Loading...
Larger font
Smaller font
Copy
Print
Contents
  • Results
  • Related
  • Featured
No results found for: "".
  • Weighted Relevancy
  • Content Sequence
  • Relevancy
  • Earliest First
  • Latest First
    Larger font
    Smaller font
    Copy
    Print
    Contents

    Khen 11—Kumpite Nialna

    Kum 1529, Spires khuapi a Diet Khawmpi ah Gemiany CMstian kumpite in Puahpliatna adingin alangdona uh in anamtuipen tetcipanna ahi hi. Tuabang Pasian’ mite’ hanna. upna leh akipna uhin. khang tawntung a ngaihsutna leh lungsim siangthona all suahtakna lianpi apia hi. Tuabang a alangdona uhin anung ciangin Protestant puahpha Pawlpi apiangsak hi. Tua ie thukhunte in Protestant biakna ie “kha” ahi hi. (D’Aubigne, bu 13, klien6).KL 148.1

    Puahphat nasepna adingin mialpi leh linlawnna atungzo ahi hi. Worms a thupiakna in Luther pen pawlpi panin nawlikhiat hi a, ama hillina leh upna doctrinete hilh theilma akhaktan hi. Biakna thuakzawlina zong kumpi gam sungah aom hi. Pasian’ vaihawmna tawh Thumaan alangpang tliuneite zong Pasian’ vaihawmna akhaksak lai hi. Charles 5na in Pualiphatna susia dingin hoi lai a, satmai dingin akhutlap sialin asukhalo dingin akhut kihepkhiatsak den hi. Rome langpangte susia dinga hanciamna khempeuli akipel theilo tawh kibang hi. Tuabang hun kawcik laitakin. nisualma lam gamgiah Turk galkapte galsim dingin kuan uh a, France ahi a, pope mahmah ahilikeileh, kumpilianpa thuneihna khangsemsem cili mu in ahazatna hangun gal azong uh ahi hi. Tuabang gal tawh buaina hunsung in Puahphatna in thahat in akizekkhia hi.KL 148.2

    Atawpna all, papa ukpite in lungkhnlolmate daisak zo a, Puahphate ‘ mihonpi galin ado theiding uh asuak hi. Kmn 1526, Spires a Diet Khawmpi hun dong State kliatsimin biakna suahtakna angah uh hi. (198) Hih biakna hanga bawlsiatna abeizawh asawtlo in. kumpilianpa in Spires all Diet Khawmpi nihna samkik in, lampialte susiat ding akikuppih hi. Puahphate alangpan dingin kumpi neute thuzol takin apawlkaih hi. Azol zawlikei leh namsau tawh pawlbawl ding Charles in asawm hi.KL 148.3

    Tua thuhangin papate akisial uh hi. Spires Khawmpi ah tampi tak akah uh hi. Alangtangin Puahphate leh anungzuite ahuatna uh apulaak uh hi. Melanctlion in agenna ah: “Kote in leitungin asimmawh, aphiatsiang nopte kahi uh hi. Ahihhangin Clirist in Aina’ mizawngkhalte hongen suk ding a, ahu ding hi” (Ibid., bu 13, khen 5). Diet Khawmpiah akihel Protestant kumpi neute in amaute’ ukna gamsungali lungdamnathu akitangko loh nadingin akliam uh hi. Ahizongin Spires ah aom mite in lungdamnathu lunggulh mahmah uh a, bangzahta in akikham zongin, Saxony ah aom biakinnte ah a tullom in akihen uli hi.KL 148.4

    Hih in buaina amanlangsak hi. Diet Kliawmpi ah kumpilianpa thupiakna kitangko a, lungsim (biakna) suahtakna apiakkhiatna liangin buaina tampi piangsak ahihmanin. dawlikik kulding hi, ci in agen hi. Hih tangkona in Protestant Cliristiante nakpi takin ahehsak hi. Khat in. “Clirist in Caiaphas leh Pilate khut sungah khatvei kiakik hi,” aci hi. Rome ie kliutzatte hongngongtat uh hi. Lungsim toi papa in “Moslim Turk te in Lutheran thu mnte sangin pahtak huaizaw uh hi. Turkte in antan hun nei uh a, Lutherante in aphiat uh hi. Pasian’ Laisiangtho leh abeisa hun a Pawlpi khialhnate kliat zawzaw ateelding hilengh, amasa thu ilinialding ahi hi” aci uh hi. Melancthon in, “Nisimin, kikhawmin, Fabel in lungdamnathu atangkote (gospelers) suangtum thak tawh ahongdeng uh hi” aci hi. (Ibid., bu 13, khen 5).KL 149.1

