Ang Torre so Babel
Kining kapituluha gibase sa Genesis 9:25-27; 11:1-9 PM 140.1
Aron matawoan pag usab ang naguba nga yuta, nga sa dili pa dugay gibanlas sa lunop tungod sa nadaut nga moralidad, gitipigan sa Dios ang usa ka pamilya, ang panimalay ni Noe, ngadto kang kinsa Siya nagpahayag, “Ikaw nakita Ko nga matarung sa Akong atubangan niining kaliwatan.” Genesis 7:1. Apan diha sa tulo ka mga anak nga lalake ni Noe dali nga napalambo ang samang dagkong kalainan nga nakita diha sa kalibutan sa wala pa ang lunop. Diha kang Sem, Ham, ug Japhet, nga maoy nahimong mga magtutukod sa tawohanon nga kaliwat, gilandongan nga daan ang kinaiya sa ilang umalabut nga kaliwatan.PM 140.2
Si Noe, nga nagsulti pinaagi sa diosnon nga panuktok, nagtagna sa kasaysayan sa tulo ka dagkong mga kaliwat nga mogula gikan niining mga amahan sa katawohan. Ang pagsubay sa mga kaliwat ni Ham, pinaagi sa anak inay sa amahan, siya nagpahayag, “Pagatunglohon si Canaan; ulipon sa mga ulipon siya sa iyang mga igsoon.” Ang wala maandi nga sala ni Ham nagpahayag nga ang anaknon nga kataha dugay na nga nawala gikan sa iyang kalag; ug kini nagpadayag sa walay kataha sa Dios ug sa kabastos sa iyang kinaiya. Kining maong dautan nga mga hiyas nga gibuhat diha ni Canaan ug sa iyang kaliwatan, kinsang nagpadayon nga sala maoy hinungdan sa pagkanaug sa mga paghukom sa Dios.PM 140.3
Sa laing bahin, ang pagkataha nga gipakita ni Sem ug ni Japhet alang sa ilang amahan, ug sa ingon niini alang sa diosnon nga mga kahalaoran, nagsaad sa usa ka mahayag nga kaugmaon alang sa ilang mga kaliwatan. Mahitungod niining maong mga anak nga lalake kini gipahayag: “Dalayegon si Jehova, ang Dios ni Sem, ug si Canaan mahimong sulogoon niya. Pagapauswagon sa Dios si Japhet ug magapuyo siya sa mga balongbalong ni Sem, ug si Canaan mahimong iyang ulipon.” Genesis 9:26-27. Sa linya ni Sem mao ang mahimong pinili nga katawohan, sa pakigsaad sa Dios, mahitungod sa sinaad nga Manunubos. Si Jehova mao ang Dios ni Sem. Gikan kaniya magagikan si Abraham, ug ang mga katawohan sa Israel, nga pinaagi kang kinsa si Cristo mao ang moabut. “Malipayon ang katawohan kansang Dios mao si Jehova.” Salmo 144:15. Ug si Japhet “magapuyo sa mga balongbalong ni Sem.” Sa mga panalangin sa maayong balita ang mga kaliwat ni Japhet sa pinasahi magapahat.PM 140.4
Ang kaliwat ni Canaan nanaug ngadto sa labing ubos nga mga dagway sa paganismo. Bisan pa ug ang matagnaon nga tunglo nagpahamtang ug hukom kanila ngadto sa kaulipnan, gipugngan ang hukom sulod sa daghang mga kasiglohan. Giantos sa Dios ang ilang pagkawalay kataha sa Dios ug sa pagkadautan hangtud nga ningsaylo sila sa mga utlanan sa diosnon nga pagpailub. Unya gikohaan sila ug mga kabtangan, ug nahimong mga ulipon ngadto sa mga kaliwatan ni Sem ug ni Japhet.PM 141.1
Ang tagna ni Noe dili nga walay katarungan nga pagsaway tungod sa kasuko o pagpahayag ug pagdapig. Wala kini magpiho sa kinaiya ug sa dangatan sa iyang mga anak nga lalake. Apan kini nagpakita kong unsa ang mosangput sa rumbo sa kinabuhi nga ilang napili, ug sa kinaiya nga ilang naugmad. Kadto maoy usa ka pahayag sa tuyo sa Dios ngadto kanila ug sa ilang kaliwatan tungod sa ilang kaugalingon nga kinaiya ug batasan. Ingon nga usa ka lagda, ang mga anak magapanunod sa mga taras ug sa mga kahiligan sa ilang mga ginikanan, ug mosoon sa ilang panig ingnan; sa ingon niana ang mga sala sa mga ginikanan pagasundon sa mga anak gikan sa usa ka kaliwatan ngadto sa sunod nga kaliwatan. Sa ingon niini ang pagkabastos ug ang pagkawalay kataha ni Ham nahulad diha sa iyang kaliwat, ug nagdala ug tunglo ngadto kanila sulod sa daghang mga kaliwatan. “Ang usa ka makasasala nagalaglag ug daghanan nga maayo.” Ecclesiastes 0:18.PM 141.2
