Kapitulo 46—“Mga Manalagna sa Dios nga Nagatabang Kanila”
Haduul sa mga Israelihanon nga nagpahimutang sa ilang kaugalingon ngadto sa buhat sa pagtukod pag-usab sa templo, nagpuyo ang mga Samariahanon, usa ka sagol nga kaliwat nga nutuhaw tungod sa pagminyoay sa paganong namuyo sa kolonya gikan sa mga lalawigan sa Asiria uban sa mga salin sa napulo ka mga banay nga nahibilin sa Samaria ug sa Galilea. Sa ulahing mga katuigan ang mga Samariahanon nag-angkon nga nagsimba sa tinuod nga Dios, apan diha sa kasingkasing ug sa pagginawi sila mga diwatahan. Tinuod, nga ilang gipatoo nga ang ilang mga larawan mao lamang ang pagpahmumdum kanila mahitungod sa buhi nga Dios, ang Han sa uniberso; apan bisan pa mini hilig ang katawhan sa pagtahod sa linilok nga mga larawan.MH 507.1
Sulod sa panahon sa pagpahauli, kining mga Samariahanon nahibaloan nga “mga batok sa Juda ug Benjamin.” Sa ilang pagkadungog nga “ang mga anak sa pagkabinihag nagtukod ug usa ka templo kang Jehova, ang Dios sa Israel,” “sila mingpahaduul kang Zorobabel, ug sa mga pangulo sa mga balay sa mga amahan,” ug mipahayag sa usa ka tinguha sa paghiusa uban kanila diha sa pagtukod niini. “Patabanga kami sa pagtukod uban kaninyo,” sila mingsugyot; “kay kami nangita sa inyong Dios, ingon sa inyong gibuhat; ug kami nanaghalad ngadto kaniya sukad pa sa mga adlaw ni Esar-haddon nga hari sa Asiria, nga maoy nagdala kanamo dinhi.” Apan gidumilian ang katungod nga gipangayo nila. “Kamo walay labut kanamo sa pagtukod sa usa ka balay sa among Dios,” mipahayag ang mga pangulo sa mga Israelihanon; “apan kami sa among kaugalingon nga katinguban magatukod alang kang Jehova ang Dios sa Israel, sumala sa gisugo kanamo ni Ciro nga hari sa Persia.” Esdras 4:1-3.MH 507.2
Ang usa lamang ka salin ang mipili sa pagpauli gikan sa Babilonia; ug karon, sa mosagubang sila sa usa ka buluhaton nga daw dili nila mahimo sa ilang kusog, ang kinadul-an nila nga mga silmgan ning- anha uban sa usa ka tanyag sa pagtabang. Ang mga Samariahanon naghisgut sa ilang pagsimba sa tinuod nga Dios, ug nagpahayag sa usa ka tinguha sa pag-ambit sa mga katungod ug sa mga panalangin kalabut sa tulomanon sa templo. “Kami nangita sa inyong Dios, ingon sa inyong gibuhat,” sila mipahayag. “Patabanga kami sa pagtukod uban kaninyo.” Apan kong ang mga pangulong Judiyo midawat pa niining tanyag sa pagtabang, ila unta maablihan ang usa ka pultahan alang sa pagsulod sa pagdiwata. Ilang nasabtan ang pagkadili tininuod sa mga Samariahanon. Ilang naamgohan nga ang tabang nga makuha pinaagi sa usa ka kaabinan niining mga tawhana, mahimong bali wala diha sa pagtandi sa panalangin nga ilang gipaabut pinaagi sa pagsunod sa tataw nga mga sugo ni Jehova.MH 507.3
Mahitungod sa relasyon nga pagasustinihan sa Israel ngadto sa nagalibut nga mga katawhan, si Jehova nagpahayag pinaagi kang Moises nga nagingon: “Dili ka magabuhat ug pakigsaad uban kanila, dili ka usab magpakita ug kaluoy uban kanila; dili ka magabuhat ug mga pagminyo uban kanila;...kay sila magapasalaag sa imong anak nga lalaki gikan sa pagsunod Kanako, aron magalagad sila sa lain nga mga dios: sa ingon niana ang kapungot ni Jehova mosilaub batok kaninyo, ug Siya magalaglag kanimo sa madali.” “Ikaw mao ang usa ka katawhan nga balaan ni Jehova nga imong Dios, ug si Jehova nagpili kanimo, aron mahimo nga usa ka katawhan nga maangkon alang sa Iyang kaugalingon, ibabaw sa tanan nga mga katawhan nga anaa sa ibabaw sa nawong sa yuta.” Deuteronomio 7:2-4; 14:2.MH 508.1