    Biakna suahtakna kikipsak khin ahihmanin Protestant State te in kumpilianpa khensat nathak anial dingin akhensat uh hi. Wonns a thupiakna tawh Luther kikhihlai ahilnnanin Spires Khawmpi ah kihel theilo hi. Ahihhangin ama’ mun dingah anasep pihte leh kumpite Pasianin samkhia in Aina’ nasepna ahudingin adingsak hi. Saxony a Frederick, Luther (199) akemcing khinpa pen si ahihmanin ama’ munah asanggampa Duke John in aza aluah hi. Amahin Puahphatna nasep panpih mahmah a, hunnuam sungah lawmhoih khat ahilma tawh upna tawh akisai ahilma leh tangzang tak leh lawptakin Luther apanpih hi.KL 149.2

    Siampite in Gennany State khempeuh Rome ukna sungah aki apkhin dingin akal uh hi. Alanglam ah Puahphate in abeisa hun a, amaute akipia biakna suahtakna khahsuah nuamlo uh hi. Pasian’ thu asang hih Gennany State te tungah Rome in aklia azakloh nading alungkim uh hi.KL 149.3

    Kop leh kaai thuahna in. thu kisung a, Puahphatna atun nailohna gamte ah Wonns a thupiakna khauhtakin zuih dingin agen uh hi. “Rome’ thu akizuihloh khitna mun a mite leh langpanglo-in apiantheililolma munte nangawn alizong puahphatna athak hanciambeh nawnlo in kinialna apiangthei thute tawh kisawlikha nawnlo in mass piakna zong langpanlo in, Roman Catholic khatmah zong Lutheran asuak dingin kiphallo ding hi” cih lungkimna angah uh hi. (Ibid., bu 13, khen 5). Hih khensatna Diet Khawmpi ah kithukim a, pope ie siampite leh makaite alungkim mahmah uh hi.KL 149.4

    Hih thupiakna kizui takpi hileh, “atun nailohna munah puahphat nasepna kizom thei nawnlo ding a, puahphatna atun nasa munte all bulkip zong nei theilo ding hi. (Ibid., bu 13, khen 5). Kampau suahtakna zong kinei theuilo ding hi. Lungdamnathu tawh kisai in kihona zong om theilo ding hi. Hih kikhammnate Puahphate in azuihpah nangin akingen hi. Leitung’ lametna abei tawh akibang hi. “Rome ie thuneilma ahong kikipsak kikna tawh abeisa hun a bawlsiatnate ahonglut kik ding abang hi. Nakpi takin kitmnkakna leh uangtat upkhiallma hangin akisinggawp puahphat nasep zong, abeisiang in akisusia ding abang hi. (Ibid., bu 13, khen 5).KL 149.5

    Protestantte thu kikumdingin akikailikhop uhciangin, khat leh khat akisal gega uh hi. “Bang hihding hiam, kici tek uli hi. Leitung adingin buaina lianpi atung ahi hi. “Puahphat nasepna ah amakaite in (200) kumpi’ thupiakna ah ki apding uh hiam? Hihbang hun haksa sungah puahphate in oltakin lam apial thei uh ahi hi. Ki-ap ziau lei nadingin thu leh thupiang tampi om khin hi. Luther azui kumpite in biakna suahtakna angalikhin uh hi. Hih kmnpi thupiak ma-in puahphate upna adang gaimnite in zong zui uh hileh tuabang suahtakna mall ngahding uh hi. Hih in amaute lungkimsak lo hiam? Kip uh hileh maimanna tampi kipelh theiding hilo ahi hiam! Akitheilo buaina leh supnate langpangte in hong klialikhia ding uh hiam! Madam hunali bang hamphatna hongtun ding hiam? Kilemna la lei ni, Rome in ahong khak singhiang man in, Gennany’ liammate khuituah ni. Hihbang thusunna zangin Puahphate in ki- awnghawn thei uh hi. Tua hileh natna thuakkhalo in puahphat nasep zong kilmnletsak ding hi.KL 150.1

