Bung 26-Na - Khawvel Sum Lema |Hian Siam
Chng Behchhan: Luka 6:1-9
HE LEIA Krist lo kal hun kha khawv l thila mihringte an inp k zawh hl hun a ni a. Chatuan daih t r thilte chu thil awm reng lo t r iin an ngaihsak lo z wk a, hun lo la awm t r ngaihsak aiin, hun awm m k an ngai pawimawh z wk bawk a. Mihringte phuahchawp chu thil awm tak tak a ni z wk emaw an ti a, thil awm nghet reng t rte chu mihring suangtuahna mai maiah an ngai th n a. Mita hmuh theih rih loh khawv l chu rinnain an thl”r thei lo. He nun awm m ka thilte chu “tawm ber leh ngaihsak ber tr ni angin, an hm ah Setana n a t rlang a, a thl mnaah chuan an tlu zawih zawih mai a ni.KTT 322.1
Ch ng thilte awmd n rawn tidanglam t r chuan Krista a lo kal ta a, Setana thangkama wkte leh an rilru pual tu chu rawn ṭhiatsak dn a rawn zawng a. Lei leh v nin mihringte laka a ph tte chu vuah-rem t rin A zirt”r a, hun awm m k aṭanga chatuan lama an rilru hert”r t rin A zirt”r ṭh”n. Hun huam chh nga an hnathawh ṭhin chu chatuan thil lam at na hnemhn nna t r ch” ni t rin A kaihruai ṭh”n.KTT 322.2
He th hi an hn nah a sawi a: Mi hausa tuin emaw sum enkawltu a nei a; ch m” chuan a sum a khawhral sak mai mai kawngah a hn nah an h k a, tiin. Mi hausa hian a b wih kutah a enkawl t rin, a sum zawng zawng a dah vek a, mahse b wih rinawm lo a lo ni a, kawngz wng nei takin a b wih hian a sum a r ksak ṭh”n tih a han hriat chuan, chhawr zui z l loh tumin, endikna a nei ta a. Tichuan a sum enkawltu hn nah, I chungch ng th ka hriat hi engtizia nge ni? I sum enkawl ziakna b chu han la rawh; sum enkawlt -ah i ṭangthei tawh lo vang, a ti a.KTT 322.3
A hn aṭanga b n t r a ni tih a han hriat chuan, hmachhawn t r pathum, rim taka hna thawh emaw, kutdawh emaw, rilṭ ma awm emaw, a nei tih a hmu l wk thei a. A rilruin, Ka p in ka sum enkawl mi b n d wn hi engtin nge ka tih ang aw? Lei laih ka peih s” lo va, kutdawh lah chu ka zak s” a. Sum enkawla mi b n huna an ina mi awmt”r theih d n t r ka hre ta, a ti a. Tichuan, a p sum batt te chu a ko ṭheuh a, a hmasa ber hn nah chuan, Ka p lakah engz t nge i bat? a ti a. Ani chuan, Hriak tehkh wng zakhat, a ti a. Ani chuan a hn nah, I lehkha l la, ṭhu thuai la, sawmng ziak rawh, a ti a. Mi dang hn nah, Engz t nge i bat? a ti a. Ani chuan, Buh tehkh wng zakhat, a ti a. Ani chuan a hn nah, I lehkha la la, sawmriat ziak rawh, a tiKTT 322.4
H b wih depd hian a rinawm lohnaah mi dangte a inkaihhnawiht”r v a, a p sum l k h usakin a b wihpuite hl wkna t rin an bat zt a tihtl msak a; ch chu an chh ngkaw ṭhian anga an ṭant”r theih n n a ni.KTT 323.1
A p chuan sum enkawltu sual fin thiamzia chu a fak ta a. Khawv l m” (mi hausa) hian amah bumtu chu a remhriatnaah hian a fak a nih chu. Mi hausain a fak angin Pathianin a fak v tihna erawh chu a ni lo.KTT 323.2
