EKIHANDE EKYA 27—ERISUBA BUHYA-BUHYA ERY’OMUGULU ONO

Ehosi-hosi aho ekinywa kya Nyamuhanga kyabiritulibwa, habiribyaho ebikalwamoebikakanganaya ng’oku kilwire elubula. Omulimu wa Nyamuhanga mwagenda haguma n’abagombe buwe, n’ekinywa ekyo mukyabya n’obutoki. Ababihya mubayowa ibamabukibwa. “Ekyakakala ekikakoleraya buli mundu oyukasa omu kihugo” mukyakolerya ebisenge by’embita eby’esyongebe syabo, n’ebindu bibisamire eby’omwirimya mubyaminyikalibwa. Mubabya n’eriyitwira lubanza. Mubaminya ng’oku hane ekibi n’obutunganene n’eritswera esyombanza erikayasa. Mubaminya oku butunganene bwa Yehova neryo mubayowa ibali n’erisaga eribanika embere sy’oyukakebera emitima ibane omu malolo n’obutundirya. Omw’agalwa ly’omutima mubalaka bati: “Ilolo! Nindi oyukendinyilamia erilwa omu mubiri w’oluholo, kwehi?” Omusalaba w’e Kalvari abere akabisulwa inyaneko ehongo busana n’ebibi by’abandu, mubalangira bati sihali kindu kyosi ekyangagunza eribuyira busana n’ebibi byabo erilusyaho obugenge bwa Kristo; obu busa nibwo bwangasanga-sangania omundu y’oku Nyamuhanga. Ibane n’eryikirirya n’eriyibombeka, mubaliga Omwana w’Embuli wa Nyamuhanga, oyukalusayaho ebibi by’ekihugo. Erilaba omu musasi wa Yesu mubabana “erilusibwako ebibi eby’enyuma.”OO 461.1

Abandu bano mubahulukya ebiguma ebitolerene okw’iyisubamwo. Mubikirirya neryo bamabatisibwa, neryo bamahangana eribasulira omu ngebe nyihya — bamabya bihangikwabihya omu Kristo Yesu; butsira eribasulira omu syongumbu syabo esy’enyuma, nikwa erilaba omw’ikirirya Omugala wa Nyamuhanga batoke erikwama omu lugobe luwe ntambu-oku-ntambu, erikangania emibere yiwe, n’eriyerya nayo ng’oku erire. Ebindu ebyo babya baponire mubanzabyo, n’ebindu ebyo banzire mubaponabyo. Ab’emiyiheko n’abakayiminyako ibibene mubabya bolo kandi ab’omutima mwolo. Ababyamoobutatsomana mubabya n’eritsomana kandi isibeyikanganaya. Ababya bakakola ebitunda-tundire mubabya n’engebe ey’obutunganene, ababya batamiri mubaleka eriyanywa, n’ababya bakayitsemesya omu tamiro n’obusingiri mubabya nzongole. Emirembe y’ekihugo eyite na mubongo mubasegeryayo luhande. Abakristo mubaleka erisyasondya “Nʼobubuya bwenyũ sibubye obwʼeyĩhya, ngʼeriluka esyonzwiri, nʼeriambala emisege yʼesyamagetsi, nʼeriambala emyambalire yowene. Nĩkwa obubuya bwenyũ bubye bwʼomutima owali omwisi wʼomundu. Bubye obubuya bwʼekĩrĩmũ ekihehere nʼekyʼobũkũtũ, ekitetsanda. Obubuya obo ni bwʼobũgũlĩ bunene embere sya Nyamuhanga.”1 Petero 3:3, 4.OO 461.2

Erisuba buhya-buhya mulyaletera abandu bw’eriyikubungula kutsibu omu mutima n’eriyolobeka. Mubaminyererwa omw’ikuta-kuta oku mubihya erilwire oku mutima, omu lukeri olukakandira busana n’erigulwa omusasi wa Kristo. Abalume n’abakali mubasaba n’eriwulikana na Nyamuhanga busana n’erilamia esyongebe sy’abandu. Ebiguma eby’erisuba buhya eryo mubyalangirirwa omu bandu ababya butisir’isuba enyuma omw’iyiyigana n’eriyihayo, nikwa ibakayitsangura bati bamaganzwa ng’abatolere erilola okw’igaywa n’eirrengwako busana na Kristo. Abandu mubalangira eribinduka eriri omu syongebe sy’abo ababya bakayambahulira omu lina lya Kristo. Erikola lyabo mulyagasira abandu abikere omu bipindi eyo babya. Mubasongya-songya haguma na Kristo, kandi bamabiba oku mulimu, batoke erisyahulula engebe y’erikota.OO 462.1

Kyanginabugibwa kubo kiti: “Mumwayikubya bwomoerihika okw’iyisubamwo.” Kusangwa eriyikubya bwomo ery’obwa-nyamuhanga likalwamoomulamo owate angaleka wukayikubya bwomwo: nikwa eriyikubya bwomoery’ekihugo likalwamooluholo. Kusangwa, lebaya ekindu kigumaguma kino, kiti muwukanayikubaya bwomoomu musindo w’obwa-nyamuhanga, ng’oku kyabya kyakuletere eriyiteya lingahi, inga, eriyuwania bungahi, inga, erisubya omu kibo bungahi! Omu byosi mwabiriyikangania eribya imunasi omwatsi oyu.” 2 Abanya-Korinto 7:9-11.OO 462.2

Ebi nibyo byabya byalwire omu mubiri w’Omulimu wa Nyamuhanga. Sihalibyaho bulangiri obw’eriyisubamo eriri lya kwenene lyamabya lititalwamoeribinduka. Omubihya amasubulya endagane, inyasubulya ebyo iba oku bandi, inyabikula ebibi byiwe, n’eryanza Nyamuhanga n’abandu banyikiwe, obwo inyakendibya inyanasikire ati amabana obuholo embere sya Nyamuhanga. Ebiri ng’ebyo nibyo byabya byalwire omu migulu ey’eribuka kimweyo ery’emigulu y’enyuma. Erikwamana n’ebiguma byabo, mubaminywa ng’abatsumwirwe Nyamuhanga omu mulamo w’abandu n’omw’isikya obunya-bundu.OO 462.3

Nikwa erisuba-subana kimweyo ery’emigulu eno lyabirikangania kutsibu ng’oku litasosene n’ebiminyikalo eby’olukogo lw’obunya-lubula olwakwama emibiri y’abagombe ba Nyamuhanga omu biro eby’erimbere. Ni kwenene haliho eryanza inene ehosi-hosi, abandu banene bakabuga bati bamayisubamo, kandi hali erikukumbanira omu makanisa; liriryo ebikalwamulyo siby’ebyo ebyangaleka iwikirirya wuti habereho erikula-kulana ery’engebe ya kimweyo kwenene erilwire omw’isuba buhya lino. Ekyakakala ekimugulumira habw’akatambi kake kikalima luba, ikyasiga omwirimya owalweho owahindene kwilaba.OO 463.1

Erisuba buhya eryasibwe kwilabirirya likalwa omw’ikokya obulengekania, omw’ibukya ebikahahamula engebe, omw’iberererya olwanzo busana n’ekiri kihya kandi ekikasisiraya. Abandu abalyabinduka omu musindo oyo bakabya n’erisonda like busana n’erihulikirira okwenene okw’e Biblia, bakabya n’erisonda like omu bwimiri bw’obuminyereri n’abakwenda. Obuhererya bw’ekinya-enyikirirya bwamatendibya n’ekindu ekikatsangamukaya obulengekania n’amagala, sibulibyamoebikakakayabo oku buherery’obwo. Obukwenda obulimw’enzumwa eyite ya kihutuko sibalyangirirabwo. Erikunga eriminyikere ndeke ery’Ekinywa kya Nyamuhanga, erihambire okw’ebyo esyongebe syabo sikayitsutsa, siryehulikirirawa.OO 463.2

