Lufuno Lwa Mudzimu Kha Muthu

Tsiko mazha na u tou dzumbululelwa zwi bula lufuno lwa Mudzimu. Khotsi ashu wa Ṱaḓulu ndi ene tshisima tsha vhutshilo na vhuṱali na dakalo. ldzanu tou lavhelesa lunako na u mangadza ha zwithu zwa tsiko. Ni vhone dzema ḽazwo ḽi mangadzaho ḽa u ṋea vhathu khathihi na zwoṱhe zwi tshilaho zwine zwa ṱoḓea kha vhutshilo na kha uri zwi takale. Lufuno lwa Musiki lu huwelelwa kha riṋe nga tshedza tsha ḓuvha na nga mvula zwine zwa vusedza shango na zwikwara na midavhi. Mudzimu ndi ene ane a ṋea tsiko yawe yoṱhe zwine ya zwi lila ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe. Kha maipfi a u naka a muimbi wa phisalema hu pfi:SK 7.1

“Maṱo a vhoṱhe a lavhelesa Iwe;
Ndi Iwe u vha ṋeaho zwiḽiwa nga tshifhinga tshazwo.
U putulula tshanḓa tshau,
huno zwoṱhe zwi tshilaho u zwi fusha dakalo.”SK 7.2

(Dzipsalme 145:15, 16)

Muthu Mudzimu o mu sika e mukhethwa na wa dakalo nga ho fhelelaho; hu ḓi nga shango na lunako lwaḽo, musi ḽi tshi bva tshanḓani tsha Musiki, ḽo vha ḽi si na u sina khaḽo kana dunzi ḽa tsemo. Lufu na maṱungu ndi zwe zwa ḓiswa nga u pfuka mulayo wa Mudzimu u re wone mulayo wa lufuno. Naho zwo ralo, ngomu vhukati ha vhuṱungu vhu ḓiswaho nga vhutshinyi, lufuno lwa Mudzimu lu a ḓisumbedza. Ho ṅwalwa uri Mudzimu o sema shango nga mulandu wa muthu (Genesi 3:17). Mipfa na tsheṋe, vhuleme na milingo i konḓiselaho muthu vhutshilo a vho dzula nga u ḽa mbilu, zwo vhetshelwa ene hu u mu tonda uri tshi vhe tshipiḓa tsha u mu gudisa tsha mbekanyo ya Mudzimu ya u ṱomola muthu kha u tshinyadzwa na u nyadzisea zwo ḓiswaho nga vhutshinyi. Shango nahoḽo dzhena vhutshinyini a si uri ḽo tou ḓala vhuṱunga na dziedzi fhedzi. Hu na khuthadzo i ṋeaho muthu fulufhelo na u rula mbilu kha tsiko yone iṋe. Maluvha a kha ḓi wanala kha tsheṋe, na miri ya mipfa i kha ḓi fukedzwa nga maluvha a lunako.SK 7.3

Maipfi a uri, “Mudzimu ndi lufuno” o ṅwalwa kha ḓadzwane ḽiṅwe na ḽiṅwe ḽo kutaho hu hone u simuwa, na kha mbilu ya lwatsi ine ya khou ṱombolowa. Ho dzula zwiṋoni zwa u naka zwo vusaho vilinga ḽa dzinyimbo dzazwo muyani, khathihi na maluvha a mivhalavhala a vuthelaho minukho ya u ḓifha, na yone miri milapfu ine ngei nṱha hayo ya tou vha na dzanga ḽa khare dza ṱhodzi dzayo dala, zwoṱhe zwi bula mbavhalelo khulu i no nga ya khotsi a vhana ine Mudzimu washu a vha nayo khathihi na lutamo lwawe lwa uri vhana vhawe vha dzule vho takala.SK 8.1

