51 - “Ti Silaw ti Biag”

Daytoy a capitulo naibatay iti Juan 8:12-59; 9.

“NI JESUS ngarud kinasaona man idan, a kinunkunana: Siak ti silaw ti lubong; ti sumurot Kaniak, saanto a magna iti sipnget; no di ket addanto kenkuana ti silaw ti biag.”UB2 597.1

Idi insaona dagitoy a sao, adda ni Jesus iti paraangan ti templo a naisangsangayan nga adda pannakaisilpona kadagiti servicio ti Rambak dagiti Abong-abong. Iti tengnga daytoy a paraangan nagtakder ti dua a natayag ken nangayed a monmon, a nangsarapa kadagiti dadakkel a patakder a nakaikabilan dagiti silsilaw. Kalpasan ti sacrificio iti malem, amin dagiti silaw magangtanda, ket lawaganda ti dagup ti Jerusalem. Daytoy a ceremonia naaramid a panglaglagip iti monmon ti lawag a nangiturong iti Israel idiay let-ang ken kasta met a nagservi a mangitudo iti yaay ti Mesias. Iti rabii idi a nagangtanen dagiti silaw, ti paraangan isut maysa a buya ti dakkel a panagragragsak. Dagiti lallakay, dagiti papadi ti templo, ken dagiti turayen dagiti tao, naguummongda iti naragsak a panagsalsala a kinompasan ti panagtokar kadagiti nadumaduma nga aramaten ti musica ken dagiti panagkanta dagiti Levita.UB2 597.2

Iti pannakasilaw ti Jerusalem insaw-ay dagiti tao ti inanamada iti yaay ti Mesias a mangyeg ti silaw iti Israel. Ngem ken Jesus ti buya adda nalawlawa a kaipapananna. Kas ti pananglawag iti amin nga aglawlaw dagiti narangrang a silaw ti templo, kasta met ni Cristo, ti gubbuayan ti naespirituan a silaw, silnaganna ti kinasipnget ti lubong. Nupay kasta ti simbulo saan a naananay. Dayta dakkel a silaw a ti ima met la ni Jesus ti nangisimpa idiay langit isu ti napudpudno a mangitakder iti kinadayag ti misionna.UB2 597.3

Isut bigat idin; kalkalpas la unay ti isisingising ti init iti ngato ti Bantay dagiti Olivo, ket dagiti makapurar a lawag dagiti rayosna sinilnaganda dagiti palacio a marmol, ken kasta met dagiti balitok dagiti bakud ti templo, idi a ni Jesus, isut intudona, ket kinunana, “Siak ti Silaw ti lubong.”UB2 598.1

Babaen ti maysa a nakangngeg kadagitoy a sao, kalpasan ti naunday a panawen inyallangoganna iti dayta nangayed a paset ti suratna. “Adda idi Kenkuana ti biag ket ti biag isu idi ti silaw dagiti tao. Ket ti silaw aglawag iti sipnget, ket ti sipnget isu dina inawat.” “Isu dayta idi ti pudno a silaw, a manglawag iti tunggal tao nga umay ditoy lubong.” Juan 1:4, 5, 9. Ket iti nabayag kalpasan ti yuuli ni Jesus idiay langit, ni Pedro met, a nagsurat babaen iti pananglawag ti nadiosan nga Espiritu, linagipna ti simbolo nga inaramat ni Jesus: “Adda kadakami a natibtibker ti sao ti padto; ket nasayaat ti aramidenyo no addakay a siimdeng kenkuana, a kas iti maysa a silaw a manglawag, iti maysa a disso a nasipnget, agingga iti agbannawag, ket ti baggak lumtuad kadagiti puspusoyo.” 2 Pedro 1:19.UB2 598.2

Iti pannakaiparang ti Dios kadagiti tao, ti lawag isut naaramat a mangisimbolo iti kaaddana. Iti nangparsua a sao idi punganay, ti lawag sinilnaganna ti sipnget. Ti lawag pinunnona ti monmon ti ulep iti aldaw ken ti monmon ti apuy iti rabii, a nangiturong kadagiti dakkel a buyot ti Israel. Ti lawag a nakaamamak ti kinangayedna sinilnaganna ti aglawlaw ti Apo idiay Bantay Sinai. Ti lawag inabungotanna ti tugaw ti kaasi iti tabernaculo. Ti lawag pinunnona ti templo ni Salomon idi naisibbo. Ti lawag nagsilnag kadagiti turod ti Belen idi nga inyeg dagiti angel ti damag ti pannakasubbot kadagiti agay-aywan a pastor.UB2 598.3

Ti Dios isut silaw, ket kadagiti sao, “Siak ti Silaw ti lubong,” imbunannag ni Cristo ti kinamaymaysana iti Dios ken ti pannakaisilpona iti dagup ti kaman ti kinatao. Isu ti nakaigapuan ti itutumpuar “ti silaw iti kasipngetan” idi punganay. 2 Corinto 4:6. Isu ti silaw ti init ken bulan ken bitbituen. Isu ti naespirituan a silaw nga iti simbolo ken tipo ken padto naglawag iti Israel. Ngem saan laeng nga iti Judio ti nakaitedan dayta a silaw. Kas kadagiti rayos ti init salputenda dagiti kadawyan a sulsuli ti daga, kasta met ti silaw ti Init ti Kinalinteg silnaganna tunggal maysa a kararua.UB2 599.1