Oku buli mundu oyubindukire kwenene obuhugu bwuwe oku Nyamuhanga n’oku bindu eby’erikota nibwo bukendyikala ininayo nzumwa ngulu ey’engebe yiwe. Ibwa, omu makanisa awakagendaya lina awa munabwire, ni hayi ahali omulimu ow’weriyihayo oku Nyamuhanga, kwehi? Abababinduki sibalilwika emiyihalambo yabo n’olwanzo lwabo oku kihugo. Sibanzire eriyiyigana, kutse eriheka musalaba wabo n’erikwama Yesu oyuli mwolo-mwolo kandi owahisi, kwilaba ng’oku babya bate bayisubamo. E enyikirirya yabiribya katingu k’abatikirirye n’abakatika-tika kusangwa abanene abayahuliraya muyo sibasi emisingyi yayo. Obutoki b’obwa-nyamuhanga buli hakuhi erilwa omu makanisa amanene. Esyombalamo sy’omu bipindi ebirimoeritsemesya ameso, emisato y’omukati k’e kanisa, ehitale omu kati k’e kanisa, amanyumba mabuya, eriyikangania bubuya, byabirireka obulengekania ibwahuma oku Nyamuhanga. Ebibanza n’ebindu by’obuteke n’emibiri ya kihugo byoswire omu, n’ebindu ebihambire oku by’erikota sibyelangirawa.OO 463.3

Ibwa aliriryo n’omu hane erisububula omw’ikirirya n’obunya-enyikirirya, hane abakwami ba Kristo ab’okwenene omu makanisa ano. Nyamuhanga akendisyabaya atali atwira ekihugo ky’esyombanza omu bandu ba Nyamuhanga mukendisyabya eribuka eriri ng’ery’obwa-nyamuhanga obutahabukire omu myatsi ya kihugo obute bwatalolwako erilwa oku migulu y’abakwenda. Omulimu n’obutoki bwa Nyamuhanga akendisyutika oku bana buwe. Oku ndambi eyo abanene bakendisyayigabula oku makanisa ayo omu olwanzo lw’ekihugo lwabibundamirya olwanzo busana na Nyamuhanga n’ekinywa kiwe. Abandu banene, imune abalisya n’abanya-kanisa, n’ebitsange binene bakendisyangirira emyatsi mikulu-mikulu y’okwenene eyo Nyamuhanga akendisyatokesya erituluganibwa oku ndambi eyi eriteka-teka abandu busana n’eryasa ly’Omwami Mukulu engendo eyakabiri. Omunya-nzigu w’abandu akasonda erikakirya omubiri ono; neryo omukukyo oyo akendisyabya atali abya, akendisyalengaho erikakiryago omw’ihiraho ekikwangara. Omu makanisa ayo ogu angatoka erihira ahisi sy’obutoki bw’eritebererya liwe akendisyakangania omuyisa wa Nyamuhanga ow’e ngabane ng’abiryutulirwa kuwo; Hakendisyaminyikalibwa ekikalengekanibawa ngani muhwa munene wa kinya-enyikirirya. Ekunze n’ekunze y’abandu bakendisyayitsangura bati Nyamuhanga abirikolerabo eby’eriswekya, kandi ibwa omubiri oyo ini wa gundi mulimu. Omu kisuko kya bukristayo, Satani akendisyarondekania erikolya omubiri wuwe w’oku kihugo ehosi eyine obu Kristo.OO 464.1

Omw’isuba-subana buhya lyosi-lyosi eryabiribyaho omu kitsweka ky’ekyasa ekilabire, erikola erisosene n’eryo lyabiribya irinemukola, oku lulengo olukendisyaminyikalibwa omu mikukyo minene-minene kwilaba omu biro ebikayasa. Hali omuhutuko, owalimoeritulunhgania okwenene n’amabehi, awayitondekenie busana n’eritalia abandu. Kandi ibwa sihatolere hakaby’omundu oyukatebibawa. Omu kyakakala ky’ekinywa kya Nyamuhanga sikikalire erilangira emibere y’emikukuru eyi. Ehosi-hosi ohw’abandu bakagala-gandaya obwimiri bw’e Biblia, erilwa oku myatsi y’okwenene eyiminyikere eyi eyikayitsutsa eriyiyigana n’erilwika ekihugo, aho twanginaminya ndeke tuti omuytisa wa Nyamuhanga syalitahebwa. Kandi erikolesya ekilayiro ky’erigenderako ekyo Kristo iyuwene-wene abiriha ati,” Mukendisyaminyirabo oku biguma byabo” (Matayo 7:16), kiminyikere ndeke kiti emikukuru eyi si mubiri w’Omulimu wa Nyamhanga.OO 464.2

Omu myatsi y’okwenene ey’ekinywa kiwe, Nyamuhanga abiriyikangania oku bandu; kandi oku bosi abakaligayo ni ngabo eyikategaya oku matebo wa Satani. Erigalagandya okwenene oku eryabikyungula oluyi busana n’ebyaga ebyamabirisasagana lino omu kihugo eyiri engangirirya/enyikirirya. Emibere n’omubongo w’Ebihano bya Nyamuhanga emigulu eminene sibakilangirayo. Eriyitegererya nabi ery’emibere y’ebilagiro by’obunya-lubula, nerbyaho lyabyo kera-na-kera, n’ekyo bikayitsutsa oku mundu lyabirireka ihabya ebihalyo esihambire oku eribinduka n’eryeribwa, kandi lyabirilwamoerisuby’olulengo lw’obunya-enyikirirya omu kanisa lw’ahisi. Hano niho hangabanika embita ey’eribya butsira Omulimu n’obutoki bwa Nyamuhanga omu mikukyo y’erisuba buhya kimweyo ery’omugulu wetu ono.OO 465.1

Omu syoenyikirirya mbiriri-mbiriri muli abandu abasibwe busana n’obunya-enyikirirya bwabo, obu enzumwa eyi yikaminyirawako n’eribya iyikaganibirawa iguma. Profesa Edward A. Park, akakangania emiryambo y’ekinya-enyikirirya eyiriho, akabuga ndeke ati: “Enzuko y’akabi enguma ly’erigala-gandia orutali erihir’ekilayiro ky’obunya-lubula ky’omu mikolere. Omu biro eby’enyuma orutali lwabya lukabya aho omulenge ow’erikangania obwiranda bw’eriyitwiramo abya akabugibwa... Abatuliri bakoli kutsibu mubaha olukengerwa kinene ky’oku eby’engangirirya/enyikirirya ebyo bakakaniraya abandu omw’ikwama eky’erilangirirako eky’Omukama, kandi n’erireka ekilayiro ikyaminyikala, n’emigambo yakyo, n’erisagisya lyakyo. Mubasuba omu esyo myatsi mikulu-mikulu ibiri eyo, bati Ebihano nikisakango eky’obugenge bw’obunya-lubula, kandi bati omundu oyutanzire Ebihano syanzire engulu mbuya; kusangwa Ebihano, engulu mbuya nayo ng’oku yiri, ni kiyo ekikakanganaya emibere y’okwenene eya Nyamuhanga. Omulyambo ono akakolaya oku gundi, ow’eriusunata obubi bw’ekibi, obw’erisunata obugali bwakyo, n’erisunata akagala kakyo ak’erikehya obugenge. Obunene bw’erihikana ly’Ebihano ni bungana n’obw’eritendyoloberabyo....OO 465.2