Uri Mudzimu nangoho ndi Mudzimu zwi vhonala kha Ipfi ḽawe. Mudzimu nga dzawe o no ḓi amba uri u na lufuno nahone u na khathutshelo. Zwiḽa Mushe o humbela a ri, “Ntendele u vhona vhurena hau.”, Muṋe wa vhoṱhe o fhindula a ri, “Vhuḓi hanga hoṱhe ndi ḓo vhu fhirisa phanḓa hau.” (Ekisodo 33:18, 19). Vhurena hawe ndi honovhu. Muṋe wa vhoṱhe o ḓo ḓivhonadza kha Mushe ene a ri, “Yehova, Yehova! Mudzimu wa khathutshelo na wa vhuthu; na wa u sa fhela mbilu, wa vhuhwavho vhuhulu na u fulufhedzea, ane vha maḓana na maḓana a vha ita nga tshilidzi, ane a hangwela vhatshinyi na vhapambuwi na vhaitazwivhi;” (Ekisodo 34:6, 7). Ene ha “ṱavhanyi u sinyuwa,” ndi “wa vhuthu vhuhulu.” (Yona 4:2) Ngauri ndi ene “ane tshawe ha vha u ḓifhelwa a tshi khathutshela.” (Mixa 7:18)SK 8.2

Mudzimu o kungedza dzimbilu dzashu kha ene nga zwiga zwi sa vhaliwiho zwi re lutomboni na shangoni. O edzisa u ḓidzumbulula kha riṋe nga zwithu zwinzhi zwa tsiko na mbofho nnzhi dzine vhathu vha kona u dzi ḓivha fhano shangoni. Naho zwo ralo, hezwi zwithu zwi tsha ḓi vha zwiṱahe kha u dzumbulula lufuno lwawe kha riṋe. Naho ro ṋewa vhuṱanzi vhunzhi swina ḽa zwivhuya ḽo tsilufhadza ngelekanyo dza vhathu, Mudzimu vha vho livhana nae vhe na nyofho vha tshi mu ita mudziatshiṱuhu a si na khangwelo. Saṱhane onoyo o vhea Mudzimu phanḓa ha vhathu e mudzia-u-funesa khaṱhulo i si na mbavhalelo, e muhaṱuli wa tshiṱuhu a no nga munna wa mabindu a vhilaho zwikolodo nga vhuhali u swika hu tshi bva sente ya u fhedzisela ya tshikolodo. Saṱhane o dzhia Mudzimu a mu ita wa u dzula o sedza nga iṱo ḽa vhutshivha uri ngavhe muthu a tshi pambuwa kana u ita phoso a konou mu dzhenela fhasi nga dzikhaṱhulo dzawe. Yesu a tshi vhuya a ḓa u tshila na vhathu vha ṋama ho vha u itela uri a fhufhise ḽeneḽi dunzi nga u sumbedza shango lufuno lwa Mudzimu lu sa eḓanyiswi na tshiṅwe tshithu.SK 8.3

Murwa wa Mudzimu o takuwa ṱaḓulu uri a ḓe a sumbedze uri Khotsi o tou ita hani. “Haho we a vhuya a vhona Mudzimu; Murwa mu-bebwa-eṱhe a re marumbini a Khotsi, ndi ene o ri ṱalutshedzaho.” (Yohane 1:18)“.... nahone a hu na a ḓivhaho Khotsi arali e si Murwa, na ane Murwa a ri ndi a mu dzumbululela.” (Mateo 11:27) Zwiḽa munwe wa vhafunziwa o mu humbela a ri, “. . . .ri sumbedze Khotsi” Yesu o fhindula a ri, “Tshe nda dzula na inwi! Iwe a u athu nḓivha, Filipo? A vhonaho nṋe, u vhona Khotsi. Naa u amba hani u tshi ri: Ri sumbedze Khotsi? ” (Yohane 14:8, 9).SK 9.1

