Chapter 51—Mulumbe Wa Mungele Wabili

Zikombelo zyakakaka kutambula mulumbe wa mungele wa kutaanguna zyakakaka kusalala kwakazwa ku julu. Ooyo mulumbe wakatumwa mu luse, wakali kuyandika kuti ubatondezye ziimo zyabo mbozyakabede, ziimo zyabo zya kupona buumi bwa mu nyika, alimwi akupona buumi bubyaabi, bakali kuyandika kuti babe a ciindi ca kulibambila kucinga Mwami wabo.KKP 384.2

Inkamu ya Klistu yakali kuyandika kuti yandaane kuzwa ku buumi bubyaabi bwa nyika. Ooyu mulumbe wa mungele wa kutaanguna wakali mulumbe wakali kulaya nkamu kuti izwe mu ciimo cibyaabi ca nyika. Pesi bantu banji banji, abaabo bakali kulyaamba kuti bakali Baklistu, mizeezo yabo ya kuyandisisya buumi bwa mu nyika yakali mipati kwiinda mizeezo njo bakajisi mu kuyanda zintu zya ku julu. Bakasala kuti bateelele jwi lyakali kwaamba busongo bwa mu nyika, bakaukaka mulumbe wa kasimpe wakali kusandula myoyo.KKP 384.3

Leza kusalala ulakupa kuti kukomaninwe alimwi akuti kuteelelwe, Leza kusalala takupi kuti kusampaulwe alimwi akuti kukakwe. Kusalala nkwatuma uba musinze kuli baabo batakuyandi. Moza wa Leza nuuleka kusinikizya kasimpe mu myoyo ya bantu, nakuba kuti muntu wateelela kasimpe, pesi Moza kauli walo waleka kale kusinikizya, kuteelela kwakwe kuli biyo, alimwi ku ciindi Moza ncounga waleka kusinikizya bantu kuti bateelele mulumbe, eelyo kukambauka koonse kunga kwacitwa munsi Moza kulekede kale kusinikizya bantu kuti bateelele mulumbe, koonse ooko kuli biyo.KKP 384.4

Zikombelo nozyakakaka mulumbe wa Leza wa mungele wa kutaanguna, awalo Mwami wakabakaka aabo bantu bakali mu zikombelo eezi zyakakaka mulumbe. Mungele wa kutaanguna lino wakacililwa a mungele wabili, ooyu mungele wabili wakaamba kuti; “Bbabuloni wawa, wawa, ooyo munzi mupati, nkaambo wacita misyobo yoonse kuti inywe wayini lya bukali bwa bumambe bwakwe.” Cizubuluzyo 14: 8. Ooyu mulumbe wakateelelwa a bantu bakali kulangila kuboola kwa Mwami, bakauteelela kuti wakali kwaamba zikombelo zyakali kucita milimo mibyaabi, nkaambo kakukaka mulumbe wa mungele wa kutaanguna. Makani akali kwaamba kuti, “Bbabuloni wawa,” akakananwa mu ciindi ca mainza mu mwaka wa 1844, nkaambo ka makani aaya akakananwa, mu zikombelo kwakazwa bantu bali 50,000.KKP 385.1

