9—Ang Swiss nga Repormador

Sa pagpili sa mga ginamiton sa pagreporma sa iglesya, ang mao ra nga balaan nga piano makita sama nianang pagtukod og iglesya. Ang langitnong Magtutudlo gilabyan sa dagkong mga tawo sa yuta, sa mga titulado ug mga bahandianon, nga naanad sa pagdawat sa mga pagdayeg ug pagtahod sa mga pangulo sa katawhan. Mapagarbohon kaayo sila ug nagsalig sa kaugalingon sa ilang gipanghambog nga pagkahataas nga sa pagkaagi wala na silay kalooy sa ilang isigkatawo, ug nga makauban sa buluhaton sa ubus nga Tawo sa Nasaret. Ngadto sa mga walay alamag, sa naghago nga mga mangingisda sa Galilea gihatag ang tawag, “Sumunod kamo kanako, ug himoon ko kamong mga mangingisda sa tawo.” Mateo 4:19. Kini nga mga tinun-an mapainubsanon ug matudloan. Kon mas wala sila matudloi sa bakak nga mga pagtolon-an sa ilang kapanahunan, mas dali silang matudloan ug mabansay ni Cristo alang sa Iyang buluhaton. Mao usab ang nahitabo sa panahon sa Repormasyon. Ang nag-una nga mga Repormador maoy mga tawo nga nagagikan lamang sa ubus nga kinabuhi—mga tawo nga gawasnon sa bisan kanus-a sa ilang panahon gikan sa garbo sa pangatungdanan, ug gikan sa kahayloan sa pagpalabilabi ug sa makauulaw nga pamaagi sa kaparian. Plano sa Dios ang paggamit sa ubus nga mga ginamiton aron sa pagbuhat nga adunay dagkong mga sangputanan. Unya ang himaya dili ikahatag ngadto sa mga tawo, kundili ngadto Kaniya nga maoy nagabuhat pinaagi kanila sa pagbuut ug pagbuhat sumala sa Iyang kaugalingon nga kahimut-an.ADP 101.3

Pila ka semana human sa pagkahimugso ni Luther sa payag sa magmimina didto sa Saxony, si Ulric Zwingli natawo sa payag sa magbalantay sa kahayupan taliwala sa mga Alps. Ang palibot sa pagkabata ni Zwingli, ug ang iyang unang pagkabansay, mao ang nakaandam kaniya alang sa iyang umalabot nga buluhaton. Gimatoto taliwala sa mga talan-awon sa kinaiyanhon nga katahum, ug mahinuklugon nga pagkadungganon, ang iyang hunahuna sayo pa nga namatoto sa pag-ila sa labing dako nga gahum, ug sa pagkahalangdon sa Dios. Ang kasaysayan sa maisugon nga mga buhat nga nahimo didto sa iyang lumad nga kabukiran, nakapasiga sa iyang batan-ong mga handum. Ug sa kiliran sa iyang rilihiyoso nga apohang babaye naminaw siya sa pipila ka bililhon nga mga sugilanon sa Biblia nga iyang nahagdaw gikan sa mga sugilanon sa karaan ug mga tradisyon sa simbahan. Uban sa dakung kasibot iyang nadunggan ang bantugan nga mga buhat sa mga patriyarka ug mga propeta, sa mga magbalantay sa mga karnero nga gatan-aw sa ilang mga panon didto sa mga bakilid sa Palestina diin ang mga manulunda nakigsulti kanila, bahin sa Masuso nga Bata sa Betlehem ug ang Tawo sa Kalbaryo.ADP 102.1

Sama kang John Luther, ang amahan ni Zwingli naghandum og usa ka edukasyon alang sa iyang anak nga lalaki, ug ang bata sayo pa nga gipadala gikan sa iyang natawhan nga walog. Kusog ang pag-uswag sa iyang hunahuna, ug wala magdugay nahimong pangutana kon diin sila makakita og takus nga mga magtutudlo nga magtudlo kaniya. Sa nag-edad pa siya og trese gipadala siya ngadto sa Bern, nga kanhi nagbaton sa labing inila nga tulunghaan sa Switzerland. Apan dinhi, mitumaw ang usa ka piligro nga naghulga sa pagdaot sa panaad sa iyang kinabuhi. Gipaningkamutan sa mga pari sa pagpasibot kaniya sa pagsulud sa usa ka monasteryo. Ang mga Dominican ug Franciscan nga mga monghe nag-indigay sa pagkabantugan. Ila kini gihimo pinaagi sa pagpagara sa mga adorno sa ilang mga simbahan, ang kamabulukon sa ilang mga seremonyas, ug ang pagpasibot sa bantugan nga relikyas ug milagroso nga mga larawan.ADP 102.2