Yesu a tshi amba mushumo we a ḓela fhano shangoni o ri, Muṋe wa vhoṱhe o “. . . nḓolisa uri vhatshinyali ndi vha ḓivhadze mafhungo maḓifha, ndi fhodze dzimbilu dzo pwashakanywaho. Wo nthuma u huwelela mathubwa zwauri o vhofhololwa, mabofu zwauri a ḓo vhona; vho shengedzwaho ndi vha humisele hayani vho vhofhololwa; . . .” (Luka 4:18) Uyu-ha wo vha wone mushumo wawe. O buḓa-buḓa hoṱhe a tshi tonda, vho tsikeledzwaho nga Saṱhane o enda a tshi vha fhodza. Hu na miḓi ye ya vhuya ya ṱuvha zwigomelo nge Yesu a fhira nga khayo a tshi fhodza vhalwadze. Mushumo wawe wo vha u tshi ṱanzilela uri nangoho ndi Muḓodzwa wa Mudzimu. Tshifhio na tshifhio tshe a ita vhutshiloni hawe tsho sumbedza lufuno na tshilidzi na mbavhalelo nahone o vha a sa kundwi u ṱhukhuwa mbilu nga mbavhalelo ya u vhavhalela ene ṅwana wa muthu. A tshi ḓiita muthu wa ṋama ho vha u itela u swikela kha vhuleme vhune muthu a vha naho. Vhashai vha u guma na vha re vhathuphepho vho vha vha sa tati u ya khae. Huṱana vhana vhaṱukuṱuku, o vha a tshi ri u bavu vha tou munye khae. Zwo vha zwi sa vha takadzeli hone u gonya marumbini awe uri vha tou mu lavhelesa kha tshifhaṱuwo tshe tsha vha tshi tshi dzula tsho revhiswa nga tshilidzi na lufuno.SK 9.2

A si uri Yesu o vha a tshi amba ngoho a tshi tata, fhedzi ipfi ḽiṅwe na ḽiṅwe ḽo vha ḽo kutelwa nga lufuno. Kha u amba ha u sa paḓukanya o vha a sa fhirwi, nahone o vha a tshi amba na vhathu o wisa zwivhindi e na vhulenda. Zwa u amba nga u phamula zwo vha zwi kule nae, nahone o vha a sa ambi ḽi no vaya kana u sokou sinḓekanya muthu a si na mulandu. U kundelwa ha muthu wa ṋama ho ngo hu kaidza nga u tou khurudzha. O vha a tshi amba ngoho nga maipfi o dalaho lufuno misi yoṱhe. O kaidza vhumbulu na u omisa ṱhoho ha a si na fulufhelo, a kaidza na vhutshinyi. Fhedzi a tshi ralo o vha a tshi tsengisa miṱodzi na ipfi ḽawe ḽa tetemela nga vhuṱungu. Yerusalema, ḓorobo ye a vha a tshi i funa, o tou i lilela nge ya hana u mu ṱanganedza, ene a re Ndila na Mafhungongoho na Vhutshilo. Vho mu sendedzela ngei kule ene a re Mutshidzi, fhedzi o ḓi vha pfela vhuṱungu a vha lavhelesa nga vhuhwavho. Vhutshilo hawe ho vha ha u ḓiṅala na u vhavhalela vhaṅwe. Naho ene nga tshiinga o vha a tshi vha ṱhompha. Vhathu vhoṱhe o vha a tshi vhona e mavhiḓa e ene mushumo wawe ha vha hu uri hu bve vhathu khao.SK 9.3

Yesu-ha vhe vha sedza vhutshilo hawe vho wana o tou ralo. Matshilele awe o vha e matshilele a Mudzimu. Maṱase a lufuno o vha a tshi bva mbiluni ya Khotsi a ṱaselwa kha vhana vha vhathu. Zwenezwo zwo sumbedzwa nga kha Kristo. Yesu Mutshidzi wa vhulondo na wa tshilidzi o vha a tshi tou vha Mudzimu “. . .we a vhonadzwa namani.” (Timotheo ya I 3:16)SK 10.1

