Hoofdstuk 29—De Sabbat
De sabbat werd geheiligd bij de schepping. Als verordineerd voor de mens, had hij zijn oorsprong toen “de morgensterren te zamen juichten en al de zonen Gods jubelden”. Vrede heerste op de wereld, want de aarde was in harmonie met de hemel. “God zag alles wat Hij gemaakt had, en zie, het was zeer goed”; en Hij rustte in de vreugde van Zijn voltooide werk.DWE 234.1
Omdat Hij op de sabbat rustte, “zegende God de zevende dag en heiligde die” zonderde die dag af voor een heilig doel. Hij gaf de sabbat aan Adam als een dag van rust. Het was een gedenkteken van het scheppingswerk en daardoor een teken van Gods macht en van Zijn liefde. De Schrift zegt: “Hij heeft voor Zijn wonderen een gedachtenis gesticht”. “Hetgeen van Hem niet gezien kan worden, Zijn eeuwige kracht en goddelijkheid, wordt sedert de schepping der wereld uit Zijn werken met het verstand doorzien”.DWE 234.2
Alle dingen zijn geschapen door de Zoon van God. “In den beginne was het Woord en het Woord was bij God. Alle dingen zijn door het Woord geworden en zonder Dit is geen ding geworden dat geworden is”. En aangezien de sabbat een gedachtenis is aan het scheppingswerk, is deze dag een teken van de liefde en kracht van Christus.DWE 234.3
De sabbat richt onze aandacht op de natuur en brengt ons in gemeenschap met onze Schepper. In het lied van de vogel, het ruisen van de bomen en de muziek van de zee kunnen we steeds de stem horen van Hem Die in Eden met Adam sprak in de avondkoelte. En wanneer we Zijn kracht in de natuur aanschouwen, worden we vertroost, want het Woord, Dat alle dingen geschapen heeft, geeft ook door te spreken leven aan de ziel. Hij “Die gesproken heeft: Licht schijne uit het duister, heeft het doen schijnen in onze harten, om ons te verlichten met de kennis der heerlijkheid Gods in het aangezicht van Christus”.DWE 234.4
Deze gedachte inspireerde tot het lied:DWE 234.5
“Gij, Here hebt mij verheugd door Uw daden,
over de werken Uwer handen zal ik jubelen.
Hoe groot zijn Uw werken, o Here,
zeer diep zijn Uw gedachten.”DWE 234.6
En de Heilige Geest verklaart door de profeet Jesaja: “Met wie dan wilt gij God vergelijken en welk vergelijking op Hem toepassen? Weet gij het niet? Hebt gij het niet gehoord? Is het u van de aanvang niet verkondigd? Hebt gij geen begrip van de grondvesten der aarde? Hij troont boven het rond der aarde, en haar bewoners zijn als sprinkhanen; Hij breidt de hemel uit als een doek en spant hem uit als een tent waarin men woont. Met wie dan wilt gij Mij vergelijken, dat Ik hem zou gelijk zijn? zegt de Heilige. Heft uw ogen naar omhoog en ziet: wie heeft dit alles geschapen? Hij Die het heer daarvan in groten getale uitleidt en elk daarvan bij name roept door de grootheid Zijner sterkte en omdat Hij geweldig van kracht is; er blijft niet één achter. Waarom zegt gij, o Jakob, en spreekt, o Israël: Mijn weg is voor de Here verborgen en mijn recht gaat aan mijn God voorbij? Weet gij het niet? Hebt gij het niet gehoord? Een eeuwig God is de Here, Schepper van de einden der aarde. Hij wordt noch moede noch mat... Hij geeft de moede kracht en de machteloze vermeerdert Hij sterkte”. “Vrees niet, want Ik ben met u; zie niet angstig rond, want Ik ben uw God. Ik sterk u, ook help Ik u, ook ondersteun Ik u met Mijn heilrijke rechterhand.” “Wendt u tot Mij en laat u verlossen, alle einden der aarde, want Ik ben God en niemand meer.” Dit is de boodschap die in de natuur geschreven staat, en die de sabbat in onze gedachten moet houden. Toen de Here Israël gebood Zijn sabbatten te heiligen, zei Hij: “Dan zullen deze een teken zijn tussen Mij en u, opdat gij weet, dat Ik, de Here, uw God ben”.DWE 235.1
De sabbat werd opgetekend in de wet die gegeven werd van de Sinaï; maar het was niet voor het eerst dat hij bekendgemaakt werd als rustdag. De Israëlieten kenden deze dag voordat ze naar Sinaï kwamen. Op weg daarheen werd de sabbat onderhouden. Toen enkelen de sabbat schonden, berispte de Here hen met de woorden: “Hoelang weigert gij Mijn geboden en wetten te onderhouden?”DWE 235.2