Ang mga Domican sa Bern nakahanduraw nga kon ilang madaog kini nga maalam nga batan-ong estudyante, ilang maangkon ang ganansya ug dungog. Ang iyang lahi nga pagkabatan-on, ang iyang natural nga katakus sa pagpanulti ug sa pagsulat, ug ang iyang kalantip sa musika ug sa balak, molabaw pa ka gamhanan kay sa ilang pasigarbo ug pasundayag, sa pagdani sa katawhan ngadto sa ilang mga buluhaton ug sa pagpadako sa paninapi sa ilang kapunungan. Pinaagi sa limbong ug pagulog-ulog ilang gipasibot si Zwingli sa pagsulud sa kombento. Si Luther sa iyang pagkatinun-an naglubong sa iyang kaugalingon sa selda sa kombento, ug mawagtang lang unta siya ngadto sa kalibutan kon wala pa siya mapagawas sa Dios. Wala tuguti si Zwingle sa pagsinati sa sama nga katalagman. Ubus sa pagmando sa Dios nakadawat ang amahan ni Zwingli sa pahibalo sa mga paagi sa kaparian. Wala siyay tuyo sa pagtugot sa iyang anak sa pagsunud sa walay buhat ug walay pulus nga kinabuhi sa mga monghe. Iyang nakita ang mapuslanon nga kaugmaon sa iyang anak, ug nagsugo sa pagpauli kaniya sa walay langan.ADP 102.3

Gituman ang mando, apan ang batan-on dili matagbaw sa pagpuyo sa iyang yutang natawhan sa walog, ug wala madugay nagpadayon sa iyang mga pagtoon, ug miabut ang panahon, mibalhin siya ngadto sa Basel. Dinhi nadunggan ni Zwingli sa unang higayon ang grasya sa Dios nga libre. Si Wittembach, usa ka magtutudlo sa karaan nga mga pinulongan, samtang nagtoon og Griego ug Hebreo, nahatud ngadto sa Balaang Kasulatan, ug dayon ang mga silaw sa balaan nga kahayag gipadan-ag ngadto sa mga hunahuna sa iyang mga tinun-an. Iyang gipamatuud nga adunay usa ka kamatuuran nga labaw pa ka karaan, ug walay kinutuban sa labi pa kadako nga bili niini, kay sa gitudlo sa mga magtutudlo sa tulunghaan ug sa mga pilosopo. Kining karaan nga kamatuuran mao nga ang kamatayon ni Cristo mao lamang ang lukat sa makasasala. Alang kang Zwingli kini nga mga pulong maoy unang silaw sa kahayag nga naghatud ngadto sa pagbanagbanag sa kabuntagon.ADP 102.4

Wala madugay gitawag si Zwingli gikan sa Basel, aron mosulud sa buluhaton sa iyang kinabuhi. Ang iyang una nga tahas mao ang parokya sa Alpine, dili layo sa iyang dapit nga natawhan. Sa naordinahan na siya sa pagkapari, “iyang gitugyan ang iyang tibuuk kalag sa pagsusi sa balaan nga kamatuuran; nga iyang naamgohan pagayo,” matod pa sa iyang isigkarepormador, “kon daw unsa kadako nga kinahanglan iyang mahibaloan alang sa mga panon nga gitugyan kaniya ni Cristo.”—Wylie, b. 8, ch.5. Sa nagkadako na ang iyang pagsusi sa Kasulatan, naganam ka tin-aw ang iyang pagtandi niini ug sa mga tinumotumo nga pagtolon-an sa Roma. Iyang gidawat ang Biblia ingon nga mao ang pulong sa Dios, nga mao lamang ang bugtong sangkap nga dili masayup nga sulundan. Iyang nasabtan nga kinahanglan kini mao lamang ang iyang kaugalingon nga maghuhubad. Wala siya mangahas sa pagsaysay sa Kasulatan aron masuportahan ang iyang daan nang gitoohan o doktrina, apan iyang gitinguha ang pagtoon kon unsa ang tumong ug dayag nga pagtolon-an. Iyang gipaningkamutan ang pagbaton sa tanang tabang aron sa pagbaton sa hingpit ug tukma nga pagsabut sa ilang kahulugan, ug iyang gihangyo ang panabang sa Balaang Espiritu, nga mao ang makapadayag ngadto sa tanan nga matinud-anon nga nagtoon uban sa pagampo.ADP 103.1

“Ang Kasulatan,” matod ni Zwingli, “nagagikan sa Dios, dili gikan sa tawo. Bisan pa niini nga ang Dios maoy magpahayag maghatag kanimo sa pagsabut nga ang pagpanulti nagagikan sa Dios. Ang pulong sa Dios...dili mapakyas; mahayag kini, magtudlo kini sa iyang kaugalingon, magpadayag sa iyang kaugalingon, magpadan-ag kini sa kalag sa tibuuk nga kaluwasan ug grasya, maglipay kini diha sa Dios, magpaubus niini, aron nga kini mawala ug bisan magbawi kini sa iyang kaugalingon, ug mogakos sa Dios.” Ang kamatuuran niini nga mga pulong napamatud-an ni Zwingli. Nagsulti sa iyang kasinatian niini nga panahon, nagsulat siya sa ulahi: “Kon akong itugyan sa bug-os ang akong kaugalingon ngadto sa Balaan nga Kasulatan, ang pilosopiya ug teyolohiya (sa tulunghaan) kanunay magsugyot og mga kagubot kanako. Sa katapusan nahiabut ako niini, nga akong gihunahuna, “Ikaw kinahanglan magabiya sa tanan nga kabakakan, ug magtoon sa kahulugan sa Dios gikan sa Iyang yano nga Pulong.” Dayon nagsugod ako pagpangayo sa Dios sa Iyang kahayag, ug ang mga Kasulatan nahimo nga masayon alang kanako.”— Ibid., b. 8, ch. 6.ADP 103.2