Sa laing bahin, daw unsa nga kadato ang gibalos sa pagkamatinahuron ni Sem alang sa iyang amahan; ug daw unsa ka bantugan nga linva sa mga balaan nga tawo ang ningtungha diha sa iyang kaliwat! “Si Jehova nahibalo sa mga adlaw sa mga hingpit,” “ug ang iyang kaliwat gipanalanginan.” Salmo 37:18, 26. “Busa hibaloi, nga si Jehova nga imong Dios, siya mao ang Dios, ang Dios nga matinumanon, nga nagabantay sa tugon ug sa mahigugmaong kalolot alang niadtong mga nahagugma Kaniya ug nagabantay sa Iyang mga sugo ngadto sa usa ka libo ka kaliwatan.” Deuteronomio 7:9.PM 141.3
Sulod sa usa ka panahon, ang mga kaliwat ni Noe nagpadayon sa pagpuyo taliwala sa mga bukid diin napahiluna ang arka. Samtang nagtubo ang ilang kadaghanon, ang apostasya sa wala madugay misangput sa panagkabahinbahin. Kadtong nagtinguha sa paghikali mot sa ilang Magbubuhat, ug wagtangon ang pugong sa Iyang kasugoan, nagbati sa walay hunong nga kahasol gikan sa pagtulun an ug sa panig ingnan sa mahadlokon sa Dios nga mga kaubanan; ug tapos sa usa ka panahon naghukom sila nga makigbulag gikan sa mga magsisimba sa Dios. Busa sila mipanaw ngadto sa kapatagan sa Shinar, diha sa mga tampi sa suba sa Euprates. Nadani sila sa katahum sa dapit ug sa katambok sa yuta; ug sa ibabaw niini nga kapatagan naghukom sila sa pagtukod sa ilang mga puloy anan.PM 141.4
Dinhi naghukom sila sa pagtukod ug usa ka siyudad, ug dinhi niini ang usa ka torre nga hilabihan ka habog ang gitas on, maghimo niini nga kahibulungan sa kalibutan. Kining maong mga kalihokan gilaraw sa pagpugong sa katawohan gikan sa pagkaubulaag diha sa mga kolonya. Gimandoan sa Dios ang mga tawo sa pagkatagkatag sa tibook yuta, aron sa pagpuno pag usab ug sa pagbuntog niini; apan kining mga magtutukod sa Babel matinguhaon sa pagpadayon nga mahiusa ang ilang komonidad diha sa usa ka lawas, ug sa pagtukod ug usa ka monarkiya nga sa ngadtongadto mosakop sa tibook yuta. Sa ingon niini ang ilang siyudad mahimong kaulohang siyudad sa usa ka unibersal nga ginharian; ang iyang himaya magadani sa pagdayeg ug sa pagpasidungog sa tibook kalibutan, ug magapaila sa mga magtutukod nga mga bantugan Ang maanindot nga torre, nga nag abut ngadto sa langit, giplano nga magbarug ingon nga usa ka monyumento sa gahum ug sa kaalam sa iyang magtutukod, nga magpalungtad sa ilang kadungganan ngadto sa Kinaulahiang mga kaliwatan.PM 142.1
Ang mga pumopuyo diha sa kapatagan sa Shinar wala motoo sa pakigsaad sa Dios nga dili na Niya palunopan ang yuta. Ang daghan kanila naglimod na sa pagkaadunay Dios, ug gipahinungod ang Lunop ngadto sa natural nga palakat sa mga hinungdan. Ang uban nagtoo sa usa ka Labaw nga Dios, apan ang ilang mga kasingkasing, nga sama sa kang Cain, mitindog sa pagsukol batok Kaniya. Ang usa ka tumong nila sa pagtukod sa torre mao ang pagsiguro sa ilang kaugalingong kahilwasan kong mahitabo ang lain pa nga Lunop. Ang pagpatubo sa estruktura ngadto sa hilabihan ka taas ang kahabugon nga taas pa kay sa naabut sa mga tubig sa Lunop, sila naghunahuna sa pagbutang sa ilang kaugalingon nga saylo sa tanang kalagmitan sa katalagman. Ug samtang sila makasaka ngadto sa rehiyon sa mga panganod, naglaum sila nga makapangita ug katin awan sa hinungdan sa Lunop. Ang tibook nga bulohaton gituyo sa pagtuboy pa gayud sa garbo sa iyang magtutukod, ug sa pagliso sa mga hunahuna sa umalabut nga mga kaliwatan halayo gikan sa Dios, ug dad on sila ngadto sa pagsimba ug diosdios.PM 142.2