Yesu a tshi vhuya a shengela a ita na u vhulahwa, ho vha hu u itela riṋe. O itwa “munna wa maṱungu . . .” uri na riṋe ri vhe na mukovhe kha dakalo ḽi sa fheli. Mudzimu ho ngo tshivha Murwa wawe ane a mu funa o ḓalaho tshilidzi na vhuṱanzingoho. O tenda a tshi sia shango ḽa vhugala vhuhulu a ḓa ngeno kha shango ḽo holefhadzwaho nga tshivhi; shango ḽo welwaho nga dunzi ḽa lufu na tsemo. Ho ngo hana a tshi ṱuwa tsini hawe hu na lufuno lwawe he a vha a tshi tou vha dzanga ḽa vharuṅwa, a ḓa u ṱungufhadzwa na u seṅwa na u nyadziwa na u vhengiwa a gumetshedza nga u vhulahwa. “. . . Ṱhamu ya u ri riṋe ri vhone mulalo i kha ene; ro fhodzwa nga ntho dzawe.” Yesaya 53:5) Kha ri humbule zwiḽa e Getsemane na fhaḽa sogani na hone tshifhambanoni! Naho o vha a si na kulavhi zwakwo kwa tshivhi Murwa wa Mudzimu o ḓi ḓihwesa saga ya tshivhi. Ene we a vha e munwe nga Mudzimu, a thetshela vhufhedzi ha musi muthu o ṱaliwa nga Mudzimu, tshi re tshithu tsho ḓiswaho nga tshivhi, tshone tshe tsha luṱanya muthu na Mudzimu. O vha a tshi itiswa nga zwenezwi zwiḽa a tshi vhidzelela o fhelelwa nga u tou lila a tshi ri,” . . .Mudzimu wanga, Mudzimu wanga, wo nṱutshelela’ni! ” (Mateo 27:46) O vha a tshi pfa muya wawe wo fhandekanywa na Mudzimu; u fhandekana honohu ndi hone he ha pwasha mbilu ya Murwa wa Mudzimu.SK 10.2

Fhedzi a si uri tshipfumelo hetshi tshihulu tsho vha tsha uri Mudzimu a kone u funa muthu; kana uri a konou ri iina vhathu ndi a vha tshidza. Na khathihi! “Mudzimu o funa shango zwingafha-ngafha, a vhuya a ṋekedza Murwa wawe mu-bebwa-eṱhe, uri vhoṱhe vha mu tendaho, vha si lovhe, tshavho hu vhe u tshila tshoṱhe.” (Yohane 3:16). Khotsi u a ri funa, a sa itiswi nga tshipfumelo hetshila, hufha tshipfumelo tsho itelwa riṋe tsho itelwa rine nge a thomouri funa! Kristo o tou vha muratho wa u rathisela lufuno lwa ene Mudzimu kha shango lo tshinyaho. “Ho ri Mudzimu e kha Kristo a ḓi-pfumedzanya na shango,...” (II Vhakorinta 5:19). Mudzimu o shengela na Murwa wawe. Henefhala Getsemani ya vhuṱungu na ngei lufuni lwa Khalvari ndi he Ene Lufuno luhulu a badela mutengo wa u ri vhofholola.SK 10.3

Yesu o ri, “Ndi zwine Khotsi a mpfunela zwone, ngauri ndi ṋekedza vhutshilo hanga; . . .” (Yohane 10:17). Hezwi zwi amba uri “Khotsi anga o ni funa nga nḓila ye na nṋe a vho mpfunesa nge nda ṋekedza vhutshilo hanga uri ni vhofhololwe. Ndi tshe muimeleli waṋu na mukundeli waṋu nga u ṅaledza vhutshilo hanga, na nga u hwala mulandu wa zwivhi zwaṋu ndo mbo ṋaṋa u funwa nga Khotsi anga; ngauri nga tshithavhelo tshanga Mudzimu u ḓisumbedza a o lugaho nahone u a kona u ita muthu ane a fulufhela Yesu Muvhuya.”SK 11.1

A hu na we a vha a tshi nga ri rengulula nga nnḓa ha Murwa wa Mudzimu; ngauri ene ndi ene a ḓivhaho Khotsi e eṱhe ngauri o vha e nae. Ndi ene e eṱhe we a vha a tshi nga sumbedza lufuno lwa Mudzimu ngauri a vha ene a ḓivhaho vhuhulu hawe. Ho vha hu si na tshiṅwe tshiṱhavhelo tshine tsha nga sumbedza vhathu vho tshinyaho lufuno lwa Mudzimu nga nnḓa ha tsha Yesu Kristo.SK 11.2