“Dayta idi ti pudno a silaw a manglawag tunggal tao nga umay ditoy lubong.” Naaddaan met ti lubong kadagiti dadakkel a mannursurona, lallaki a gigante ti panagututekda ken nakaskasdaaw ti panagsukimatda, lallaki a ti panagsaoda pinarugsona ti panagpanunut, ken linukatanna ti buya dagiti nasaknap a tanap ti pannakaammo; ket dagitoy a lallaki napadayawanda a kas nangibagnos ken nangpaimbag iti razada. Ngem adda Maysa nga agtakder a nangatngato ngem isuda. “Kadagiti amin nga immawat Kenkuana, inikkanna ida ti kalintegan nga annak ti Dios kadagidiay a mamati iti naganna.” “Awan ti nakakita iti Dios uray kaano: ti Bugbugtong nga Anak, nga adda iti saklot ti Ama, isu ti nangipakaammo Kenkuana.” Juan 1:12, 18. Mabalintay a tuntonen ti intar dagiti dadakkel a mannursuro ti lubong a kas ipamatmat dagiti nakailanadan; ngem ti Silaw adda iti malikudanda. Kas ti bulan ken dagiti bitbituen ti sistema ti inittayo isellagda ti lawag ti init, kasta met, no ti isursuroda ket pudno, dagiti dadakkel a managpanunut ti lubong isellagda met dagiti rayos ti Init ti Kinalinteg. Tunggal gameng tí panunut, tunggal pagilagUB2 599.2

tiisip, naggapu iti Silaw ti lubong. Kadagitoy nga aldaw adu ti mangmangngegtayo maipapan iti “nangatngato a sursuro.” Ti pudno a “nangatngato a sursuro” isu daydiay nga ited ti maysa a “nakailemmengan dagiti isuamin a gameng ti sirib ken pannakaammo.” “Adda idi Kenkuana ti biag, ket ti biag isu idi ti silaw dagiti tao.” Colosas 2:3; Juan 1:4. “Ti sumurot Kaniak,” kinuna ni Jesus, “saanto a magna iti sipnget; no di ket addanto kenkuana ti silaw ti biag.”UB2 600.1

Kadagiti sasao, “Siak ti Silaw ti lubong,” inlawag ni Jesus nga isu ti Mesias. Ni lakay a Simeon, idiay templo isu a pangisursurroan ni Jesus idi, insaona a ni Jesus isut “maysa a silaw a manglawag kadagiti Gentil, ken dayaw dagiti tao nga Israel.” Lucas 2:32. Kadagitoy a sao inyaplicarna Kenkuana ti maysa a padto nga ammo dagiti amin nga Israel. Babaen ken mammadto nga Isaias, ti Espiritu Santo inlawagna, “Nalag-an unay a banag ti panagbalinmo nga adipenko a mamangon kadagiti kaputotan ni Jacob, ken mangisubli iti naigaga ti Israel: itedkanto met a silaw kadagiti Gentil, tapno mapagbalinka a Dangisalakanko agingga iti ungto ti daga.” Isaias 49:6. Sapasap ti pannakaawatda a daytoy a padto naisao a maipapan iti Mesias. Ket idi a ni Jesus kinunana, “Siak ti Silaw ti lubong,” di koma nagngatangata dagiti tao iti panangawatda nga inakona nga Isu daydi Naikari.UB2 600.2

Kadagidi Fariseo ken turayen daytoy a panagsao kasla isut nakuspag a panangipagarup. Dida naibturan a ti maysa a tao a kas kadakuada ibagana ketdin ti kasdi sinasao ni Jesus. A kaslattay dida nangngeg dagiti saona, pinilitda a sungbatanna ti saludsudda, “Siasinoka?” Inkeddengda nga Isu met la ti mangisao nga Isu ti Cristo. Ti langa ken ti aramidna kasta unay ti pannakaisupadida kadagiti ipagpagarup dagiti tao, nga iti kasta, a kas pinati dagiti nasikap a kabusorna, daydiay natarus a panangisaona ti maipapan Kenkuana nga Isu ti Mesias isun ti pakaibatayan ti pananggurada Kenkuana a kas mamalballaibo.UB2 600.3

Ngem iti saludsud, “Siasinoka?” insungbat ni Jesus, “Daydi met laeng imbagak kadakayo idi damo.” Ti imparang dagiti saona isu met la ti imparang ti kababalinna. Isu ti nakaipakitaan dagiti kinapudno nga insursurona, “Awan ti aramidek a sisiak,” intuloyna; “no di ket kas iti isuro Kaniak ni Ama, dagitoy ti saw-ek. Ket ti nangibaon Kaniak adda Kaniak, saannak a binaybay-an a maymaysa, ta Siak agnanayon nga aramidek dagiti makaayayo Kenkuana.” Saanna a pinadas a paneknekan ti panagkunana nga Isu ti Mesias, ngem impakitana ti pannakipagmaymaysana iti Dios. No dagiti isipda nailukat koma iti ayat ti Dios, inawatda koma ni Jesus.UB2 601.1

Adu kadagiti agdengdengngeg ti naiyasideg iti pammati Kenkuana, ket kadakuada kinunana, “No agtalinaedkayo iti saok, pudno a dakayto ti adalak; ket maammoanyonto ti pudno, ket ti pudno luk-atannakayto.”UB2 601.2

Dagitoy a sao pinarurudda dagiti Fariseo. Uray pay nabayagen ti nacion a naipan iti sangol ti turay a gangannaet, dida inkankano, ket sigugura nga inlaawda, “Kaputotannakami ni Abraham, ket uray kaano awan ti nakatagabuanmi; kasano ti panagkunam: Maluk-atankayo?” Kinita ni Jesus dagitoy a tao, dagiti tagabu ti gura, a dagiti panpanunutda napno iti panagibales, ket simmungbat a silaladingit, “Pudno, pudno, kunak kadakayo nga amin nga agaramid ti basol isut tagabu ti basol.” Addada idi ti kadadaksan a kita ti pannakatagabu—ti iturayan ti espiritu ti kadaksan.UB2 601.3