Ang mosangput nga mosunod sa usa ka pagsulod ngadto sa pakigsaad nga relasyon sa nagalibut nga mga nasud sa matin-aw gitagna nga daan. “Si Jehova magapadaag kanimo sa taliwala sa tanang mga katawhan, gikan sa usa ka tumoy sa yuta ngadto sa usa usab ka tumoy sa yuta,” si Moises mipahayag; “ug didto magaalagad ka sa laing mga dios nga wala mo hiilhi, ikaw, bisan ang imong mga amahan, bisan kahoy ug bato. Ug sa taliwala niining maong mga nasud dili ka makakaplag ug kasayon, ug didto dili makaplagan ang kapahulayan sa lapalapa sa imong tiil: apan didto pagahatagan ka ni Jehova ug kasingkasing nga mahadlukon, ug pagluya sa mga mata, ug pagkahunos sa kalag: ug ang imong kinabuhi magabitay sa pagduhaduha sa atubangan mo; ug mahadlok ikaw sa gabii ug sa adlaw, ug ikaw walay katinoan sa imong kinabuhi: sa pagkabuntag magaingon ka, Maayo unta kong mahapon na! ug sa hapon magaingon ka, Maayo unta kong mabuntag na! tungod sa kalisang sa imong kasingkasing nga imong kahadlokan, ug tungod sa taian-awon nga makita mo sa imong mga mata.” Deuteronomio 28:64-67. “Apan kong gikan didto magapangita kamo kang Jehova nga inyong Dios,” ang saad nagaingon, “ug makakaplag ka Kaniya, sa diha nga pangitaon mo Siya sa bug-os mong kasingkasing, ug sa bug-os mong kalag.” Deuteronomio 4:29.MH 508.2
Si Zorobabel ug ang iyang mga kauban mga sinati niini ug sa daghang mga kasulatan; ug diha sa bag-ong pagkabihag sila may nagsunodsunod nga mga kamatuoran mahitungod sa ilang katumanan. Ug karon, ingon nga nakahinulsol sa mga pagkadaotan nga maoy nakadala diha kanila ug sa ilang mga amahan sa mga paghukom nga gitagna sa hilabihan ka tataw pinaagi kang Moises; ingon nga miliso uban sa bug-os nga kasingkasing ngadto sa Dios, ug nagbag-o sa ilang kasabutan nga relasyon uban Kaniya, sila gitugotan sa pagpauli ngadto sa Judea, aron unta nga ilang mapasig-uli ang nangaguba. Diha gayud sa sinugdanan sa ilang buluhaton, mahimo ba sila, nga mosulod ngadto sa usa ka kasabutan uban sa mga diwatahan?MH 509.1
“Dili ka maghimo ug pakigsaad uban kanila,” miingon ang Dios; ug sila nga bag-o pang mihalad pag-usab sa ilang kaugalingon ngadto kang Jehova diha sa halaran nga gipatindog sa atubangan sa mga guba sa Iyang templo, nakaamgo nga ang latid sa kalainan tali sa Iyang katawhan ug sa kalibutan magpadayon kanunay sa pagkalahi. Sila nagdumili sa pagsulod ngadto sa pagpakig-abin kanila, bisan sinati sa mga gikinahanglan sa kasugoan sa Dios, wala motugyan ngadto sa mga pangangkon niini.MH 509.2
Ang mga prinsipyo nga gibutang diha sa Deuteronomio alang sa pagpahimangno sa Israel kinahanglan pagasundon sa katawhan sa Dios ngadto sa katapusan sa panahon. Ang tinuod nga kauswagan nagsandig sa pagpadayon sa atong gikasabutan nga relasyon sa Dios. Dili gayud lata makahimo sa pagpauyon-uyon sa prinsipyo pinaagi sa pagpakig-abin uban kanila nga wala mahadlok Kaniya.MH 509.3
Adunay walay hunong nga katalagman nga ang nag-angkon nga mga Cristohanon makahunahuna nga aron makabaton ug inpluwensya sa kalibutan, kinahanglan magpahiuyon sa kalibutan ngadto sa usa ka bahin. Apan bisan pa nga ang maong paagi makita nga makahimo ug dakung bintaha, kanunay kini nga matapus diha sa espirituhanon nga kapildihan. Kinahanglan ang katawhan sa Dios magbantay sa mahigpit batok sa tagsatagsa ka tanghagaon nga inpluwensya nga maninguha sa pagsulod pinaagi sa maulog-ulogon nga mga pangdani gikan sa mga kaaway sa kamatuoran. Sila mga magpapanaw ug mga langyaw niining kalibutana, nga nagpanaw sa usa ka dalan nga gilikusan sa katalagman. Ngadto sa hinanas nga mga lipatlipat ug sa makadadani nga mga daldal nga itunol sa pagsulay gikan sa pagsugot, sila kinahanglan dili magtagad.MH 509.4