“Ekikagendera haguma n’emiryambo eyabiryahulwa eyi w’omulyambo ow’erilangira eritswera omu bulingirirania eryaNyamuhanga nga nirya lugenda-gende. Kwilabirirya ekikakolebawa oku syonyututi sy’eritulirako engulu ly’erigabula eritswer’omu bulingirirania ery’obunya-lubula ly’oku bugenge bw’obunya-lubula, eriyira ebugenge mu bwa hisi kwilaba erihamyabwo mu kilayiro. Engangirirya nyihya yikasataya ekyo Nyamuhanga abirimatania. Ekilayiro ky’obunya-lubula ni kindu kibuya kutse ni kibi? Ni kibuya. Obwo neryo obulingirirania bw’eritswera ni bubuya; kusangwa ni nzira eyikakanganaya ekilayiro ng’oku kikahiribawa omu mikolere. Erilusirirya oku mutse ow’erisunata Ebihano by’obunya-lubula n’eritswera ly’obulingirirania ery’obunya-lubula, obutowa nga ni bungahi kandi n’erilangirabwo nga si kindu, abandu bakanguhirawa eritendera omu mutse ow’erilangira olukogo olwabirireterabo eribuyirwa oku bibi nga ni luke.” Omu musindo oyo engulu Mbuya yikabul’omubongo omu bulengekania bw’abandu, neryo bakanguha luba erisegerya e Biblia yo luhande.OO 465.3

Abakangirirya ab’e enyikirirya abanene bakabuga bati Kristo mwalusyaho Ebihano erilaba omu luholo luwe, neryo bati busana n’ekyo abandu sikiriswayitsutsibawakubo eriteyabyo. Hali abandi abakatwalabyo mu muheke owakagalaya, neryo bakalwa n’obunya-muliki bw’Ebihano bakakanganaya obwiranda obwo eribya ibakayitsangurira mubwo ahisi sy’engulu mbuya.OO 466.1

Nikwa abaminyereri n’abakwenda siko babya bakatwala ekilayiro kibuyirire kya Nyamuyhanga kyo batya. Iyo Dawidi mwabuhg’ati: “Ngendibasula inyine bwiranda: kusangwa ngasondekanaya emigambo yawu.” Esyonyimbo 119:45. Omukwenda Yakobo, oyuwasakanga enyuma w’oluholo lwa Kristo, akakanaya oku bulayiro ikumi mo “Ekilayiro ky’obwami” kandi mu “ekilayiro kilugirirene ky’obwiranda.” Yakobo 2:8; 1:25. N’oyuwasakanga ekitabu ky’eribisulirwa, ebirimo makumi atano yilabire enyuma w’eribambwa lya Kristo oku musalaba, mwakanahula emiyisa okw’abo “Obutseme buli ukwʼabo abakeraya esyokanzu syabo ibatoka eribya nʼehamũlĩ oko muti wʼengebe, nʼehamũlĩ yʼerilaba omo syongyo syʼomũyĩ oyo.” Eribisulirwa 22:14.OO 466.2

Eribuga bati Kristo mwalusyaho Ebihano bya Tata wuwe erilaba omu luholo luwe siriwite musingyi. Kukyalibya ikyangatokekana eribindula kutse erisegeryabyo luhande, Kristo isyangabere inyakahola, erilamia omudu y’okw’isuyira busana n’ekibi. Oluholo lwa Kristo, omu kitswa ky’erilusyaho Ebihano, lukakanganaya luti Ebihano ebyo ni ndabinduka. Omugala wa Nyamuhanga mwasa “erigalihya Ebihano, n’eriyirabyo mu bisikibirwe.” Isaya 42:21. Mwabuga ati: “Simuganiraye muti nasa eribulegetya Ebihano;” erihika aho olubula n’ekihugo byasyahweraho, sihali katondi kutse akakwarari na kaguma akakendisyalwa oku bilayiro.” Matayo 5:17, 18. Kandi akayikaniako mwabuga ati: “Ngatsema erikola erisonda lyawu, Iwe Nyamuhanga wage: inga, Ebihano Byawu biri omu mutima Wage.” Esyonyimbo 40:8.OO 466.3

Erikwamana n’emibere ya buhangiranwa ey’Ebihano bya Nyamuhanga, sibyangabinduka. N’ibisulirwa ery’erisonda n’emibere ey’oyuwakwikabyo. Nyamuhanga ni Lwanzo, n’ebilagiro byiwe ni lwanzo. Emisingyi yabyo emikulu-mikulu eyibiri ni olwanzo oku Nyamuhanga n’olwanzo oku bandu. “Olwanzo nilwo eribererya Ebihano.” AbanyaRoma 13:10. Emibere ya Nyamuhanga ni butunganene n’okwenene; n’emibere ya buhangiranwa ey’Ebihano byiwe ku yiri yitya. Omusakangyi w’ekitabu eky’Esyonyimbo akabuga ati: “Ebihano byawu niby’okwenene” “Ebihano byawu ebyosi bitunganene.” Esyonyimbo 119:142, 172. N’omukwenda Paulo akabuga ati: ” Kusangwa omũkalĩ oyũhĩkĩbwe abohĩre ũkwʼĩba wuwe omugulu gosĩ akineho; nĩkwa ĩba wuwe amahola, iniamaboholwa oko mugambo owamuboha ũkwʼĩba wuwe.” AbanyaRoma 7:2. Ebilagiro ng’ebyo, eribya in’ibuga obulengekania n’erisonda lya Nyamuhanga, bikatekawa eribya iniby’eribyaho nga mwinyebyo kwali.OO 467.1

Erisanga-sangania abandu na Nyamuhanga omw’ireterabo eririga emisingyi y’Ebihano ni mubiri ow’eribindula n’eryerya. Omu nzuko, omundu mwahangikwa omu kisosekanio kya Nyamuhanga. Omundu abya inyane buguma obulugirirene n’ebikalangirawa omubuhangiki n’Ebihano bya Nyamuhanga; Ebihano by’obutunganene byabya bisakire oku mutima wuwe. Nikwa ekibi mukyamusegerya hali oku muhangiki wuwe. Mwabya isyangaswakangania ekisosekanio ky’obunya-lubula. Omutima wuwe mwabya akikala inyanemulwa n’emisingyi y’Ebihano bya Nyamuhanga. “Kusangwa omundu oyukakwama obũlangekanĩa bwʼomubiri nĩ nzĩgũ uku Nyamuhanga. Sialĩowa Emigambo ya Nyamuhanga, kandi sialitoka erĩowayo.” AbanyaRoma 8:7. Nikwa “Nyamuhanga kwanza atya ekihugo, neryo mwahayo omugala wuwe mubutwa muguma musa,” ati omundu atoke erisanga-sanganibwa na Nyamuhanga. Erilaba omu bugenge bwa Kristo anginasubibwa buguma n’Omuhangiki wuwe. Omutima wuwe niw’erisubibwa buhya erilaba omu lukogo lw’obunya-lubula; akatolera inyatunga engebe nyihya erilwa endata. Eribinduka eri niryo eributwa buhya, Yesu ati aho lite, omundu syangatoka erilola oku obwami bwa Nyamuhanga.”OO 467.2

Entambu ey’erimbere omw’isanga-sanganibwa na Nyamuhanga y’omundu eriminya kw’ali mubihya. “Ekibi ly’eritwa ekilayiro.” Erilaba omu bilayiro nimo ekibi kikaminyirawa.” 1 Yoane 3:4; AbanyaRoma 3:20. Erilangira ati akalangira erihalya liwe, omubihya akatolera inyapimira emibere yiwe y’oku lulengo lukulu olwa Nyamuhanga olw’obutunganene. Nikyo ekikakangaya obubuya obw’emitse yitunganene kandi nibyo bikamutokesaya erilangira ebibulirwe omu mibere yiwe.OO 467.3