De sabbat was niet alleen voor Israël, maar voor de wereld. Hij was bekendgemaakt aan de mens in Eden, en, evenals de andere geboden van de decaloog, is hij bindend voor altijd. Van die wet, waarvan het vierde gebod deel uitmaakt, verklaart Christus: “Eer de hemel en de aarde vergaat, zal er niet één jota of één tittel vergaan van de wet”. Zolang hemel en aarde bestaan, zal de sabbat blijven bestaan als een teken van de kracht van de Schepper. En wanneer Eden weer op aarde zal bloeien, zal door allen onder de zon Gods heilige rustdag geheiligd worden. “Van sabbat tot sabbat” zullen de bewoners van de verheerlijkte nieuwe aarde opgaan “om zich voor Mijn aangezicht neer te buigen, zegt de Here”.DWE 235.3
Geen andere instelling die aan de Joden gegeven was, was er zozeer op gericht hen te onderscheiden van de omringende volken als juist de sabbat. Het was Gods bedoeling, dat het vieren ervan hen zou aanwijzen als Zijn aanbidders. Het zou een teken zijn van het feit, dat zij zich ver hielden van afgoderij, en dat ze verbonden waren met de ware God. Maar om de sabbat heilig te houden, moeten de mensen zelf heilig zijn. Door het geloof moeten ze deel krijgen aan de gerechtigheid van Christus. Toen hei gebod: “Gedenk de sabbatdag, dat gij die heiligt” aan Israël gegeven werd, zei de Here ook tot hen: “Gij zult Mij heilige mensen zijn”. Alleen op deze wijze kon de sabbat Israël onderscheiden als aanbidders van God.DWE 235.4
Toen de Joden van God afweken en zij in gebreke bleven om door het geloof de gerechtigheid van Christus tot de hunne te maken, verloor de sabbat zijn betekenis voor hen. Satan trachtte zichzelf te verheffen en de mensen van Christus af te trekken, en hij deed zijn best de sabbat te verlagen, omdat deze teken is van de macht van Christus. De Joodse leiders handelden naar de wil van Satan door Gods rustdag te omringen met bezwarende eisen. In de dagen van Christus was de sabbat zó verlaagd, dat de viering daarvan eerder het karakter van zelfzuchtige en eigenmachtige mensen weerspiegelde dan het karakter van de liefhebbende hemelse Vader. De rabbi’s stelden feitelijk God voor als Iemand Die wetten gaf waaraan door mensen onmogelijk gehoorzaamd kon worden. Zij brachten het volk ertoe, God te beschouwen als een tiran, en te denken dat het vieren van de sabbat zoals Hij dat vereiste, de mensen hard en wreed maakte. Het was het werk van Christus om deze misvattingen uit de weg te ruimen. Hoewel de rabbi’s Hem met hun onbarmhartige vijandheid vervolgden, nam Hij zelfs niet de schijn aan van Zich te houden aan hun inzettingen, maar ging recht door zee en hield de sabbat in overeenstemming met de wet van God.DWE 236.1
Op een sabbatdag, toen de Heiland en Zijn discipelen terugkeerden van de plaats van aanbidding, kwamen ze door een akker met rijpend koren. Jezus had tot laat toe doorgewerkt, en terwijl ze door het veld liepen, begonnen de discipelen aren te plukken en de korrels te eten, nadat ze deze in hun handen gewreven hadden. Op een andere dag zou dit geen commentaar uitgelokt hebben, want iemand die door een korenveld, een boomgaard of een wijngaard trok, was vrij om te plukken wat hij wilde eten. Zie Deut. 23:24,25. Maar wanneer dit op de sabbat geschiedde, werd het beschouwd als. een ontheiliging. Niet alleen was het plukken van de halmen een soort oogsten, maar het wrijven in de handen was tevens een soort dorsen. Daarom was het naar de mening van de rabbi’s een dubbele overtreding.DWE 236.2
De spionnen deden terstond hun beklag bij Jezus, door te zeggen: “Zie, Uw discipelen doen wat men op sabbat niet mag doen”.DWE 237.1
