Sa wala madugay tapus si Daniel ug ang iyang mga kauban nakasulod sa pagalagad sa hari sa Babilonia, nagpanghanabo ang mga hitabo nga nagpadayag ngadto sa usa ka nasud nga diwatahan sa gahum ug sa pagkamatinumanon sa Dios sa Israel. Si Nabucodonosor may usa ka talagsaon nga damgo, nga pinaagi niini “ang iyang espiritu nasamok, ug ang iyang pagkatulog mipahawa kaniya.” Apan bisan pa nga ang hunahuna sa hari nahaylo pag-ayo, sa iyang pagmata, wala siya makahimo sa paghinumdum sa tagsatagsa ka bahin niini.MH 440.1

Sa iyang kalibug, gipadgum ni Nabucodonosor ang iyang maalam nga mga tawo—”sa mga mago, ug mga maglalamat”—ug naghangyo sa ilang panabang. “Ako nagdamgo sa usa ka damgo,” siya miingon, “ug ang akong espiritu nasamok nga buot magpakisayod sa damgo.” Uban niining pahayag sa iyang kalibug iyang gihangyo sila sa pagpadayag nganha kaniya niadtong makadala ug kahumpayan sa iyang hunahuna.MH 440.2

Niini mitubag ang maalam nga mga tawo, “Oh hari, mabuhi ka sa walay katapusan; isugid sa imong mga alagad ang imong damgo, ug kami magasaysay sa iyang kahulogan.”MH 440.3

Wala matagbaw sa malihayon nilang tubag, ug natahap tungod kay sila bisan pa sa ilang mapatootoohong mga pangangkon nga makapadayag sa mga dnago, apan daw dili gusto mohatag kaniya sa panabang, ang hari mimando sa iyang mga tawo nga maalam, uban sa mga saad sa bahandi ug kadungganan sa usa ka bahin, ug sa mga hulga sa kamatayon sa laing bahin, nga suldhan siya dili lamang sa hubad sa damgo kondili ang damgo mismo. “Ang butang mibiya kanako, siya miingon; “kong kamo dili magpahibalo kanako, ug ang kahulogan niana, kamo pagawataswatason, ug ang inyong mga balay himoon nga pundok sa kinalibang. Apan kong ipahibalo ninyo kanako ang damgo ug ang kahulogan niana, kamo makadawat gikan kanako mga gasa ug mga balus ug dagkung dungog.”MH 440.4

Sa gihapon mitubag ang maalam nga mga tawo nga nagingon, “Ang damgo ipahayag unta sa hari, sa iyang mga alagad, ug kami magasugid sa kahulogan niini.”MH 441.1

Karon si Nabucodonosor, nga hilabihan na ka inggit ug nasuko sa nadayag nga pagbudhi nila kinsa iyang gisaligan, mipahibalo: “Ako nasayud sa pagkatinuod gayud nga kamo buot magalangan, tungod kay nakita man ninyo nga ang butang mibiya kanako. Apan kong kamo dili mopadayag kanako sa damgo, adunay usa ra ka balaod alang kaninyo; kay nangandam sa pagpamakak ug sa pagsulti sa mga pulong malimbongon sa akong atubangan, hangtud nga mabalhin ang panahon: busa isulti kanako ang damgo, ug ako masavud nga kamo makahimo sa pagsavsay sa kahulogan niana.”MH 441.2

Sa kahadlok tungod sa mga sangputanan sa ilang kapakyas, ang mga mago nanlimbasug sa pagpakita sa hari nga ang ivang hangvo dili makatarunganon ug nga ang iyang pagtilaw maoy dili mahimo ni bisan kinsa nga tawo. “Walay bisan usa ka tawo sa ibabaw sa yuta nga makapahayag niining butanga sa hari; kay, sanglit walay hari, ni agalon, ni punoan, nga nangutana manang butanga sa mga mago, o enkantador, o Caldeanhon. Ug maoy usa ka butang nga talagsaon ang gipangayo sa han, ug walay bisan kinsang lain nga arang makapahavag niana sa atubangan sa hari, gawas ang mga dios, kansang puloy-anan wala sa unod.”MH 441.3