Ebihano bikakangaya omundu yo ebibi byiwe, sibirimuha erilama. Binemulaganisya engebe y’oku bandu abali bowa, bikatulawo biti oluholo nilwo luhembo lw’oyukatwabyo. Engulu mbuya ya Kristo nyisa yanginamnubohola okw’itswerwa kutse oku butundirya bw’ekibi. Akatolera inyakangania eriyisubamo oku Nyamuhanga, oyu ekilayiro kiwe kiryatwibawa; n’eryikirirya omu Kristo, iyo ng’obuhere obukamubuyira. Omu nzira eyo akabana “erisangulwako ebibi ebyabirilaba” neryo inyabya muguma w’oku buhangiranwa bw’obunya-lubula. Ni mwana wa Nyamuhanga, inyabiritunga omutima ow’eribya mwana oyu Nyamuhanga alyimaya mu wuwe, neryo kikaleka inyabuga n’omulenge munene ati: Aba, Tata.”OO 467.4

Obwo neryo amabya wa bwiranda eritwa ekilayiro kya Nyamuhanga, kwehi? Paulo akabuga ati: “Obwo neryo tubuge tuti Ebihano sibikiri bya mubongo erilaba omw’ikirirya, kwehi? Eyihi na hake: iga, tukasumba Ebihano.” “Neryo ibwa itwe ababirihola oku kibi twangatoka tuti erisyaswikala itune mukyo? Na Yoane akatulago ati: “Luno nilwo olwanzo lwa Nyamuhanga, ati tutegaye Ebihano byiwe: n’Ebihano byiwe sibiryagalaya.” AbanyaRoma 3: 31; 6:2; 1 Yoane 5:3. Omw’ibutwa buhya omutima akaletawa eribya buguma na Nyamuhanga, kandi akaletawa okw’rigana n’Ebihano byiwe. Omugulu eribinduka inene eri likabyaho omu ngebe y’omubihya, akabya inyabirilwa omu luholo n’eryingira omu ngebe, inyabirilwa omu kibi eryingira omu bubuyirirre, inyabirilwa omw’itwa Ebihano n’omu pono eribya mw’owa kandi oyukakwama Nyamuhanga. Engebe eya kera ey’eriyihigula oku Nyamuhanga iyabirihwa; engebe enyihya ey’erisanga-sanganibwa nayo, ey’eryikirirya n’olwanzo, iyamabiritsuka. Neryo “obutunganene bw’Ebihano” bukendibereribwa omw’itwe, abatelendera erikwamana n’esyngumbu sy’omubiri, nikwa abaklalendera erikwamana n’erisonda ly’Omulimu wa Nyamuhanga.” AbanyaRoma 8:4. N’omubuge w’engebe akendibya ati: “Talebaya ng’oku nyanzire Ebihano byawu! Nibyo ngalengekananayako omusibo n’ekiro ebyosi.” Esyonyimbo 119:97.OO 468.1

Ebilagiro by’Omwami Mukulu bilungukere, bikabindula omutima.” Esyonyimbo 19:7. Ahate Ebihano abandu sibangaminya obugere n’obubuyirire bwa Nyamuanga kutse obukola-nabi bwabo n’obutundirya bwabo. Sibangaminya ng’oku ni babihya neryo isibangabya n’obwaga obw’eriyisubamo. Eribya butsira ilangira emibere yabo ey’eritala ng’abatwi b’Ebihano bya Nyamuhanga, sibalilangira obwaga bwabo obw’omusasi wa Kristo owakeraya. Amaha aw’erilama akaligawa isihali eribindukir’iguma ery’omutima kutse erisuba buhya ery’engebe. Omu nzira eyo eribinduka igulu-gulu likakanyirira, n’ekunze y’abandu bakayitulunganaya oku kanisa abate batayikundikania oku Kristo.OO 468.2

Ebirengekanio ebiwire eby’abanya-menge ebikakangiriribawa eby’eryeribwa, nabyo, ibikalwa oku bugalagandya kutse okw’igana eblayiro by’obunya-lubula, biwite omwanya munene omu maenyikirirya awa munabwire. Ebirengekanio bino niby’amabehi omu ngangirirya kandi bikalwamoakabi; kandi eribya ibikasimawa abandu abanene, likaleka ikyabya inikikulu kutsibu abandu bosi eriyitegererya ebyo Amasako akakangiriraya oku nzumwa eyi.OO 469.1

Eryeribwa ery’okwenene ni ngangirirya y’e Biblia. Omukwenda Paulo omu nyawalihwa syiwe oku kanisa y’e Tesalonika akabuga ati: eri niryo erisonda lya Nyamuhanga, nibya eryeribwa lyenyu. Kandi akasaba ati: Nyamuhanga w’obuholo winyini-nyini aberaye inywe-bosi. 1 Abanya Tesalonika 4:3; 5:23. E Biblia yikakangiriraya ndeke-ndeke eryerya ng niki kandi ng’oku lyangatungibwa. Omulamia mwasabira abiga buwe ati: ” Uhigulebo omo mwatsi wʼekwenene. Ekĩnywa kyawe ni mwatsi wʼekwenene.” Yoane 17:17. Na Paulo akakangiriraya ati abikirirya “nib’eryeribwa omu Mulimu Abuyirire”OO 469.2

Omubiri ono angakolebwa erilaba omw’ikirirya omu Kristo lisa, omu butoki bwa Mulimu wa Nyamuhanga oyuli omu kati k’omutima. Iyo Paulo akaha abikirirya bo amenge ati: “Muyikolelere omulamo wenyu n’erisaga n’erititimana. Kusangwa ni Nyamuhanga oyukakolera omw’inywe eribya abanzire omubiri n‘erikola ebyo anzire.” Abanya Filipi 2:12, 13. OmuKristo akendyowa ekibi ku kikamukuta-kutako nikwa akendyikala inyanemulwa nakyo. Hano niho obuwatikya bwa Kristo bukayitsutsibawa. Obutseke bw’omundu bukamatikanibwa n’akagala k’obunya-lubula, neryo eryikirirya iryabuga n’omulenge munene liti: “Nĩkwa tuhe Nyamuhanga yʼewasĩngya, kusangwa akatuha erĩkĩnda omwisi wʼOmukama wetu Yesu Kristo.” 1 Abanya Korinto 15:57.OO 469.3

Amasako akakanganaya ndeke-ndeke ati omubiri w’eryerya akatsuka lyolo neryo inyagenda akakula. Omugulu omubihya akabana obuholo oku Nyamuhanga erilaba omu musasi owakabuyira, engebe y’obu Kristo yikabya inimoyanamatsuka. Oku ndambi eyo “niw’erilolya embere erihika okw’ilugirirana;” erikula “erihika oku lulengo olw’emyimanire ey’eryosulirira erya Krsito.” Omukwenda Paulo akabuga ati: “Ngakola ekiguma kino, iningibirirawa ebindi bindu eby’enyuma birya, n’erihika oku bindu birya ebiri embere, ngayikamula kutsibu nyitoke erihika oku kaminyikalo ak’oluhimbo olw’eribirikirwa Nyamuhanga omu Kristo Yesu.” Abanya Filip 3:13, 14. Na Petero akatukanganaya esyontambu esyo eryeribwa ly’ekinya-Biblia lyangatingibwamwo. Ati: “Busana nʼomwatsi oyũ, muyitsinge, mutomeke obubuya okwʼĩkĩrĩrya lyenyũ, kandi oko bubuya bwenyũ mutomeke eriminya; nʼokwʼiminya lyenyũ, mutomeke erĩyĩteya; nʼokwʼĩyĩteya lyenyũ mutomeke erĩyĩyĩnĩa; nʼokwʼĩyĩyĩnĩa lyenyũ mutomeke erikenga Nyamuhanga; nʼokwʼikenga Nyamuhanga mutomeke Obugenge, nʼoko bugenge bwenyũ mutomeke olwanzo. Mwamakola mutya nʼerikwamirirabyo, mwasyatoka, kandi mwasyakanyirira Omwʼiminya ndeke lyʼomukama wetu Yesu Kristo. Nĩkwa oyutekola emyatsi eyĩ nĩ ndĩma-tĩme, kandi akabula ameso, iniabiribirirwa kwʼabĩrĩerĩbwa kwʼebibi biwe bya kera. Neryo balĩkyetu, mubye nʼomũhwa wʼerĩhanganĩa ndeke eribirikirwa lyenyũ, nʼeriyisogwa lyenyũ, kusangwa mwamakwama mutya, simwendisyatoga na kera.”2 Petero 1: 5-10.OO 470.1

