Kapitulo 2—Ang Banwa nga Pinili

KAPIN sa isa ka libo ka tuig ang banwa nga Judio naghulat sang pagkari sang Manlulowas. Sa ibabaw sini nga hitabo ginpahamtang nila ang ila masanag nga paglaom. Sa ambahanon kag sa tagnaanon, sa hilikuton sa templo kag sa pangamuyo sa panimalay, ginahuptan nila ini sa Iya ngalan. Apang sang pag-abot Niya, wala nila Sia makilala. Sa ila ang Hinigugma sang langit subong “gamot gikan sa duta nga kigas;” “wala [Sia] sing dagway ukon kaayoayo” kag wala sila sing nakita sa Iya nga kagayon agod paghandomon nila Sia. “Nagkari Sia sa Iya kaugalingon nga puloy-an, kag ang Iya gid katawohan wala magbaton sa Iya.” Isa. 53:2; Juan 1:11.AK1 23.1

Wala sapayan ginpili sang Dios ang Israel. Gintawag Niya sila sa pagtipig sa tunga sang mga tawo sang pagkilala nahanungod sang Iya kasugoan kag sang mga simbolo kag tagna nga nagatudlo sa Manlulowas. Handom Niya nga mangintuburan sila sang kaluwasan sa kalibutan. Kon ano si Abraham sa duta sang iya panlakatan, kon ano si Jose sa Ehipto, kag si Daniel sa mga hulot sang Babilonia, ang mga Hebreohanon kinahanglan mangin-amo man sa tunga sang pungsod. Kinahanglan sila sa pagpahayag sang Dios sa mga tawo.AK1 23.2

Sa pagtawag kay Abraham ang Ginuo nagsiling, “Pa- kamaayuhon Ko ikaw. . . . kag manginpagpakamaayo ikaw.” Gen. 12:2, 3. Ini nga pagtulon-an ginsulit paagi sa mga manalagna. Bisan pa sa tapos ginpapas ang Israel sa inaway kag sa kabihagan, ang saad nangin-ila, “Niyan ang nabilin ni Jacob manginsa tunga sang madamo nga mga katawohan subong sang tun-og gikan sa Ginuo, subong sang mga talithi sa hilamon, nga wala nagaanganangan sa tawo ukon nagahulat sa mga anak sang mga tawo.” Miqueas 5:7. Nahanungod sang templo sa Jerusalem, ang Ginuo nagpahayag bangod kay Isaias, “Ang Akon balay tawgon nga balay sang pangamuyo.” Isa. 56:7.AK1 23.3

Apang ang mga Israelinhon ginpaunay nila ang ila paglaom sa kalibutanon nga pagkadako. Kutob sa tion sang ila pagsulod sa duta sang Canaan, nagtalikod sila sa mga sugo sang Dios, kag ginsunod nila ang dalan sang mga hentil. Wala gid sing pulos ang pagpadala sang Dios sa ila sang pagpaandam paagi sa Iya mga manalagna. Wala gid sing pulos ang gin-antos nila nga silot sang mga hentil nga nagpigos sa ila. Ang tagsa ka reporma ginasundan sang labi pa kadalom nga pagkamalalison.AK1 24.1

Kon abi ang Israel nagmaminatud-on sa Dios, kuntani nahimo nila ang Iya tinutoyo bangod sa ila pagpadungog kag pagbayaw. Kon abi naglakat sila sa dalan sang pagkamatinumanon, kuntani ginhimo Niya sila nga “mataas labaw sa tanan nga mga pungsOd nga nahimo Niya, sa kadayawan kag sa ngalan kag sa kadungganan.” Si Moises nagsiling, “Ang tanan nga mga katawohan sang duta makakita nga ikaw gintawag sa ngalan sang Ginuo; kag kahadlukan ka nila.” “Kay ini inyo kaalam kag inyo kaisipan sa itulolok sang mga katawohan, nga makabati sini nga tanan” magasiling sila, “sa pagkamatuod ini nga dako nga pungsod maalam kag mahangpunon.” Deut. 26:19; 28:10; 4:6. Apang tungod sang ila pagkadimatutom, ang tinutoyo sang Dios sarang lamang matuman paagi sa dayon nga kalisdanan kag kahuloy-an.AK1 24.2