Aabo bakali kukambauka mulumbe wa mungele wa kutaanguna teebakali kuyeeya kuti antela inga kulaba kwandaana mu zikombelo, alimwi teebakali kuyeeya kuti antela inga kulaba makamu aandeene mu kukondwa. “Mu kusebenza kwangu koonse,” mbwakaamba oobo Wilyamu Mila (William Miller), “kunyina nindakajisi muzeezo wakwiimika lukondo lwandeene kunze kwa loolo lwakaimikwa kale, kunyina nindakali kuyeeya kuti kuleelede kuti kube lukondo lumwi lwakali kuyandika kuti lugwasye loolo lwa kayimikwa ku ciindi ca kutaanguna, kunyina nindakali kuyeeya kuti ncite cimwi cintu cakali kunga cilakomanisya muntu omwe, pesi ndakali kuyanda biyo kucita ceeco cakali kunga cilakomanisya bantu boonse. Ndakali kuyeeya kuti Baklistu boonse bakali kunga balakomana mu makani a kuboola kwa Klistu, alimwi ndakali kuyeeya kuti aabo batakali kukonzya kubona mbuli mbwiindatakali kukonzya, teebakali kukonzya kuyanda baabo bakali kukonzya kukambauka mulumbe ooyu, kunyina nindakali kuyeeya kuti kuya kuba miswaangano yandeene. Cintu cipati ncindakali kuyanda, kwakali kucita mulimo wa kusandula bantu kuti baunke kuli Leza, ndakali kuyandisisya kapati kuzyiba nyika akaambo ka lubeta lwakali kumpela, alimwi ndakali kuyandisisya kapati kucita baabo mbotwakali kukala limwi kuti balibambile mu myoyo, nkaambo ooko kulibambila nkobakali kunga balacita mu myoyo kwakali kunga kulabacita kuti balibambile kucinga Leza wabo mu kuumuna. Aabo bakasanduka akaambo ka kusebenza kwangu bakaswaangana mu zikombelo zinjaanji zyaandeene zyakali mu mazuba aayo. Bamwi bantu banji banji nobakali kuboola kuli ndime, kuti babuzye akaambo ka milimo yabo, lyoonse ndakali kubaambila kuti bakaleelede kuti bau-nke ooko nkobakali kunga balaliteelela mbuli kuti bali ku munzi; kunyina umwi ngondakali kucitila kubotu kwiinda bamwi, nakuba kuti kunyina ngondakali kunga ndamwaambila kuti aunke ku lokondo lumwi.”KKP 385.2

Kwa ciindi cili mbocibede, zikombelo zinjaanji zyakali kuyanda mulimo wakali kucita Wilyamu Mila, pesi mbuli mbo bakayeeya kuti ooyu mulumbe wakali kukambauka bantu ba Nsabata baleelede kuti baulwane, bakayeeya kuti, muzeezo oonse wa mulumbe wa bantu ba Nsabata baleelede kuti baujaye. Lino aabo bakali kutambula mulumbe wa bantu ba Nsabata bakali kusunkwa kapati, alimwi bakali kupenzyegwa. Bakali kuziyanda zikombelo zyabo, teebakali kuyanda kuzwa ku zikombelo zyabo; pesi mbuli mbo bakali kusekwa alimwi akupenzyegwa, bakakaka, nakuba kuti teebakayanda kuti lusyomo ndobakali kukondwa balukanane, teebakayanda kuti bakambauke akuboola kwa Mwami, ku masimpilo bamwi banji banji mulimo ngo bakatambwide bakausowa.KKP 386.1

Bantu bakali mu mazuba aayo, bakali kuteelela mulumbe wa mungele wa kutaanguna, nobakabona kuti zikombelo zyakaka kutambula Ijwi lya Leza, abalo bakaleka kuzilanga zikombelo eezyo kuti zyakali kucita nkamu ya Klistu, “musemu alimwi matalikilo a kasimpe,” lino mbuli mulumbe uwamba kuti; “Bbabuloni wawa,” mbowakatalikwa kukambaukwa, bakaliteelela kuti bakaba mu ciimo ca kusalala, nakuba kuti bakaliteelela kuti bakaba mu ciimo caku- setekanyizyigwa, nkaambo kakuti bakazwa mu lukondo ndobakali kukondwa ku ciindi ca kutaanguna.KKP 386.2

Kuzwa ku ciindi lyakakakwa mulumbe wa mungele wa kutaanguna, kwakaba kusanduka kuusisya kwakasika mu zikombelo. Kasimpe, nokakakwa, kulubizya kulatambulwa alimwi kulakomaninwa. Lu-yando lwa kuyanda Leza alimwi a kusyomeka mu Jwi lyakwe, zyoonse zyakamana. Zikombelo zyakaunyemya Moza wa Mwami, eelyo Moza wakazwisyigwa mu zikombelo.KKP 387.1