    Kop-leh-kaina tawh alungkimna uh ie thukhun lungnuam takin ahongngaihsun uh hi. Upna tungtawnin honggamtang uh hi. Tua thukhun in bang hiam? Tua in Rome in mihingte’ lungsim zawhthawhthu tawh sawl in leh thudotna anei theilo ding thuneilma ahi hi. Ahizongin amaute leh Protestantte in biakna suahtakna adeihlo mah uh ahi hiam? Lungkimna angah theih nadingin athukong heina uh Ilia, thuneilma lulo hi. Tua kilungkimna ie apua ah aomte adingin, athukhun in thuneilma tawh uk nopna aid Id. Thukhen zumah lungsim siangthona kizangnawnlo Id. Rome in akldalthedo thukhenpa Id a, diu manding bek kisam Id. Tuabang lungkimna asanna uh tawh Saxony a puahpha pawlpi sungbek ah biakna suahtakna kizangding Id, ci a lungkimna asuak Id. Adang Cliristian gamte adingin suakta takin thuzonna leh puahphate upna zuilma in thupalsatna suak a, thongkiatna leh meikuang tawh halna athuakding uli aid Id. Biakna suahtakna pen amaute kliuatual bekah zatding kitangko aid hiam? Puahphate in gamkek thei nawnlo in, Romete in aukna uh azom suakta ding aid hiam? Hih thukimna sungah akihel kha pope ie leitangah ateengte in anuntakna uh apiakkldatna ah Puahphate in hih mi atul azate’ sisan tawh ka kikonlawh kei uh Id, ci in athum ding uh ldam?KL 150.2

    (201) Tua ldleh ldhbang hun thupi ah lungdamnathu nasepna leh Christian gamte ie suahtakna kilehhek hiding Id.” (Wylie, bu 9, khen 15). Tuasangsik in amaute in “vai khempeuh, a leitang, a kmnpi lukhu. leh anuntakna uh apiakhia ding uh hi” (D’Aubigne, bu 13, klien 5).KL 150.3

    Kumpinote in“Hihthupiakna ihnial ding hi. Lungsim siangtho vaiah mihonpite in thuneilo uh hi” aci uh hi. Tuaciangin uliante in. “Eite in kum 1526 a kumpilianpa malunahin anopsak-kilemna thupiakna bekah tavuan ihnei hi. Hih suahtakna akiphiatna hangin Gennany gamah haksatna leh kikhenkliapna kidimsak ding hi. Diet Khawmpi in bangmah aseptheih keileh zong Khawm,pi kik mateng hih biakna suahtakna akemding ahi hi” (Ibid., bu 13, khen 5) aci uh hi.. Kha lungsim siangtho kepcingna in kumpi tavuan hi a, hih in kumpite in khalam nuntakna ah aseptheih thuneilma akiciangtanna zong ahi hi. Kumpi in biakna thuzuihna tawh kisai in thukham apiakding pen Protestant Cliristiante thukhun apaaikhia ahi hi.KL 151.1

    Papa te in “hangtak a ngawngkhaulma” atuancil dingin akhensat uh hi. Puahphatna azuite lakah kikhenkliapna aom nadingin leh hangtakin azui ngamlote zong alinphawn dingin nasep hong kipan uh hi. Diet Khawmpi ma in biakna suahtakna angah State te’ palaite kisam a, alungkimna uh asanding leh asanloh ding uh adongtel uh hi. Zekai liangin athum uh hangin amawkna veve asuak hi. Kisittelna hun atunciangin alangsangin atam zaw mite in Puahphate apanpih uh hi. Lungsim siangtho tawh biakna suahtakna akhah nuamlote leh mhnal in thukhensat theilma nei hi, acite in madam uhah kimawhsakna. kigensiatna, leh bawlsiatna phuding uh ahililam thei gige uh hi. Palai pawlkhatte in, “Pasian’ thu nial ding maw, ahilikeileh mei tawh halthuak ding” aci uh hi (Ibid., 13, khen 5).KL 151.2

    Kumpilianpa’ ai-awh palai ahi kmnpi Ferdinand zong diet ah om a, kumpinote ‘ lungkimna akingah zawh keileh gam sungah kikhenkhapna omding hi, cih amu hi. Thatang zang hileh alangpante khauh zawkan ding, cih thei a, zolsiamna kam azang zaw hi. “Kumpilianpa ‘ thupiakna asangdingin angen hi. (202) Tua hileh kumpilianpa nuam malunah ding hi, ci in ngaihmuanna apia hi” Ahihliangin hih thumaan thutak adeihte in leitung ukpite thuneilma sangin vantung vangliatna alunggulh zaw uh hi. “Pasian pahtawi nading leh kilemna ngah nadingin kumpilianpa cihbangbang kazuidinguh hi” ci in amaute in adawngkik uh hi. (Ibid., bu 13, khen 5).KL 151.3