Unya “ang han nasuko ug naglagot sa hilabihan, ug nagsugo sa pagpapatay sa tanang mga tawong manggialamon sa Babilonia.”MH 441.4

Kauban sa mga gipangita sa mga kawani nga nangandam sa pagtuman sa mga mando sa harianon nga balaod, mao si Daniel ug ang iyang mga higala. Sa diha nga gisultihan sila nga sumala sa dekrito sa han, sila pagapatyon, uban “sa pagkamaalamon ug pagkamasinabuton” si Daniel nangutana kang Arioch, ang kapitan sa mga magbalantay sa hari, “Ngano man nga hilabihan ang pagkahinanali sa sugo sa hari?” Gisultihan siya ni Arioch sa kalibug sa han mahitungod sa iyang talagsaon nga damgo, ug sa iyang kapakyas sa pagpangayo ug panabang gikan niadtong iyang ginasaligan sa hingpit. Sa pagkadungog niya niini, si Daniel nga nangarisgo sa iyang kinabuhi diha sa iyang mga kamot, nangahas ngadto sa presensya sa hari ug nangamuyo nga hatagan siya ug panahon, aron iyang mahangyo ang iyang Dios nga ipadayag kaniya ang damgo ug ang kahulogan niini.MH 441.5

Ang hari mitugot. “Unya miadto sa Daniel sa iyang balay, ug gisuginlan niya ang iyang mga kauban, si Ananias, si Misael, ug si Azarias mahitungod mining butanga.” Sa tingob sila nangamuyo alang sa kaalam gikan sa Tuburan sa kahayag ug sa kahibalo. Makusganon ang ilang pagtoo diha sa pagkamatngon nga ang Dios nagbutang kanila sa dapit diin diha sila, nga sila nagbuhat sa Iyang buluhaton ug nagpaigo sa mga gikinahanglan sa katungdanan. Sa mga panahon sa kalibug ug sa katalagman kanunay sila nga miliso ngadto Kaniya alang sa pag-agak ug sa panalipod, ug Siya namatud-an nga kanunay nga panabang. Karon uban sa kasingkasing nga mahinulsolon nagpasakop sila pagbag-o sa ilang kaugalingon ngadto sa Maghuhukom sa yuta, nangamuyo nga Iya unta nga itugyan ang kahilwasan niining ilang panahon sa talagsaon nga panginahanglan. Ug wala mahimong kawang ang ilang pangamuyo. Ang Dios nga ilang gipasidunggan, karon nagpasidungog kanila. Ang Espiritu ni Jehova diha kanila, ug ngadto kang Daniel, “sa usa ka panan-awon sa kagabhion,” gipadayag ang damgo sa hari ug ang kahulogan niini.MH 441.6

Ang unang buhat ni Daniel mao ang pagpasalamat sa Dios tungod sa pinadayag nga gihatag kaniya. “Dalayegon ang ngalan sa Dios sa mga katuigan nga walay katapusan,” siya mituw-aw; “kay Iya man ang kaalam ug ang kagahum: ug Iyang ginailis-ilisan ang mga panahon ug mga katuigan: Iyang ginapapha ang mga hari, ug gipahaluna ang mga hari: Siya nagahatag ug kaalam sa mga manggialamon, ug kahibalo kanila nga may pagsabut: gibugna Niya ang mga butang halalom ug tinago: Siya nasayud sa mga butang nga anaa sa kangitngitan, ug ang kahayag nagapuyo man Kaniya. Nagapasalamat ako Kanimo, ug nagadayeg ako Kanimo, Oh Dios sa akong mga amahan, nagahatag kanako sa kaalam ug sa kagahum, ug karon ginapadayag Mo kanako ang butang nga among gipangayo Kanimo: sanglit Imong ginapadayag kanamo ang butang sa hari.”MH 442.1