Gindala sila sa pagpasakop sa Babilonia, kag ginpaalaplaag sa kadutaan sang mga hentil. Sa kalisdanan ginbag-o nila ang ila pagkamatutom sa Iya katipan. Samtang ginsab-it nila ang ila mga arpa sa tunga sang mga sause, kag magtangis tungod sang ila balaan nga templo nga ginguba, ang kapawa sang kamatuoran nag-iwag paagi sa ila kag ang pagkilala nahanungod sa Dios naglapnag sa tunga sang mga pungsod. Ang sistema sa paghalad sang mga hentil among isa ka pagdagta sang sistema nga gintangdoan sang Dios; kag madamo sang sinsero nga manogpanilag sa hilikuton sang mga hentil ang nakatuon gikan sa mga Hebreohanon sang kahulogan sang bulohaton nga ginsugo sing diosnon, kag bangod sa pagtuo naghangop sang saad sang isa ka Manunobos.AK1 25.1

Madamo sang mga gintapok ang nag-antos sang paghingabot. Indi diutay ang nadulaan sang ila kabuhi tungod sang ila pagdumili sa pagbiya sang Inogpahuway kag sa pagbantay sang hinintil nga mga piesta. Sa nagbangon ang mga manogdiwata sa pagdula sang kama-tuoran, ang Ginuo nagdala sa Iya mga alagad sa pagatubang sa nawong sa mga hari kag gumalahom agod sila kag ang ila mga tinawo sarang makabaton sang kapawa. Sa tion kag tion ang labing dako nga monarka gintuytoyan sa pagbantala sang pagkalabaw sang Dios nga ginasimba sang ila Hebreohanon nga bihag.AK1 25.2

Bangod sang pagbihag sa ila sang Babilonia, ang mga Israelinhon sing nagakaigo ginbulong sa ila pagsimba sa mga larawan nga tinigban. Sa mga katuigan nga nagsulonod nag-antos sila bangod sang pagpigos sa ila sang ila mga kaaway nga hentil, tubtob ginpatalupangod sila nga ang ila kahamungaya nagasandig sa ila pagtuman sa kasugoan sang Dios. Apang sa kadamuan sang mga tawo ang pagtuman wala ginahikot sang gugma. Ang katuyoan maiyaiyahon. Nagabuhat sila sang salimpapaw nga pagalagad sa Dios agod madangat nila ang pagkadako sang pungsod. Wala sila mahimo nga kapawa sang kalibutan, kundi gintakpan nila ang ila kaugalingon gikan sa kalibutan agod makapalagyo sila gikan sa pagsulay sang pagkadiwatahan. Sa mga pagtudlo nga ginhatag bangod kay Moises ang Dios nagdumili sa ila sa pagpakighiupod sa mga diwatahan; apang ini nga pagtudlo wala mahangpi. Gintuyo ini sa pagtapna sa ila gikan sa pagpauyon sa mga buhat sang hentil. Apang gingamit nila ni sa pagtukod sang dingding sa pag-ulot sa tunga sang Israel kag sang tanan nga mga pungsod. Ang mga Judio nagakabig sa Jerusalem subong ila langit, kag nagakahisa sila basi pa ang Ginuo magpakita sing kaluoy sa mga hentil.AK1 25.3

Sa tapos sang ila pagbalik halin sa Babilonia, dako nga pagtalupangod ang ginhatag sa balaan nga mga pagtudlo. Sa bug-os nga pungsod, ang mga sinagoga ginpatindog, sa diin ang kasugoan ginsaysay sang mga saserdote kag mga eskriba. Kag ang mga eskuelahan gintukod nga, lakip ang mga arte kag siensia, nagatudlo sang mga palatukoran sang pagkamatarung. Apang ining galamiton gindagtaan. Sa tion sang kabihagan, madamo sang mga tawo ang nakabaton sang hinintil nga panghunahona kag pamatasan, kag ini gindala sa ila balaan nga bulohaton. Sa madamo nga mga butang nagapauyon sila sa mga buhat sang mga diwatahan.AK1 26.1

Sang pagbulag nila sa Dios, ang mga Judio sa dako nga bagay, nagkalimot sang pagtulon-an nahanungod sang hilikuton sa pag-alagdan. Ina nga pag-alagdan gintukod ni Kristo gid sa Iya kaugalingon. Sa tanan nga bahin, nagasimbolo ini sa Iya; kag puno sia sang kabuhi kag espirituhanon nga kagayon. Apang ang mga Judio nadulaan sang espirituhanon nga kabuhi sa ila mga sere- monya, kag nagapanghawid sa patay nga mga dagway. Nagasalig sila sa mga halad kag mga pagsulondan, sa baylo sa pagsalig sa Iya, nga sa Iya ini sila nagatudlo. Agod mahatagan sing duog nga gindula nila, ang mga saserdote kag mga rabbi nagbuhat sang madamo nga mga tulomanon nga ila kaugalingon; kag sa nagalabi sila katul-id, nagalabi kadiutay ang gugma sa Dios nga ila ginapahayag. Ginasukol nila ang ila pagkabalaan bangod sa kadam-an sang ila mga seremonya, samtang ang ila tagipusoon napun-an sang palabilabi kag pagkasalimpapaw.AK1 26.2