Dili ang nadayag ug ang gimatuod nga mga kaaway sa kawsa sa Dios ang labing gikahadlokan. Sila nga, sama sa mga kaaway sa Juda ug sa Benjamin, moanha uban ang mahanglas nga mga pulong ug makapahimuot nga pagsulti, nga daw nagapangita ug makihigalanon nga pakig-abin sa mga anak sa Dios, may daku pa nga gahum sa paglimbong. Batok mini kanila ang matag kalag kinahanglan magbantay, kay tingali unya ang maayong pagkatago ug binatid nga litag ang magbidk kaniya nga dili makabantay. Ug ilabina karon, samtang ang kasaysayan sa yuta nagakatik-op, si Jehova nagkinahanglan sa Iyang mga anak sa usa ka pagtukaw nga walay pagpahamudlay. Apan bisan pa nga ang kasamok maoy usa nga walay paghunong, walay usa ang gipasagdan nga mag-inusara sa pagpakigbisug. Ang mga manolunda magtabang ug magpanalipod kanila nga naglakaw nga mapainubsanon sa atubangan sa Dios. Dili gayud ang atong Ginoo magluib sa usa nga nagsalig diha Kaniya. Samtang ang Iyang mga anak moduul nganha Kaniya alang sa panalipod gikan sa daotan, diha sa kaluoy ug sa gugma Iyang ituboy alang kanila ang usa ka bandila batok sa kaaway. Ayaw sila paghikapa, Siya nagaingon; tungod sila Ako man. Gisilsil ko na sila sa mga palad sa Akong mga kamot.MH 510.1
Sa walay pagkakapoy diha sa ilang pagsupak, ang mga Samariahanon “nagpaluya sa mga kamot sa katawhan sa Juda, ug gisamok sila sa ilang pagtukod, ug nanuhol ug mga magtatambag batok kanila, aron sa pagpapakyas sa ilang tinguha, sa tanang mga adlaw ni Ciro, nga hari sa Persia, bisan hangtud sa paghari ni Dario nga han sa Persia.” Esdras 4:4, 5. Pinaagi sa bakak nga mga taho ilang gihaling ang panahap diha sa mga hunahuna nga sayon ra nga madala sa pagpanuspitsa. Apan sulod sa daghang mga tuig ang mga gahum sa daotan napugngan, ug ang katawhan sa Judea may kagawasan sa pagpadayon sa ilang buhat.MH 510.2
Samtang si Satanas nagapanlimbasug sa pag-inpluwensya sa kinatasang mga gahum diha sa ginghanan sa Medo-Persia sa pagpakita ug walay pag-uyon sa katawhan sa Dios, ang mga manolunda nagbuhat alang sa mga himnginlan. Ang away maoy usa nga niim ang tibuok langit naikag. Pinaagi sa manalagna nga si Daniel kita gihatagan sa usa ka daklit nga pagtan-aw niining gamhanang bugno tali sa mga kusog sa maayo ug sa mga kusog sa daotan. Sulod sa tutulo ka mga semana si Gabriel naldgbugno sa mga gahum sa kangitngit, naninguha sa pagpakgang sa mga inpluwensya nga nagabuhat diha sa hunahuna ni Ciro; ug sa wala pa matapus ang pakigtakus, si Cristo Mismo ang mianha sa pagtabang kang Gabriel. “Ang pnnsipe sa ginghanan sa Persia misukol kanako sulod sa kaluhaan ug usa ka adlaw,” si Gabriel nagpahayag; “ugaling, ania karon, si Michael nga usa sa mga labaw’ng pnnsipe, mianhi sa pagtabang kanako; ug ako nagpabilin didto uban sa mga han sa Persia.” Daniel 10:13. Nahimo ang tanan nga mabuhat sa langit alang sa katawhan sa Dios. Sa katapusan nakuha ang kadaugan; ang mga kasundalohan sa kaaway napugngan sa tanang mga adlaw ni Ciro, ug sa tanang mga adlaw sa iyang anak nga lalaki nga si Cambisis, nga mimando ug mga pito ka tuig ug tunga.MH 510.3
Kini maoy usa ka panahon sa kahibolongang kahigayonan alang sa mga Judiyo. Ang labing taas nga mga ahensya sa langit nagpalihok sa mga kasingkasing sa mga hari, iya sa mga katawhan sa Dios ang paglihok uban sa kutob sa mahimo nga kalihukan sa pagpatuman sa sugo ni Ciro. Wala untay panlimbasug sa ilang gilaktawan aron sa pagpahauli sa templo ug sa mga tulomanon niini, ug sa pagtukod pag-usab sa ilang kaugalingon diha sa ilang mga puloy-anan sa Judea. Apan diha sa mga adlaw sa gahum sa Dios daghan ang mamatud-an nga walay gusto. Ang pagsupak sa ilang mga kaaway malig-on ug determinado, ug sa hinayhinay ang mga magtutukod nawad-an sa kasibut. Ang uban wala makalimot sa talan-awon diha sa pagpahaluna sa bato nga pamag-ang, sa diha nga daghan ang mibungat sa ilang kakulang sa pagsalig diha sa mao nga kahimoan. Ug samtang nagdugang ang pagkamapangahason sa mga Samanahanon, daghan sa mga Judiyo ang nangutana kong ning-abut na ba ang panahon sa pagtukod pag-usab. Ang mao nga pagbati mikuyanap sa wala madugay. Daghan sa mga mamumuo nga nawad-an sa kadasig ug naminghoy, namauli sa ilang mga balay aron sa pagbuhat sa ilang adlaw-adlaw nga tingusbawan.MH 511.1