Sa iyang pag-adto dihadiha ngadto kang Arioch, nga maoy gisugo sa hari sa paglaglag sa manggialamon nga mga tawo, si Daniel miingon, “Ayaw pagpatya ang mga tawong manggialamon sa Babilonia: dad-a ako sa atubangan sa hari, ug akong ipadayag sa hari ang kahulogan.” Sa madali gipasulod ni Arioch si Daniel sa atubangan sa hari, uban sa mga pulong, “May tawo nga hingkaplagan ko sa mga anak sa mga nangabihag gikan sa Juda, nga mopahayag sa hari sa kahulogan nga gikinahanglan.”MH 442.2

Tan-awa ang bihag nga Judiyo, dili hanginon ug maugdang, diha sa presensya sa hari sa labing gamhanang gingharian sa kalibutan. Diha sa iyang unang mga pulong wala siya moangkon ug dungog alang sa iyang kaugalingon ug gibayaw niya ang Dios ingon nga tuburan sa tanan nga kaalam. Sa mabalak-on nga pakigsusi sa hari. “Makahimo ka ba sa pagpadayag kanako sa damgo nga akong nakita, ug sa kahulogan niini?” siya mitubag: “Ang tinago nga gikinahanglan sa hari dili ikapadayag kaniya, ni sa mga tawong manggialamon, ni sa mga maglalamat, ni sa mga mulomanalagna, apan adunay usa ka Dios sa langit nga mopadayag sa mga tinago, ug siya magpahibalo kang hari Nabucodonosor sa mga butang nga manghitabo sa ulahing mga adlaw.MH 442.3

“Ang imong damgo,” mipahayag si Daniel, “ug ang mga pananawon sa imong ulo sa ibabaw sa imong higdaanan, mao kini; Mahitungod kanimo, Oh hari, ang imong mga hunahuna misantup sa imong panumduman diha sa imong higdaanan aron sa pagpasayud sa mga butang manghitabo sa umalabut nga panahon: ug ang nagpadayag sa mga tinago magapahibalo kanimo sa manghitabo sa ulahing mga adlaw. Apan mahitungod kanako, kini nga tinago wala ipadayag kanako, tungod kay labaw sa uban nga mga buhi ang akong kahibalo, kondili sa tuyo nga ang kahulogan ikapadayag sa hari, ug aron ikaw masayud sa mga hunahuna sa imong kasingkasing.MH 443.1

“Ikaw, Oh hari, nakakita, ug nakasud-ong sa usa ka dakung larawan. Kining larawan, nga daku uyamot, ug kansang kasilaw maayo kaayo, mitindog sa imong atubangan; ang dagway niana makalilisang. Mahitungod niini nga larawan, ang iyang ulo bulawan nga lunsay, ang iyang dughan ug ang iyang mga bukton salapi, ang iyang tiyan ug ang iyang mga paa tumbaga, ang iyang mga bitiis, puthaw, ug ang iyang mga till may bahin nga puthaw, ug may bahin nga yutang kolonon.MH 443.2

“Nakita mo hangtud nga ang usa ka bato gisapsap nga walay mga kamot, nga minglapdos sa larawan sa iyang mga tiil nga puthaw ug yuta nga kolonon, ug nakadugmok kanila. Unya ang puthaw, ang yutang kolonon, ang tumbaga, ang salapi, ug ang bulawan, nadungan pagkadugmok; ug nangahimong sama sa tahop sa mga salog nga giukanan sa panahon sa ting-init; ug sila ginapadpad sa hangin, sa pagkaagi nga walay dapit nga nakita alang kanila: ug ang bato nga naglapdos sa larawan, nahimong usa ka dakung bukid, ug gipuno niini ang tibuok kalibutan.MH 443.3

Ang Larawan sa Damgo ni Nabucodonosor

Ang usa ka gamhanang tagna mahitungod sa mga gingharian sa katawhan mao ang larawan sa damgo ni Nabucodonosor, ang bantugan ug ambisyoso nga han sa Babdonia. Siya nangandoy nga mahibalo kong unsa ang mahitabo sa umalabut; ug diha sa damgo mahitungod sa usa ka larawan, nga walay tawo nga makahubad, gipadayag sa Dios kong unsa ang mahitabo.MH 444.1