“Mudzimu o funa shango zwingafha-ngafha, a vhuya a ṋekedza Murwa wawe mu-bebwa-eṱhe, . . .” (Yohane 3:16) Ha ngo sokou mu kumedzela uri a tshile vhukati ha vhathu fhedzi a hwale zwivhi zwavho e tshiṱhavhelo tshavho. O mu kumedzela vhathu vhe vha vha vho no vha lushaka lwo waho. Kristo o ḓibaḓekanya na zwililo zwa vhathu na u ṱahelelwa havho. Naho ene e Murwa wa Mudzimu o ḓivhofhekanya na vhana vha vhathu nga mbofho dzi sa ḓo vhuyaho dza lala dzo ṱhukhuwa. Yesu a zwi mu ṋei ṱhoni u dzhia vhathu a vha ita vharathu vhawe (Vhaheberu 2:11) Ndi ene tshiṱhavehlo tshashu, ndi ene muimeleli washu, ndi ene mukomana washu, we u bva tsha kale na kale a ḓiita muthihi na lushaka lwe a rengulula. Eee, o ita nga u ralo Murwa wa Mudzimu! U ralo hu u itela uri muthu a kone u ṱomolwa thopheni ya u nyadziwa ho ḓiswaho nga tshivhi a konou sumbedza lufuno lwa Mudzimu na u vha na mukovhe kha dakalo na vhukhethwa hawe.SK 11.3

Mutengo wa u vhofhololwa hashu khathihi na tshiṱhavhelo tshe Khotsi ashu wa ṱaḓulu a ri itela nga u ṋekedza Murwa wawe uri a ri fele, zwi fanela u ri ṋea nungo ri tshi vhona zwine ra nga vha zwone nga kha Yesu. Musi muapostola o no vhona vhuhulu ha lufuno lwa Mudzimu u ya nṱha halwo na u ya fhasi na u tanḓavhuwa halwo, hu u itela lwone lushaka lwo waho, o ḓala lutamo na thendo. O ḓo ri a sa tsha wana ane a nga ṱalutshedza ngao zwe a vhona zwa vhuhulu ha lufuno lwa Mudzimu lune lwa tou ri kutela, a amba na shango a ri, “Vhonani lufuno lwa Mudzimu ndi lunzani hune ra vho pfi vhana vha Mudzimu, . . .” (I Yohane 3:1) Zwe muthu a itwa zwone nga lufuno lwonolu ndi zwihulu. Musi vhathu vho tshinya vha vha vha Saṱhane ndi he lwa sumbedza vhuhulu halwo. Fhedzi arali vhana vha Adamu vha nga fulufhela malofha a Kristo, vha ḓo itwa vhana vha Mudzimu. Kristo a tshi vha muthu wa ṋama ho vha uri a takulele muthu nṱha. Vhathu vha zwivhi arali vha tshi dzula kha Kristo, vha a swika vhukumakuma hune heḽi dzina ḽa uri “Vhana vha Mudzimu” ḽa vha tea.SK 11.4

Lufuno lwo raliho a lu na tshine wa nga lu eḓanyisa natsho. U tou pfi vha vha Khosi ya Ṱaḓulu! Ndi fulufhedziso ḽingafhani! Muthu u fanela u kha ḓi dovha a vhea mbilu yawe kha maṅwe mafhungo afhio a no fhira enea? Lufuno lwa Mudzimu lu sa eḓanyiswi na tshiṅwe tshithu, lwa u funa shango ḽe ḽa si mu fune. Muhumbulo wonoyu u na maanḓa a u vhusa muthu, wa vho vhofhekanya muthu na zwine Mudzimu a funa. Arali ri tshi ḓigudisa u vhona zwine Mudzimu a vha zwone nga u lavhelesa tshifhambanoni, ndi hone ri tshi tou ṋaṋa u vhona tshilidzi, na mbavhalelo nahone i linganaho kha vhoṱhe i si tshiṱalula. Zwenezwo ri tou ṋaṋa u vhona lufuno lwa Mudzimu lu khagala nahone lu sa fani na tshiṅwe tshithu. Ri vhona u pfelwa vhuṱungu hune ha fhira ha mme a tshi vhavhalela ṅwana wawe musi o fara ya ḓaka.SK 12.1