Ang doktrina nga giwali ni Zwingli wala dawata gikan kang Luther. Doktrina kadto ni Cristo. “Kon si Luther nagawali kang Cristo,” matod sa Swiss nga Repormador, “nagbuhat siya sa akong ginabuhat. Nakahimo siya sa paggiya og labaw ka daghan nga mga kalag ngadto kang Cristo kay kanako. Apan kini walay sapayan. Dili ako magdala og lain nga ngalan kay sa kang Cristo, nga ako Iyang sundalo, ug kinsa mao lamang ang akong pangulo. Wala gayuy usa ka tudling nga akong gisaysay nga akong gipahinungud kang Luther, o kang Luther nganhi kanako. Ug ngano man? Aron mapakita sa tanan kon sa unsa sa hilabihan ang Espiritu sa Dios nauyon diha sa Iyang kaugalingon, ingon nga kaming duha, nga sa walay pagkasumbangi, nagatudlo sa doktrina ni Cristo nga may panag-uyon.”—D’Aubigne, b. 8, ch. 9.ADP 103.3

Sa tuig 1516 si Zwingli gidapit nga mahimo nga usa ka magwawali didto sa kombento sa Einsiedeln. Dinhi siya makasusi pag-ayo bahin sa mga kahugawan sa Roma, ug makabuyo siya ingon nga Repormador nga maila sa labaw saylo pa sa iyang dapit sa Alps. Usa sa dagko nga mga makadani sa Einsiedeln mao ang usa ka larawan sa Birhen nga giingon nga makahimo og mga milagro. Ibabaw sa ganghaan sa kombento adunay nasulat, “Dinhi mahimong maangkon ang hingpit nga kapasayloan sa mga sala.”—Ibid., b. 8, ch. 5. Ang mga langyaw sa tanan nga panahon mobisita gayud niini nga larawan sa birhen, apan sa dakung adlaw sa tinuig nga pista sa pagsaulog niini, baga nga panon sa katawhan mangabut gikan sa tanan nga bahin sa Switzerland, ug bisan pa ang gikan sa France ug Germany. Si Zwingli nga nasakitan pagayo sa mao nga talan-awon, mihigayon sa pagmantala sa kagawasan pinaagi sa ebanghelyo ngadto niini nga mga naulipon sa patootoo.ADP 103.4

“Ayaw kamo paghunahuna,” matod pa niya, “nga ang Dios ania niini nga templo labaw pa kay sa bisan hain nga bahin sa paglalang. Bisan hain kamo mamuyo Siya magalibut kaninyo, ug magpatalinghog kaninyo.... Makahimo ba ang walay pulus nga buhat, kapoy nga mga paglakbay, mga halad, mga pagampo ngadto sa Birhen ug sa mga santos, pagangkon sa kalooy sa Dios?... Unsay kapuslanan niana nga daghan nga mga pulong nga atong gibalaybalay diha sa pagampo? Unsay anaa niana nga labong nga kupo, pinasinaw nga korona, hatag-as ug nagawadwad nga bisti, ug dinayandayanan sa bulawan nga mga saput sa tiil?... Ang Dios nagatan-aw sa kasingkasing—ug ang atong kasingkasing halayo ra kaayo gikan sa Dios. “Si Cristo,” matod pa niya, “nga naghalad sa Iyang kaugalingon didto sa krus sa makausa, mao ang halad ug ang biktima nga makatagbaw alang sa tanang sala sa mga magtotoo sa walay katapusan.”— Ibid., b. 8, ch. 5.ADP 104.1

Alang sa daghan nga mga naminaw wala kahimut-i kini nga mga pulong. Usa kini ka mapait nga pagkasaguyo alang kanila nga sultihan nga walay kapuslanan ang ilang makapoy nga panaw. Ang pasaylo nga gitanyag kanila ni Cristo nga walay bayad dili nila masabtan. Matagbaw lang sila sa karaan nga dalan ngadto sa Langit nga maoy gilagda sa Roma alang kanila. Mokulo sila gikan sa kalibog sa pagpangita alang sa labaw pa ka maayo nga butang. Mas masayon nga ang ilang kaluwasan isandig ngadto sa kaparian ug sa papa kay sa pagpangita alang sa putli nga kasingkasing.ADP 104.2

Apan ang laing pundok malipayon nga nagdawat sa maayo nga balita sa kaluwasan pinaagi kang Cristo. Ang pagsaulog nga gisugo sa Roma napakyas sa paghatag og kalinaw sa kalag, ug pinaagi sa pagtoo ilang gidawat ang dugo sa Manluluwas nga makapasaylo sa ilang mga sala. Namauli sila sa ilang mga puluy-anan ug nanugilon sa uban sa bililhon nga kahayag nga ilang nadawat. Ang kamatuuran nadala ngadto sa kabalayan, sa kalungsuran, ug ang kadaghanon sa mga magduduaw ngadto sa balaan nga dapit sa birhen mikubus sa hilabihan. Mikunhod ang pagpangolekta sa mga halad, ug misangpot sa pagkunhod sa sweldo ni Zwingli, nga gikan sa mga halad. Apan nakahatag lang hinoon kini kaniya og kalipay samtang iyang nakita ang pagkahugno sa gahum sa pagkapanatiko ug pagpatootoo.ADP 104.3