Gihatag sa Dios ang damgo ngadto kang Nabucodonosor nga nagtoo nga ang Babilonia mobarug sa mga katuigan nga walay katapusan. Pinaagi sa Iyang manalagna Iyang gihatag ngadto kang Nabucodonosor ang hubad sa damgo, aron si Nabucodonosor makahibalo unta nga ang Babilonia dili mobarug sa walay katapusan, ug nga ang han makakat-on unta nga ang kamatuoran labaw pa kay sa mga pangandoy mahitungod sa imperiyalismo. Ang Dios naghatag sa damgo ug sa hubad niini ngadto kang Nabucodonosor, dili lamang nga ang han sa Babilonia mahibalo, kondili nga ang tagsatagsa ka han nga mosunod kaniya makahibalo nga ang yutan-on nga mga gingharian kong molabaw man ugaling, ang tanan lumalabay, ug kinahanglan mahanaw, ug nga ang gingharian lamang nga walay katapusan, nga dili mawagtang, mao ang gingharian ni Cnsto, nga girepresentahan sa bato nga nahimong usa ka daku nga bukid ug nakapuno sa tibuok yuta.MH 444.2

Ang tibuok larawan sa usa ka tawo nagrepresentar sa gingharian sa tawo; apan ang mga bahin sa larawan, ang metaliko nga mga simbolo, nagrepresentar sa upat ka magahulma-sa-kalibutan nga mga gingharian nga gikan sa panahon ni Daniel hangtud sa unahan maoy magpasulabi sa ibabaw sa yuta. Kini sda nagsugod sa Babilonia, nga diha sa kinapungkayan sa iyang himaya ilalom ni Nabucodonosor, ang ginghanan maoy labaw nga nakaumol sa kalibutan. Si A.H. Sayce nagaingon: “Diha sa pagkadaghan ug mga pumopuyo ug sa kakaraan ang Asiria nalabwan pagayo sa habagatang gingharian sa Babilonia. Dinhi mao ang sentro ug dapit nga gisukaran sa buhdaman nga sa ulahi mikanap sa tibuok Kasadpang Asia.”—The Ancient Empires of the East, 1894 and 1900 eds., p. 93.MH 444.3

“Diha sa maong dapit napadayag ang mga tunob sa kinasayohang buhdaman nga mauswagon nga nakaplagan ingon man nga maoy kinadugayan nga nagpadayon.... Ang Babilonia...nagrepresentar sa kultura, sa buhilaman, sa literatura, ug sa nagmando-sa-tanan nga gahum sa tinuohan.”—Art. “Babilonia,” The New SchaffHerzog Encyclopedia of Religious Knowledge (New York, 1908), vol. 1, pp. 396, 397.MH 444.4

“Walay kaulohan sa kalibutan nga nahimong sentro sa hdabihan ka daku nga gahum, bahandi, ug kultura sulod sa hdabihan ka halapad nga panahon.”— Robert Wm. Rogers, A History of Babylonia and Assyria, 4th ed., vol. 1, p. 386.MH 444.5

Angayan nga ang pinadayag ug ang pasidaan nga gikan sa Dios igahata? ngadto niadtong bantugan nga nagaumol-sa kalibutan nga gingharian; apan ang Babilonia, ang daku ug bulawanon, nahanaw ilalom sa maluyahon nga mga magmamando, si Nabonidus ug ang iyang anak nga lalaki nga si Belsasar, sa 539 W .K., diha sa mao ra nga kaliwatan nga gihatag ang pinadayag.MH 445.1

Ang Babilonia gisundan sa Medo-Persia ilalom ni Ciro nga Daku. Sulod sa mga duha ka gatus ka tuig ang Persia, nga gisimbolohan sa salapi diha sa larawan, naglingkod sa trono sa gingharian sa kalibutan.MH 445.2