    Diet Khawmpi akahte mai ah kumpipa in Saxony ukpa leh alawmte zasak a, ” kumpilianpa thupiakna akigellikhia ding hi a, mihon atamzawte’ lungkimna tawh kituakin akivaihawmding ahi hi” aci hi. Tuabang acih kbit ciangin, kikliawm mihonpite lak panin kihemkhia in, Puahphate thugen theilma apia kei hi. “Ngimna omlo in kumpipa ahong kuankik dingin amaute in kiselna ahongkhali uh hi”. Amaute’ lungkimlolma adawnna ah “Hih in akikhensat sa thu hi, zuih ding bek cianlai hi” aci hi (Ibid., bu 13, khen 5).KL 151.4

    Kumpipa’ pawlte in. Christian kumpite in mihingte’ dotrinete leh ngetnate sangin asangzaw in Laisiangtho bekmah hong lending uh a, hih thukhun aki poinna peuhpeuh all, papa pen kind khia ding hi, cih athei uh hi. Ainaute hun ma kum tul tampi lai mahbangin, amaute in “akimu thei nate” bek zong uh ahihmanin kuinpipa pawlte gualzo in Puahphate athenem uh hi, ci in akisial uh hi. Mihingte’ panpilina bek tungah Puahphate kinga uh hileh, papate ngaihsut bangin vang neizo mahding uh hi. Rome tawh akibatlolina ah a mimal in atam seloh hangun ainaute in tha anei uh hi. “Diet Kliawmpi thuzaksakna panin Pasian’ thu all, kumpilianpa Charles panin Jesu Christ ahi kumpite’ Kumpi, topate’ Topa kiangah athum zaw uh hi” (Ibid., bu 13, khen 6).KL 152.1

    Lungsim siangtho tawh suahta takin Pasian biakna adingin angetnate uh Ferdinand in anialsa mahbangin. ama’ paikhiatna hangin kumpinote in thupi in ngaihsut lohdingin akhensat uh hi. Ahildiangin Gambup Council ah zekai lo in alangpan dingin ahanciam uh hi. Pulaakna nasia takin gellikhia in. Diet Khawmpi maiah apuak uh hi: “Hih kongpiak uh lai tungtawnin Piangsakpa, Nuntakna aluipa. Honpa. leh Gumpa ahi Pasian’ maiah kalangpang uh hi. Nikhat ni ciangin Amah in eite diukhenpa hiding, milling khempeuh leh bawlsa na khempeuhte maiah kote in kote ading leh ih mipihte adingin, ahong kipia (203) thupiakna tungah lungkimlo bek thamlo in, kazuizo keiding uh hi. Pasian’ deihna langpanna, Aina’ Laisiangtho ‘ genna lchdona. leh lungsim siangtho zui in kangah uh suahta takin biakpiakna hamphatna leh kha gup nadingin kalungkim kei uli hi, aci uh hi.KL 152.2

    “Banghang, hih thu kipsak ding! Pasian theihna thu ah Pasian in mikhat asapciangin tua mipa in Pasian theizo lo maw! Pasian’ thu tawh akituak thu lobuang doctrine dang omlo hi. . . . Thudang hilhding Pasianin khaktan lo hi. . . . Laisiangtho pen akicianzaw Laisiangtho mun mah tawh kigencian ding hi. . . . Hih Laisiangtho ah Christian khat adingin akisam khempeuh aom hi. Telnop a, khuamial athehthang dingin akisiam ahi hi. Pasian’ hehpilma taw h. asiangtho leh Ama’ thubek ahilhdingin akemcing ding ildii hi. Laisiangtho a Lui leh a Thak sungah aom bangin akilelmgat thu bangmah dang ihbeldap nawn kei hi. Hih Ama’ kaimnal in thmnaan hi a, ih doctrine te leh nuntakna tuktehna hi a, khial ngeilo in, hong khem ngeilo ding hi. Hih bulkip aphutpa in hell thuneilma khempeuh nangzo ding a, hih langpanin akilamto mihingte’ amawkna hanciamna khempeuhin Pasian’ maiah akia ding hi.”KL 152.3

    “Hih thu hangin eite tungah ahong kisuan hakkolte eite mahin ilinial hi. Tuabang kawmkal mahin kmnpdianpa in Cliristian kmnpi bangin phatakin eite ahongbawl dingin ihlamen hi. Eite in ama’ tungah zahtakna apiadingin, kuinpite tawh akibangin ngailina leh thumanna neilina in kote piakding amaantavuan ahi hi.” (Ibid., bu 13, khen 6).KL 152.4

    Hih in Diet Khawmpi akahte sungah huzaapna lianpi apia hi. Atainzawte in lamdang sa malunah uh a, langpangte ‘ hansanna lamdangsa in apatau uh hi. Ainaute adingin amailam uh kicianlo in alauhuai hi. Kikhenkhapna, kitotna, leh sisan luanna atungding ahi hi. Ahizongin Puahphate ahilileh, ainaute nasepna in maan ahililam kithei uh a, bangkim cihthei Pa ang kidenna uh a, “hansanna leh kipna” lianpi tawh aom uh hi.KL 153.1