Ang mga tinugyanan sa simbahan dili buta sa buhat ni Zwingli; apan niini nga panahona ila lang una gipailuban ang pagpanghilabut. Naglaum pa gihapon nga ilang madani siya ngadto sa ilang kawsa, ilang gibulatikan siya; samtang ang kamatuuran nagatubo na sa kasingkasing sa katawhan.ADP 104.4

Ang buluhaton ni Zwingli didto sa Einsiedeln nagandam kaniya sa labaw pa ka halapad nga kaumahan, ug kini sa madali iyang sudlon. Human sa tulo ka tuig dinhi gitawag siya sa katungdanan sa pagkamagwawali sa katedral didto sa Zurich. Mao kini kaniadto nga panahona ang labing bantugan nga lungsod sa Swiss Confederacy, ug ang kabuyohan dinhi layo kaayo og maabtan. Ang mga tinugyanan sa simbahan sa ilang pagdapit kaniya didto, naghandum sa pagdili kaniya sa paghimo og mga kausaban, ug sila ang magbuut sa iyang mga buluhaton.ADP 104.5

“Kinahanglan ikaw maggamit sa imong labaw nga kakugi,” matod nila, “sa pag-pangolekta og mga salapi alang sa atong simbahan—dili mo kalimtan bisan ang labing gamay nga butang. Imong tambagan ang mga matinumanon, diha sa pulpito ug sa kumpisalan, sa pagbayad sa tanang balayranan ug sa ikapulo, ug sa pagpamatuud pinaagi sa ilang mga halad sa gugma nga ilang dad-on nganhi sa simbahan. Kinahanglan imong paningkamutan ang pagpadako sa abut sa paninapi nga magagikan sa mga masakiton, sa mga misa, ug sa kinatibuk-an nga mga kalagdaan sa simbahan. Alang sa pagdumala sa mga sakramento, sa pagwali, ug sa pagbantay sa panon, gidugang sa iyang mga magtutudlo, “mao usab kini ang uban nga mga katungdanan sa pari. Apan sa paghimo niini, maggamit ikaw og usa ka puli ni Cristo sa imong dapit—ilabina sa pagwali. Imong dumalahon ang mga sakramento ngadto sa dungganon nga mga tawo, ug kon ikaw tawagon sa pinasahi; dili ka tugutan sa pagdumala niini nga walay pagpihig sa tawo.”— Ibid., b. 8, ch. 6.ADP 104.6

Naminaw lang si Zwingli uban sa kahilum niini nga pahimangno, ug dayon sa pagtubag, human sa iyang pagpasalamat alang sa dungog sa maong tawag niini nga imporante nga katungdanan, nagpadayon siya sa paglagda sa iyang gisugyot nga buhaton. “Ang kasaysayan ni Jesus” matod niya, “dugay na kaayo nga panahon gitago gikan sa katawhan. Ako magawali sa kinatibuk-an sa Ebangelyo ni San Mateo...nga magsukad lamang sa mga patukuranan sa Kasulatan, magpatingog sa mga giladmon niini, magtandi sa mga teksto, ug maghimo sa matinud-anon ug walay hunong nga mga pagampo, aron ako tugutan unta sa pagsusi kon unsa ang anaa sa hunahuna sa Espiritu Santo. Alang kini sa kahimayaan sa Dios, sa pagdayeg sa Iyang bugtong nga Anak, ngadto sa kaluwasan sa mga kalag, ug alang sa pagtudlo kanila diha sa matuud nga pagtoo, nga naghandum ako sa pagtugyan sa akong ministeryo.”— Ibid., b. 8, ch. 6. Bisan og wala mouyon ang uban nga taga simbahan sa iyang piano, ug naningkamot sila sa pagpahilayo kaniya gikan niini, si Zwingli nagpabilin nga malig-on. Nagpamatuud siya nga dili siya mohimo og laing bag-o nga paagi, kundili ang karaan nga paagi nga gigamit sa simbahan sa una ug putli pa nga mga panahon.ADP 105.1

Nahigmata na ang katawhan sa kasibot diha sa mga kamatuuran nga gitudlo; ug baga ang katawhan nga motambong sa pagpaminaw sa iyang wali. Daghan nga dugay nang wala mosimba naminaw kaniya. Iyang gisugdan ang iyang ministeryo pinaagi sa pagabli sa mga Ebanghelyo, ug magbasa niini uban sa pagpasabut ngadto sa mga naminaw sa gidasig nga asoy sa kinabuhi, mga pagtolon-an, ug sa kamatayon ni Cristo. Dinhi, sama didto sa Einsiedeln, iyang giwali ang pulong sa Dios nga mao lamang ang dili masayup nga kagamhanan, ug ang kamatayon ni Cristo nga mao lamang ang hingpit nga halad. “Ngadto kang Cristo,” matod niya, “nga akong gihandum nga kamo akong tultulan—ngadto kang Cristo, ang matuud nga tuburan sa kaluwasan.”— Ibid., b. 8, ch.6. Naglibut sa magwawali ang tanan nga klase sa katawhan, gikan sa mga dagkong tawo sa kagamhanan ug mga estudyante ngadto sa mga mamumuo. Uban sa dakung kasibot naminaw sila sa iyang mga pulong. Wala lamang niya imantala ang libre nga tanyag sa kaluwasan, apan gisaway sa walay kukahadlok ang mga daotan ug kahugawan sa kapanahunan. Daghan ang namauli gikan sa katedral nga nagadayeg sa Dios. “Kini nga tawhana,” matod nila, “maoy usa ka magwawali sa kamatuuran. Siya maoy atong Moises, sa paggiya kanato gikan sa Ehiptohanon nga kangitngit.”— Ibid., b. 8, ch. 6.ADP 105.2