Abo abakowa eryeribwa ery’ekinya-Biblia bakendibya n’omulimu ow’eriyikehya. Nga Musa, bakendibya ibabirilangira olukengerwa eky’oubuyirire, neryo ibalangira obutya-butya bwabo bakalengesanisya n’obubuya n’eriluyirirana ery’olukengerwa ekya oyuliho kera-na-kera oyo.OO 470.2

Omuminyereri Danilei abya ky’erilangirirako eky’eryeribwa ery’okwenene. Engebe yiwe nyiri yabya yoswiremoobuhererya obubya busana n’Omukama wuwe. Abya mulume “oyuwanzibirwe kutsibu” (Danieli 10:11) olubula. Liriryo, omu kitswa ky’eriyitwala ng’oyuli nzongole kandi omubuyirire, omuminyereri oyusikibirwe ono inyakayiriniriranaya n’ekihanda kya Israeli ekyabya ini kibihya omugulu abya akatonganirira abandu buwe embere sya Nyamuhanga ati: “Twabirihalya, Twabirikola amalolo.” Akabuga ati: “Nabya ingakania n’erisaba,n’eribikula ebibi byage n’ebibi by’abandu bage.” Neryo oku muhindo omugulu Omugala wa Nyamuhanga abutuka, atoke erimukangya eby’erikola, Danieli akabuga ati: “obubuya bwage mubwanyibindulwamo eribya bunya-malolo, neryo munahwamoakagala.” Danieli 9:18, 15, 20; 10:8OO 470.3

Yobu abere owa omulenge w’Omwami Mukulu akalwa omu kaburungu, mwabuga n’omulenge munene ati: Ngayipona, neryo inayisubamo inandi omw’ibwe.” Yobu 42:6. W’omugulu Isaya alangira olukengerwa lwa Nyamuhanga, kandi amowa abakerubi bakabuga n’omulenge munene bati, “Abuyirire, abuyirire, abuyirire Omwami Mukulu wetu, “nimoalaka ati, “Ilolo, Syanyibwene ingye! Kusangwa namahwaho.” Isaya 6:3,5. Iyo Paulo, abere abirihambirwa omu lubula olwakasatu n’eryo amowa ebindu ebyo omundu-nzwiri ate angatoka eribuga, akayikanayako ati: “ni muke kutsibu kwilaba abagombe abake-bake abosi.” 2 Abanya Korinto12:2-4, enzumwaey’ahisi; Abanya Efeso 3:8. Yoane oyuwanzibirwe kutsibu, oyuwabya asegemire oku kikuba kya Yesu neryo amalangira olukengerwa luwe, niyo wabya awire ng’oyuholire embere sy’ebisando by’omulaika. Eribisulirwa 1:17.OO 471.1

Sihangabyaho eriyihamya, sihangabyaho eriyibugako ery’eriyiheka wuti wuli wa bwiranda oku kibi, okw’abo abakalenderera omu kyutsutsu ky’omusalaba w’e Kalivari. Bakayowa bati ekibi kyabo nikyo kyaleta eryagalwa eryatwa omutima owa Mugala wa Nyamuhanga, n’ekirengekanio kino kikendisyakolyabo okw’iyikehya. Abo abikere hakukhi-kuhi na Krsito bakalangira ndeke-ndeke obutseke n’obunya-malolo obw’abandu, n’amaha wabo ali omu bugenge obw’Omulamia oyuwahanikawa kandi amalubuka busa.OO 471.2

Eryeribwa erikagenda likaminywa munabwire omu bukristayo lirimo omulimu w’eriyikukumba n’erilangira ebilagiro bya Nyamuhanga ngasi kindu ekikaleka iritabya ly’engangirirya/enyikirirya y’e Biblia. Abakakalalirayalyo bakakangiriraya bati eryeribwa ni mubiri owakayireta, eryo bakatunga erilaba omw’ikirirya lisa bakabaniramo obubuyire obulugirirene. Bakabuga bati “Wukwame eryikirirya n’omuyisa oyo ni Wawe.” Bati oyukangiriralyo syawite ekindi ekyo angakola. Oku ndambi iyan’enguma bakagana obutoki obw’ebilagiro bya Nyamuhanga, ibakabuga bati sibakiyitsutsibawako eriteya Ebihano. Ibwa kyanginatokekana abandu eribya babuyirire, erikwamana n’erisonda kandi n’emibere ya Nyamuhanga, isibalitasa omu buguma n’emisingyi eyikakanganaya emibere yiwe n’erisonda liwe, kandi ebikakanganaya ebyo ebikamutsemesaya, kwehi?OO 471.3

Erison’engangirirya/enyikirirya enyolo-nyolo eyiteyitsutsa eriyikukuma n’akagala, eriyiyigana, eyiteyitsutsa eyiteyitsutsa erilwa oku bukiru bw’ekihugo, lyabirireka engangirirya y’eryikirirya, kandi eryikirirya lisa, iyabya ngangirirya eyasibwe kutsibu; Ibwa ekinywa kya Nyamuhanga kikabuga kitiki, kwehi? OmukwendaYakobo akabuga ati: ” Balĩkyetu, nĩ ndũndĩ yahi busana nʼomundu oyũkabũga ati awite erĩkĩrĩrya, nĩkwa emĩbĩrĩ yiwe isĩrĩkangayalyo. Erĩkĩrĩrya eryo lyanganamũlamya kwehĩ? Mugala wetu kutse mwali wetu anganabya butsira esyongimba, kutse anganabula ekyʼerirya. Nĩ ndũndĩ yahi eribwirabo uti, Mugende buholo, mũsĩsĩmũke, mũgũte ndeke, nĩkwa simulihabo ebitolere emibiri yabo? Erĩkĩrĩrya ko liri ritya. Lyamabya liri ĩryolyene butsira emĩbĩrĩ, ĩrĩholĩre. Omundu anganabũga ati, Uwe uwite erĩkĩrĩrya, nage ngwite emĩbĩrĩ. Ũngangaye erĩkĩrĩrya lyawe eritawite mĩbĩrĩ, nage ngandĩkũkangya erĩkĩrĩrya lyage omo mĩbĩrĩ yage. Ũkĩkĩrĩraya ngoko Nyamuhanga ni muguma. Ũkabũga ndeke. Nĩkwa esyombĩnga nasyo sĩkĩrĩrĩraya ekyo, kandi sĩkasũka-sũkana. Uwe mundu mũkĩrũ, ũnanzĩre erĩmĩnyĩsĩbwa ngoko erĩkĩrĩrya butsira mĩbĩrĩ ni busa kwehĩ? Omugulu Abrahamũ tata wetu, ahera mugala wuwe Ĩsaka oko kiherero, mwatatũngananĩbwa omo mĩbĩrĩ yiwe kwehĩ? Mũlebaye ngoko erĩkĩrĩrya molyakola omo mĩbĩrĩ yiwe, kandi erĩkĩrĩrya liwe molyahĩkana omo mĩbĩrĩ yiwe. Neryo amasako mwabererera, awakabũga ati, Abrahamũ mwĩkĩrĩrya Nyamuhanga, neryo Nyamuhanga mwamuganza ngʼomutunganene busana nʼerĩkĩrĩrya liwe. Kandi Nyamuhanga mwahula Abrahamũ mo mwĩra wuwe. Neryo mũlebaye ngoko Nyamuhanga akatũngananaya omundu busana nʼebyo akakola, butsira erĩkĩrĩrya ĩryolyene.” Yakobo 2:14-24OO 472.1