Sum enkawltu rinawm lo hi Krista n a fak hauh lo, a zirt”r tum tichiang t rin, thil thleng fo leh an hriat chian chu remch nga lain Krista n a sawi mai a ni. Heti hian a sawi, Sum lemin in t n ṭhiante siam rawh u; sum a boral huna chatuana awmnaah chuan an awmt”r n n che u, tiin.KTT 323.3
Chhandamtu chu chhiahkhawnt te leh mi sualte z”nga a awm ṭhin av ngin Farisaiten an sawis l ṭh”n a, nimahsela chhiahkhawnt te leh mi sualte chu a ngaihsak n p chuang lova, an tna A rawngb wlnate a chawlhsan phah hek lo. An hnathawhin an chungah thl mna a thlent”r fo tih a hriatpui a, suala hn k l t thei thilten an hual v l reng tih pawh a hria. Sual kawng zawh t ra han p n chhuah a awl hl a, chuta ṭanga rang taka p n chhuk z l phei chu a awlsam zual a, depd na leh d n bawhchhiatna pawi lehzual lamah an l t th k thuai ṭh”n a ni. Ch m”te chu tum s ng z wk leh nunphung duhawm z wka hl n chhoh d n Kristan a zawng reng a, sum enkawltu depd th a sawi chhan pawh hi nun ṭha an neih theih n n a ni. Tehkhin th a A sawi ang chiah hi chhiahkhawnt te z”nga thil thleng tawh a ni r ng a. Krista n a sawi lai l l in anmahni ngeiin an tih a nihzia an hm a, ngaihthl k pawh an ngaithla ngun, an z”nga tam tak chuan depd taka an thiltihte pho lanna aṭang chuan thlarau lam thutak pawmna an nei hlawm a ni.KTT 323.4
Tehkhin th hi zirt”rte hn na sawi a ni a, anni hi thutak d widim dawng hmasa bert te an ni a, mi dangte hn na puang darhtu t r an ni bawk. Mahse Krist zirt”rna tam tak chu zirt”rten an hrethiam ngh l mai lo va, an theihnghilh zo titih fo z wk ṭh”n. Thlarau Thianghlim kaihhruaina z rah erawh chuan thutakte chu an thinlungah chiang takin an lo lang chhuak thar leh a, kohhrana ring thar lo l tte hn nah fiah takin an hrilhfiah ṭh”n.KTT 324.1
Chhandamtu chu zirt”rte hn nah chauh ni lo, Farisaite hn n pawha thu sawi a ni f wm a. A thusawite an dikzia an la hriat chhawm beiseina pawh a nei lo hauh lo. Mi tam takin thiam loh chang an nih an inhre chhuak a, thutak an hriat chu Thlarau Thianghlim kaihhruaina z wma an la pawm hun leh, mi eng emaw z t Krista ringt te an la nih hun pawh a la thleng d wn a ni.KTT 324.2
Farisaite chu Krist hming tihhliau tum r n a, chhiahkhawnt te leh mi sualte z”nga awm ṭh”n a ni, tit te kha an ni a. T nah chuan an h knate chu anmahni vuak lt nn A hmang v ta thung a. An thil hriat chian, chhiahkhawnt te z”nga thil thleng ṭh”n chu Farisaite hm ah a han pholang ta uar mai a, ch ng thil dik lote chu an sim theih n na ti a ni.KTT 324.3
Sum enkawltu depd kuta a pin sum a dahte kha, chanhaite hn na khawngaih thilp k at n a ni a; mahse am tn a lo hmang h u duai mai a nih kha. Israelte pawh chutiang bawka tit te an ni. Abrahama thlahte chu Pathianin a pual atn a rawn thlang a. Aigupta m”te b wih an nihna at A kut chak takin a chhanchhuak a, khawv l m”te hn na mals wmna thlentu an nih theih nn A thutak hl te a kawlt”r a, mi dangte hn na ng pu darhtu ni t rin nunna pai A thuruatte a kawlt”r a ni. Amaherawhchu, mahni inchawis n n n leh invulh len n n A sum enkawlt te chuan an hmang zo ta z wk a ni.KTT 324.4