Toen Hij in Bethesda ervan werd beschuldigd de sabbat verbroken te hebben, verdedigde Jezus zich door Zijn Zoonschap te bevestigen, en te verklaren dat Hij werkte in harmonie met de Vader. Nu de discipelen aangevallen worden, citeert Hij voor Zijn beschuldigers voorbeelden uit het Oude Testament, handelingen die op de sabbat verricht werden door mensen die in dienst van God stonden.DWE 237.2
De Joodse leraars gingen prat op hun kennis van de Schriften, en in het antwoord van de Heiland lag een verwijt voor hun onwetendheid van de Heilige Schriften. “Hebt gij dan ook dit niet gelezen”, zei Hij, “wat David gedaan heeft toen hij en die met hem waren, honger kregen? Hoe hij het huis Gods binnengegaan is en de toonbroden heeft genomen en ervan gegeten heeft... waarvan niemand mag eten dan alleen de priesters?” “En Hij zeide tot hen: De sabbat is gemaakt om de mens, en niet de mens om de sabbat”. “Of hebt gij niet gelezen in de wet, dat op de sabbat de priesters in de tempel de sabbat schenden zonder schuldig te zijn? Maar Ik zeg u: Meer dan de tempel is hier”. “Alzo is de Zoon des mensen Heer ook over de sabbat”.DWE 237.3
Indien het niet verkeerd was, dat David zijn honger stilde door te eten van het brood dat afgezonderd was voor een heilig doel, dan was het ook niet verkeerd, dat de discipelen in hun behoefte voorzagen door halmen te plukken op de gewijde uren van de sabbat. Bovendien, de priesters in de tempel deden op sabbat zwaarder werk dan op andere dagen. In wereldse zaken zou diezelfde arbeid zondig zijn, maar het werk van de priesters was in de dienst van God. Zij verrichtten die plechtige handelingen die heenwezen op de verlossende macht van Christus, en hun arbeid was in overeenstemming met het doel van de sabbat. Maar nu was Christus Zelf gekomen. Door het werk van Christus te doen, arbeidden de discipelen in de dienst van God, en het was goed om dat wat noodzakelijk was voor het volbrengen van dat werk, op de sabbatdag te doen.DWE 237.4
Christus wilde Zijn discipelen en Zijn vijanden leren, dat de dienst van God het allereerst komt. Het doel van Gods werk in deze wereld is: de verlossing der mensen; daarom is datgene wat noodzakelijk gedaan moet worden op sabbat om dit werk te volbrengen, in overeenstemming met het sabbatgebod. Jezus bekroonde daarna Zijn argumenten door te verklaren, dat Hij de “Here van de sabbat” is Iemand Die boven alle vragen en boven alle wet staat. De eeuwige Rechter pleit de discipelen vrij van schuld, door zich te beroepen op dezelfde inzettingen waarvan zij beschuldigd werden dat zij ze overtraden.DWE 237.5
Jezus wilde de zaak niet afdoen door Zijn vijanden slechts iets te verwijten. Hij verklaarde, dat zij in hun verblinding het doel van de sabbat verkeerd begrepen hadden. Hij zei: “Indien gij geweten hadt wat het zeggen wil: Barmhartigheid wil Ik en geen offerande, dan zoudt gij geen onschuldigen hebben veroordeeld”. Hun talrijke harteloze gebruiken konden niet dat gebrek aan oprechte onaantastbaarheid en tedere liefde aanvullen die steeds kenmerkend zal zijn voor de ware aanbidder van God.DWE 238.1
Weer herhaalde Christus de waarheid dat offeranden op zichzelf geen waarde hebben. Zij waren een middel en geen doel. De bedoeling ervan was, mensen tot de Heiland te leiden en hen op deze wijze in harmonie met God te brengen. God hecht waarde aan liefdedienst. Wanneer die ontbreekt, is enkel de sleur van vormen een gruwel voor Hem. Zo is het ook met de sabbat. Die was bestemd om de mens in gemeenschap met God te brengen; maar toen de geest in beslag werd genomen door vermoeiende godsdienstige gebruiken, werd de sabbat van zijn doel beroofd. Het zuiver uiterlijk vieren van de sabbat werd een aanfluiting.DWE 238.2