    “Hih langpanna ah akihel thukhunte in . . . Protestant hih nadingin akisamteng mail ahi hi. Hih langpanna in milling tawh kisai in upna vaiah bawlkhiallina alangpan uh ahi hi. A khatna in (204) biakna in kumpi ki ukna all akiphulmawlma, leh anihna ah, Pawlpi in aana thuneilina azatna ahi hi. Hih khialhnate thupisak sangsik in. Protestantte in kumpi uliante sangin lungsim siangtho biakna suahtakna asanglap zaw uh a, akimu thei pawlpi sangin Pasian’ thu asangkhan zaw uh hi. Amasa in. Pasian’ thu vaiah kumpi ‘ tliuneilma nial uh a sawltakte leh kamsangte in agen mahbang tin. “milling sangin Pasian’ thu ilunang zaw ding hi” aci uh hi. Kmnpilianpa Charles 5na mai all, Jesu Christ ie kmnpi lukhu alamto zaw uh hi. Tuaban all, mihingte thuhilhna khempeuh in Pasian ‘ thuhillma nuaiah akikoih ding ahi hi.” (Ibid., bu 13, khen 6). Puahphate in thmnaan ie bilvulina suakta takin akipsak uh hi. Amaute in um leh zui bek hilo, Pasian’ thu in agen thute ahilhding uh ahi hi. Amaute in siampite ahilikeileh kumpi thuneite nawngkaisakna anial uh hi. Spires a langpanna in biakna upna kithuaklalma langpanin tetci apang hi. Lungsim siangtho ie genbangin suakta takin Pasian abiak theili nading uh hampliatna angen uh ahi hi.KL 153.2

    Thu kizaksakna kipia khin zo hi. Vantung laibupi sungah leh mi tul tampite khuak sungah akiciamteh khinzo hi. Mihingin aina’ hanciamna tawh phiatkik nawnlo ding hi. Gennany gambup ah aom Langpangte ‘ upna pulaakna in hih thu apom uh hi. Mun khempeuh ah mi khempeuhte in hih pulaakna pen hun hoih leh hunthak tungding hi, cih kamciamna in asang uh hi. Protestant kumpi khat in “Vanglian Pasianin khauhtakin, suakta takin, laulo in apulaak theidingin, ahehpilma hongpia henla, tawntung ni dongin Cliristian kipna hongpia ta hen, aci hi (Ibid., bu 13, khen 6).KL 153.3

    Hih bangin gualzawhna dawl khat amuh kbit uliciangin, Puahphate in, leitung’ maipha piakna ah lungkim uh hileh, suahta leh Pasian’ tungah athutang suaklo ding hi. Amau leh amau kisiatna all atung ngeingei ding hi. Puahplia uliante nasepna ah kliang tampite adingin sinding thu naom suk hi. Pasian leh athu langpangin Satan’ nasep ziate in kikhel ngeilo hi. Kuin zahuam 16 lai mahbangin Laisiangtho alangpan lai uh hi. Tu hun ciangin amaute’ dotrinete leh thukliunte panin kilampial khia khin zota a, tua Protestantte’ thukhunte ah cialikik ding ihkisam hi (205) Laisiangtho leh Laisiangtho bek in. upna leh tavuan tuktehna hiding hi. Satan in biakna suahtakna asuksiat zawh nadingin ahanciam lai hi. Spires a Christian vangliatna alangpan. puahphate in anial uh thuneilina in amansuah thuneilina alakkik zawh nadingin akimui pei lai hi. Pasian’ thu all kip nadingin hoilo in akhensat mahbang un. tuni in zong puahphat ding lametna ilinei lai hi.KL 153.4

    Protestantte adingin lauliuaina lim akidawk ciangin athumaan ainite adingin Pasian’ khut thahat kizanin ahutna hinzong akidawk hi. Hihbang hun in “Melancthon in alawmpa Simon Grynaeus, Rhine gun kiangah kai in, gunpi kantan dingin athatang sawl hi. Alawmpa in lamdang asa hi. Melancthon in ‘Hankhuk tungkuan puteek, awkhumpa kliat in. amah katheililoh hangin, kamai ah hong kilang a, minit kliat sungin Ferdinand in thukhenzumte Grynaeus amandingin thu apia khin hi” ci in hong gen hi,” aci hi.KL 154.1