Inti mi fel tak leh inngai pawimawh tak Farisaite chuan, Pathian ropuina t ra ruat, sum a hman hawht”r chu dik lo takin an tir”ral zo ta a ni.KTT 325.1
Tehkhin th a b wih hian hun lo la awm t r at n thil ruahman l wk a nei hauh lo. Mi dangte nihlawhna tra a kuta sum dah chu amtn a hmang z wk a, hun awm mk bk ngaihtuah a nei lo. Sum enkawltu a nihna tiht wpsak a nih hunah, a t a tih theih tr a awm d wn r ng r ng lo. Nimahsela, a p sumte chu a kutah a la awm rih a, nakin hn deuh lawka tlachhama a awm loh nn, a p sum hman dn tr a ngaihtuah ta a, ruahmanna thar a siam a ṭ l ta. Sumte chu a ip tihpuar n na hmang lova, mi dangte hn na sem a tum ta a. Chutia a tih chuan, a mawhphurhna hlihsak a nih hunah pawh tl k luhna t r ṭhiante a nei d wnin a hria a ni. Farisaite dinhmun pawh chutiang bawk chu a ni a, enkawltu an nihna chu tiht wpsak an ni thuai d wn a, hun lo la awm t ra an intunnun z l d n t r an lo duan l wk a ṭ l a, ch chu, mi dangte thatna tr an zawn chauhin, anmahni la nihlawhna t r an nei thei. He damchh ng ngeia Pathian thilp kte mi dangte hn na sem ṭh”n an nih chuan, chatuan at n an kh wl kh wm thei ang.KTT 325.2
—————
Hausaknate a lo pun chuan a chungah in thinlung nghat suh u, (S m 62:10). Thil awm lo chungah i mit i nghat d wn em ni? Sum chuan thl a insiam ngei ngei a, mupui V n lama thl wk ṭhn ang hian, (Thufingte 23:5). Mahni sum ring a, mahni hausakna nasa tak chhuangt te chuan, an nau pawh an tlan thei tawp lo vang a, Pathian hn nah tlanna an p ksak thei hek lo vang, (S m 49:6, 7).KTT 325.3
—————
Krista n tehkhin th a sawi zawh chuan heti hian a sawi zui a: ng f te aiin t n lai m”te hi khawv l thilah chuan an fing z wk a ni, tiin. Pathian f tea inchh lten A rawng an b wlnaa thahnem an ngaih d n aia nasa z wkin, khawv l thila fingte hian anmahni rawng an inb wlnaah ṭhahnem an ngai z wk a tihna a ni. Ch chu Krist huna thil awmd n a ni a, vawiinah pawh a la ni zui z l tho mai. A dikzia hre t rin Kristiana inchh l tam takte nunphung en mai rawh u. LALPAN an hn nah thiltih thiamna te, mi dang hneh theihna leh thiltihtheihnate a p a, an enkawl t rin sumte a pa, tlanna hna ropui taka A thawhpuite an nih theih nn ch ng thilte chu a p a ni. A thilp k zawng zawngte chu pachhiate leh hrehawm tuarte chh wk z ngkhai n n leh, khawv l m”te nihlawh n na hman t r an ni a. Rilṭ mte hrai t r te, saruakte silhf na vawm t r te, hmeithaite leh fahrahte enkawl t r te, hnehchhiahte leh manganna nei te rawngb wlsak t r kan ni.KTT 326.1