Sa panahon sa paghan ni Cambisis nag-aginod ang pag-uswag sa buhat diha sa templo. Ug sulod sa paghari sa dili tinuod nga Smerdis (nga gitawag Artajerjes diha sa Esdras 4:7) gidani sa mga Samariahanon ang walay pagkabana nga mangingilad sa pagpagula ug usa ka balaod nga magdili sa mga Judiyo sa pagtukod pag-usab sa ilang templo ug siyudad.MH 511.2
Sulod sa kapin sa usa ka tuig napasagdan ang templo ug hapit na biyai. Ang katawhan mipuyo diha sa ilang mga puloy-anan ug naningkamot sa pagdangat sa kalibutanon nga kauswagan, apan makasusubo ang ilang kahimtang. Bisan ug giunsa nila pagpamngkamot wala gayud sila mouswag. Ang mga elemento sa kinaiyahan daw nagkunsabo batok kanila. Tungod kay ilang gipasagdan ang templo, gipadala ni Jehova diha sa ilang mga kahimtangan ang usa ka laygay nga hulaw. Gihatagan sila ni Jehova sa mga bunga sa kaumahan ug sa tanaman, sa trigo ug sa bino ug sa lana, ingon nga usa ka timailhan sa Iyang kaluoy; apan tungod kay ilang gigamit kining maong makabuhong nga mga gasa sa hilabihan nga kadalo, gikuha ang ilang mga panalangin.MH 512.1
Mao kini ang mga kahimtang nga diha sa panahon sa sayong bahin sa paghari ni Dario Histaspes. Sa espirituhanon ingon man sa kalibutanon, ang kahimtang sa mga Israelihanon makaluluoy. Samtang sila nanagbagulbul ug nanagduhaduha; samtang sila nanagpili sa pagatiman pag-una sa personal nga mga tinguha, samtang nagatan-aw nga walay kaikag sa templo m Jehova nga nagun-ob, daghan ang nawad-an sa panan-aw sa katuyoan sa Dios diha sa pagpahauli kanila ngadto sa Judea; ug lam sila nagaingon, “Dili pa karon panahon sa atong pag-adto, ang panahon sa pagtukod sa balay ni Jehova.” Haggeo 1:2.MH 512.2
Apan bisan kining mangitngit nga takna dili nga walay paglaum alang kanila kinsang pagsalig anaa sa Dios. Gipadndog ang mga manalagna nga si Haggeo ug si Zacarias aron sa pagharong sa krisis. Diha sa mahinuklogon nga mga pamatuod kining dnudlo nga mga mensahero nagpadayag ngadto sa katawhan sa hinungdan sa ilang mga kasamok. Ang kakulang sa kalibutanon nga kauswagan mao ang sangputanan sa walay pagtagad sa pagbutang pag-una sa mga dnguha diha sa Dios, matud pa sa mga manalagna. Kong gipasidunggan pa sa mga Israelihanon ang Dios, kong ila pang gipakitaan Siya sa pagtahud ug sa pagkamadnahuron, pinaagi sa pagtukod pag-una sa Iyang balay, ila unta nga madapit ang Iyang presensya ug panalangin.MH 512.3
Ngadto kanila nga nawad-an sa kadasig, gitumong ni Haggeo ang masusihon nga pag-usisa, “Panahon na ba alang kaninyo nga kamo magpuyo sa inyong kinisamihan nga balay, samtang kining balaya nagapabilin nga guba? Busa karon mao kini ang giingon ni Jehova sa mga panon: Palandonga ang inyong mga dalan.” Nganong gamay ra man ang inyong nahimo? Nganong nagbati man kamo ug kabalaka alang sa inyong kaugalingon nga balay ug wala mabalaka alang sa balay ni Jehova? Hain na man ang kainit nga inyong gibati kaniadto alang sa pagpahauli sa balay ni Jehova? Unsa man ang inyong naganansya sa inyong pagsilbi sa kaugalingon? Ang inyong handum nga mahigawas sa kakabus maoy nagdala kaninyo sa walay pagtagad sa templo, apan kining mao nga walay pagtagad maoy nakadala sa inyong gikahadlokan. “Nagpugas kamo ug daghan, ug diyutay ra ang naani ninyo; kamo nagakaon, apan kamo wala makabaton ug igo: Kamo nagainom; apan kamo wala matagbaw sa ilimnon; kamo nagasaput sa inyong kaugalingon, apan walay usa nga nainit; ug kadtong nagadawat sa suhol, nagadawat sa suhol nga isulod sa puntil nga may mga buslot.” Mga bersikulo 4-6.MH 512.4
