Właściwe wychowanie

Najpiękniejszym zadaniem, jakie w ogóle kiedykolwiek zlecono mężczyznom i kobietom, jest przestawanie z młodzieżą. Najwięcej uwagi powinno się poświęcić wychowaniu młodych. Urozmaicona nauka w wielkiej mierze służy rozwojowi wzniosłych i szlachetnych mocy umysłu. Rodzice i nauczyciele z całą pewnością nie nadają się do właściwego kształcenia dzieci, jeżeli wpierw sami nie nauczyli się panowania nad sobą, cierpliwości, wyrozumiałości i miłości. Jakże ważną jest ta rzecz dla rodziców, nauczycieli i wychowawców! Niewielu jest takich, którzy potrafią wniknąć w podstawowe potrzeby ducha i zdecydować, jak przede wszystkim kierować rozwojem umysłu, rodzącymi się myślami i uczuciami młodych.SS1 221.1

Istnieje czas kształcenia i rozwijania dzieci, istnieje czas wychowania i kształcenia młodzieży. Jest rzeczą o zasadniczym znaczeniu, ażeby dzieci i młodzież otrzymały w szkole jedno i drugie. Dzieci można wychować albo dla służby grzechowi, albo dla służby sprawiedliwości. Wczesne wychowanie młodzieży wywiera wpływ na jej charakter tak w życiu świeckim, jak i religijnym. Salomon mówi: “Wychowuj chłopca odpowiednio do drogi, którą ma iść, a nie zejdzie z niej nawet w starości”. Przypowieści 22,6. Słowa te nie podlegają krytyce. Zasady wychowania, jakie zaleca Salomon, każą kierować, wychowywać i skłaniać do rozwoju. Ażeby rodzice i nauczyciele mogli wykonać te pracę, muszą sami znać drogę, jaką ma pójść dziecko. Wymaga to czegoś więcej niż wiedzy książkowej. Trzeba celować we wszystkim, co jest dobre, cnotliwe, sprawiedliwe i święte. Wychowanie obejmuje wstrzemięźliwość, bogobojność, braterską uczynność, miłość Boga i miłość bliźniego. Ażeby ten cel móc osiągnąć, należy specjalną uwagę zwrócić na fizyczne, umysłowe, moralne i religijne wychowanie dzieci.SS1 221.2

Wychowanie dzieci w domu czy szkole nie powinno być tresurą, ponieważ dzieci rozporządzają rozumną wolą, którą można skierować na panowanie nad wszystkimi siłami i mocami dziecka. Nierozumne zwierzęta trzeba tresować, gdyż nie posiadają one ani rozsądku, ani intelektu. Ale umysł człowieka trzeba nauczyć panować nad instynktami, oświecić go i tak wychować, aby mógł władać swoją istotą, podczas gdy zwierzętami kieruje ich pan. Są one tak wytresowane, aby były mu posłuszne. Właściciel jest dla zwierzęcia rozsądkiem, umysłem i wolą. Dziecko można również wychować tak, by ono, podobnie jak zwierzę, nie miało własnej woli. Nawet indywidualność dziecka może utonąć w indywidualności wychowawcy, a jego wola we wszystkim całkowicie poddać się woli nauczyciela.SS1 222.1

Dzieci tak wychowane pozostawiają, jeśli chodzi o ich siłę moralną i poczucie odpowiedzialności, bardzo dużo do życzenia. Nie nauczono ich działać rozsądnie, z zastanowieniem. Wolą ich kierowali inni, a umysł nie miał możności dojrzeć i wzmocnić się przez samodzielne działanie. Wychowywano i kierowano młodymi ludźmi nie uwzględniając wrodzonych właściwości ich umysłów ani nie uwzględniając faktu, że kiedyś, kiedy będzie trzeba, będą oni musieli zaangażować wszystkie swe siły moralne. Nauczyciele powinni zwrócić szczególną uwagę na słabsze zdolności, tak aby wszystkie istniejące moce mogły być równomiernie kształcone. Wtedy nie tylko siły fizyczne będą się stale rozwijać, ale i bogactwo ducha osiągnie odpowiednie normy.SS1 222.2