Sa diha nga ang torre bahin pa ang natapos, ang usa ka bahin niini gigamit nga puy anan sa mga magtutukod; ang ubang mga lawak, nga maayo kaayo nga pagkasangkap ug gidayandayanan, maoy gibutangan sa ilang mga diosdios. Nangalipay ang katawohan diha sa ilang kalampusan, ug ilang gidayeg ang mga diosdios nga salapi ug bulawan, ug gipahamutang ang ilang kaugalingon batok sa Hari sa langit ug sa yuta. Sa kalit lamang ang buhat nga nagaabante nga mauswagon, nahunong. Gipadala ang mga manulonda sa pagpakyas sa tuyo sa mga magtutukod. Nakaabut na sa taas kaayo nga kahabugon ang torre, ug alang sa mga trabahante nga tua sa tumoy dili na mahimo ang pagpakigsulti ngadto sa ubos direkta; busa may mga tawo nga gibutang sa nagkalainlain nga kahabugon, aron sa pagdawat ug sa pagbalita ngadto sa ubos sunod kaniya sa mga sugo o mga pahimangno alang sa gikinahanglan nga mga materyales. Samtang ang mga pulong nagkaliboglibog, sa pagkaagi nga ang materyal nga wala kinahanglana maoy gitunol, ug ang mga sugo nga gihatud sa ubos kanunay nga balit ad niadtong gihatag gikan sa itaas. Maoy ningsunod ang kalibog ug kakuyaw Ang tanang buhat napahunong. Wala nay duggang pa nga panagkauyon ug pagtambayayong. Ang mga magtutukod wala makahimo sa paghusay sa kinatubuk an sa katingalahang pagkawala magkasinabtanay sa taliwala nila, ug diha sa ilang kapungot ug kabalo nagbinasulay sila ang usa ug usa. Ang ilang katipuntipunan ningsangko sa pag awayay ug sa pagpinatyanay. Ang mga kilat nga gikan sa langit, ingon nga kamatuoran sa disgusto sa Dios, nagbungkag sa ibabaw nga bahin sa torre, ug gilambus kini ngadto sa yuta. Ang katawohan nagbati nga adunay Dios nga nagmando diha sa kalangitan.PM 145.1
Hangtud niining higayona, ang tanang mga tawo nagsulti sa sama nga pinulongan: karon kadtong magkasinabtanay ang usa ngadto sa usa naghiusa diha sa usa ka pundok; ang uban ninghawa paingon sa usa ka dalan, ug ang uban paingon sa lain nga dalan. “Gipadaag sila ni Jehova sa halayo ngadto sa ibabaw sa nawong sa tibook nga yuta.” Genesis 11:8. Kini nga pagkatibulaag maoy paagi sa pagbutang ug tawo sa yuta; ug sa ingon niini ang katuyoan ni Jehova natuman pinaagi ra sa maong paagi nga gigamit sa mga tawo sa pagpugong sa iyang katumanan.PM 145.2
Apan pagkadako nga kapildihan niadtong nagbutang sa ilang kaugalingon batok sa Dios! Maoy Iyang katuyoan, nga, samtang ang mga tawo manggula sa pagtukod ug mga nasud diha sa nagkalainlain nga mga bahin sa yuta, nga ilang dad on kanila ang kahibalo sa Iyang kabubut on, aron ang kahayag sa kamatuoran makasidlak nga dili magpid okpid ok ngadto sa magasunod nga mga kaliwatan. Si Noe, ang matinumanon nga magwawali sa pagkamatarung, nagkinabuhi ug tulo ka gatus ug kalim an ka tuig human sa Lunop, si Sem sa lima ka gatus ka tuig, ug tungod niini ang ilang mga kaliwat may kahigayonan sa pagkasinati sa mga gikinahanglan sa Dios ug sa kasaysayan sa iyang pagdumala sa ilang mga amahan. Apan wala silay gusto mopatalinghug niadtong dili lamian nga mga kamatuoran; wala silay tinguha sa paghupot sa Dius sa ilang kaalam; ug sa kalibog sa mga sinultihan sila nasirhan pag ayo gikan sa pagpakigsultihanay uban kanila nga makahatag unta kanila sa kahayag.PM 146.1
