လံာ်စီဆှံလၢအအိၣ်ဒီ:တၢ်စိတၢ်ကမီၤ
စ:ထီၣ်လၢ ၁၈၂၁ ဒီ:တုၤဃီၤဆူ ၁၈၄၉ နံၣ်န့ၣ် ‘ဝူ:’ လဲၤတြံ:ဒီ: မၤတၢ်သ:ခုကစီၣ်ဆူအဲၤကူပတူ:အဲၣ်ဘံ:စံနံယါ, ပၤလၤစတဲၣ်, ဆံရံယါ, ပါၡါ, ဘိၣ်ခါရါ, အ့ဒံယါဒီ: ကီၢ်အမဲရကၤန့ၣ်လီၤ. {GC 360.2}GCsk 347.1
ဒီ:ကထၢၣ် ‘ဝူ:’ လဲၤဝဲဆူပှၤအမံၤဖိအကျါ ဒီ:စံ:ကတိၤကစၢ်ခရံာ် အဂ့ၢ် ဘၣ်ထံၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဒီ: တၢ်ကီတၢ်ခဲ, တၢ်န:တၢ်ဖှီၣ်ဒိၣ်မ:လီၤ. အဝဲဘၣ်အိၣ်ဝံၤလီၤဒိ, ဘၣ်တၢ်ဆါလီၤအီၤဒ်ကုၢ်အသိ:, ဒီ:တၢ်ဟ့ၣ်လီၤ အီၤလၢပှၤကမၤသံကွံာ်အီၤသၢဘျီညါလီၤ. ဘၣ်တူၢ်ဒု:အသ:ဒီ:တမျာ်, တဘျီဘျီလီၤဒိထံတုၤဒၣ်လဲာ်ကသံလဲာ်လဲာ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်တီၢ်အီၤဆါဆါ ဘျါဘျါ ဒီ:ဘၣ်ဟ:ဝဲလၢထံကီၢ်လိၣ်ခုၣ်အကျါ တဒိ:ဘၣ်ခီၣ်ဖံ:ဘၣ်, လၢမံ:လ:တဖၣ်အမံ:လ:အါအါဂီၢ်ဂီၢ်လီၤ. {GC 361.1}GCsk 347.2
ဖဲအဝဲဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်အီၤလၢ ဖဲအလဲၤတၢ်လၢပှၤအမံၤ တဖၣ်အကျါ တၢ်စုကဝဲၤမ့ၢ်တပာ်ဘၣ်န့ၣ် တၢ်ဘၣ်ယိာ်လီၤပျံၤလီၤဖု: အိၣ်ဝဲဒီ: အဝဲစံ:ဝဲဒၣ် “ယတၢ်စုကဝဲၤပာ်ဃုာ်ဒီ:ယၤ မ့ၢ်ဝဲတၢ်ထုကဖၣ်, ဒီ:တၢ်သ:စၢၤဆၢဒီ:ယွၤ, တၢ်နာ်လၢယွၤကမၤစၢၤယၤ, ဒီ:တၢ်စုကဝဲၤ အိၣ်ဃုာ်ဒီ:ယၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲအဲၣ်ယွၤဒီ:အဲၣ်ပှၤလၢပဃၢၤစ့ၢ်ကီ:လီၤ. လံာ်စီဆှံ ပာ်ဃုာ်ဒီ:ယၤလီၤ. ယနာ်လၢလံာ်စီဆှံကမၤစၢၤယၤလီၤ” စံ:ဝဲဒၣ်ဒ်သိ: န့ၣ်လီၤ. {GC 361.2}GCsk 347.3
‘ဝူ:’ ကျဲ:စၢ:ဒီ:စိာ်တၢ်သ:ခုကစီၣ်သကုၤဟီၣ်ခိၣ် လၢတၢ်လီၢ် အါတီၤလီၤ. ဆူပှၤယူဒၤဖိ, တူာ်ရကံၢ်ဖိ, ပါစံၣ်ဖိ, ဟ့ၢ်ဒူၢ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ် အကျါန့ၣ် အဝဲလဲၤဝဲဒၣ်ဒီ:စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ ပှၤကလုာ်အါမံၤအါမ ၠိ အကျိာ် ဘၣ်ဃ:မ့ၤၡံယၤအတၢ်ဟဲအဂ့ၢ်လီၤ. {GC 361.3}GCsk 348.1
လဲၤထံၣ်ဝဲလၢ ပှၤဘိၣ်ခါရါဖိလၢအအိၣ်လီၤဆီဒီ:ပှၤကညီတဖၣ်, ပှၤတဖုအံၤ နာ်ဝဲဒီ:မုၢ်လၢ်ကစၢ်ခရံာ်အတၢ်ဟဲလီၤန့ၣ်လီၤ. လဲၤထံၣ် စ့ၢ်ကီ:ဝဲဒၣ်လံာ်တဘ့ၣ်လၢအကွဲ:တၢ်ဘၣ်ဃ:ကစၢ်ခရံာ်ကဟဲဝဲဒီ: ကသူၣ်ထီၣ်အဘီအမုၢ်လီၤဘီလီၤမုၢ်လၢပှၤအၣ်ရ:ဖိတဖၣ် ဖဲကီၢ်ယံၣ်မ့ၣ် အပူၤလီၤ. လံာ်တဘ့ၣ်အံၤ ဘၣ်တၢ်ကိ:အီၤအမံၤလၢ ‘ဆံရၣ်’ လီၤ. ‘ဝူ:’ စံ:ဝဲဒၣ်ပှၤ ‘အၣ်ရ:’ ဖိတဖၣ် နာ်ဝဲလၢတၢ်ကမၤအသ:ဖဲ ၁၈၀၀ အနံၣ်န့ၣ် ဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်တမံၤလီၤ. အံၣ်စရ့လ:ဖိဒီ:စီၤဒၣ်ဒီ:နီၢ်ရံခ:အစၢၤအသွံၣ်တဖၣ် အတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်အိၣ်ဝဲလၢ ကစၢ်ခရံာ်ကဟဲက့ၤလီၤဒိ:တၢ်အၢၣ်ဒီ: အဝဲသ့ၣ် မုၢ်လၢ်ဝဲလၢကစၢ်ခရံာ်န့ၣ် ကဟဲက့ၤလၢအဆိအချ့လီၤ. {GC 361.4}GCsk 348.2