Tunggal kararua nga agmadi a mangited kenkuana iti Dios adda iti babaen ti sabali a turay. Saanna a kukua ti bagina. Mabalin a sasawenna ti wayawaya, ngem adda iti kaalasan a kita ti pannakaadipen. Saan a mapalubosan a kamita iti kinaimnas ti pudno; ta ti isipna adda iti panangtengngel ni Satanas. Nupay no alalliogenna ti bagina a sursurotenna dagiti ibaga ti panangi- keddeng, tungtungpalenna ti kayat ti principe ti sipnget. Immay ni Jesus a manggetta kadagiti kawar ti basol iti pannakaadipen ti kararua. “No ngarud ti Anak luk-atannakayo pudno nga agwayawayakayto.” Ti linteg ti Espiritu ti biag ken Cristo Jesus, luk-atannatayo “iti linteg ti basol ken patay.” Roma 8:2.UB2 601.4

Iti aramid ti pananubbot awan ti pinnilitan. Saan a maaramat ti pigsa iti ruar. Babaen ti bileg ti Espiritu Santo, adda wayawaya ti tao a pilienna no siasino ti pagservianna. Iti panagbalbaliw a maaramid no ti kararua sumuko ken Cristo, isut kangatoan a kita ti wayawaya. Ti panangiwaksi iti basol isut aramid ti kararua met laeng. Isut pudno nga awan ti pakabalinantay a mangwaya kadatayo met laeng iti panangtengngel ni Satanas; ngem no agtarigagaytay a mawayaan iti basol, ket iti dakkel a pakasapulantayo umkistay nga agdawat iti pannakabalin nga awan kadatayo ken nangatngato ngem ti pannakabalintayo, maitipunto dagiti pannakabalin ti kararua ti nadiosan a bileg ti Espiritu Santo, ket umannugotdanto dagiti ibaga ti tarigagay iti panangtungpal iti pagayatan ti Dios.UB2 602.1

Ti la kakaisuna a bendicion a pakapagbalinan ti pannakaaramat ti wayawaya ti tao isu daydiay pannakipagmaymaysa ken Cristo. “Ti kinapudno luk-atannakayto;” ket ni Cristo Isu ti kinapudno. Ti basol mabalinna ti agballigi laeng no mapakapsut ti isip ket madadael ti wayawaya ti kararua. Ti isusuko iti Dios isu ti pannakaisubli ti bagi—iti pudno a dayag ken kinatangken ti tao. Ti nadiosan a linteg, isu a papanantayo a paiturayan, isu ti “linteg ti wayawaya.” Santiago 2:12.UB2 602.2

Imbaga dagiti Fariseo nga isuda ti annak ni Abraham. Imbaga ni Jesus a dayta isut mapaneknekan laeng babaen iti panangaramid iti aramid ni Abraham. Dagiti pudno nga annak ni Abraham isu dagidiay, a kas iti inaramidna, nga addaan iti biag a natulnog iti Dios. Dida koma segpen a patayen ti Maysa nga isasaona ti pudno nga inted ti Dios Kenkuana. Iti panangsillongda iti maibusor ken Cristo, saan nga aramiden dagiti rabbi dagiti aramid ni Abraham. Daydiay laeng pannakaikabil iti intar ti pannakaibagi iti lasag ken Abraham awan ti pategna. No awan ti naespirituan a pannakaisilpo Kenkuana, isu a maiparang iti panagtagikua iti kasta met la nga espiritu, ken mangaramid iti kasta met la nga aramid, saanna ida nga annak.UB2 602.3

Daytoy a pamunganayan isut rebbengna a maaramat iti maipapan iti maysa a banag a nangriribuk iti nabayag a panawen iti lubong a Nacristianoan—ti maipapan iti di nasingsinga a panagtuloy ti kina-apostol (apostolic succession). Ti pannakaikabagian ken Abraham mapaneknekan, saan a gapu iti nagan ken pannaiyintar, no di ket iti pannakipada iti kababalin. Kasta met ti di nasingsinga a panagtuloy ti kina-apostol saan a maibatay iti turay ti iglesia, no di ket iti naespirituan a panna-kaisilpo. Ti biag nga addaan iti espiritu dagiti apostol, ti pammati ken ti panangisuro iti pudno nga insuroda— daytoy ti Dudno a pammaneknek ti di nasingsinga a panagtuloy ti kina-apostol. Dayta ti mangipakita kadagiti tao nga isudat simmukat kadagiti immuna a mannursuro ti evangelio.UB2 603.1

Inlibak ni Jesus a dagidi Judio isudat kaputotan ni Abraham. Kinunana, “Kayatyo nga aramiden dagiti kalikagum ni amayo.” Simmungbatda a silalais, “Dakami saankam a nayanak iti pannakikamalala; adda maymaysa nga amami, nga isu ti Dios.” Dagitoy a sao a pangpasagid kadagiti paspasamak iti pannakayanakna, naisangratda a pangbabain Kenkuana iti sangoanan dagiti mangrugrugi a mamati Kenkuana. Saan nga inkaskaso ni Jesus daydi saan a natakneng a pangpasagid, ngem kinunana, “No ti Dios koma ti amayo ayatenduk koma, ta immayak ken naggapuak iti Dios.”UB2 603.2