Khawv l ram tina hetiang taka lungngaih-manganna nasa tak a awm hi Pathian remruat d n r ng a ni lo. Mi ṭhenkhatin nunkhaw nawm an chen theih n n, an n” tin mamawh bk an neih rei rui laia, ei t r, b r t r tlachhamte leh mi thenkhatte tap th wm hriat tr a awm reng s”te hi Pathian ror l d n r ng a ni lo. Intunnun n na mamawh bk, a chuang a liamte chu thil ṭha tih n n leh mihringte tl kchham phuhr k n na hman t ra mihringte hn na Pathianin a p k a ni. LALPAN heti hian a ti: In neih apiang hralh ula, mi retheite hnnah pe rawh u. Thil ṭha ti tr te, thil tha tiha hausa t r te, phal taka mi dangte sem v te ch”ng rawh u. Ruai i ṭheh hun chuan pachhia te, piangsual te, kebai te, mitdel te s wm z wk ang che, tiin. Dik lo taka phuarte chu phelhsak ula, An phurrit zawng zawng hlihsak ula, Mi tihduhdah ch”n sim ula, An nghawngkawl hrui tihchahsak ula, Rilṭ mte chu in ch w sem v ula, v kvaite chu in inchh ngah hruai l t ula, Saruak in hmuhte chu sin t r pe v rawh u. Retheite pawh hrai tlai rawh u. Khawv l ram zawng zawngah kal ula, thil siam tinr ng hn nah Chanchin Ṭha hi hril rawh u. H ngte hi LALP thup kte a ni a, Kristiana inchh lte z”nga tam takte hian an z wm meuh em aw?KTT 326.2
Mi tam takin Pathian thilp kte anmahni t n chauha an hmang s” ṭh”n hi a va pawi tak m! Mahni t na in te, ram te neih belh z lte hi an va tam m! Nawmsip b wl n n te, hrawk ch kz wng apiang at n te, in ropui tak tak leh inchh ng bungruate leh silh leh f n lei n n tea, inr n miah lova an sum leh pai hmang pur pur ṭh”n an va tam m! Chutih laiin, an mihringpuite chu pachhiat luat av nga hrehawm tuar tlawk tlawk te, ram d n bawhchhia te, natna leh thihna hial tuarte an ni s” S ng tam tak chu, khawngaihna n na enna te, kam khat lek pawha an hn na lainatna thu sawi emaw, an t na thiltih emaw awm lovin an boral m k a ni.KTT 327.1
Pathian an rawk av nga thiam loh changte an awm bawk. Hmasial taka an rosumte hmangin ropuina LALPA an rawk a, an rosumte chu thlarau chhandam n n leh tuarna neite chh wk z ngkhai n na hman t ra LALPAN a p k a ni a, LALP ropui n n bawk a ni. Mahse anmahni t na an hmanral zawh z wk av nga LALP sum ei rutu an ni. An hn na LALP thu puan chhuahte chu hei hi a ni: Ror l t rin ka rawn hnaih d wn a che u Hmeithai leh fahrah leh inhlawhfa hlawh tikhawlova hnehchhiaht te chu Mihringin Pathian t chu a r ksak t r em ni? Mahse nangni chuan min r ksak ṭh”n. Nangni erawh chuan, Engahte hian nge kan r ksak che? in ti a. S wma pakhatah leh thilhlanahte hian. nchhia lawh in ni ta; nangni he hnam pum pui hian kei hi min r ksak s”ṭh”n a. Mi hausate u, ngai teh u khai! In rote a chhe ta a, in puante s lr lin a ei zo ta. In rangkachak leh in tangkate a tui k zo ta a; a tui k chu in thiam lohzia hriatt”rna a ni ang . Ni hnuhnungah chuan ro in kh wl kh wm a nih hi! Khawv lah hian nuamsa takin in awm a, in inkhawhral mai mai a. Ngai teh u, in lova buh ta inhlawhf te hlawh, tihdera in pk loh kha; a u va, a tt te mangang u th wm pawh mipuite LALP bengah a lo l t ta. KTT 327.2
Thilpek dawngtu zawng zawngte chu pe k”r leh vek t ra ph t an la ni d wn; ror lna ni hnuhnung berah chuan ro kh wl kh wmte chu a kh wl kh wmt te t n hlutna chhet pawh a awm d wn lo va, an t anga an hauh theih pakhat mah a awm d wn lo.KTT 328.1