Ang mga magtutukod sa Babel nagpatuyang sa espiritu sa pagbagul bol batok sa Dios. Imbis sa paghinumdum nga mapasalamaton sa Iyang kalooy ngadto kang Adan, ug sa Iyang maloloy on nga pakigsaad uban kang Noe, sila nagbagumbol mahitungod sa Iyang kabangis sa pagpalagput sa unang matiayon gikan sa Eden, ug sa paglaglag sa kalibutan pinaagi sa usa ka Lunop. Apan samtang sila nagbagulbol batok sa Dios ingon nga walay katarungan ug mapig ot, sila nagdawat sa lagda sa labing dagmalan sa mga malupigon. Naninguha si Satanas sa pagdala ug pagtamay sa mga halad inihaw nga naghulagway nga daan sa kamatayon ni Cnsto; ug samtang ang mga hunahuna sa mga tawo naitoman sa pagsimba sa mga diosdios, iyang giunhan sila sa pagpalsipikar niining maong mga halad ug gihalad ang ilang mga anak ibabaw sa mga halaran sa ilang mga diosdios. Samtang ang mga katawohan miliso gikan sa Dios, ang diosnon nga mga hiyas hustisya, kaputli, ug gugma giilisan sa pangdaugdaug, pamugos, ug pagkawa lay kalooy.PM 146.2
Ang mga tawo sa Babel nakadisidir sa pagtukod ug usa ka kagamhanan nga walay labot ang Dios. Hinuon, may pipila kanila nga nahadlok sa Ginoo, apan nalimbongan sa mga pasumangil sa mga dili diosnon, ug nadala ngadto sa ilang mga laraw. Alang niining mga matinumanon, gilangan sa Ginoo ang Iyang mga paghukom, ug gihatagan ang katawohan sa pagpadayag sa ilang tinuod nga kinaiya. Samtang kini gipalambo, ang mga anak sa Dios naninguha sa pagpaliso kanila gikan sa ilang tuyo; apan ang katawohan hingpit nga nahiusa diha sa ilang mapangahason sa Langit nga kalihokan. Kong wala pa sila masanta, ila unta mapaluya ang kalibutan nga diha pa sa iyang sayo nga pagkabata. Ang ilang panagkaabin gisukad diha sa pagsukol; usa ka ginharian nga gitukod alang sa pagtuboy sa kaugalingon, apan diin ang D.os dili mao ang magmando o walay dungog. Kong natugotan pa kining mao nga panag abin, ang usa ka kusganon nga gahum mao unta ang magasuwabe aron sa pagwagtang sa pagkamatarung ug mouban niini ang kalinaw, kalipay, ug kasigurohan gikan sa yuta. Alang sa diosnon nga mga kabalaoran, nga mga “balaan, matarung, ug maayo” (Roma 7:12), ang mga tawo naningkamot sa pagpuli ug mga kasugoan nga mohaum sa katuyoan sa ilang kaugalingon dalo ug dagmalon nga mga kasingkasing.PM 146.3
Kadtong nahadlok kang Jehova nagsinggit ngadto Kaniya aron sa pagtabang. “Ug nanaug si Jehova sa pagtan aw sa lungsod, ug sa torre nga gitukod sa mga anak sa mga tawo.” Tungod sa kalooy ngadto sa kalibutan, Iyang gipildi ang katuyoan sa mga magtutukod sa torre, ug gibuntog ang handumanan sa ilang pagpangahas. Diha sa kalooy Iyang gilibog ang ilang sinultihan, nga sa ingon gibutangan ug ali ang ilang mga katuyoan sa pagsukol. Ang Dios dugay nga magaantos sa pagkamasupakon sa katawohan, nga maghatag kanila ug igo nga kahigayonan sa paghinulsol; apan Iyang gitiman an ang tanan nilang mga ginamiton sa pagsukol sa pagbulot an sa Iyang matarung ug balaan nga kasugoan. Gikan sa matag-panahon ang dili makita nga kamot nga nagakupot sa cetro sa kagamhanan ginatuy od aron sa pagpugong sa pagkadautan. Ang dili masayop nga katinoan ginahatag nga ang Magbubuhat sa kalibutan, ang Usa nga walay kinutoban diha sa kaalam ug sa gugma sa kamatuoran, mao ang labing labaw nga magmamando sa langit ug sa yuta, ug nga walay makaharang sa Iyang gahum.PM 147.1