Dagiti araramidda ti mangipaneknek iti pannakaibagida iti daydiay a naulbod ken mammapatay. “Ku- kuanakayo ti diablo nga amayo,” kinuna ni Jesus, “ket kayatyo ng aramiden ti kalikagum ni amayo. Isu nakapapatay nanipud idi damo, ket saan a nagtalinaed iti pudno, ta awan ti pudno kenkuana. . . . Agsipud ta sawek ti pudno, didak patien.” Juan 8:44, 45. Gaputta ni Jesus sinaona ti pudno ket impasingkedna unay, dayta ti gapuna a dagiti pangulo dagiti Judio dida pinati. Ti pudno isu ti nakapagura kadagitoy a managinsisingpet a tao. Ti pudno imparangna ti kinamanangallilaw ti ulbod; inlunodna ti pannursuro ken araramidda, ket saanda nga inawat. Kinaykayatda a ripkan dagiti matmatada tapno dida makita ti pudno ngem ti panagpakumbabada tapno bigbigenda nga addada iti riro. Dida kinayat ti pudno. Dida tinarigagayan, uray pay no isu ti pudno.UB2 603.3

“Asino kadadayo ti mangbabalaw Kaniak iti basol? No saw-ek ti pudno, ania ti gapuna a didak patien?” Iti inaldaw-aldaw bayat ti tallo a tawen dagiti kabusor ni Cristo sinursurotda latta a mangsapsapul iti mansa ti kababalinna. Ni Satanas ken amin a buyotan ti kinadakes pinadpadasda nga abaken: ngem awan nasarakanda nga aniaman a paggundawayanda Kenkuana. Uray pay dagiti demonio napilitda a mangipudno, “Sika ti Santo ti Dios.” Marcos 1:24. Ni Jesus tinungpalna ti linteg iti imatang ti langit, iti imatang dagiti saan a natnag a lubong, ken iti imatang dagiti managbasol a tao. Iti sangoanan dagiti angel, dagiti tao, ken dagiti demonio, insaona, nga awan nangkarit Kenkuana, dagiti sao a no koma no insao dagiti sabali a bibig isudat tabbaaw: “Siak agnanayon nga araramidek dagiti makaayayo Kenkuana.”UB2 604.1

Ti kinapudno nga uray awan ti nasarakanda a basol ken Cristo dagiti Judio dida pay la bigbigen a dayta ti mangipaneknek nga awan pannakaisilpoda iti Dios. Dida nailasin ti timekna iti damag ti Anakna. Pinanpanunutda laeng ti panangpabasolda ken Cristo; ngem iti panangumsida Kenkuana insaoda met laeng ti pannakaiked- dengda. “Ti agtaud iti Dios,” kinuna ni Jesus, “denggenna dagiti sao ti Dios: gapu iti daytoy, dakayo dikay agdengngeg ta saankayo a nagtaud iti Dios.”UB2 604.2

Ti leccion isut pudno iti amin a panawen. Adu dagiti tao a pagayayatanda ti manguyuyaw ken mangdildillaw kadagiti sumagmamano a naisurat iti sao ti Dios, nga ipagpagarupda a gapu itoy ipakitada ti pakailasinan nga adda nawaya a panagpanpanunutda, ken kinasaririt ti isipda, ipagpagarupda nga okomenda ti Biblia, idinto ta ti kinapudnona okokomenda met la dagiti bagida. Ipakpakitada a dida mabalin a pagragsakan dagiti kinapudno a nagtaud iti langit, ken agpaay iti agnanayon. Iti sangoanan ti dakkel a bantay ti kinalinteg ti Dios, saan a mapabuteng ti espirituda. Naagawada laeng nga agsapul kadagiti ruting ken garami, ket iti kastoy nga aramidda, iparparangda ti akikid ken naidagaan a galadda, a dagiti puspusoda nadaras ti pannakapukawda iti pan nakabalin a mangipateg iti Dios. Ti puso a mabigbigna ti panangtignay a nadiosan sapulennanto daydiay a makapaadu iti pannakaammona iti Dios. Kas ti sabong sumango iti init, tapno dagiti nasilnag a rayosna matignayda ken maitedda dagiti maris a napintas, kasta met ti kararua a kumita iti Init ti Kinalinteg, tapno ti lawag ti langit mapapintasna ti kababalin kadagiti parabur ti kababalin ni Cristo.UB2 605.1

Intuloy ni Jesus, nga impintana ti dakkel a naggidiatan ti kasasaad dagiti Judio ken ti kasasaad ni Abraham: “Ni Abraham nga amayo nagragsak iti panangkitana iti aldawko, ket nakitana ket nagrag-o.”UB2 605.2

Dakkel ti tarigagay ni Abraham idi a makitanan koma ti naikari a Mangisalakan. Indatonna ti kapasnekan a kararag a makitana koma ti Mesias sakbay ti ipapatayna. Ket nakitana ni Cristo. Isut naikkan ti nakaskasdaaw a lawag, ket nailasinna ti nadiosan a kababalin ni Cristo. Nakitana ti aldawna, ket nagrag-o. Naiparang kenkuana ti buya ti nadiosan a sarificio gapu iti basol. Immay kenkuana ti bilin, “Alaem ti anakmo, ti anakmo a bugbugtong a dungdungoem . . . idatagmo a maysa a daton a mapuoran.” Genesis 22:2. Iti rabaw ti altar ti sacrificio impaiddana ti anak ti kari, ti anak a nacaicentroan dagiti amin nga inanamana. Ket idi nga agururay iti sikigan ti altar a naibayognan ti bunengna tapno agtungpal iti Dios, nangngegna ti timek a naggaput langit a kinunana, “Saanmo nga idisso ta imam iti ubing, ket uray ania dika aramiden kenkuana; ta ita mabigbigko a mabutengka iti Dios, yantangay dika impaidam Kaniak ti anakmo, ti bugbugtong nga anakmo.” Genesis 22:12. Daytoy nakaamamak a bilin isut naited tapno ni Abraham makitana koma ti aldaw ni Cristo, ken tapno mabigbigna ti ayat ti Dios iti lubong, a kasta unay nagdakkel nga iti kasta tapno maitag-ay manipud iti pannakapaalasna, intedna ti Bugbugtong nga Anakna iti nakababain unay nga ipapatay.UB2 605.3