    Tuani sun hun sungin, papate’ makai doctor Faber in Grynaeus agensia hi. Atawpna in, “khiallma tampi ahutna” hangin amawhsak hi. Faber in ahehsak khit ciangin kumpipa lamah kihei in, mi kamsia Heidelberg laihilhpa akimat nading angalma lai alak hi. Melancthon in alawmpa ahut nadingin Pasian in avantungmite hongsawlin honghillikhol hi, ci in theisiam malunah hi.KL 154.2

    “Rhine gunsungah kitanglo in, amah amandingte khut sungpanin asuahtak dong angak hi. Melancthon in amah gungal ah mu a, lit bangin sisan aduh agalte’ hapi vangpanin suakta takpi maw, aci hi. A innah aciah ciangin, Grynaeus mandingin akisawl palikte in a inn thaikek uh hi, ci in nakiko hi” (Ibid., bu 13, klien 6).KL 154.3

    Leitunga mi thahatte’ maiah Puahphatna nasep aki langtang zaw in akipuakhia ding ahi hi. Kumpi Ferdinand in Protestant kmnpite’ thu aza nuam kei hi. Ahizongin kmnpilianpa leh pawlpi leh gamuk uliante kikailikhopna ah avai uh gendingin paitheilma akipia hi. (206) Gambup atoknoi kikhenkliapna adaih nadingin Charles 5na in. Spires a langpanna khit akumkik ciangin, Augsburg ah Diet Khawmpi asam hi. Tua munah, amalnnali in amakaih nading atangko sak hi. Tua munali Protestant makaite zong akisam hi.KL 154.4

    Laihuaina aliante in Puahphat nasepna alinphawn hi. Ahizongin thmnaan tetci pangte in avai uh Pasian apkhin uh a, lungdamnathu mahah kiptakin ading dingin akiciam uh hi. Kikhopna ah Saxony ukpa Diet all apailoh nadingin akihilh hi. Kmnpilianpa in kumpinote athangsiah nadingin akaikhawm hi a, “galliante’ kliuapi kulh sungah ililut ding pen lauhuai lo ahi hiam” aci uh hi. Adangte in. ” Kuinpinote in hansanna tawh gamtang uh hileh Pasian’ nasepna kihu zoding hi” aci uh hi. Luther in. “Pasian athumaan hi. Eite hong nusialo ding hi” aci hi (Ibid., bu 14, klien 2). Saxony ukpa in acingte tawh Augsburg azinkhia uh hi. Amaute in atuahding lauhuaina theihpih uh a, lunggim leh maikhingsa in akuankhia uh hi. Coburg dong azui Luther in amaute upna’ lasakna tawh asatsuah hi. Tua la pen akhuazin sungmah a aphuah “Pasianin eite bukna tausang hi” ahi hi. Tua la azakna uh tawh tampite lunggimna abeisak hi.KL 154.5

    Protestant kuinpinote in amaute ‘ muhdan Laisiangtho tawh kituakin geelkhol uh a. Diet ah gending uh hi. Hih gelkhollma pen Luther, Melancthon leh alawmte bawlding ahi hi. Hih upna pulaakna pen Protestantte in upna pulaakna in sang uh a, hih lai sungah amin uh agelh uh hi. Tua hun in sittelna hun ahi hi. Puahphate in amaute nasepna pen gamvai tawh akisawh khakding deililo hi. Amaute in Pasian’ thu panin ahong luangkhia huzaapna bek azekkhia nuam uh hi. (207)KL 155.1

    Christian kumpinote in hih upna pulaakna thukim pihin khutpi mai amekding uh hita a, Melancthon in, “Hih upna pulaakna in Laisiangtho siam leh pawlpi nasemte bek pulaak ding hi a, athudangte ah leitung uliante tavuan hisak ni” aci hi. Ahizongin Saxony ulian John in “Kei nong pampaih ding uh pen Pasian’ deilma hilo hi. Ka kumpi lukhu buaisaklo in thudik asemdingin kakliensat zo hi. Topa ka upna kapulaak nuam hi. Ka ukpi lukhu leh thuneilma puan in Jesu Christ zahin manpha lo hi” aci hi. Tuateng agenkhit ciangin amin agelhsuk hi. Adang kmnpinote inzong laikung manin, “Jesu Christ pahtawina nasep in akisap leh kanuntakna leh kaneihsa anusia dingin kaki gingzo hi” aci uh hi. “Ka mite, leh kagam nusia in, hih upna pulaakna sungah akihello doctrinete kapom sangin kapu kapate’ ciangkhut kanusia zaw ding uh hi” aci uh hi (Ibid., bu 14, khen 6). Pasian’ mite hancianna leh upna hibang ahi hi.KL 155.2