Sa ila tanan nga tulomanon nga maid-id kag mabugat, indi gid sarang mahimo ang pagtuman sang kasugoan. Yadtong nagahandom sa pag-alagad sa Dios, kag nagatinguha sa pagbantay sang mga tulomanon sang mga rabbi, nagatinguha sa idalom sang mabug-at nga lulan. Indi sila sarang makakita sing kapahuwayan sa ila kaisipan nga ginagamo. Sa sini nga bagay si Satanas nagapangabudlay sa pagpaluya sa mga tawo, sa pagpanubo sang ila inoghalangop sang karakter sang Dios, kag sa pagpakahuya sang pagtoluohan sang Israel. Naglaom sia sa pagtukod sang iya gina-ako sang pagribok niya sa langit—nga ang mga tulomanon sang Dios indi matarong, kag indi sarang matuman. Bisan ang Israel, ang pulong niya, wala makabantay sang kasugoan.AK1 27.1

Samtang ginahandom sang mga Judio ang pagkari sang Mesias, wala sila sang matuod nga paghangop sang Iya bulohaton. Wala nila ginatinguha ang kaluwasan gikan sa sala, kundi ang kaluwasan gikan sa mga Romanhon. Ginapaabot nila ang pagkari sang Mesias subong manogdaog, sa pagbali sang manogpigos nga gahom, kag sa pagbayaw sang Israel sa unibersal nga pagbulot-an. Gani ang dalan gin-aman sa ila sa pagsikway sang Manlulowas.AK1 27.2

Sa tion sang pagkatawo ni Kristo, ang pungsod nagapainit sa idalom sang pagbulot-an sang iya dumoluong nga mga agalon, nga ginalabugay sang inaway. Ang mga Judio gintugotan sa paghupot sang dagway sang pagbulot-an nga separado; apang wala sing butang nga sarang makatago sang kamatuoran nga yara sila sa idalom sang singkaw nga Romanhon, ukon pagpasag-uli sa ila gahom nga ginapunggan. Ang mga Romanhon nagasiling nga may kinamatarong sila sa pagpili kag pagpahalin sa pinakamataas nga saserdote, kag nga ang pangupisyo masunson makuha bangod sa daya, hamham, kag pagpatay. Gani ang pagkasaserdote sing labi kag labi gindagtaan. Apang ang mga saserdote sa gihapon may dako nga gahom, kag ginagamit nila ini sa maiyaiyahon nga tuyo kag tungod sa suhol. Ang mga tawo ginapatuman sa walay kaluoy sa ila ginasugo, kag ginabuhisan man sila sing tama kabug-at sang mga Romanhon. Ini nga kahimtangan ginatunaan sang lapnag nga kasubo. Ang lapnag nga pagribok nagabangon sa masunson. Ang kahakog kag ang kalugosan, ang dipagsalig kag espirituhanon nga kalas-ay nagaut-ot sang tagipusoon gid sang pungsod.AK1 27.3

Ang dumot batok sa Romanhon, kag ang bugal pungsodnon kag espirituhanon, nagtuytoy pa gid sa mga Judio sa pagpilit sing mapag-on sa ila diwatahan nga panimbahon. Ang mga saserdote nagatinguha sa pagtipig sang reputasyon sa pagkabalaan bangod sa maid-id nga pagtalupangod sa mga seremonya sang pagtoluohan. Ang mga tawo, sa ila kadudolman kag pagpigos, kag ang mga punoan, nga ginauhaw sang gahom, nagahandom sang pagkari sang Isa, Sia nga magalutos sang ila mga kaaway kag magpasag-uli sang ginharian sa Israel. Gintun-an nila ang mga tagna, apang wala sila sing espirituhanon nga paghangop. Gani ginligaran nila yadtong mga kasulatan nga nagatudlo sa pagpaubos ni Kristo sa Iya nahauna nga pagkari, kag gingamit sing sayop yadtong nagahambal sang himaya sang Iya ikaduha nga pagkari. Ang palabilabi nagpadulom sang ila palanan-awon. Ginbadbad nila ang tagna suno sa ila maiyaiyahon nga handom.AK1 28.1