Naadal ni Abraham ti kadakkelan a leccion a maited iti tao a matay. Ti kararagna a makitana koma ni Cristo sakbay ti ipapatayna isut nasungbatan. Nakitana ni Cristo; nakitana amin a mabalin a kitaen ti tao a matay, ket agbiag. Iti panangaramidna iti natalipupos a panangisuko, naawatanna ti sirmata ni Cristo, a naited kenkuana. Naipakita kenkuana nga iti pannakaited ti Bugbugtong nga Anakna tapno maisalakan dagiti managbasol, inaramid ti Dios ti dakdakkel ken napalpalalo ti pannakapasdaawna a sacrificio ngem ti aniaman a mabalin nga aramiden ti Dios.UB2 607.1

Ti kapadasan ni Abraham sinungbatanna ti saludsud: “Ania ti itugotkonto iti saklang ni Jehova, ket agruknoyak iti saklang ti nangato a Dios? umayak koma aya iti sangoananna agraman datdaton a mapuoran ken ururbon ti vaca nga agtaw-en ti maysa? maayayonto aya ni Jehova kadagiti rinibu a carcarnero a lallaki, wenno ti sangapulo ribu a karkarayan ti lana? itedkonto ti inauna nga anakko gapu iti salungasingko, ti bunga ti bagik gapu iti basol ti kararuak?” Miqueas 6:6, 7. Kadagiti sao ni Abraham, “Anakko, ti Dios mangisagananto ti cordero a maipaay Kenkuana a daton a mapuoran” (Genesis 22:8), ket iti sagana ti Dios a sacrificio iti saad ni Isaac, naiparang nga awan ti tao a makabalin a mangaramid iti panangispalna kenkuana. Ti sistema ti panagsacrificio dagiti pagano ni kaanoman saan nga awaten ti Dios. Awan ti ama a makaidaton iti anakna a lalaki wenno babai tapno maikkat ti basol. Ti laeng Anak ti Dios ti makaawit ti basol ti lubong.UB2 607.2

Babaen iti panagsagabana met laeng, mabalin ni Abraham a kinita ti mision ti panagsacrificio ti Mangisalakan. Ngem ti Israel dina kinayat nga awaten daydiay a makapagura kadagiti pusoda. Dagiti sao ni Cristo maipapan ken Abraham awan ti naiyegna a nauneg a kaipapanan kadagidi agdengdengngeg Kenkuana. Nakita la dagiti Fariseo kadagitoy ti baro a pamkuatan ti panagdillaw. Simmungbatda a napakuyogan iti uyaw, a kaslattay paneknekanda a ni Jesus isut aguuyong. “Awan pay la limapulo a tawenmo, ket nakitam aya ni Abraham?” Simmungbat ni Jesus a napakuyogan iti napasnek a kinaturay, “Pudno, pudno, kunak kadakayo, idi kasangoanan ni Abraham, SIAK addaakon.”UB2 608.1

Nagtinnag ti ulimek iti daydi dakkel a bunggoy. Ti nagan ti Dios, a naited ken Moises a nangiparang ti kapanunutan ti kaadda a kankanayon, isut inaramat a nagan daydi rabbi a Galileo. Inwarragawagna nga ISU ti adda nga agnanayon, ta Isu ti naikari iti Israel, “a dagiti iruruarna manipudda idi ugma, nanipud iti kinaagnanayon.” Miqueas 5:2.UB2 608.2

Manen dagiti papadi ken rabbi linaawanda ni Jesus nga Isu tumatabbaaw. Gapu iti panagkunana manen iti sakbay daytoy nga Isu nakipagmaymaysa iti Dios nasugsuganda a mangala iti biagna, ket iti sumagmamano a bulan iti kalpasanna imbagada a nalawag, Saandaka a batoen gapu iti naimbag nga aramid, no di ket gapu iti tabbaawmo; ken gapu ta Sika, idinto a taoka, arami-dem ti bagim a Dios.” Juan 10:33. Gaputta Isu, ket imbagana a kasta nga Isu, ti Anak ti Dios. Nakasaganada a mangdadael Kenkuana. Idin adu kadagiti tao, a kimmanunong kadagiti papadi ken rabbi, nangalada kadagiti bato tapno uborenda. “Ngem ni Jesus naglemmeng ket rimmuar iti templo, a nagna iti nagtengngaanda, ket kasta ti ilalabasna kadakuada.”UB2 608.3

Ti Silaw naglawag iti sipnget: ngem “ti sipnget isut dina inawat.” Juan 1:5.UB2 609.1

“Ket idi a limmabas ni Jesus, nakitana ti maysa a tao a bulsek nanipud idi pannakayanakna. Ket dagidi adalanna inintuudda Kenkuana a kinunkunada, “Mannursuro, asino ti nakabasol, daytoy wenno dagiti dadakkelna, iti kasta nayanak a bulsek? Simmungbat ni Jesus: Saan a nagbasol uray daytoy, uray dagiti dadakkelna; ngem tapno dagiti aramid ti Dios maiparangarangda kenkuana ... Idi a naisaona daytoy timmupra iti daga, ket nangaramid ti pitak iti natupraan ket sinapsapuanna idi pitak dagiti matana, ket kinunana, Inka, agdiram-oska idiay tanke ti Siloe (a kayatna a saw-en Naibaon). Napan ngarud, ket nagdiram-os ket nagawid a nakakitan.”UB2 609.2