    Kumpilianpa tawh kimuhding hun atungta hi. Charles 5na in atokhom tungah tu in, kmnpinote leh ukpite in khn um uh a, Protestant Puahphate thugen hun apia hi. Amaute ‘ upna pulaakna akisimkhia hi. Tua August kha Khawmpi ah Lungdamnathu ie thumaan siangtakin akigenkhia hi. Papa ie khiallina zong teltakin akikawk khia hi. Tua ni pen, “Puahphate adingin nilianpen ni hi a, mihingte leh Christian biakna tangthu adingin aminthangpen ni zong ahi hi” (Ibid., bu 14, khen 7).KL 155.3

    Gambup Council ah Wittenberg a phungzipa bek adin zawh kum tampi bei zota hi. Ama’ munah gamsung a kumpi uliante leh kumpinote aomuhhi. Augsburg ah Luther apaiding kiphallo a, aina’ kaminal leh a thungetna in amite tawh aomkhawm hi. Luther in “Hih hun dongin nungta kahihmanin nakpi in kalung adam hi. Mihonpite maiah akulikal mite in Jesu Christ lamsang uh a, mihonpite zong zahtak huai theimahmah uh hi” (Ibid., bu 14, khen 7) aci hi. Laisiangtho in agen “kumpite maiah Nangma’ tetci kapangding hi” (Late 119:46) cih atangtung hi. (208)KL 155.4

    Paul’ hunlai in, Rome kumpigam kumpite maiah Lungdamnathu thongkiatna tawh akipuak hi. Tu in zong, pulpit tung panin akigen theilo dingin kumpihanpa in akliam lungdamnathu in kumpipa inah akitangko hi. Silate nangawnin azak dingun kilawmlo akici pen kmnpite leh tote in lamdangsa in angai uh hi. Kumpite leh thuneite in thungai uh a, kumpinote in thu ahilh uh hi. Athuhilh thu in zong Pasian’ kumpi thu ahi hi. “Sawltakpite hun panin tuazah a alian nasepna om nailo a, upna pulaakna zong nasia mahmah hi” ci in laigelhpa kliat in aciamteh hi (D’Aubigne, bu 14, khen 7).KL 156.1

    “Luther ie nungzuite’ (Lutheran) gen khempeuli in amaan hi. Nialding omlo hi” ci in papa bishop kliat in apulaak hi. “Saxony ukpa leh apawlte in asim uh pulaakna kua in thugui sut siamna tawh nialzo ding nahi uh hiam? ” ci in doctor Eck in agen hi. Pawlkhat in dawngkik a, “Sawltakpite leh kamsangte ‘ laigelhte nangawn tawh kinial zolo ding hi, ahihhangin pate leh councilte tawh bek kinial zoding hi” acikik uh hi. “Himah hi, hih Lutherante in, nangmulina panin, Laisiangtho bulphuli uh a, eite in Laisiangtho pualam panin ilinial hi” aci hi (Ibid., bu 14, khen 8).KL 156.2

    Germany kumpino pawlkliatte in puahphate upna ahong pom uh hi. Kumpilianpa mahmah in zong Protestantte laigelh maan hi, ci in apulaak hi. Hih upna pulaakna kam tuamtuam in letkhia uh a, Europe gam khempeuh ah ahawmkhia uh hi. Hih upna pulaakna tungtawn in akhangkhang in mi awn tampite in Protestant upna asanlawh uli hi.KL 156.3

    Pasian’ thumaan nasemte bekin na asem uh hilo hi. Asangna ah thuneite leh klia gilote in papa tawh akikop liangin Topa in amite nusialo hi. Amitte uh kihong hileh, Pasian’ ompilma telcitset ding uh a, tanglai hun a kamsangte bangin hulma apiading hi. Sualitakna aomlo dingin galte in amaute aumcih lamtak Elisha ie silapa in agenciangin, kamsangpa in thungen a, “Topa, kongngen hi, amuh theih nadingin amit honghonsak in” (2 Kmnpi 6:17) aci hi. En un, mual in sakol leeng leh meikuang sakolte tawh kidim a, Pasian’ mipa ahudingin giahphual asat uh hi. Tuabangin, Puahphatna nasemte vantungmite in acing uh hi. (209)KL 156.4

    Thukhunte lakah Luther in alet kenkon thukhun khat in, puahphat nasep nadingin leitung thuneite khatmah tungpanin hulma nget sawmlo hi. Galkapte zong kicingsak lo hi. Kumpigam sunga kumpinote in lungdainnathu up theilina nei uh ahihmanin amah kipak mahmah hi. Hih kilomkhopna ahudingin akigen ciangin “Lungdamnathu pen Pasian bekin huding hi. Milling atawm theithei kihel keileh Pasian’ hutna kilangzaw laiding hi. Aina’ muhna panin. gamsung vaihawm nate in laupili thamlo a, muanlah dingin mawlma tanglo hi, ci in angaihsun hi” (D’Aubigne, London ed., bu 10, khen 14).KL 156.5