Sa 331 W.K., si Dano III (Codomannus) miaway sa isyo sa gahum batok kang Alejandro nga Bantugan didto sa gubat sa Arbela, ug si Alejandro sa Grecia nahimong magmamando sa kalibutan. Ang simbolo sa Grecia mao ang tumbaga. Si Alejandro namatay sa 323 W.K.; ug sulod sa pipila ka mga tuig nabahin ang iyang gingharian tali sa nag-away-away nga mga partido ug ang nagsunod nga siglo nga naluya nga wala nay paglaum napasagdan nga usa ka tukbonon sa nagasaka nga gahum sa emperador nga diha sa Suba sa Tiber.MH 445.3

Gibuntog sa Roma ang dibisyon nga Sinahanon niadtong sa kaniadto gamhanang Gingharian sa Grecia sa 190 W.K., ang dibisyon nga Macedoniahanon sa mao gihapon nga ginghanan sa 168 W.K., samtang ang Egipto nag-ila sa awrondad sa puthaw nga monarkiya sa Roma nianang tuiga. Ang Roma nahiusa diha sa iyang pagsugod, bisan siya usa ka republika. Sa ulahi nahimo siyang usa b ginghanan. Nganha sa Ginghanan sa Roma miabut ang pagkabahinbahin, nga gisimbolohan sa kasagolan sa puthaw ug sa yutang kolonon, pinaagi sa mga panulong sa mga luog nga gikan sa amihanan ug sa silangan sa Oropa sa ikaupat ka siglo; ug ang Roma, ang puthaw nga monarkiya, nabungkag hangtud sa kahangturan. Dihay gamhanang mga paningkamot nga gitukod aron sa paghiusa sa mga nasud sa Oropa, ang mga nabahin nga Roma ngadto sa usa ka nbuok nga managsama pinaagi sa pagminyoay, nga gihisgutan diha sa tagna ingon nga mosagol sa ilang kaugalingon uban sa mga kaliwatan sa katawhan, apan sila napakyas. Si Carlomagno ug si Napoleon nanmguha sa pagtukod sa usa ka hiniusa nga ginghanan pinaagi sa kusog sa hinagiban; apan sila napakyas. Ang tagna nagpahayag nga kining maong mga pagkabahin dili gayud mahiusa, bisan ingon nga ang puthaw dili makasagol sa yutang kolonon. Ang pulong nga “sila dili magakataput sa usa ug usa,” mas kusgan pa kay sa diplomasya o sa kusog sa mga armas.MH 445.4

Diha sa mga adlaw sa katapusan nga mga dibisyon sa Roma ang Dios sa langit magapatindug sa Iyang ginghanan, nga dili na gayud malumpag, dili ikahatag ngadto sa lain nga katawhan by sa Iyang bugalingon nga maoy mopuyo niini hangtud sa bhangtoran. “Ug ang damgo matuod, ug ang bhulogan niana dili bduhaduhaan.MH 445.5

ANG MGA T IGMANTALA

“Kini mao ang damgo,” masaligon nga mipahayag si Daniel; ug ang hari, nga nagpatalinghug sa makuti nga pagtagad sa tagsatagsa ka bahin, nahibalo nga kini mao ang damgo gayud nga nakasamok kaniya. Tungod niini ang iyang hunahuna naandam sa pagdawat uban sa kahimuot, sa kahulogan. Ang Hari sa kaharian hapit na mopahayag sa dakung kamatuoran ngadto sa hari sa Babilonia. Ang Dios gustong mopadayag nga Siya may gahum ibabaw sa mga gingharian sa kalibutan, may gahum sa pagpalingkod sa trono ug sa pagpapahawa sa trono sa mga hari. Kinahanglan ang hunahuna ni Nabucodonosor pagapukawon, kong mahimo, ngadto sa usa ka pagpamatikod sa iyang kapangakohan ngadto sa Langit. Ang mga hitabo sa umalabut, nga magaabut ngadto sa katapusan sa panahon, pagaablihan sa atubangan niya.MH 446.1

“Ikaw, Oh hari, mao ang hari sa kaharian,” mipadayon si Daniel, “kang kinsa ang Dios sa langit mihatag sa gingharian, sa gahum, sa kusog ug sa himaya. Ug sa bisan diin nga dapit ang mga anak sa tawo managpuyo, ang mga mananap sa kapatagan ug ang mga langgam sa kalangitan Iyang gihatag sa imong kamot, ug naghimo kanimo nga agalon kanila tanan. Ikaw mao kadtong ulo nga bulawan.MH 446.2