Isut sapasap a pammati dagiti Judio a ti basol madusaan ditoy a biag. Tunggal sagabaen naibilang a kas dusa ti naaramid a dakes, mabalin a daydiay agsagaba met laeng wenno dagiti nagannak. Pudno nga amin a sagsagabaen isut bunga ti pannakasalungasing ti linteg ti Dios, ngem daytoy a kinapudno isut natiritir. Ni Satanas, ti nangaramid iti basol ken amin a naibungana, inturongna dagiti tao a kumita a ti sakit ken ti patay aggapuda iti Dios—a ti dusa maipatay gapu iti basol. Nga-rud siasinoman a mapatayan iti dakkel a panagsagaba wenno didigra adda pay kenkuana ti nainayon a dagsen ti pannakaibilangna a dakkel a managbasol.UB2 609.3

Iti kasta naisagana ti dalan ti panangumsi dagiti Judio ken Jesus. Daydiay nga “inturedna dagiti lidaytayo, ket inawitna dagiti ladingittayo,” isut imbilang dagidi Judio “a nasaplit, nakabil iti Dios, ken napagsagaba;” ket inlingedda dagiti rupada Kenkuana. . . . Isaias 53:3, 4.UB2 609.4

Nangted ti Dios ti maysa a leccion a naisangrat a pangliklik iti daytoy. Ti pakasaritaan ni Job imparangna a ti panagsagaba isut ipatay ni Satanas, ket isut tipden ti Dios gapu iti asina. Ngem ti Israel dida naawatan ti leccion. Ti pumada met la a riro a nangbabalawan ti Dios kadagidi gagayyem ni Job isut inulit dagiti Judio iti panangumsida ken Cristo.UB2 610.1

Ti pammati dagidi Judio maipapan iti nagkadduaan ti basol ken panagsagaba petpetpetan met dagidi adalan ni Cristo. Uray no ni Jesus tinarimaanna ti riroda, dina sinalaysay ti gapu ti nagsagabaan daydi tao ngem imbagana kadakuada no ania ti pudno. Gaput itoy maiparangarang dagiti aramid ti Dios. “Bayat ti kaaddak ditoy lubong,” kinunana, “Siak ti Silaw ti lubong.” Idi nasapsapoannan dagiti mata di bulsek, imbaonna nga apan agdiram-os iti tanke ti Siloe, ket naisubli ti panagkitana. Iti kasta nasungbatan ni Jesus ti saludsud dagiti adalan iti napracticaan a pamay-an, a kas iti panangsungbatna kadagiti naisaludsud Kenkuana babaen la iti panagusisa. Saan a naayaban dagiti adalan a mangammo no asino ti nagbasol wenno ti di nagbasol, no di ket mangawat iti pannakabalin ken kaasi ti Dios iti panangitedna ti pannakakita ti bulsek. Isut nalawag nga awan ti bilegna a mangagas daydi pitak, wenno ti tanke a nakaibaonan daydi bulsek nga agdiram-os, ngem dayta a bileg adda idi ken Cristo.UB2 610.2

Awan ti nabalin dagidi Fariseo no di la ti pannakasdaawda iti pannakaagas. Nupay no kasta dakdakkel pay ti rurodda; ta ti milagro naaramid iti Sabado.UB2 610.3

Dagiti karruba daydi baro, ken dagiti nakaamammo kenkuana idi a bulsek pay laeng, kinunada, “Saan a daytoy aya daydi agtutugaw ken makilimlimos?” Kimmitada kenkuana a siduduadua; ta idi nalukatanen dagiti matana nagbalbaliw metten ti langana ken naragsaken, ket kas met la sabalin a tao. Nagsisinnaludsud ti maysa iti sabali. Dadduma kinunada, “Isu daytoy;” dad- duma kinunada, “Umasping kenkuana.” Ngem daydi immawat ti dakkel a bendicion pinagpatinggana ti nagsusuppiatan ket kinunana, “Siak.” Imbagana ti maipapan ken Jesus, ken no kasano ti pannakapaimbagna, ket nagintuodda, “Adino ti ayanna? Isu kunana, Diak ammo.”UB2 610.4

Idi kuan impanda iti concilio dagiti Fariseo. Manen napagsaludsudan daydi tao no kasano ti pannakakitana. “Kinunana kadakuada, Nangikabil ti pitak kadagiti matak, ket nagdiram-osak ket nakakitaak. Dadduma ngarud kadagiti Fariseo kinunada: Daytoy a tao saan a naggapu iti Dios, ta saanna a ngilinen ti aldaw ti Sabado.” Ninamnama dagiti Fariseo a mapaneknekanda a ni Jesus Isut managbasol, ket iti kasta saan nga Isu ti Mesias. Saanda nga ammo daydi nangaramid iti Sabado ken makaammo met amin a kiddawenna, ti nangagas iti bulsek. Nagparangda a naganetget la unay iti panangsalimetmet iti Sabado, nupay no agpanunutda met a mangpatay iti dayta nga aldaw. Ngem adu dagiti natignay idi nangngegda maipapan iti milagro, ket namatida a daydi naglukat kadagiti mata daydi bulsek nangatngato ngem kadagiti sapasap a tao. Iti panangsungbat iti maipabasol a ni Jesus isut managbasol ta dina nginilin ti Sabado, kinunana, “Kasano ti pannakabalin ti maysa a tao a managbasol a mangaramid kadagiti kakasta a milagro?”UB2 611.1