Ug unya, diha sa mga pulong nga dili sila mapakyas sa pagsabut, gipadayag sa Dios ang hinungdan nga nagdala kanila sa pagkanakulangan: “Kamo nagapangita sa daghan kaayo, ug, ania karon, kana midangat sa pagkadiyutay; ug sa diha nga kamo nagdala niana sa inyong balay, gihuyop Ko kana. Ngano man? miingon si Jehova sa mga panon. Tungod sa Akong balay nga nagun-ob, samtang kamo nanalagan ang tagsatagsa ngadto sa iyang balay nga kaugalingon. Busa ang mga langit nagapugong sa tun-og, ug ang yuta nagpugong sa iyang bunga. Ug Ako nagtawag ug usa ka hulaw ibabaw sa yuta, ug ibabaw sa kabukiran, ug ibabaw sa trigo, ug ibabaw sa bag-ong bino, ug ibabaw sa lana, ug ibabaw niadtong ginapaturok sa yuta, ug ibabaw sa mga tawo, ug ibabaw sa kahayupan, ug ibabaw sa tanang gihagoan sa mga kamot.” Mga bersikulo 9-11.MH 513.1
“Palandonga ang inyong dalan,” misugyot si Jehova. “Tungas kamo sa bukid, ug pagdala ug kahoy, ug tukora ang balay; ug Ako mahimuot niana, ug Ako pagahimayaon.” Mga bersikulo 7, 8.MH 513.2
Ang mensahe nga tambag ug pagbadlong nga gihatag pinaagi kang Haggeo gidawat nga kinasingkasing sa mga pangulo ug sa mga katawhan sa Israel. Nagbati sila nga ang Dios nagmainiton uban kanila. Wala sila mangahas sa pagwakli sa gisublisubli nga maymay nga gipadala kamla—nga ang ilang kauswagan, kalibutanon ug espintuhanon, nag-agad sa matinumanong pagtuman sa mga sugo sa Dios. Sa napukaw sa mga pasidaan sa propeta, si Zorobabel ug si Josue, “uban sa tanan nga salin sa katawhan, mingsugot sa tingog ni Jehova nga ilang Dios, ug sa pulong ni Haggeo nga manalagna.” Bersikulo 12.MH 513.3
Sa dihadiha nga ang Israel mihukom na sa pagsugot, ang mga pulong sa pagbadlong gisundan sa usa ka mensahe sa pagpadasig. “Unya misulti si Haggeo...ngadto sa katawhan nga nagaingon, Ako nagauban kaninyo, miingon si Jehova. Ug giagda ni Jehova ang espiritu ni Zorobabel” ug kang Josue, ug “sa tanang salin sa katawhan; ug sila ining-adto ug mingbuhat sa balay ni Jehova sa mga panon, nga ilang Dios.” Mga bersikulo 13, 14.MH 514.1
Sa wala pa dangti ug usa ka bulan tapus ang buhat sa templo gisugdan pag-usab, ang mga mamumuo nakadawat ug lain na man nga makalilipay nga mensahe. “Pagmalig-on, Oh Zorobabel,” si Jehova Mismo nagpadasig pinaagi sa Iyang manalagna; “ug pagmaligon, Oh Josue;...ug pagmalig-on, kamong tanang katawhan sa yuta, miingon si Jehova sa mga panon.” Haggeo 2:4.MH 514.2
Ngadto sa Israel nga nagkampo sa atubangan sa Bukid sa Sinai si Jehova mipahayag: “Magpuyo Ako sa taliwala sa mga anak sa Israel, ug mahimo Ako nga ilang Dios. Ug managpakaila sila nga Ako mao si Jehova nga ilang Dios nga nagkuha kanila gikan sa yuta sa Egipto, aron magapuyo Ako sa taliwala nila: Ako si Jehova nga ilang Dios. Exodo 29:45, 46. Ug karon, bisan pa sa kamatuoran nga sila kanunay nga “nanukol ug nagpaguol sa Iyang Balaan nga Espiritu” (Isaias 63:10), ang Dios sa makausa pa, pinaagi sa mga mensahe sa Iyang manalagna, nagbakyaw sa Iyang kamot aron sa pagluwas. Ingon nga usa ka pag-ila sa ilang pagtambulig sa Iyang katuyoan, Iyang gibag-o ang Iyang palagsaad nga ang Iyang Espiritu magpabilin sa taliwala nila; ug Siya nagmando kanila nga nagingon, “Ayaw kahadlok.”MH 514.3