Obwimiri bw’ekinywa kya Nyamuhanga bukalwa n’engangirirya eyikatega abandu eno ey’eryikirya eritekw’emibiri. Eryikirirya siryo likayisabira erisimwa ly’elubula ahate erigenda n’’ebiyitsutso ebikaleka olukeri ilwaligirwa omundu, eryo n’irengekania buyira; kusangwa eryikirirya ery’okwenene liwite omusingyi walyo w’omw’ilaganisya ly’Amasako n’ebyo Amasako ayo akabuga.OO 472.2

Sihatolere hakabya abandu abakayiteba-teba n’eryikirirya bati banginabya babuyirire ibanemutwa kitengeleryo ekiguma ky’oku bindu ebyo Nyamuhanga akayitsutsa. Omundu erikolerera ekibi ekyo anasi kikaleka omulenge w’Omulimu ow’eritulago inyahuna kandi likalusaya omundu y’oku Nyamuhanga. “Ekibi ly’eritwa Ebihano.” Kandi omundu wosi-wosi oyukahalaya [akatwa Ebihano] syalitamulangira, kandi syamwasi.” 1 Yoane 3:6. Yoane omu syonyawalihwa syiwe n’omu akanakanaya kutsibu oku lwanzo, liriryo syalitika-tika eribisula emibere-na-mitse ey’okwenene ey’ekitunga eky’abakayiganzira eribya iberire ibane omw’itwa Ebihano bya Nyamuhanga. “Omundu oyukabuga ahti, Nyinamwasi, nikwa isyalitegaya Ebihano byiwe, ni mubehi, kandi okwenene sikuli omw’iyo. Nikwa oyukategaya ekinywa kiwe. Oyo kwenene olwanzo lwa Nyamuhanga lukalugirirana omw’iyo” 1 Yoane2:4, 5. Hano niho hali eripima okw’ikirirya erya buli mundu. Sitwangatoka eriha obubuyirire bw’oku mundu wosi-wosi isitwatamuleta oku olulengo lwa Nyamuhanga lusa olw’obubuyirire bw’omu lubula n’omu kihugo. Abandu bamatendyowa obulito obw’Ebihano erikumi, bamagaya Ebihano bya Nyamuhanga, bamatwa ekiguma ky’oku bike by’oku bilayiro ebi, neryo bakakangiriry’abandu bati niko bakole batya, sibendisyabya bakitsumbi embere sy’olubula, neryo itwaminya tuti eriyiganza lyabo siriwite aho lihandire.OO 472.3

Kandi eriyiganza ngasiwuwite kibi, ekyo kisa ni bulangiri buti oyukayiganza atya syangabya mubuyirire na hake. Ni kusangwa syasi okwenene okw’obugenge butawite busubuliro n’obubuyirire bwa Nyamuhanga kutse abakendisyabya ibakakola omu buguma n’emitse ya Nyamuhanga ng’oku batolere ibabya; kusangwa omundu oyo syasi okwenene okw’obugenge n’ohwanzo lusikibirwe olwa Yesu, n’eritsuruma n’obubi bw’ekibi, omundu oyo anginayiganza nga ni mubuyirire. Omululu owali ahokati-kati kiwe na Kristo akabya munene, kandi omugulu akabya butsir’iminya ndeke emibere y’obunya-lubula n’ebindu ebyo bunya-lubula bukasonda, kw’akayilangira atya nga ni mutunganene.OO 473.1

Eryeriribwa Eritondire omu Masako likahambanaya omundu owosi, n’ibuga ambu omulimu, omutima, n’ombiri. Iyo Paulo mwasabira abanya-tesalonika ati “Neryo Nyamuhanga oyukaha Obuholo, iye abahigule ĩmwahĩkana. Kandi abategaye omo kĩrĩmũ kyenyũ, nʼomutima wenyũ, nʼomubiri wenyũ, imwabya butsira kahinira okwʼĩhĩka lyʼomukama wetu Yesu Kristo.” 1 Abanya Tesalonika 5:23. Oku gundi mugulu mwasakangira abikirirya ati: “Balĩkyetu, ngabalemba-lemba busana nʼeriganyira ĩnene lya Nyamuhanga, nyiti, muyihe uku Nyamuhanga ngʼobuhere obuliho, kandi obũbũyĩrĩre, obũkamũtsemesaya. Erĩ nĩ ʼramya erikutolere.” AbanyaRoma 12:1. Omu mugulu owa Israeli eya kera obuli luhembo olwabya lukaletwa ng’obuhere oku Nyamuhanga lwabya lukakubungulwa ndeke. Hanabya hamabanika obulema oku mubiri w’enyama eyikayaheraw’eyo, iyikaganawa; kusangwa Nyamuhanga asangawa inyabirilagira ati obuhere butolere ibwabya “isibuliko bulema kutse kitingu kyosi.” N’abakristo nabo kubakasabawa erihemba emibiri yabo yo batyang’obuhere obukahumula, obubuyirire, kandi obukasimawa Nyamuhanga.” Erilangira ambu eki kikakolawa, ebibawiteko ebyosi bikatolera ibyalindwa omu musindo owuwene kwilaba eyosi ekikatokekana. Obuli kindu ekikakolawa ekikatsekaya akagala k’omubiri kutse ak’obulengekania kikaleka omundu inyabya isyalitolera omubiri w’Omuhangiki wuwe. Neryo Nyamuhanga anemwenditsemera ekindu kike oku ekirengire obubuya ekyo twangahongayo, kwehi? Kristo mwabuga ati: “Wukendisyanza Omwami Mukulu Nyamuhanga Wawe n’omutima Wawe owosi.” Abo abakanza Nyamuhanga n’omutima wabo owosi bakendibya n’eriyisunza erimukolera omubiri ow’engebe yabo owalengire eyosi y’obubuya, kandi bakendyikala ibanemurondekania eriby’omu buguma n’Ebihano ebikendikulya eritoka lyabo erikola erisonda liwe. Sibendisyatsekya kutse eritsandya, obuhere obu bakahayo oku Tata wabo ow’elubula, omu mururu kutse omu syongumbu.OO 473.2

Iyo Petero akabug ati: “Muyihigule oku suyongumbu sy’omubiri, esikalwa n’engebe.” 1 Petero 2:11. Obuli iberererya erisonda ery’ekibi likayira obwenge bw’’erirengekania mu kitingiri kandi likaleka erilagira lya bulengekania n’obwa mulimu ibwakwa, n’ekinywa ky’omulimu wa Nyamuhanga kikakola kake oku mutima. Paulo akasakira Abanya Korinto ati: “Muyire tuyerayeko obtisirire obwosi obw’omubiri n’obw’omulimu, tubye babuyirire abaluyirirene omw’isaga Nyamuhanga.” 2 Abanya Korinto 7:1. Kandi itune n’ebiguma by’Omulimu—olwanzo, obutseme, obuholo, eriyiyinia, eriyibombeka, eryikirirya, obwolo-bwolo” — akahiramon’buyirinde.” Abanya- Galatia 5:22, 23.OO 474.1