Khawv l rote khwl kh wm n na an damchh ng n”te hmang ralt te chuan, chatuana an nihlawhpui t r chungch ngah, sum enkawltu depd , he leia a intun nun z l d n t r lo ngaihtuah l wktu ai kh n, an fing lo z wkin an ngaihtuahna an hmang thiam lo z wk tih an lant”r a ni. ng f te nia inchh l nazawng aiin he ṭhangthar awm m ka khawv l f te hi an fing z wk daih mai a nih ch ! Anni chungch ng hi a ni z wlnei Isaian inl rnaa ror lna ni ropui a hmuha a sawite kha: Ch mi n”-ah chuan miten an tangkaraw milemte leh an rangkachak milemte, biak t ra an siamsakte chu, buikelek hn nahte leh b k hn nahte chuan an paih ang a; lei hi nasa taka tingh”ng tra a thawh hunah, LALP hlauhawmna lak aṭang leh a mawina ropuina lak atang chuan, lungpui p kahte leh, kh m lungpui kh”-ah chuan an l t ang. KTT 328.2
Krista n heti hian a sawi bawk: Sum lemin in t n, thiante siam rawh u; sum a boral huna chatuana awmnaah chuan an awmt”r n n che u, tiin. Pathian leh Krista leh angelten mangang te, natuar te leh mi sualte t n rawng an b wl reng a, nangni pawh, ch hna thawk t r chuan Pathian hn nah inpe ula, chu hn at na A thilp k che u hmang chung z lin, v n m”te n n thawkho ṭh”n rawh u. Mi lainatna an neih ang chuan in thinlung a fan chhuak v ang a, an nungchang in ṭ wmpui bawk ang. Tichuan chatuan rama ch ngte chu in t n mihrang an ni lo vang a, he lei thilte an r”ral zawh hunah, v n kawngkh r vengt ten an la l wm l t d wn che u nia.KTT 328.3
Mi dangte nihlawhna t ra in thil hman emaw, p k emaw te chuan lukh wng an nei z l ṭh”n. Dik taka sum leh pai hmanna chuan thil ṭha ropui tak, Krist t na thlarau hnehna a thlent”r a. Nunna d n Krista n a zam zuitu chuan, he leia a inhlanna leh a rawngb wlna rahte chu Pathian tual z wlah chuan a la hmu ngei ngei d wn a, ch ng tlansate pawh chuan, chhandam an nih theih n na hmanrua lo n”te chu an hre reng v bawk ang. Rinawm taka thlarau chhandam hn thawkt te tn v nram chu a ngaihhlutawm mm d wn a nih chu.KTT 329.1
He tehkhin th in a zirt”r hi mi tin t n a ni a. Krist z ra khawngaihna dawngtu tin te chu, chu thilp k an hman d nah mawhphurtu an ni. T”sa lam thil emaw, khawv l thilte emaw at na damchh ng nun han hman ral ṭhak mai zawng a ui-awm lutuk deuh e! Chatuan daih thilte leh mitl wnga kan hmuh theih lohten kan kuta min kawlt”r apiangte hi mi dangte hn na pe chh wng z l t rin LALPAN min duh a ni.KTT 329.2
Kum tinin mihring maktaduai tam tak, chhandam an nih theih d n kawh hmuhna dawng ngai lo, chhandam lohva liam hlen ta an awm reng a s”n. D rk r tinah thlarau chhandam t ra hun remch ng kan nun kal z lah hian a inher chhuak reng a, ch ng hun remch ngte chu an lo thlengin an liam leh ṭh”n a ni. A hl wk thei ang bera hun tha lo thlengte chu hmang t rin Pathianin min duh ṭheuh. N”te, k r te, thl te an liam z l a; chuti z t chuan hna thawh hun kan neih hi an kiam z l a ni. A rei berah pawh kum tlmt bk hun kan nei lo, ch hun a lo ral chuan, kan chh n loh theih loh, I sum enkawl i hman d n han sawifiah teh, titu w kan la hre ngei ngei d wn.KTT 329.3