Ngadto sa Iyang mga anak karon ang Ginoo nagapahayag, “Pagmalig-on...ug pagbuhat: kay Ako nagauban kaninyo.” Ang Cristohanon kanunay nga may usa ka kusgan nga magtatabang diha sa Ginoo. Ang paagi sa pagtabang sa Ginoo kita dili tingali mahibalo; apan kini ang atong mahibaloan: Siya dili gayud mopakyas nila nga magbutang sa ilang pagsalig diha Kaniya. Kong ang mga Cristohanon nakasabut pa sa daghang mga higayon nga ang Ginoo nagmando sa ilang dalan, nga ang katuyoan sa kaaway mahitungod kanila mapakgang, sila dili mapangdol sa dalan nga magamulo. Ang ilang pagtoo magpabilin diha sa Dios, ug walay pagsulay nga makagahum sa pagtandog kanila. Ilang pagailhon Siya ingon nga ilang kaalam ug kusog, ug Iyang ipahanabo ang Iyang gitinguha nga matuman pinaagi kanila.MH 514.4
Ang mainiton nga mga pangamuyo ug ang mga pagpadasig nga gihatag pinaagi kang Haggeo gipatugbaw ug gipun-an ni Zacanas kinsa gipatindog sa Dios aron sa pagpatindog sa iyang kiliran diha sa pag-awhag sa Israel sa pagtuman sa sugo sa pagbangon ug magtukod. Ang unang mensahe ni Zacarias mao ang usa ka kasigurohan nga ang pulong sa Dios dili gayud mapakyas ug ang usa ka saad sa panalangin ngadto kanila nga magpanumbaling sa siguro nga pulong sa tagna.MH 515.1
Uban sa mga kaumahan nga nagbuy-od nga naguba, uban sa ilang nihit nga tinipigan sa pagkaon nga kusog nga nahurot, ug limbutan sa daw mga dili mahigalahon nga mga tawo, bisan pa niini ang mga Israelihanon milihok sa pagpadayon pinaagi sa pagtoo agi ug tubag sa pagtawag sa mga mensahero sa Dios, ug nagbuhat nga makugihon sa pagpahauli sa naguba nga templo. Mao kadtoy usa ka buhat nga nagkinahanglan sa dili mairog nga pagsalig sa Dios. Samtang ang katawhan nanglimbasug sa paghimo sa ilang bahin, ug naninguha sa usa ka pagbag-o sa grasya sa Dios diha sa kasingkasing ug sa kinabuhi, gihatagan sila sa nagsunodsunod nga mga mensahe pinaagi kang Haggeo ug Zacarias, uban sa mga pasalig nga ang ilang pagtoo pagagantihan sa madagayaon gayud ug nga ang ilang pulong sa Dios mahitungod sa umalabut nga himaya sa templo kansang mga bongbong ilang ginaayo dili mapakyas. Niini gayud nga balay motungha, diha sa kahupnganan sa panahon, ang Gipangandoy sa tanang mga nasud ingon nga Magtutudlo ug Manluluwas sa katawhan.MH 515.2
Sa ingon niini ang mga magtutukod wala biyai nga nakigbisug nga sila lamang; “uban kanila ang mga manalagna sa Dios nga nagtabang kanila;” ug si Jehova sa mga panon Mismo nagpahayag, “Pagmaligon,...ug pagbuhat: kay Ako nagauban man kaninyo,” Esdras 5:2; Haggeo 2:4.MH 515.3
Uban sa kinasingkasing nga paghinulsol ug sa usa ka pagkamatinguhaon sa pag-uswag pinaagi sa pagtoo, miabut ang saad sa kalibutanon nga kauswagan. “Gikan niining adlawa,” si Jehova mipahayag, “Ako magapanalangin kaninyo.” Bersikulo 19.MH 515.4
Ngadto kang Zorobabel nga ilang pangulo—siya nga, latas sa tanang mga katuigan sukad sa ilang pagpauli gikan sa Babilonia, ginasulayan pag-ayo—gihatag ang usa ka mensahe nga labing bililhon. Ang adlaw nagaabut, si Jehova mipahayag, sa diha nga ang tanang mga kaaway sa Iyang pinili nga mga katawhan mangahulog. “Niadtong adlawa, nagaingon si Jehova sa mga panon, kuhaon Ko ikaw, Oh Zorobabel, sulogoon Ko,...ug himoon Ko ikaw nga ingon sa usa ka singsing nga patik; kay gipili Ko ikaw.” Bersikulo 23. Karon ang gobernador sa Israel nakasabut sa kahulogan sa kaalam nga nagdala kaniya sa taliwala sa kaluya ug sa kalibog; wala niya masabut ang katuyoan sa Dios niining tanan.MH 516.1