N’omu hane eribuga erisondwerwe mulimu eri, ni bangahi abakayahulamo bakristayo abanemutsekya amatoki w’esyongebe syabo bakarondekania eritunga kutse eriramia emisono; nibangahi abakakehaya obulume bwabo obuli-ngabwa-nyamuhanga omw’irya kasombera’nda, omw’inywa, omw’iyitsemesya omu bindu ebitangirwe. N’ekanisa, omu kitswa ky’eripwirirabo, emigulu eminene yikahira omwikola amalolo mw’akagala, omw’ikalalirya eribya n’muhwa w’erirya, ow’erisondya eritungo kutse eryanza ebikatsemesaya omubiri, erikanya esyombulo esyo bakabika, esyo olwanzo lwa Kristo lute lwangaha. Yesu kwalibya iniw’eryingira omu makanisa aw’ebiro bino neryo akalangira ebigeni n’ebyo bakakola ebiterire ibikakolawa omu lina ly’e enyikirirya, syangahigitire abakatsandaya abo bw’eyihya, ng’oku ahigita abakahingisaya esyombulo sy’omu hekalu, kwehi?OO 474.2

Omukwenda Yakobo akatulago ati amenge awakalw’endata ni “nzongole erimbere.” Kwalisangana abo abakahula erina lya Yesu ery’obuguli bunene oku minywa yabo eyitsandibirwe etaba, abo obu omuka wabo n’omubiri wabo atsandibirwe ekibeho kibi kyayo, kandi abakatsandaya embeho y’elubula n’erireka abo abakahumulayo erihumula obuti—omukwenda oyo kwalisanga-sangana ebikakolawa ebikalwa n’obubuya bw’engulu mbuya, syangahwirebyo mu bibi ‘ebiri bya kihugo, eby’obutswatswa, ebiri bya Satani”? Abali bakobe b’etaba, ibakayiganzira omuyisa ow’eryeribwa owosi, bakakanaya oku maha wabo aw’erisyingira olubula; nikwa Ekinywa kya Nyamuhanga kikabuga ndeke kiti: simwendisyingra na hake ekindu kyosi ekikatsandaya.” Eribisulirwa 21:27.OO 474.3

“Sĩmwasĩ kʼomubiri wenyũ nĩ hekalũ yʼOmũlĩmũ Abũyĩrĩre, oyuli omwisi wenyũ nʼoyo Nyamuhanga abaha kwehĩ? Ĩnywe Simuli benyũ, muli ba Nyamuhanga. Abiribagula omo bũgũlĩ. Neryo omo mibiri yenyũ, muletere Nyamuhanga yʼolukengerwa.” 1 Abanya Korinto 6:19, 20. Oyo oyu omubiri wuwe ni hekalu eya Mulimu Abuyirire syendisyayirwamo mukobe ow’omutse mubi. Ebitsuko byiwe nibya Kristo, oyuwabirimugula omu buguli obw’omusasi wuwe. Ebindu ebyo awite niby’Omwami Mukulu. Angabya ati butsira lubanza omw’itwala tsatsambu ebindu by’obuteke ebimuheberwe omw’imuyiketera kwehi? Abakayahuhamo bakristayo obuli mwaka bakaheraya esyombulo singaho-ngaho oku bindu bitawite mubongo kandi ebikalwamoekiti, obwo abandu ibanemuhera bakabula ekinywa ky’engebe. Bakiba oku Nyamuhanga omu biguma by’erikumi n’ebisembo, obwo ibanemulira oku kiherero eky’esyongumbu esikaheraya kwilaba eriha busana n’erihumulikkania abera kutse omw’iwatikya Engulu Mbuya. Abosi abakayahula mu bakwami ba Kristo kubalibya iberibirwe kwenene, ebindu byabo eby’obuteke, omu kitswa ky’erikolesibwa oku bindu ebite na mubongo kandi ebikahutalaya, byangabere ibikahiribawa omu kibikiro ky’esyombulo sy’Omwami Mukulu, n’abakristo bangahirireho eky’erilangirirako eky’erikirinda, eriyiyigana, n’eriyihayo. Neryo bangabere kyakakala ky’ekihugo.OO 475.1

Ekihugo kyabiriyihayo okw’iyitsemesya. “Esyongumbu sy’omubiri, n’esyongumbu sy’ameso, n’emiyihalambo y’engebe” bitabere oku kinzigiri ky’abandu. Nikwa abakwami ba Kristo bawite eribirikirwa eribuyirire kwilab’aho. “Mulwe mubo, kandi muyihigule kubo, Omwami Mukulu akabuga atya, kandi simutule oku bindu ebitisirire.” Ekinywa kya Nyamuhanga ng’oku kikabuga ati mukaganzawamo batunganene omw’itulago tuti beryeribwa siryangabya lya kwenene lyamabya isiriryatura erihuma okw’ikwama esyonzira sy’ekibi n’eriyitsemesya ly’ekihugo.OO 475.2

Abo abakaligana n’emibere yiti, “Kusangwa Omukama akabũga ati, Neryo mũlũe omo katĩkatĩ kabo, muyisolole. Kandi sĩmũtũle oko kindu ekĩtĩsĩrĩre. Nage nasyabakokya, Nasyabya Tata wenyũ, Nenyũ mwasyabya bagala bage nʼabali bage, Omukama wʼobũtokĩ Bosĩ akabũga atya.” 2 Abanya Korinto 6:17, 18. Ni muyisa kandi ni lumimbi olwa buli mukristayo eriminya ndeke ebindu ebya Nyamuhanga. Yesu mwabuga ati: “N’ingye kyakakala ky’ekihugo. Omundu wosi oyukanyikwama syendisyalenderera omu mwirimya, nikwa akendisyabya n’ekyakakala eky’engebe.” Yoane 8:12. Olugobe lw’omutunganene luli ng’ekyakakala ekikakangabagasanaya, ekikalolay’embere erigenda ikinemukoleerya erihika oku litungyi erikere.” Emisyo 4:18. Obuli ntambu ey’eryikirirya n’obwowa yikaleta omundu y’okw’ikundikanibwa erya hakuhi na Kyakakala ky’ekihugo, oyo oyutemo “mwirimya na hake.” Amasangya awakakir’iguma aw’Eryuba ly’Obutunganene akakoleraya oku bagombe ba Nyamuhanga, neryo nib’eribya amasangya wuwe. Esyongununu ng’oku sikatubwira siti hali ekyakakala ekinene omu lubula oyu olukengerwa luwe lukaleka isyakanga-bagasania kutsibu, ko litya abakristo batolere ibaminyikalya bati hali Nyamuhanga okukitumbi ky’obwami eky’e yunivasi eyosi oyuwite ebisimisyo ebitolere eripipwa n’erigereribwa. Olukogo lw’omulimu wuwe, obugenge n’obubuyirire obw’emibere yiwe, bikendisyaminyikalibwa omu batuli buwe ab’engulu mbuya.OO 475.3

Paulo mu nyawalihwa yiwe oku Bakolosayi akakanganaya ku hali emiyisa minene eyikahebwa abana ba Nyamyuhanga. Akabuga ati: “Situlireka eribasabira, n’eriyikumbuka tuti ngamwangin’osulibwa eriminya erisonda liwe omu menge wosi n’omw’iyitegererya erya mulimu; tuti imwanalendera ng’ab’Omwami Mukulu omu byosi ebikatsemesaya, imukabuta ebiguma omu mubiri mubuya awosi n’erikanyirira omw’iminya Nyamuhanga; imuheberwe akagala n’amaka awosi, erikwamana n’obutoki bwuwe obw’olukengerwa, okw’iyiyinia eryosi imwoswire ebitsange.” Abakolosai 1:9-11.OO 476.1