Apan bisan og sa una ang iyang buhat gidawat uban sa dakung kadasig, paglabay sa panahon mitumaw ang pagsupak. Ang mga monghe nagkasabut sa pagbalda sa iyang buluhaton ug sa pagkondinar sa iyang mga pagtolon-an. Daghan ang nagyagayaga ug nagtamay kaniya; ang uban nanghulga kaniya. Apan nagpailub lang si Zwingli niini nga tanan, ug nag-ingon, “Kon manaog kita og mga kalag ngadto kang Cristo, kinahanglan magtoon kita sa pagpiyong sa atong mga mata batok sa daghang mga butang.”— Ibid., b. 6, ch. 6.ADP 105.3

Niini nga panahona adunay ahensya ang miabut alang sa pagpalambo sa buhat sa Reporma. Usa ka Lucian gipadala ngadto sa Zurich dala ang pila ka mga sinulat ni Luther sa usa ka higala sa nareporma nga pagtoo didto sa Basel, nga maoy nagsugyot nga ang pagbaligya niini nga mga libro tingali mahimo nga gamhanan nga paagi sa pagpakaylap sa kahayag. “Siguroha,” sa iyang sulat kang Zwingli, “kon kining maong tawo adunay igo nga kaalam ug kahanas; kon mao, paadtoa siya sa mga siyudad, sa mga lungsod, sa mga barangay, o sa kabalayan, sa tibuuk Switzerland, sa pagdala sa mga sinulat ni Luther, ug ilabina ang pagtudlo sa pagampo nga Amahan Namo nga gisulat alang sa mga layko. Kon mahibaloan kini pag-ayo, modaghan usab ang mamalit niini.”—Ibid., b. 8, ch. 6. Busa ang kahayag nakakaplag og kaagian.ADP 105.4

Sa panahon nga ang Dios magandam sa pagbugto sa mga kadina sa pagkawalay alamag ug pagpatootoo, si Satanas diha sa iyang labing gamhanan nga paningkamot sa pagsalipod sa katawhan diha sa kangitngit, ug sa paggapos kanila sa mga kadina sa labi pa kahugut. Samtang may mga tawo nga mitindog sa nagkalainlain nga yuta sa pagpasabut sa katawhan sa pagpasaylo ug pagkamatarong pinaagi sa dugo ni Cristo, ang Roma nagpadayon uban sa bag-o nga kusog sa pagabli sa iyang merkado sa tibuuk Cristianismo, nagtanyag og pasaylo nga binayran.ADP 105.5

Ang matag sala adunay bili, ang katawhan gitugutan sa pagbuhat og salaod, basta ang tipiganan sa bahandi sa simbahan maayo kaayo nga pagkapuno sa bayad niini. Busa ang duha ka mga kalihukan nagapadayon—ang usa ang pagpasaylo sa sala pinaagi sa salapi, ang usa pagpasaylo pinaagi kang Cristo—ang Roma naghatag og lisensya alang sa sala ug naghimo niini nga kapanapian; ang mga Repormador nagkondinar sa sala ug nagtudlo ngadto kang Cristo nga maoy makapasaylo ug Manluluwas.ADP 106.1

Sa Germany ang pagpamaligya og mga indulhensya gitugyan ngadto sa kaparian nga Dominican, ug gidumala sa walay ulaw nga Tetzel. Sa Switzerland ang pagpamaligya niini gitugyan ngadto sa mga kamut sa mga Franciscan, ilalum sa pagmando ni Samson, usa ka monghe nga Italiano. Si Samson nakahimo na sa maayo nga pagalagad sa simbahan, sa iyang pagtigum og dakung salapi gikan sa Germany ug sa Switzerland aron sa pagpuno sa tipiganan sa papado. Karon naglatas siya sa Switzerland, sa pagdani sa duut sa katawhan, paglisudlisud sa kabus nga mga mamumuo sa ilang gagmay nga pinangitaan, ug nagkuha sa dagko nga mga gasa gikan sa mga dato. Apan ang kabuyohan sa reporma nakahimo na sa pagpakunhod niini, bisan og dili pa makapahunong, sa pagpamaligya sa indulhensya. Si Zwingli didto pa sa Einsiedeln sa dayon na pagsulud ni Samson sa Switzerland, naabut gikan sa silingan nga lungsod nagdala sa iyang baligya. Sa pagpahibalo kaniya bahin sa iyang bulu-haton, midali dayon ang Repormador sa pagsupak kaniya. Wala nagkaabut kining duha, apan mao kadto ang kalampusan ni Zwingli sa pagpadayag sa mga pagpatootoo sa pagkaagi ang pari napugus sa pagbiya ngadto sa ubang dapit.ADP 106.2