“Ug sunod kanimo motindug ang usa ka gingharian nga labing ubos kanimo, ug may laing ikatulo nga gingharian nga tumbaga, nga magabuot sa tibuok nga yuta.MH 446.3

“Ug ang ikaupat ka gingharian molig-on sama sa puthaw: sanglit ang puthaw magadugmok ug makadaug sa tanang mga butang: ug sama sa puthaw nga magapigsat niining tanan, kini nga gmghanan magabungkag ug magadugmok.MH 446.4

“Ug sanglit imong nakita ang mga tiil ug mga tudlo sa tiil, nga may bahin nga yutang kolonon sa magkokolon, ug may bahin nga puthaw, kini mahimo nga gingharian nga binahinbahin; apan anaa niana ang kalig-on sa puthaw, sanglit sa imong nakita ang puthaw gisakot sa yanang sa yuta nga kolonon. Ug ingon nga ang usa ka bahin sa mga tudlo sa tiil puthaw man, ug ang usa ka bahin maoy yutang kolonon, mao nga ang gingharian malig-on ang usa ka bahin, ug gabok ang laing bahin. Ug sanglit imong nakita nga ang puthaw gisaktan sa yanang sa yutang kolonon, sila mosagol sa ilang kaugalingon uban sa kaliwatan sa katawhan: apan sila dili magakatapot sa usa ug usa, sama sa puthaw nga dili mosagol sa yutang kolonon.” “Ug sa mga adlaw nianang mga haria, ang Dios sa langit magatukod ug usa ka gingharian, nga dili gayud malumpag: ni ang gahum niana mahibilin sa lain nga katawhan, apan lam magadugmok ug magautut niining tanan nga mga gingharian, ug kini molungtad sa walay katapusan. Sanglit ingon sa imong nakita nga gikan sa usa ka bukid gisapsap nga walay kamot ang usa ka bato, ug nga kini nakadugmok sa puthaw, sa tumbaga, sa yutang kolonon, sa salapi, ug sa bulawan; ang daku nga Dios nagpahibalo sa hari sa mga butang manghitabo sa kaulahian: ug ang damgo matuod, ug ang kahulogan niana dili kaduhaduhaan.”MH 446.5

Ang han nakabig sa pagkatinuod sa hubad, ug diha sa pagpaubos ug sa kataha siya “mihapa ug misimba,” nga nagaingon, “Sa pagkamatuod ang imong Dios mao ang Dios sa mga dios, ug ang Ginoo sa mga han, ug ang magbubugna sa mga butang tinago, sanglit ikaw nakapadayag niining butang tinago.”MH 447.1

Gibakwi ni Nabucodonosor ang dekrito alang sa paglaglag sa mga tawong manggialamon. Ang ilang mga kinabuhi napagawas tungod sa kadugtongan ni Daniel sa Tigpadayag sa mga tinago. Ug “ang han nagpabantug kang Daniel, ug naghatag kaniya ug daghang mga gasa nga bililhon, ug naghimo kaniya nga punoan sa tibuok lalawigan sa Babilonia, ug pangulo nga gobernador sa tanang mga tawong manggialamon sa Babilonia. Ug si Daniel naghangyo sa hari, ug iyang gitudlo si Sadrach, Mesach, ug Abednego ibabaw sa mga buluhaton sa lalawigan sa Babilonia: apan si Daniel naglingkod diha sa ganghaan sa han.”MH 447.2

Diha sa mga talaan sa tawhanon nga kasaysayan, ang pagtubo sa mga nasud, ang pagsaka ug ang pagkahugno sa mga ginghanan, makita nga daw nagsalig sa kabubut-on ug sa kabatid sa tawo; ang paghan-ay sa mga hitabo daw, sa kinadak-an, nahukman pinaagi sa iyang gahum, ambisyon, o kagustohan. Apan diha sa pulong sa Dios giwalis ang tabil, ug atong makita, sa itaas, sa luyo, ug sa dula sa tawhanon nga tinguha ug gahum ug mga pagbati, ang mga ahensya sa Usa nga Maloloy-on-sa-Tanan, sa hilum, sa mapailubon nagapasangput sa mga tambag sa Iyang kaugalingon nga kabubuton.MH 447.3