Manen nagintuod dagiti Fariseo idi naagasan a bulsek, “Sika, ania ti kunaem Kenkuana, idinto a linuk-atanna dagiti matam? Kinunana: Isu ti maysa a mammadto.” Impapilit dagiti Fariseo a saan idi a bulsek ket sa naagasan. Inayabanda dagiti nagannak kenkuana, ket nagsaludsaludda a kinunada, “Isu daytoy ti anakyo, daydi kunayo a nayanak a bulsek?”UB2 611.2

Adda met laeng idiay ti tao a nagkuna nga isut bulsek idi, ket naited ti panagkitana, ngem dagidi Fariseo gusgustoda a di patien ti naibaga kadakuada ngem ti panangbigbigda iti riroda. Kasta ti pannakabalin ti gura, kasta ti panangtiritir ti kinalinteg ti Fariseo.UB2 611.3

Adda pay maysa a namnama a nabati kadagiti Fariseo, ket dayta isut panagsaludsudda kadagiti nagannak ti tao. A kaslattay adda agparang a kinapudnona nagsaludsudda, “Kasano ngarud a makakitaka ita?” Nagbuteng dagiti nagannak a maisagmakda; ta nagnunummoanen dagiti Fariseo a no siasinoman a mangipudno a ni Jesus isu ti Cristo isut “maparuar iti sinagoga,” kayatna a sawen, di maawat iti sinagoga iti tallopulo nga aldaw. Kabayatan dayta a kabayag awan ti ubing a mabalin a kugiten wenno natay a madung-awan iti balay ti nakabiddut. Ti pangngeddeng isut maibilang a dakkel a didigra; ket no dina ibunga ti panagbabawi, mapasarunoan manen iti nadagdagsen a dusa. Ti dakkel a milagro a naaramid iti anakda inyegna ti dakkel a pannakaconvencer dagiti nagannak, nupay kasta simmungbatda, “Ammomi a daytoy ti anakmi ken nayanak a bulsek; ngem dikam ammo no kasano ti pannakakitana ita; ken no asino ti nanglukat kadagiti matana, dikam ammo: isu ti pagintuodanyo; nataenganen; isu agsaonto iti maipapan kenkuana.” Iti kasta inyakarda amin a susungbatan iti anakda; ta dida naitured nga ipudno ni Cristo.UB2 612.1

Ti parikut nga inkabil dagiti Fariseo, ti panagsalusaludsud ken ti gurada, ti dida panamati kadagiti nalawag a banag a naipakita, luklukatanda idi dagiti mata dagiti rumeprep a tao, nangnangruna dagiti sapasap. Nasansan nga inaramid ni Jesus dagiti milagrona a silalatak iti dalan, ket binang-aranda dagiti agsagsagaba. Ti saludsud kadagiti adu nga isip isu daytoy, Agaramid ngata ti Dios kadagiti kakasta a nakaskasdaaw nga aramid babaen iti naulbod a tao, a kas ti panangipapilit dagiti Fariseo a kasta ni Jesus? Nagbalin a napasnek ti panagririri kadagiti dua a bangir.UB2 612.2

Nabigbig dagiti Fariseo nga isuda met laeng ti nangirakurak iti milagro nga inaramid ni Jesus. Dida nabalin nga ilibak ti milagro. Napno daydi bulsek iti rag-o ken panagyaman; nakitana dagiti nakaskasdaaw a banag ti naparsua, ket nagragsak idi nakitana ti kinapintas ti daga ken tangatang. Sibubulos nga insarsaritana ti kapadasanna, ket manen pinadasda a pagulimeken, a kinunada, “Itedmo ti panagdayaw iti Dios: ammomi a daytoy a tao managbasol.” Iti sabali a pannao, Dimo sawsaw-enen a daytoy a Tao intedna ti panagkitam; ti Dios ti nangaramid itoy.UB2 612.3

Ti naagasan a bulsek simmungbat, “No managbasol, diak ammo: maysa a banag ti ammok isu nga idinto a bulsekak idi, ita makakitaakon.”UB2 613.1

Inintuodda manen, “Ania ti inaramidna kenka? Kasano ti pananglukatna kadagiti matam?” Kadagiti adu a sao pinadasda a kusso-kussoen, tapno ipagarupna nga isut naulbod. Ni Satanas ken dagiti dakes nga angelna addada idi iti dinna dagiti Fariseo, ket nagdadanggayanda nga aramaten dagiti peksada ken panangallilawda a maaramat iti panagrason ti tao tapno madadaelda ti influencia ni Cristo. Pinangudelda ti panagawat, isu nga umununegen kadagiti adu nga isip. Addada met idiay da-gidi angel ti Dios a mangpappapigsa iti tao a naisubli ti panagkitana.UB2 613.2

Saan a nailasin dagiti Fariseo nga adda idi sabali a makangkangngeg kadakuada a saan la a daydi naisubli ti panagkitana a bulsek nga awan adalna; dida ammo no siasino a pudno ti karirririda. Ti nadiosan a lawag ti nagsilnag iti kararua daydi tao. Idi a dagitoy a managinsisingpet padasenda a pagulboden, tinulongan ti Dios a mangipakita, babaen kadagiti napigsa ken nalinteg a sungbatna, nga awan ti nakaulbodanna. Simmungbat, “Imbagakon kadakayo, ket dikay impangag: apayapay kayatyo manen a denggen? Kayatyo met aya ti agbalin nga adalanna? Ket isu nagsasaw-anda ket kinunada: sika ti adalanna ngem dakami adalannakami ni Moises. Ammom a ti Dios nakisao ken Moises: ngem daytoy a tao dikam ammo no adino ti naggapuanna.”UB2 613.3