Sa Zurich, kusganon si Zwingli nagwali batok sa mga tigbaligya og pasaylo, ug sa pag-abut ni Samson sa mao nga dapit gihibalag siya sa usa ka mensahero gikan sa konsilyo, uban sa kasayuran nga iyang ipasa. Nakahimo siya sa pagsulud sa inantigo nga paagi, apan gipalakaw siya nga walay nahalin bisan usa ka pasaylo, ug wala madugay mipadayon siya ngadto sa Switzerland.ADP 106.3

Usa ka kusganon nga pagpasantup miabut alang sa reporma, pinaagi sa pagtungha sa hampak, o sa Dako nga Kamatayon, nga milukup sa tibuuk Switzerland sa tuig 1519. Samtang ang katawhan nakig-atubang sa manlalaglag, daghan ang nagbati kon daw unsa ka kawang ug walay pulus ang mga pasaylo nga bag-o pa kaayo nila napalit; ug sila naghandum sa siguro nga patukuranan sa ilang pagtoo. Si Zwingli didto sa Zurich nagbalatian; hilabihan ka grabe sa iyang balatian nga nawad-an na sa tanang paglaum, ug mikaylap ang balita bisan sa halayo nga dapit nga patay na siya. Niadto nga masulayon nga takna ang iyang paglaum ug kadasig wala matarog. Nagtutok siya sa krus sa Kalbaryo pinaagi sa pagtoo, nagasalig sa bug-os niini sa hingpit nga kapasayloan alang sa sala. Sa iyang paghibalik gikan sa mga ganghaan sa kamatayon, iyang giwali ang ebanghelyo sa labi pa ka madasigon kay sa kaniadto; ug ang iyang mga pulong adunay makatingala nga gahum. Gidawat sa katawhan uban sa kalipay ang ilang hinigugma nga pastor, nga giuli kanila gikan sa ngilit sa kamatayon. Sila usab gikan pa sa pagtabang sa mga masakiton ug mga himatyon, ug ilang gibati ang labaw pa ka bililhon sa ebanghelyo kay sa kaniadto.ADP 106.4

Si Zwingli nakadangat sa labaw pa ka tin-aw nga pagsabut sa mga kamatuuran niini, ug nakasinati sa iyang kaugalingon sa makapabag-o nga gahum niini. Ang pagkahulog sa tawo ug ang piano sa kaluwasan maoy mga suheto nga iyang gitagad. “Sa kang Adan,” matod niya, “patay kitang tanan, nalunod ngadto sa kahugawan ug sa pagkahinukman.”—Wylie, b. 8, ch. 9. “Si Cristo...nagpalit alang kanato sa walay katapusan nga kaluwasan.... Ang Iyang gugma...usa ka walay katapusan nga halad, ug sa kanunay makahimo sa pagluwas; kini nakatuman sa diosnon nga hustisya sa kahangturan alang sa tanan nga mosalig niini uban sa usa ka maligon, dili matarog nga pagtoo.” Apan sa tin-aw iyang gitudlo nga ang tawo walay, tungud sa grasya ni Cristo, kagawasan nga makapadayon sa pagpakasala. “Bisan diin nga adunay pagtoo sa Dios, ang Dios nagapuyo diha; ug bisan diin nga diha ang Dios, adunay nahigmata nga kakugi nga magaghat sa katawhan sa pagbuhat og maayo.”—D’Aubigne, b. 8, ch. 9.ADP 106.5

Mao kana ang nakapasibot sa pagwali ni Zwingli nga nakapasugwak sa katedral sa mga manimba nga maminaw kaniya. Sa anam-anam, kutub sa ilang masabut, iyang giablihan ang kamatuuran ngadto sa mga naminaw kaniya. Nagmatngon siya sa dili una pagpaila, sa unang higayon, sa mga punto nga makapakurat kanila ug maghimo og pagdumut niini. Iya giuna ang pagdani sa ilang mga kasingkasing ngadto sa mga pagtolon-an ni Cristo, sa pagpahumok kanila pinaagi sa Iyang gugma. ug pagtudlo kanila sa Iyang sulundan; sa diha nga modawat na sila sa mga prinsipyo sa ebanghelyo, nawala na ang ilang pagkamatootoohon.ADP 107.1

Sa matag higayon ang repormasyon nagpadayon sa Zurich. Sa kahikurat ang iyang mga kaaway mitindog sa pagsupak. Sa niaging tuig, ang monghe sa Wittenberg nakapamulong sa iyang Dili alang sa papa ug sa emperador sa Worms, ug niini karon daw nagpakita og susama nga pagsupak sa mga pagangkon sa papado didto sa Zurich. Ang kanunay nga pangataki gitumong ngadto kang Zwingli. Sa mga dapit nga makipapa, sa ngadto ngadto, ang mga sumusunod sa ebanghelyo gipangbitay ug gisunog, apan dili pa kini igo; ang magtutudlo sa patootoo kinahanglan pahilumon. Tungud niini, ang obispo sa Constance nagpadala og tulo ka mga tinugyanan ngadto sa Konsilyo sa Zurich, nagsumbong kang Zwingli nga nagtudlo sa mga tawo sa paglapas sa kasugoan sa simbahan, nga makapamiligro sa kalinaw ug kahusay sa katilingban. Kon ihiklin ang kagamhanan sa simbahan, iyang giawhag, mosangpot ang kagubot sa tibuuk kalibutan. Mitubag si Zwingli nga upat na siya ka tuig og panudlo sa ebanghelyo sa Zurich, “nga maoy labing malinawon kay sa ubang mga lungsod. “Dili ba diay,” matod pa niya, “ang Cristianismo maoy labing maayo nga panalipod sa kinatibuk-an nga kasigurohan?”—Wylie, b. 8, ch. 2.ADP 107.2

