przyczyną jego powstawania może być także niewłaściwie dobrany materiał studium.Wy 160.2

Na jakich dziełach kształtowane są umysły młodzieży w okresie, w którym jest ona najbardziej podatna na wszelkiego rodzaju wpływy? Jeżeli studiuje język i literaturę, skąd czerpie wzorce dla swoich zachowań? Są nimi bez wątpienia studnie poganizmu, potoki wzbierające zepsuciem starożytnych społeczeństw. Młodzieży narzuca się autorów, o których bez żadnych sprzeciwów mówi się, że nie posiadają żadnego szacunku dla zasad moralnych.Wy 160.3

O jakże wielu współczesnych pisarzach można powiedzieć to samo. Bardzo często zdarza się, że dysponując niezwykle dobrą znajomością warsztatu literackiego i posługując się przepięknym w swojej formie językiem, maskują i deformują zasady moralne, które jeśli byłyby podane wprost, odstraszałyby potencjalnych czytelników.Wy 160.4

Oprócz tego istnieje wielka liczba pisarzy beletrystycznych, prezentujących w swoich powieściach sny o bogactwie i szczęśliwym życiu. Nie można wprawdzie zarzucić im propagowania niemoralności, ale ich dzieła są w nie mniejszym stopniu przesiąknięte złem. Lektura takich książek bowiem okrada tysiące ludzi z czasu, energii oraz dyscypliny wewnętrznej, tak niezbędnych w codziennym życiu.Wy 160.5

W dziedzinie nauki czają się równie poważne niebezpieczeństwa. Teorii ewolucji, z całym bagażem omyłek, które ze sobą niesie, naucza się powszechnie w szkołach bez względu na wiek dzieci. Mówi się o niej zarówno w przedszkolu jak i na uniwersytecie. Tak więc studia naukowe, które powinny przecież przyczyniać się do poszerzenia naszej wiedzy o Bogu, są taką mieszaniną ludzkich teorii i spekulacji, że w rezultacie prowadzą do powszechnego braku wiary.Wy 160.6

Studia biblijne, jakie się często praktykuje w szkołach, okradają najcenniejszą rzecz świata — Słowo Boże. Dzieło tzw. “wyższej krytyki”, analizujące, rozdrabniające i nicujące, grzebie wiarę w Biblię jako objawienie Boże, odziera Słowo Boże z mocy rządzenia życiem ludzkim, kontrolowania tego życia i uszlachetniania go.Wy 160.7

Gdy młodzież idzie w świat i musi się przeciwstawiać powabom grzechu — namiętności, zdobywania pieniędzy, żądzy rozrywek, luksusowi i rozrzutności, oszustwu, rabunkowi i zepsuciu — co posiada w obronie?Wy 161.1

Spirytualiści uczą, że człowiek jest nieupadłym półbogiem, że “każdy jest sędzią samego siebie”, że “prawdziwa wiedza stawia człowieka ponad prawo”, “że wszystkie popełnione grzechy są niewinne”, ponieważ “wszystko, co istnieje, jest słuszne”, i że “Bóg nie potępia”. Najgorsi ludzie są przedstawieni jakoby byli w niebie i tam zajmowali wysokie stanowiska. Ich teoria głosi, że “nie ważne, co czynisz, żyj jak ci się podoba — niebo i tak jest twoim domem”. Dzięki tym teoriom niezliczona ilość ludzi doszła do wniosku, że własne pragnienie jest najwyższym prawem, że rozwiązłość oznacza wolność, że człowiek odpowiedzialny jest tylko przed sobą.Wy 161.2

Jeżeli takich nauk udziela się w okresie życia, w którym podatność na wpływy jest najsilniejsza, a powściągliwość i czystość uczuć najpotrzebniejsza, gdzie są środki obrony cnoty? Co może powstrzymać świat, by nie stał się drugą Sodomą?Wy 161.3

W tym samym czasie samowola prowadzi do zniesienia wszelkich praw, nie tylko ludzkich, ale i boskich. Do takiego stanu rzeczy doprowadziła niesprawiedliwość społeczna, gromadzenie bogactw i potęgi, bezlitosna walka o wzbogacenie się niewielu kosztem mas, łączenie się klas wyzyskiwanych celem obrony swoich interesów i roszczeń, niepokój, powstania, przelew krwi, szerzenie się nauk, które doprowadziły do Rewolucji Francuskiej — wszystko to przywiodło do uwikłania świata w walkę podobną do tej, jaka wstrząsnęła Francją.Wy 161.4

Z podobnymi wpływami musi się spotkać dzisiejsza młodzież. Aby mogła stawić czoła wszystkim groźnym przewrotom, musi mieć gruntowne zasady i nieugięty charakter.Wy 161.5

Właściwa podstawa — wzór kształtowania charakteru we wszystkich czasach i krajach jest ten sam: Prawo Boże — “Będziesz miłował Pana, Boga swego, z całego serca swego... a bliźniego swego, jak siebie samego” (Łukasza 10,27), zasada charakteru i życia naszego Zbawiciela — jest jedynie pewną podstawą i jedynym drogowskazem.Wy 161.6

“Bogactwem zbawienia to mądrość i poznanie”. Izajasza 33,6. Mowa tu o mądrości i umiejętności, których udzielić może jedynie Słowo Boże.Wy 161.7

Przykazania Boże są tak samo aktualne teraz jak i wtedy, kiedy przekazano je Izraelowi: “Przestrzegajcie ich więc i spełniajcie je, gdyż one są mądrością waszą i roztropnością waszą w oczach ludów”. 5 Mojżeszowa 4,6.Wy 161.8

W tych słowach znajduje się jedyny środek obronny, pozwalający zachować osobistą uczciwość, czystość rodziny, dobrobyt społeczeństwa i trwałość narodu. Wśród niebezpieczeństw, konfiktów i niepokojów jedyną ostoją jest Słowo Boże i jemu należy być posłusznym. “Zakon Pana jest doskonały”, “Kto tak czyni, nie zachwieje się nigdy”. Psalmów 19,8; 15,5.Wy 162.1