Kandi akasaka okw’iyikumbuka liwe ati abanyikiwe aba Efeso bahike okw’iyitegererya omuyisa w’obu Kristo nga nimuli bungahi. Omu mubuge owakayitegereribawa ndeke, akabakingulira obutoki bw’eriswekera n’eriminya ery’eriswekera ati batoke eribya ng’abagala n’abali ab’Ow’endata kutsibu. Babya batolere “Ngamusaba nyiti, omo lukengerwa luwe lunene, abahe obũtokĩ bwʼOmũlĩmũ wuwe Abũyĩrĩre imwatoka eribana amaka omo mitima yenyũ. Kandi ngasaba nyiti, Kristo ĩkale omo mitima yenyũ busana nʼerĩkĩrĩrya lyenyũ; kandi nyiti, muhande emĩrĩhĩ yʼolwanzo lwenyũ, ĩmũnasĩkĩre omo lwanzo olo. Imwatoka haguma nʼabandu bosĩ ba Nyamuhanga eriminya ndeke obunene bʼolwanzo luwe, nʼobugali bwalo, nʼobuli bwalo, nʼobuli bwʼendata bwalo, nʼobuli bwʼeyĩkwa bwalo. Kandi mutoke eriminya kutsibu olwanzo lwa Kristo olũlabĩre eriminya lyʼabandu. Kandi nyiti, imwatoka erĩũsũlĩbwa omwʼĩhĩkana lyosĩ lya Nyamuhanga.” Abanya Efeso 3:16-19.OO 476.2

Hano ebyo twangatunga erilaba omw’ikirirya omw’iyilaganisya lya Tata wetu w’elubula nga ni bingahi bikabisulawa, omugulu tukendisyaberererya ebyo akatuyitsutsako. Erilaba omu bugenge bwa Kristo tukabana erihika oku kiktumbi ky’obwami eky’obutoki butabahwa. “Nyamuhanga mwatabalya Omugala wuwe-wuwe, nĩkwa mwamusiga busana nʼĩtwe bosĩ! Oyo watuha Omugala wuwe, siendisyatuha ebindu byosĩ busana naye kwehĩ?” AbanyaRoma 8:32. Tata oyo mwaha omulimu wuwe wo mugala wuwe ahate eriganzirira, netu twanginatunga kugo kw’omubwoswire. Yesu akabuga ati: “Nomo mune ababi, mũnasĩ eriha abana benyũ bʼolũsũnzo lubuya. Tata wenyũ wʼelubula syalabĩre aho eriha Omũlĩmũ Abũyĩrĩre oko bakamũbũlaya kwehĩ?” Luka 11:13. Mwamasaba ekinduki omu lina lyage, ngendikolakyo.” Musabe, mukendisyahebwa, ebitsange byenyu ibyanabya binene.” Yoane 14:14; 16:24.OO 477.1

Engebe y’obu Kristo yinemukanganibwa omu bunya-bundu, siyitolere yikabya n’obulige n’eriyibula-bula. Ni muyisa oku buli mugumaa atoke eribyaho Nyamuhanga anatoka erimusima n’erimutsumula. S’isonda erya Tata wetu ow’elubula ati twikale itune omw’ibya abakindirwe-lubanza n’omu mwirimya. Sihali bwimiri obw’eriyikehya ery’okwenene omw’igenda iwununamirye omutwe w’ahisi n’omutima wawe inyanoswiremoebirengekanio eby’eriyirengekaniako ebyawu ngabyasyabya biti. Twangingenda oku Yesu itweribwa, neryo itwimana embere sy’ebilagiro isituwit’isoni n’eriyiswekera. Neryo litya busana n’ekyo sihali eritswerwa-lubanza okw’abo abali omu Kristo Yesu, abatakiswalenderera omubiri ng’oku akatwalabo, nikwa abakalenderera ng’omulimu kw’akakunabo.”OO 477.2

“Erilaba omu Yesu abana ba Adamu abawa bakabya “bagala ba Nyamuhanga.” “Abosi abo oyukeraya n’abakeribawa ni mundu muguma: busana n’enzumwa eyo syalikw’isoni esy’eryahulabo mu bagala babo.” Abaebrania 2:11. Engebe y’omu kristayo yitolere iyabya ey’eryikirirya, ey’erikinda, n’ey’ebitsange omu Nyamuhanga. “Ekindu kyosi ekilwire oku Nyamuhanga kikakinda ekihugo: na lino ly’erikinda erikakida ekihugo, ly’eryikirirya lyetu.” 1 Yoane 5:4. Nehemia omugombe wa Nyamuhanga mwabuga kwenene ati: “Ebitsange bya Nyamuhanga k’akagala kenyu.” Nehemia 8:10. Na Paulo akabuga ati: “Mutsanga-tangire omu Mukama emigulu yosi: kandi ngabuga nyiti mutsange-tsange.” “Mwikale imunatsanga-tsangire. Musabe butalekerera. Omu buli kindu muhe ewasingya: kusangwa eri niryo erisonda lya Nyamuhanga omu Kristo Yesu busana nenyu.” Abanya-Filipi 4:4;1 Abanya-Tesalonika 5:16-18.OO 477.3

Ebiguma ebikalwa omw’ibinduka n’eryeribwa ery’eki-Biblia ku bikabya bitya; kandi ni kusangwa emisingyi mikulu-mikulu ey’obutunganene eyihirirweho omu bilagiro bya Nyamuhanga abakristo bakalenza-lenzayayo nikyo kikaleka ebiguma bino ibitalangirwa. Omubiri ow’Omulimu wa Nyamuhanga oyuli omu bandu buwe owaleka ihabyaho eribunduka omu birimo ey’erimbere, kino nikyo kikaleka inyataminyikalibwa ndeke.OO 478.1

Omwikala itunatungerere tukabinduka. Kandi Ebihano bibuyirire ebyo Nyamuhanga abirikyunguliramoerilugirirana liwe n’obubuyirire obw’emitse yiwe y’oku bandu bikabya bikagala-gandibwa, n’obulengekania bw’abandu bukakwama erikangirirya ly’abandu n’ebirengekanio eby’abasomire, ni ky’eriswekya kingahi tukalangira obwa-nyamuhanga bukagenda bukasobobera omu kanisa. Omwami Mukulu ati: “Babirinyilwako ingye ngununuko y’ amagetsi w’engebe, neryo bamayikokoterya amalega, ebimuga by’amalega, ebite byangalekya amagetsi.” Yeremia 2:13.OO 478.2

Awite omuyisa omundu oyutegendera omw’ihabula ery’abatemobwa-nyamuhanga. . . . Nikwa eritsemera liwe iriri omu bilagiro by’Omwami Mukulu; kandi omu bilayiro byiwe nimoakaganiraya eritungyi n’ekiro. Kandi akendisyabya ng’omuti owaherire aho magetse w’olusi, owakahetaya ebiguma byago omu kirimo kyabyo; n’ebiti byago sibyendisyalagala; na buli kindu ekyo akakola kikendisyabya ndeke.” Esyonyimbo 1:1-3. Ebilagiro bya Nyamuhanga bikagenda bikasubibwa omu mwanya wabyo owatolerene musa nimohakendisyabya erisuba buhya kimweyo ery’erikirirya n’obwa-nyamuhanga obwa kera. “Omwami Mukulu akabuga ati, mwimane omu syombalu, neryo mulangire, kandi mubulaye esyonzira esya kera, muti enzira embuya yiri hahi, neryo mulenderere muyo, neryo mukendisyabana eriluhuka busana n’esyongebe syenyu.” Yeremia 6:16.OO 478.3