Ang mga tinugyanan nagtambag sa mga konsehal sa pagpabilin diha sa iglesya, nga gawas niini, matod nila, walay kaluwasan. Mitubag si Zwingli: “Ayaw kamo kahadlok niini nga sumbong. Ang patukuranan sa iglesya mao ra nga Bato, ang mao ra nga Cristo, nga naghatag kang Pedro sa iyang ngalan tungud kay nagpamatuud man siya bahin Kaniya sa pagkamatinumanon. Sa matag nasod bisan kinsa nga motoo sa tibuuk niya nga kasingkasing kang Ginoong Jesus, dawaton sa Dios. Ania dinhi, ang matuud nga iglesya, nga gawas niini walay usa nga maluwas.”—D’Aubigne, London ed., b. 8, ch. 2. Ingon nga sangputanan sa komperensya, usa sa mga tinugyanan sa obispo midawat sa repormado nga pagtoo.ADP 107.3

Nagdumili ang konsilyo sa pagpakanaog og kamandoan batok kang Zwingli, ug ang Roma nangandam sa bag-o nga pag-ataki. Sa pagpahibalo sa Repormador bahin sa piano sa iyang mga kaaway, nagingon, “Pabuhata sila niini; ang akong kahadlok kanila sama sa kahadlok sa titip nga pangpang sa mga balud ilalum sa iyang mga tiil.”—Wylie, b. 8, ch. 2. Ang mga paningkamot sa taga simbahan nakadugang lang hinoon sa kalamboan sa kawsa nga ilang bungkagon. Nagpadayon pagkaylap ang kamatuuran. Sa Germany ang mga sumusunod niini, nga nangaluya sa pagkawala ni Luther, nangadasig pagusab sa ilang pagkakita sa kalamboan sa ebanghelyo didto sa Switzerland.ADP 107.4

Sa pagkalig-on na sa Repormasyon sa Zurich, ang mga bunga niini makita kaayo sa pagsumpo sa mga bisyo ug kalamboan sa kahusay ug pagsinabtanay. “Ang kalinaw aduna nay iyang kapuy-an sa among lungsod,” maoy sulat ni Zwingli; “walay away, walay pagkasalingpkapaw, walay pagkasina, walay kagubot. Diin man kana gikan ang maong panaghiusa kundili gikan sa Ginoo, ug sa atong doktrina, nga nagapuno kanato sa mga bunga sa kalinaw ug pagkabalaan?”— Ibid., b. 8, ch. 15.ADP 107.5

Ang mga kadaugan sa Repormasyon nakaukay sa mga Romanista ngadto sa dugang pa nga paningkamot sa pagbungkag niini. Sa ilang pagkakita kon unsa ra ka gamay ang nahimo sa paglutos ug pagbabag sa buhat ni Luther sa Germany, nakahukum sila nga ilang hibalagon ang mga reporma sa iyang kaugalingon nga mga hinagiban. Ilang lantugion si Zwingli, ug sa magkasabut na sa mga paagi, ilang sigurohon ang pagdaog pinaagi sa pagpili, sa ilang kaugalingon, dili lamang sa dapit nga gubatan, kundili mga maghuhukum nga maoy mohukum sa mga maglantugi. Ug kon ilang madaog si Zwingli ngadto sa ilang gahum, ilang sigurohon nga dili siya makaikyas gikan kanila. Kon mapahilum ang pangulo, ang kalihukan dali ra mahugno.ADP 107.6

Ang lantugi himoon didto sa Baden; apan wala motambong si Zwingli. Ang Konsilyo sa Zurich, nga nagduda sa mga piano sa mga papista, ug nakabantay sa nagsiga nga pundok sa sugnod nga gidagkutan sa mga dapit sa mga makipapa alang sa mga sumusunod sa ebanghelyo, gididan nila ang ilang pastor sa pagpakita sa iyang kaugalingon ngadto sa katalagman. Sa Zurich andam siya sa pakig-atubang sa tanang sinugo nga ipadala sa Roma; apan ang pag-adto sa Baden, diin ang dugo sa mga martir alang sa kamatuuran bag-o pa lang giula, mao ang pagdangat ngadto sa kamatayon. Si Oecolampadius ug si Haller maoy gipili sa pagrepresentar sa mga Re-pormador, samtang ang bantugan nga si Doktor Eck, nga sinuportahan sa usa ka panon sa maalam nga mga doktor ug mga kaparian, mao ang kampiyon sa Roma.ADP 108.1