Sa mga pulong nga dili matumbasan nga katahum ug sa pagkalumo, gibutang ni apostol Pablo sa atubangan sa mga makinaadmanon sa Atenas ang diosnon nga katuyoan diha sa paglalang ug sa pag-apodapod sa mga kaliwatan ug sa mga nasud. “Ang Dios nga mao ang nagbuhat sa kalibutan ug sa tanan ang butang nga ania niini,” ang apostol mipahayag, “nagbuhat sa tanang nasud sa katawhan gikan sa usa ka tawo, aron papuy-on sa tanang dapit sa yuta, tapus niya maandam ang mga gitagal nga kapanahonan ug ang mga udanan sa mga dapit nga ilang pagapuy-an; aron sila mangita sa Dios, basin pa ila Siyang mahikapan ug makaplagan, bisan tuod Siya dili ra halayo gikan sa matag-usa kanato.” Buhat 17:24-27.MH 447.4

Ang Dios naghimo nga matin-aw nga bisan kinsa ang mobuot, mahimong moduul “ngadto sa higot sa tugon.” Ezequiel 20:37. Diha sa paglalang maoy Iyang tuyo nga ang yuta pagapuy-an sa mga binuhat kinsang pagkaanaa mahimong usa ka panalangin sa ilang kaugalingon ug nganha sa usa’g usa, ug usa ka kadungganan ngadto sa ilang Magbubuhat. Ang tanan nga mobuot mahimong magpaila sa ilang kaugalingon niim nga katuyoan. Mahitungod kanila kini ang giingon, “Ang Akong katawhan nga Akong giumol alang sa Akong kaugalingon; aron sila managbutyag sa pagdayeg Kanako.” Isaias 43:21.MH 448.1

Diha sa Iyang kasugoan gipahibalo sa Dios ang mga prinsipyo nga nagpailalom sa tanang dnuod nga kauswagan, sa mga nasud ug sa tagsatagsa ka tawo. Ngadto sa mga Israelihanon kini nga kasugoan gipahayag ni Moises nga nagingon: “Kini mao ang inyong kinaadman ug salabutan.” “Kini dili butang nga walay pulos alang kaninyo; kay kini mao ang inyong kinabuhi.” Deuteronomio 4:6; 32:47. Ang mga panalangin nga gipasalig ngadto sa Israel mao ang sama nga mga kondisyon ug diha sa sama nga matang, ang gipasalig ngadto sa tagsatagsa ka nasud ug ngadto sa tagsatagsa ka tawo sa ilalom sa halapad nga mga langit.MH 448.2

Sa ginatus ka mga tuig sa wala pay mga nasud nga mipakita sa ibabaw sa kalibutan, ang Usa nga Nasayud sa tanan midungaw sa mga katuigan ug nagtagna sa pagsaka ug sa pagkahulog sa kalibutan nga mga gingharian. Ang Dios mipahayag ngadto kang Nabucodonosor nga ang gingharian sa Babilonia mahugno, ug ang usa ka ikaduhang gingharian mosaka, nga may panahon usab siya nga kalisdanan. Sa mapakyas kini sa pagbayaw sa dnuod nga Dios, ang himaya niini miawop, ug ang ikatulong gingharian ang mibanos sa dapit niim. Kini usab nahanaw; ug mipuli ang ikaupat ka ginghanan, nga malig-on ingon sa puthaw, ug magbuntog sa mga nasud sa kalibutan.MH 448.3