Ch”k taka ngaihtuah t rin Krista n mi ti a, rinawm takin tih takzetin i han inbih chiang teh ang u. B kna thl ngah Isua han dah la, ch mi awmzia chu, chatuan ro hl te, nunna te, thutak te, v nram te, thlarau tlante av nga Kristaa l wmna te tihna a ni; b kna thl ng dangah khawv lin a tawktarh leh h”pna zawng zawng te han dah teh r ng! B kna pakhatah i nun ch n t r leh mi dangte chhandama an awm theih n na hmanrua i nih theihna, mahse i nih tak s”loh av nga boral t r ni t te chu han dah la, a lehlamah chuan, i t n leh an t n Pathian nunnaa han teha a awm dn tr chu dah bawk la. Hun la ral thuai t r leh, awm reng t r chatuan n n han b k tawn teh reng le. Chutia i teh v l lai taka i hn na Krist zawhna, Miin khawv l hi a pumin nei sela, a nun ch n s” sela, a t n enge s wt ang? tih chu engtin nge i chh n ang le?KTT 329.4
He khawv l ai chuan v nram thlang z wk t rin Pathianin min duh a, v na ro kh wl kh wm d n kawng min hawnsak ngh ngh . Tum s ng ber nei t rin min fuih a, ro hlu ber kan thlanate him taka vawn d n pawh min kawh hmuh. Heti hian A ti: Mihring hi rangkachak thianghlim aia hlu z wkin ka siam ang a, mihring ngei hi Ofir rangkachak thianghlim aia hlu z wkin ka siam ang, tiin. Th”min rosumte an ei chhiat veka, tui kin an ei ral vek pawhin, Krista zuit te chu v n ro sum chhe thei lo an neih av ngin an l wm ang.KTT 330.1
Khawv l n na inṭhianna aia ṭha z wk chu Krista tlante n na inṭhianna a ni a; leia in ropui ber neitu nih aia duhawm z wk pawh LALPAN a buatsaih hmun neitu nih a ni. Chutiang bawkin, khawv l m”te aṭanga fakna th te aia ṭha z wk daih chu, Ka p voh b”kte u, lo kal ula, khawv l siam tirh at in t na ram buatsaih chu chang rawh u, tia Chhandamtun a b wih rinawmte hn na A sawi hi a ni.KTT 330.2
A sum khawh r”ral zot te hn nah Kristan chatuan daih ro hlu nei t rin hun ṭha a la pk belh ta cheu a. An hn nah, Pe rawh u, tichuan p kin in awm ang. In neih apiang hralh ula, mi retheite hn nah pe rawh u; v na r kru kal lohnaah, slrl ei chhiat lohah chuan tangka ip hlui thei lo, sum ral thei lo te insiam rawh u, tiin thur wn a pe. Tirhkoh Paulan Timothea hn na a lehkha thawnah heti hian a ziak bawk: He mi khawv la hausate hi chapo lo tr leh sum rinawm lovah hian an beiseina nghat lova, thil zawng zawng l wmna t ra tam taka min petu Pathian chungah chuan nghat z wk t rin zilh rawh; thil ṭha ti t rin, thil ṭha tih ngah t rin . Nunna, nunna tak tak chu an vawn theih n n hun lo thleng t r at n chuan lungph m tha tak an t na kh wl kh wm t rin fuih rawh, tiin.KTT 330.3
Chuti a nih chuan, in ro sumte chu v nah khawl kh wm hmasa ula, Krist hausakna chhuis n rual loh neitu in nihna chu chiang hmasa phawt rawh se. Sum lemin in t n, ṭhiante siam rawh u; sum a boral huna chatuana awmnaah chuan an awmt”r n n che u.KTT 331.1
*****