Bisan og wala makatambong si Zwingli sa komperensya, gibati ang iyang kabuyohan. Ang mga kalihim gipili sa mga papista, ug walay lain nga pasulaton og mga talaan, uban sa hulga nga patyon kon adunay mosuki. Apan bisan pa niini, nakadawat si Zwingli sa mga taho sa matag adlaw bahin sa mga gisulti didto sa Baden. Usa ka tinun-an nga mitambong sa lantugi, magsulat magabii sa mga argumento nga ipahayag nianang adlawa. Duha ka laing mga tinun-an ang maghatud kaniya niini nga mga papeles, uban sa mga sulat matag adlaw ni Oecolampadius ngadto kang Zwingli sa Zurich. Mobalos ang Repormador uban sa iyang tambag ug mga sugyot. Magsulat siya magabii, ug dad-on na usab kini sa duha ka tinun-an ngadto sa Baden pagkabuntag. Aron sa pag-ikyas sa mga bantay diha sa mga ganghaan sa dakbayan, kini nga mga mensahero maglukdo og bukag nga adunay sulud nga mga itlog sa manok, ug tugutan sila sa pagpasulud nga walay pag-usisa.ADP 108.2

Busa si Zwingli nakapadayon sa iyang pakiggubat sa iyang malimbungon nga mga kaatbang. “Labaw pa kadako ang iyang nabuhat,” matod ni Myconius, “sa pagpamalandong ug pagtan-aw sa pagtigi, ug magpadala sa iyang tambag ngadto sa Baden, kay sa siya gayud ang moatubang didto taliwala sa iyang mga kaaway.”—D’Aubigne, b. 2, ch. 13.ADP 108.3

Ang mga Romanista, nangalibwag sa gi-toohan nga kadaugan, nangabut sa Baden uban sa ilang mahal nga mga kupo, ug naggilakgilak nga mga alahas. Hilabihan ka gastuso sa ilang kahimtang, ang ilang mga lamisa napuno sa labing gastuso nga mga pagkaon ug pinili nga mga bino. Ang lulan sa ilang mga katungdanan sa simbahan napagaan pinaagi sa paghudyaka ug panaglipay. Sa lahi kaayo nga kahimtang diha ang mga Repormador, nga gitan-aw sa mga tawo nga mas ayoayo lang og dyutay sa mga makililimos, kansang barato nga mga pagkaon naghatag kanila og hamubo lamang nga panahon diha sa lamesa. Ang tag-iya sa balay nga giabtan ni Oecolampadius, nga usahay motan-aw sa iyang lawak, makakita kaniya nga magtoon ug magampo, ug dako ang iyang katingala nga ang erehes “diosnon man kaayo.”ADP 108.4

Didto sa komperensya, “mapahitas-on kaayo si Eck nga misaka sa pulpito nga matahum kaayo ang pagkadekorar, samtang ang ubus nga Oecolampadius, yano kaayo sa pamisti, naglingkod atbang sa iyang kaaway ibabaw sa laksot kaayo nga pagkabutang nga pulpito.”— Ibid., b. 2, ch. 13. Wala gayud mohinay ang hilabihan ka kusog nga tingog ni Eck ug ang walay utlanan niya nga pasalig. Ang iyang kadasig gipalihok tungud sa paglaum sa bulawan ug sa dungog; kay ang manlalaban sa pagtoo gantihan man sa dakung bayad. Kon mapakyas ang labaw ka maayo niya nga pangatarungan, siya magadangup sa pagpang-insulto, ug bisan sa mga pagpanumpa.ADP 108.5

Si Oecolampadius, yano ug dili mapangahason sa kaugalingon, mikupos sa kombati, ug mipahayag sa solemne nga panaad, “Wala akoy laing ilhon nga sulundan sa pag-hukum gawas sa pulong sa Dios.”—Ibid., b. 2, ch. 13. Bisan og malumo ug matinahuron sa iyang panlihok, napamatud-an niya ang iyang kaugalingon nga takus ug dili matarog. Samtang ang mga Romanista, sumala sa ilang pagdili, nagsalig sa kagamhanan sa mga nabatasan sa simbahan, ang Repormador lig-on nga migunit sa Balaang Kasulatan. “Nabatasan,” matod niya, “walay gahum sa amo sa Switzerland, gawas kon kini nagsubay sa batakang balaod: apan kon mahitungud sa mga butang bahin sa pagtoo, ang Biblia maoy among batakang balaod.”— Ibid., 2, ch. 13.ADP 108.6

Ang kalainan tali sa duha ka mga habig sa lantugi adunay gisangputan. Ang kalma, tin-aw nga pangatarungan sa Repormador, nga gipahayag sa tumang kalumo ug pagkamapainubsanon, nakadani sa mga hunahuna sa katawhan nga napungut sa mga hambog ug kasabaan sa mga pangangkon ni Eck.ADP 109.1

Nagpadayon ang lantugi sulud sa napulog-walo ka adlaw. Sa pagkatapus, ang mga papista nagangkon sa dakung pagsalig sa pagdaog. Ang kadaghanan sa mga tinugyanan midapig sa Roma, ug ang Diet nagpakanaog sa hukum nga nalupig ang mga Repormador, ug nagpahayag nga sila, uban kang Zwingli, ang ilang pangulo, gitagak na sa simbahan. Apan ang mga bunga sa maong komperensya nagpakita kon hain nga habig ang dakung bintaha. Ang lantugi misangpot sa kusganon nga pagpasantup sa kawsa sa Protestante, ug wala magdugay sukad niadto nga ang dagkong mga dakbayan sa Bern ug Basel nagpamatuud nga pabor sa Repormasyon.ADP 109.2