Kong ang mga magmamando sa Babilonia—kadtong labing dato sa tanang yutan-ong mga gingharian—gibantayan pa kanunay sa ilang atubangan ang pagkahadlok kang Jehova, nahatagan unta sila sa kaalam ug sa gahum nga mao unta ang maghigot kanila nganha Kaniya ug magpadayon unta sila sa pagkakusgan. Apan ilang gihimo ang Dios nga dalangpanan lamang sa diha nga sila gidagmalan ug gisamok. Sa maong mga panahon, sa napakyas sa pagpangita ug panabang diha sa ilang dagkung mga tawo, ilang gipangita kini gikan sa mga tawo nga sama kang Daniel—mga tawo nga ilang nahibaloan nga nagpasidungog sa buhi nga Dios ug sila gipasidunggan Niya. Nganhi niining maong mga tawo sila nangamuyo sa pagpasulbad sa mga katingalahan sa Dios; kay bisan pa nga ang mga magmamando sa mapagarbohong Babilonia mga tawo nga nagbaton sa labing lantip nga salabutan, sila nagpahimulag sa ilang kaugalingon sa halayo kaayo gikan sa Dios pinaagi sa kasal-anan ug dili na sila makasabut sa mga pinadayag ug sa mga pasidaan nga gihatag kanila mahitungod sa umalabut.MH 449.1

Diha sa kasaysayan sa mga nasud ang magtutoo sa pulong sa Dios makakita sa literal nga katumanan sa diosnon nga tagna. Ang Babilonia, nga sa katapusan nadugmok ug nabungkag, ug nahanaw tungod kay diha sa kauswagan ang mga magmamando niini nag-isip sa ilang kaugalingon nga walay labut ang Dios, ug gipahinungod ang himaya sa ilang gingharian ngadto sa tawhanon nga kalampusan. Ang gingharian sa Medo-Persia giduaw sa kaligutgut sa Langit tungod kay niini gitamakan ang kasugoan sa Dios. Ang kahadlok kang Jehova walay hingkaplagan nga dapit diha sa mga kasingkasing sa hilabihan ka daghan sa katawhan. Ang pagkadaotan, pasipala, ug ang pagkamahilayon mao ang nagdagsang. Ang mga gingharian nga nagsunod labaw pang talamayon ug banyaga; ug kini sila nangaunlod sa hilabihan sa timbangan sa pamatasan.MH 449.2

Ang gahum nga gigamit sa matag magmamando sa yuta hinatag sa Langit; ug ang iyang kalampusan nagaagad sa iyang paggamit sa gahum nga gituga kaniya. Ngadto sa matag-usa ang pulong sa diosnon nga Magbalantay mao kini, “Ako nagabakus kanimo bisan pa Ako wala mo hiilhi.” Isaias 45:5. Ug ngadto sa matag-usa ang mga pulong nga gisulti ngadto kang Nabucodonosor sa karaan maoy leksyon sa kinabuhi: “Putla ang imong mga sala pinaagi sa pagkamatarung, ug ang imong mga pagkadaotan pinaagi sa pagpakita sa mahigugmaongkalolot ngadto sa mga kabus; kong ugaling palugwayon mo ang imong kalinaw.” Daniel 4:27.MH 449.3

Ang pagsabut niining mga butanga,—ang pagsabut nga ang “pagkamatarung nagabayaw sa usa ka nasud;” nga “ang trono natukod pinaagi sa pagkamatarung,” ug “ginatuboy tungod sa kalolot;” ang pag-ila sa pagpasangput mining maong mga prinsipyo diha sa pagpaila sa Iyang gahum nga “ginapapha ang mga hari, ug gipahiluna ang mga hari,“—kini maoy pagsabut sa pilosopiya sa kasaysayan. Proverbio 14:34; 16:12; 20:28; Daniel 2:21.MH 450.1

Diha sa pulong sa Dios lamang kini sa matin-aw gipahayag. Dinhi gipakita nga ang kusog sa mga nasud, sama sa mga tawo, dili makaplagan diha sa mga higayon o sa mga kahimanan nga makita nga daw sila dili mabuntog; dili makaplagan diha sa ilang gipagarbo nga kabantog. Kini ginasukod sa pagkamatinumanon sa ilang pagtuman sa katuyoan sa Dios.MH 450.2

Kapitulo 39—Diha sa Palasyo sa Babilonia

Kapitulo 41—Ang Nagadilaab Nga Hudno