Op een andere sabbat ging Jezus de synagoge binnen en zag daar een man met een verdorde hand. De Farizeeën sloegen Hem gade, verlangend te zien, wat Hij zou doen. De Heiland wist zeer wel, dat, door op sabbat te genezen, Hij beschouwd zou worden als een overtreder, maar Hij aarzelde niet om de muur van overgeleverde eisen die de sabbat omringde, neer te halen. Jezus verzocht de zieke man naar voren te komen en vroeg toen: “Is het geoorloofd op.de sabbat goed te doen of kwaad te doen, een leven te redden of te doden?” Het was een stelregel onder de Joden, dat in gebreke te blijven wanneer men de gelegenheid had om goed te doen, gelijkstond met kwaaddoen; na te laten een leven te redden was hetzelfde als doden. Op deze wijze kwam Jezus de rabbi’s op hun eigen terrein tegemoet. “Maar zij zwegen stil. En nadat Hij hen, rondom Zich met toorn had aangezien, zeer bedroefd over de verharding van hun hart, zeide Hij tot de mens: Strek uw hand uit! En hij strekte haar uit en zijn hand werd weder gezond”.DWE 238.3
Toen men Hem de vraag stelde, “of het geoorloofd is op de sabbat te genezen”, antwoordde Jezus: “Wie zou er onder u zijn die één schaap heeft en die, als dit op een sabbat in een put valt, het niet grijpen zal en eruit trekken? Hoeveel gaat niet een mens een schaap te boven? Derhalve is het geoorloofd op de sabbat wèl te doen”.DWE 238.4
De spionnen durfden Christus niet te antwoorden in tegenwoordigheid van de schare, uit vrees dat ze in moeilijkheden zouden geraken. Zij wisten dat Hij de waarheid gesproken had. Liever dan hun overleveringen geweld aan te doen, zouden ze een mens laten lijden, terwijl ze een dier zouden te hulp komen om het verlies dat de eigenaar zou lijden, als ze het aan zijn lot overlieten. Op deze wijze werd meer zorg besteed aan een stom dier dan aan een mens, die gemaakt is naar het beeld Gods. Dit laat de uitwerking zien van valse godsdiensten. Ze komen voort uit het verlangen van de mens om zich boven God te verheffen, maar het gevolg is, dat ze de mens minder maken dan een dier. Iedere godsdienst die in strijd is met soevereiniteit van God, berooft de mens van de eer die hij bij de schepping ontving, en die door Christus in hem hersteld zal worden. Iedere valse godsdienst leert zijn aanhangers zich niet te bekommeren om de menselijke noden, het lijden en de rechten van de mens. Het evangelie hecht grote waarde aan het mensdom, dat gekocht is door het bloed van Christus, en het leert ons oog te hebben voor de noden en smarten van de mens. De Here zegt: “Ik zal de stervelingen zeldzamer (Engelse vert.: kostbaarder) maken dan gelouterd goud en de mensen dan fijn goud van Ofir”.DWE 238.5
Toen Jezus Zich tot de Farizeeën wendde met de vraag of het geoorloofd is op de sabbat goed te doen of kwaad te doen, leven te redden of te doden, stelde Hij hen oog in oog met hun eigen verdorven bedoelingen. Zij achtervolgden Zijn leven met bittere haat, terwijl Hij velen het leven redde en waar geluk bracht. Was het beter op de sabbat te doden, zoals zij van plan waren, dan de zieken te genezen, zoals Hij gedaan had? Was het rechtvaardiger om op Gods heilige dag misdaad in het hart te dragen dan alle mensen lief te hebben, wat tot uitdrukking komt in weldaden?DWE 239.1
Door de verdorde hand te genezen, veroordeelde Jezus de gewoonten van de Joden en liet het vierde gebod in zijn waarde die God daaraan gegeven had. “Het is geoorloofd op de sabbat wèl te doen”, verklaarde Hij. Door de nutteloze opmerkingen van de Joden opzij te zetten, eerde Christus de sabbat, terwijl zij die Hem aanklaagden, Gods heilige dag onteerden.DWE 239.2
Zij die beweren, dat Christus de wet heeft afgeschaft, leren dat Hij de sabbatswet heeft overtreden en Zijn discipelen het recht gaf om hetzelfde te doen. Aldus nemen ze in werkelijkheid hetzelfde standpunt in als de vittende Joden. Daarmee spreken ze het getuigenis van Christus Zelf te-gen, Die verklaarde: “Ik heb de geboden Mijns Vaders bewaard en blijf in Zijn liefde”.’ Noch de Heiland noch Zijn volgelingen verbraken het sabbatgebod. Christus was een levend getuigenis van de wet. Geen overtreding van de heilige voorschriften daarvan werd in Zijn leven gevonden. Terwijl Hij neerzag op een heel volk van getuigen die een gelegenheid zochten om Hem te veroordelen, kon Hij onbetwist zeggen: “Wie van u overtuigt Mij van zonde?”DWE 239.3