Kining personal nga pulong ngadto kang Zorobabel gibutang sa talaan alang sa pagpadasig sa mga anak sa Dios sa tanang panahon. May tuyo ang Dios diha sa pagpadala ug pagsulay nganha sa Iyang mga anak. Siya dili gayud modala kanila sa paagi nga lain kay sa ilang gipili nga pagadad-on kong ilang makita ang katapusan gikan sa sinugdanan, ug makaila sa himaya sa katuyoan nga ilang ginatuman. Ang tanan nga Iyang ginadala diha kanila diha sa pagsulay ug sa kalisdanan nagaabut aron sila mamalig-on sa pagbuhat ug sa pagantos alang Kaniya.MH 516.2
Ang mga mensahe nga gihatag ni Haggeo ug ni Zacarias nakapapukaw sa katawhan sa pagduso sa tanang panglimbasug nga mahimo alang sa pagtukod pag-usab sa templo; apan, samtang sila nagtrabaho, sila sa makasusubo gihasol sa mga Samariahanon ug sa uban nga naglaraw ug mga kaulangan. Sa usa ka higayon ang mga opisyales sa lalawigan sa gingharian sa Medo-Persia miduaw sa Jerusalem ug naghangyo sa ngalan nga nagtugyan sa gahum sa pagpahauli sa balay. Kong niadtong higayona ang mga Judiyo wala pa magsalig diha kang Jehova alang sa paggiya, kini nga paghangyoa mosangput unta sa kalisdanan alang kanila. “Apan ang mata sa ilang Dios diha sa mga anciano sa mga Judiyo, nga sila wala makapahunong kanila, hangtud nga ang maong butang nahidangat kang Dario.” Esdras 5:5. Ang mga opisyales natubag sa minaalam kaayo nga sila nakahukom sa pagsulat ngadto kang Dario Histaspis, nga niadtong panahona mao ang magmamando sa Medo-Persia, nga nagapapunting sa iyang pagtagad ngadto sa orihinal nga sugo nga gihimo ni Ciro nga nagsugo nga pagatukoron pag-usab ang balay sa Dios didto sa Jerusalem, ug nga ang mga galastohan niini pagabayaran gikan sa panudlanan sa han.MH 516.3
Gisusi ni Dario kining maong sugo ug nakaplagan kini; tungod niana siya mimando niadtong naghimo sa pakisusi sa pagtugot sa pagtukod pag-usab sa templo sa pagpadayon. “Pasagdi lamang ang pagbuhat sa balay sa Dios,” siya misugo; “ipatukod sa gobernador sa mga Judiyo ug sa mga anciano sa mga Judiyo kining balay sa Dios sa dapit niini.MH 517.1
“Labut pa,” si Dario mipadayon, uako nagahimo ug usa ka sugo kong unsay inyong pagabuhaton mining mga anciano sa mga Judiyo sa pagtukod niining balay sa Dios: nga gikan sa mga bahandi sa hari, bisan sa buhis unahan sa Suba, mga galastohon ipahatag inubanan sa pagbantay mining mga tawhana, aron sila dili mabalda. Ug sumala sa ilang kinahanglanon, mga nating laki sa baka, ug mga karnero nga laki, ug mga nating karnero, sa mga halad-nga-sinunog alang sa Dios sa langit; trigo, asin, bino ug lana usab, sumala sa mga pulong sa mga sacerdote nga atua sa Jerusalem, ipahatag kini kanila adlaw-adlaw sa walay pagkapakyas; aron sila makahalad sa mga halad nga kahumot ngadto sa Dios sa langit, ug magampo alang sa kinabuhi sa han, ug sa iyang mga anak nga lalaki.” Esdras 6:7-10.MH 517.2
Ang hari nagmando ug dugang nga mapig-ot nga mga silot nga ipahamtang ngadto kanila nga magausab sa sugo sa bisan unsa nga paagi; ug siya mitapus uban sa talagsaon nga pahayag: “Ang Dios nga nagpabutang sa Iyang ngalan didto magapukan sa tanang mga han ug mga katawhan nga magabutang sa ilang kamot aron sa pag-usab sa maong butang, aron sa paggun-ob niining balay sa Dios nga atua sa Jerusalem. Ako si Dario naghimo ug usa ka sugo; ipatuman kini uban sa tibuok nga pagsingkamot.” Bersikulo 12. Sa ingon niini si Jehova nag-andam sa agianan alang sa kahumanan sa templo.MH 517.3