    Pualiphate’ upna asawnthal dingin thunei agalte akikop uhciangin. namsau tul tampi akidawkkhia tawh kibang hi. Luther’ laigelhna ah “Satanin nakpi takin aheh hi. Pasian tawh akipawllo pope’ sawltakte kipawlsim in. galsimdingin atawng uh hi. Pasian’ tokhom maiah hangtakin anial dingin mite ahanthawn hi. Tua hileh. Khasiangtho hangin galte kizozo ding a, kilemna ilmgah ding hi. Ih Topa in nasep anasia pen asem dingin hong lamen a, tua in thungetna ahi hi. Ih mite in atheihding uh thu in, eite in namsau maiah leh Satan maiah kipulaak khin ihhihmanin, thungen ta un” (D’Aubigne, bu 10, khen 14).KL 157.1

    Tuazawh anung ciangin, puahpha kumpinote tawh kipawlna angaihsutna agenna all, Luther in galsimna ah zatding galhiam khat ahi “Khasiangtho namsau” bek agenpih hi. Saxony ukpa alaigellma all, “Ih kipawlna pen klia lungsim siangtho tawh ihdiksak theikei hi. Lungdamnathu adingin sisan malkhat ataak sangin sawmvei ihsi zawding hi. Eite lampanin ihseptheih thu in, tliahdingin akipaipih tuuno tawh ih kibatding bek akisam hi. Clirist ie singlamteh ihpuakding ahi hi. Kmnpipa aw, nalau kei in. Galte in kiphatsakna tawh apau uhsangin eite in thungetna tawh ihsemkhia zaw ding hi. Ih sanggamte’ sisan tawh nakhut uh ninsak kei un. Kmnpilianpa in thukhenzumpi hongdeen nading ahilileh zong, ihpaizaw ding hi. Mi khat ie manthanna tawh ill upna ililiu zo keiding hi” aci hi (Ibid., 14, khen 1, 210).KL 157.2

    Simtham a thungetna panin leitungbup alok zo vangliatna in Puahphatna lianpi asemkhia hi. Tua munah gamdaihna tawh Topa’ nasemte in Aina’ kamciam suangpi tungah ilikliete hong ngasak hi. Augsburg buai hun in, Luther in ni khat in nai thmn sung thungenlo in hun beisak ngeilo hi. Tuabanah Laisiangtho sim nadingin hun tampi kilakhia lai hi” ci hi. Innsung tawngah alungsimte bua khia in, Pasian biakna, kihtakna, leh lametna tawh lawmbangin kihona anei hi. Nangmahin ka Pa nahi a, ka Pasian nahi hi. Na tate abawlsia mite nathehthang ding hi. Tua hikei leh Nangmah mah zong kote tawh natna nakingahsak ding hi. Hih vaite in Nang a’ hi a, Nangma ukna sungah ka khutte uh kongkoih uli hi. Kote honghu in, ka Pa aw!” (Ibid., 14, khen 6) aci hi.KL 157.3

    Lung hihmawhna leh launa tawh agim Melancthon tungah alaigelhna ah “Christ sunga hehpihna leh tawldamna hongtung ta hen. Hih leitungah hongtung hen, kaci kei hi. Amen. Nangmah ahong hingvalh na lungkhamnate keimahin kamudah hi. Na nasepna in amaanlo aldldeh, nusia in. Amaan ahilileh laulo in ailnnu dingin kamciamnate umlo ding ih Id ldam? . . . Clirist in thutanna asemdingin hongdeildo ldding Id. Amah nungta a. Amah in uk Id. Tua aldlnnanin bang lamia eite inkemding ldam?” (Ibid., bu 14, klien 6).KL 157.4

    Anasemte otnate Topa in zaksak Id. Kumpinote leh thuldlhsiate tungah Pasianin ahehpilma leh hansanna pia a, leitung khuamial sung panin thumaan akemcingzo sak Id. Topa in ci Id, “En un, Zion mual ah bulkip suangpi, teeltuam, amanpha kangah Id. A um khempeuhte in lungbuai ngeilo ding Id” (1 Pet 2:6). Protestant Puahphate in Christ tungah kilamto uh a, hell kulh kongpite in azozo keiding Id.KL 158.1

    Larger font
    Smaller font
    Copy
    Print
    Contents