De Heiland was niet gekomen om op te heffen wat patriarchen en profeten gesproken hadden, want Hijzelf had gesproken door deze mensen die Hem vertegenwoordigden. Alle waarheden van Gods Woord kwamen van Hem. Maar de kostbare edelstenen waren in een verkeerde zetting geplaatst. Hun kostelijk licht was gebruikt om de dwaling te dienen. God verlangde, dat ze verwijderd zouden worden uit hun zetting van dwaling en teruggebracht in het raam der waarheid. Dit werk kon alleen een goddelijke hand volbrengen. Doordat de waarheid met dwaling was verbonden, was door de waarheid de zaak van de vijand van God en mensen gediend. Christus was gekomen om de waarheid zó te plaatsen, dat God daardoor verheerlijkt en het heil der mensheid erdoor bewerkt zou worden.DWE 240.1
“De sabbat is gemaakt om de mens, en niet de mens om de sabbat”, zei Jezus. De inzettingen die God gegeven heeft, zijn voor het welzijn der mensen. “Want het geschiedt alles om uwentwil.” “Hetzij Paulus, Apollos of Cephas, hetzij wereld, leven of dood, hetzij heden of toekomst, het is alles het uwe; doch gij zijt van Christus, en Christus is van God.” De Wet der Tien Geboden, waarvan de sabbat deel uitmaakt, is door God als een zegen aan Zijn volk gegeven. “De Here”, zei Mozes, “gebood ons al deze inzettingen te onderhouden en de Here onze God te vrezen, opdat het ons altijd wèl zou gaan en Hij ons in het leven zou behouden”. En door de Psalmist werd de boodschap aan Israël gegeven: “Dient de Here met vreugde, komt voor Zijn aangezicht met gejubel. Erkent, dat de Here God is; Hij heeft ons gemaakt, en Hem behoren wij toe, Zijn volk, de schapen die Hij weidt. Gaat met een loflied Zijn poorten binnen, Zijn voorhoven met lofgezang”. En aan “allen die de sabbat onderhouden, zodat zij hem niet ontheiligen”, verklaart de Here: “Hen zal ik brengen naar Mijn heilige berg en Ik zal hun vreugde bereiden in Mijn bedehuis”.DWE 240.2
“Alzo is de Zoon des mensen Heer ook over de sabbat”. Deze woorden bevatten een grote les en een vertroosting. Omdat de sabbat gemaakt is om de mens, is het de dag des Heren. Een dag die Christus toebehoort. Want “alle dingen zijn door het Woord geworden, en zonder Dit is geen ding geworden dat geworden is”. Aangezien Hij alle dingen gemaakt heeft, heeft Hij ook de sabbat gemaakt. Door Hem werd die dag afgezonderd als een gedachtenis aan het scheppingswerk. Die wijst op Hem als Schepper en als Heiligmaker. Die verklaart, dat Hij Die alle dingen in hemel en op aarde geschapen heeft, en door Wie alle dingen in stand gehouden worden, het hoofd is van de Gemeente, en dat door Zijn kracht wij verzoend zijn met God. Want, wanneer Hij over Israël spreekt, zegt Hij: “Ook gaf Ik hun Mijn sabbatten als een teken tussen Mij en hen, opdat zij zouden weten, dat Ik, de Here, hen heilig”, hen heilig maak. Dan is de sabbat een teken van Christus’ macht om ons heilig te maken. En hij is gegeven aan allen die door Christus geheiligd worden. Als een teken van Zijn heiligmakende kracht is de sabbat gegeven aan allen die door Christus deel worden van het Israël Gods.DWE 240.3
En de Here zegt: “Indien gij niet over de sabbat heenloopt door uw zaken te doen op Mijn heilige dag, maar de sabbat een verlustiging noemt, de heilige dag des Heren van gewicht,... dan zult gij u verlustigen in de Here”. Voor allen die de sabbat aannemen als een teken van Christus’ scheppende en verlossende kracht, zal hij een verlustiging zijn. Doordat ze Christus in de sabbat zien, verlustigen ze zich in Hem. De sabbat wijst hen op de scheppingswerken als een blijk van Zijn grote verlossingsmacht. Terwijl hij de verloren vrede van Eden voor de geest brengt, vertelt hij tevens over de vrede die hersteld is door de Heiland. En ieder voorwerp in de natuur herhaalt Zijn uitnodiging: “Komt tot Mij, allen die vermoeid en belast zijt, en Ik zal u rust geven”.DWE 241.1