Ammo unay ni Apo Jesus ti suot a lasaten daydi tao, ket inikkanna ti parabur ken sasao, ta tapno agbalin a saksi ni Cristo. Sinungbatanna dagiti Fariseo kadagiti napigsa a sao a mangtinggar kadagiti mangusisa kenkuana. Dagitoy kinunkunada nga isuda dagiti mangilawlawag kadagiti Sursurat, dagiti mangiturturong ti nacion; ngem adda daydiay nakaaramid iti milagro, ket imbagada a dida ammo no sadino ti naggappuanna, ken ti maipapan iti galad ken aramidna. “Adtoy ti nakaskasdaaw a banag,” kinuna ti tao, “a dikay ammo no adino ti naggappuanna, ket idinto a linuktanna pay dagiti matak. Ammotayo a ti Dios dina ipangag dagiti managbasol; ngem no adda mangdayaw iti Dios ket aramidenna ti pagayatanna, isu ti denggenna. Nanipud idi panangrugi ti lubong awan pay nangngegan a nanglukat kadagiti mata ti maysa a tao a nayanak a bulsek. No koma no daytoy a tao saan koma a naggapu iti Dios, awan koma ti nabalinna nga inaramid.”UB2 613.4

Sinarak daydi tao dagiti mangusisa kenkuana iti yan a pagtaktakderanda. Ti panagrasonna saan a masungbatan. Napasiddaw dagiti Fariseo ket nagtalnada—narangada kadagitoy natadem, maitudtudo a sao. Adda ulimek iti sumagmamano a kanito. Iti kalpasanna dagiti nakasidunget a papadi ken rabbi inyusongda dagiti kawwesda a kaslattay agbutengda di la ket ta marugitanda iti pannakasagidda iti tao, pinampagda dagiti tapuk kadagiti sakada, ket inyikkisda ti panangbabalawda kenkuana—“Naiyanakka kadagiti basbasol, ket isuronakami?” Ket pinarruarda iti sinagoga.UB2 614.1

Nangngeg ni Jesus ti napasamak; ket idi nasarakanna kalpasan la unay daytoy, kinunana, “Mamatika iti Anak ti Dios?”UB2 614.2

Iti immuna daras kimmita daydi bulsek iti rupa ti Mangisubli iti panagkitana. Iti sangoanan ti concilio nariribuk ken nakusokuso dagiti nagannak kenkuana; kimmita kadagiti nakarupanget a rupa dagiti rabbi; idin intaengna dagiti matana iti naayat, natalna, a rupa ni Jesus. Iti dakkel a nakaparigatan nabigbignan nga Isut naikkan iti nadiosan a pannakabalin; idin naited man kenkuanan ti nangatngato a pannakaawat.UB2 614.3

Iti saludsud ti Mangisalakan, “Mumatika iti Anak ti Dios?” simmungbat daydi tao a nagsaludsud met, “ket asino, Apo, tapno mamatiak Kenkuana?” ket kinuna ni Jesus, “Nakitamon ket Isu met laeng ti makisasao kenka.” Daydi tao nagparintumeng kadagiti saka ni Jesus ket nagdaydayaw. Saan laeng a dagiti natagitaw-an a panagkita ti naited kenkuana, no di pay ket ti pannakalukat dagiti mata ti pannakaawatna. Naipamatmat ni Cristo iti kararuana, ket inawatna nga Isu ti Imbaon ti Dios.UB2 615.1

Nagaribungbung ti maysa a bunggoy dagiti Fariseo iti asideg, ket ti pannakakita kadakuada inyegna iti panunut ni Jesus ti giddiat a nagparang kas bunga dagiti sao ken inaramidna. Kinunana, “Siak immayak ditoy lubong a maipaay iti pannakaokom: tapno dagiti saan a makakita, makakitada, ket dagiti makakita, agbalinda a bulsek.” Immay ni Cristo a manglukat kadagiti mata a bulsek, mangted ti lawag kadagidiay nga agtutugaw iti sipnget. Imbunannagnan nga Isu ti Silaw ti lubong, ket ti kapaspasamak a milagro isut mangpaneknek iti misionna. Dagiti tao a nakaimatang iti Mangisalakan idi immay naparaburanda iti napunpunno a pannakaiparang ti kaadda ti nadiosan ngem ti aniaman a nagragsakan ti lubong iti kasakbayanna. Naananay ti pannakaipaltiing ti pannakaammo iti Dios. Ngem iti daytoy a pannakaipaltiing, naipasaranget met ti pannakaokom dagiti tao. Nasubok ti kababalinda, ti pakaipatuanda isut maikeddeng.UB2 615.2

Ti pannakaiparang ti nadiosan a pannakabalin a naited iti bulsek iti pannakakita a natagitaw-an ken naespirituan impanna dagiti Fariseo iti naununeg pay a kinasipnget. Dadduma kadagiti agdengdengngeg, a nariknada a dagiti sao ni Jesus isuda ti nasagid, inintuodda, “Bulsekkami met aya?” Simmungbat ni Jesus, “no bulsekkay koma, awan koma ti basolyo.” No koma no ti Dios ti nangaramid a dikayo makakita iti kinapudno iti dikay pannakaammo awan koma ti basolyo. “Ngem ita kunayo, makakitakami.” Patienyo a makakitakayo, ket umsienyo met ti pamay-an a pakabalinanyo nga umawat iti panagkita. Kadagiti amin a makabigbig kadagiti masapsapulda, umay ni Cristo nga iyegna ti awan patpating gana a tulong. Ngem dagiti Fariseo awan idi ti ipudnoda a masapulda; dida kinayat ti napan ken Cristo, ket iti kasta nabaybay-anda a bulsek—maysa a kinabulsek nga isuda met la ti akinbasol. Kinuna ni Jesus, “Ti basolyo mataginayon.”UB2 615.3