Ang mga laraw sa mga magtutukod sa Babel natapos diha sa kaulaw ug sa kapildihan. Ang monyumento sa ilang garbo nahimong handumanan sa ilang kabuangan. Apan bisan pa niini, ang mga tawo nagpadayon gihapon sa pagbugtaw sa sama nga tumong nagasalig sa kaugalingon, ug nagsalikway sa kasugoan sa Dios. Mao kini ang prinsipyo nga naninguha si Satanas sa pagtuman didto sa langit; ang mao gihapon nga prinsipyo nga nagmando kang Cain diha sa paghatag sa iyang halad.PM 147.2
Adunay mga magtutukod ug torre sa atong panahon. Ang mga walay pagtoo nagtukod sa ilang mga pangagpas gikan sa gipatuo nga mga nasunod sa siyensya, ug nagsalikway sa Pulong sa Dios. Ilang gidahum ang pagpahamtang ug hukom sa moral nga kagamhanan sa Dios; ilang gitamay ang Iyang kasugoan, ug nagpasiatab sa pagkaigo sa tawohanon nga pangatarungan. Unya, “tungod kay ang hukom batok sa buhat nga dautan wala man tumana sa dihadiha, busa ang kasingkasing sa mga anak nga lalake sa mga tawo nangahas aron sa pagbuhat ug dautan.” Ecclesiastes 8:11.PM 148.1
Diha sa kalibutan nga ginaila nga Cristohanon, daghan ang nagliso gikan sa tin aw nga mga pagtulun an sa Biblia, ug magtukod ug usa ka tinohoan gikan sa tawohanon nga mga pangagpas ug makapahimuot nga mga kasugiran; ug sila magtudlo ngadto sa ilang torre ingon nga usa ka agianan sa pagsaka ngadto sa ilang torre ingon nga usa ka agianan sa pagsaka ngadto sa langit. Ang mga tawo magsalig uban sa pagdayeg diha sa ngabil sa harus manulti samtang kini gatudlo nga ang mga malapason dili mamatay, nga ang kaluwasan mahimong mabatnan nga dili masinugtanon sa kasugoan sa Dios. Kong ang nag angkon nga sumosunod ni Cristo magdawat sa sumbanan sa Dios, kini magdala kanila ngadto sa paghiusa; apan samtang ang tawohanon nga kaalam pagatuboyon ibabaw sa Iyang balaan nga Pulong, mahitabo ang pagkabahin ug ang paglalislalis. Ang kalibog karon sa nagkasumpaki nga mga tinuhoan ug mga sekta haum nga marepresentahan sa termino nga “Babilonia” nga giaplikar sa tagna ngadto sa mga iglesya sa katapusang mga adlaw nga mahigugmaon sa kalibutan.PM 148.2
Daghan ang nagtinguha sa paghimo ug usa ka langit alang sa ilang kaugalingon pinaagi sa pagbaton ug mga bahandi ug gahum. “Nanglitok sila ug pagdaugdaug; nanagsulti sila nga mapahitas on” (Salmo 73:8), nga nanagyatak sa mga katungod nga tawohanon, ug nagsalikway sa diosnon nga pagbulot an. Ang mapahitas on mahimo nga sulod sa usa ka panahon anaa sa dakong gahum, ug makakita sa kalampusan diha sa tanan nga ilang ginahimo; apan diha sa katapusan sila makakaplag lamang ug pagkabalo ug pagkaalaut.PM 148.3
Haduol na ang takna sa pagpangusisa sa Dios. Ang Labing Hataas manaug sa pagtan aw sa ginatukod sa mga anak sa mga katawohan. Ang iyang labaw uyamot nga gahum igapadayag; ang mga buhat sa tawohanon nga garbo igapaubos. “Gikan sa langit nagsud on si Jehova; nakita Niya ang tanang mga anak sa mga tawo; gikan sa dapit sa Iyang puloy anan nagasud ong Siya sa ibabaw sa tanang mga pumoluyo sa yuta.” Salmo 33:13, 14. “Gipakawalay bili ni Jehova ang tambag sa mga nasud: gihimo Niya ang pagpakyas sa mga hunahuna sa mga katawohan. Ang tambag ni Jehova nagapadayon sa walay katapusan, ang mga hunahuna sa Iyang kasingkasing ngadto sa tanang mga kaliwatan.” Salmo 33:10, 11.PM 149.1