Sulod sa daghang mga bulan sa wala pa himoa kining maong sugo, ang mga Israelihanon nagpadayon sa pagbuhat pinaagi sa pagtoo, nga ang mga manalagna sa Dios gihapon nagtabang kanila pinaagi sa tukma sa panahon nga mga mensahe nga pinaagi niini ang katuyoan nga diosnon alang sa Israel nabutang diha sa atubangan sa mga mamomuo. Sa duha ka bulan tapus mahatag ang katapusang natala nga mensahe ni Haggeo, si Zacarias may nagsunodsunod nga mga panan-awon mahitungod sa buhat sa Dios dinhi sa yuta. Kining maong mga mensahe nga gihatag pinaagi sa mga sambingay ug mga simbolo, ming-abut sa usa ka panahon sa dagkung kaalang-alangan ug kahingawa, ug mga lahi ug kahulogan ngadto sa mga katawhan nga nagauswag diha sa ngalan sa Dios sa Israel. Alang sa mga pangulo daw ang panugot nga gitugyan sa mga Judiyo sa pagtukod pag-usab hapit na ipasibug; ang kaugmaon daw mangitngit kaayo. Nakita sa Dios nga ang Iyang katawhan nagkinahanglan nga pagabuligan ug pagalipayon pinaagi sa usa ka pagpadayag sa Iyang dili masukod nga kaluoy ug gugma.MH 517.4
Diha sa panan-awon nadungog ni Zacarias ang manolunda ni Jehova nga nangutana, “Oh Jehova sa mga panon, hangtud anus-a Ikaw dili maluoy sa Jerusalem ug sa mga siyudad sa Juda, nga Imong gikasilagan sulod niining kapitoan ka tuig? Ug si Jehova mitubag sa manolunda nga nakigsulti kanako,” mipahayag si Zacarias, “uban sa mga maayong pulong, bisan sa mga makalilipay nga mga pulong.MH 518.1
“Busa ang manolunda nga naldgsulti kanako miingon kanako: Suminggit ka, sa pagingon: Mao kini ang giingon ni Jehova sa mga panon; Ako nangabugho tungod sa Jerusalem ug tungod sa Sion sa daku nga pagpangabugho. Ug Ako nasuko uyamot sa mga nasud nga nagapuyo sa kasayon: kay kaniadto nga diyutay ra unta ang Akong kasuko, ug sila mingtabang sa pagpatubo sa kagul-anan. Busa mao kini ang giingon ni Jehova; Ako mibalik sa Jerusalem uban ang mga kaluoy: ang Akong balay pagatukoron diha niana,...ug usa ka lubid nga igsusukod nga igakutay sa pagsukod sa Jerusalem.” Zacarias 1:1216.MH 518.2
Karon ang manalagna gimandoan sa pagtagna, “Mao kini ang giingon ni Jehova sa mga panon; ang Akong mga siyudad magaawas pa sa kauswagan; ug si Jehova magalipay pa sa Sion ug magapili pa sa Jerusalem.” Bersikulo 17.MH 518.3
Unya nakita ni Zacarias ang mga gahum nga “nagpadbulaag sa Juda, sa Israel, ug sa Jerusalem,” nga gisimbolohan sa upat ka mga sungay. Sa dihadiha human niini iyang nakita ang upat ka mga panday, nga nagrepresentar sa mga ahensya nga gigamit ni Jehova sa pagpahauli sa Iyang katawhan ug sa balay Niya nga pagasimbahan. Tan-awa ang mga bersikulo 18-21.MH 518.4
“Akong giyahat pag-usab ang akong mga mata,” si Zacarias miingon, “ug nakita ko, ug ania karon ang usa ka tawo uban ang lubid nga igsusukod diha sa iyang kamot. Unya miingon ako, Asa ikaw paingon? Ug siya miingon kanako, Sa pagsukod sa Jerusalem, aron sa pagpakisayod kong unsay gilapdon niana, ug unsay gitas- niana. Ug ania karon, ang manolunda migula sa pagtagbo kaniya, ug miingon kaniya, Dalagan, sultihi kining batan-ong lalaki, nga magaingon, Ang Jerusalem pagapuy-an sama sa kabalangayan nga walay kuta, tungod sa panon sa mga tawo ug sa kahayupan didto: kay Ako, nagaingon si Jehova, mahimo alang kaniya nga usa ka kuta nga kalayo nga maglibut, ug Ako mahimo nga himaya sa taliwala niya.” Zacarias 2:1-5.MH 518.5
Ang Dios nagmando nga ang Jerusalem pagatukoron pag-usab; ang panan-awon mahitungod sa pagsukod sa siyudad maoy usa ka pasalig nga Siya maghatag ug kalipay ug kusog ngadto sa Iyang mga sinakit, ug magtuman ngadto kanila sa mga saad sa Iyang paldgsaad nga walay katapusan. Ang Iyang mapanalipdanon nga pag-alima, Siya nagpahayag, mahimong sama sa “usa ka kuta nga kalayo nga maglibut;” ug pinaagi kanila ang Iyang himaya igapadayag ngadto sa tanang mga anak nga lalaki sa mga tawo. Ang Iyang pagahimoon alang sa Iyang katawhan mahibaloan sa tibuok yuta. “Suminggit ka tumiyabaw, ikaw nga pumoluyo sa Sion: kay daku ang Balaan sa Israel sa imong kinataliwad-an.” Isaias 12:6.MH 519.1