Kapitulo 67—Pagkakailo sa mga Fariseo

KATAPUSAN yadto nga adlaw sang pagpanudlo ni Kristo sa templo. Sa dakong kadam-an nga nagtipon sa Jerusalem, ang kabalaka sang tanan nabuyok sa Iya; ang mga katawohan nagdinaguso sa kadak-an sang templo, nga nagapanilag sang paindisanay nga nagapadayon, kag ginsalo nila ang tagsa ka pulong nga nagakawas gikan sa Iya bibig. Wala pa gid nila makita ang kaangay nga hitabo. Nagatindug didto ang bataon nga taga Galilea, nga walay dutan-on nga kadungganan ukon harianon nga tanda. Ang nagalibot sa Iya amo ang mga pari sa ila minanggaranon nga panaput, mga gumalahom nga nakunopan kag may tanda sang ila mataas nga panindugan, kag mga eskriba upod sang mga linukot sa ila kamut, nga sa diin sila masami nga nagahinambit. Nagtindug si Jesus nga malinong sa ila atubangan, nga may pagkahalangdon sang hari. Subong isa nga ginhatagan sang pagbolut-an sang langit, nagtulok Sia nga walay kahadlok sa Iya mga kasumpong, nga nagsikway kag nagtamay sang iya mga pagtudlo, kag nga naghandom sang Iya kabuhi. Madamo sa ila ang nagsalakay sa Iya, apang ang ila paghimbon sa pagsiod kag sa pagpakamalaut sa Iya awat lamang. Ginsugata Niya ang tagsa ka panghangkat nga nagapahayag sang putli, masanag nga kamatuoran nga may pagkatuhay sa kadodulman kag sayop sang kaparian kag mga Fariseo. Ginpahamtang Niya sa atubangan sining mga pangulo ang ila tunay nga kahimtangan, kag ang pagtimalus nga magasunod sing pat-ud kon sila magpadayon sa ila malaut nga mga buhat. Ang paandam ginhatag sing may katutom. Apang may isa pa gid ka bulohaton nga dapat himuon ni Kristo. Isa pa gid ka katuyoan ang dapat tumanon.AK2 875.1

Ang kabalaka sang mga katawohan sa kay Kristo kag sa Iya bulohaton padayon nga nagadugang. Naganyat sila sang Iya mga pagtudlo apang naligban man sila sing dako. Gintahod nila ang mga pari kag mga rabbi tungod sang ilang kinaalam kag dayag nga katutom. Sa tanan nga bagay sa pagtoluohan, padayon sila nga nagtuman sing bug-os sa ila pagbolut-an. Apang nakita nila karon nga ining mga tawo nagpakahuya sa kay Jesus, ang isa ka Manonudlo nga ang Iya kaayo kag kinaalam nagasilak sing dugang sa tagsa ka pagsalakay. Gintulok nila ang huyhoy nga dagway sang mga katigulangan kag kaparian, kag nakita nila ang kalutosan kag kagumon. Natingala sila nga ang mga pangulo indi magtuo sa kay Jesus, nga ang iya mga pagtudlo maathag kag yano. Bisan sila nagalibog kon ano ang ila himuon. Sing may kalangkag ginbantayan nila ang mga panghulag sadtong mga tawo nga ang ila laygay masami nila nga ginsunod.AK2 876.1

Sa palaanggiran nga ginhambal ni Jesus, katuyoan Niya ang pagpaandam sa mga pangulo kag ang pagtudlo sa mga katawohan nga naluyag nga pagatudloan. Apang may kinahanglan sang paghambal sing dugang pa gid nga kaathagan. Sa kalalangan sang ila pagtahud sa mga pinalatonlaton nga sugid kag sang ila bulag nga pagtuo sa dunot nga pagkasaserdote, ang mga katawohan nahi- mo nga ulipon. Ini nga mga talikala dapat nga bungkagon ni Kristo. Ang kinaiya sang mga pari, pangulo kag mga Fariseo dapat nga ibuyagyag pa gid sing lubos.AK2 876.2

“Ang mga eskriba kag mga Fariseo,” siling Niya, “nagalingkod sa polungkoan ni Moises: busa ang bisan ano nga ipatuman nila sa inyo, tumana ninyo; apang indi lang ang ila mga binuhatan, kay nagasiling sila sini apang wala nila ginahimo.” Gin-angkon sang mga eskriba kag mga Fariseo nga nasukloban sila sang diosnon nga pagbolut-an nga kaangay sang iya ni Moises. Ginangkon nila ang pagtal-us sa iya subong mga manugpatpat sang kasugoan kag hukom sang mga katawohan. Sa sini ginaangkon nila gikan sa katawohan ang lubos nga pagpasulabi kag pagtuman. Ginpangabay ni Jesus ang Iya manugpalamati sa pagtuman sang ginatudlo sang mga rabbi suno sa kasugoan, apang indi pagsundon ang ila huwaran. Sila mismo wala nagatuman sang ila ginatudlo.AK2 877.1

Kag madamo ang ila ginpanudlo nga sumpong sa Kasulatan. Siling ni Jesus, “Nagabugkos sila sang mabug-at nga mga lulan nga, maiwat dalhon, kag ginabutang nila ini sa abaga sang mga tawo; apang sila mismo indi magtandug sini bisan sang isa nila ka tudlo.” Ang mga Fariseo nagpatuman sang madamo nga mga tulomanon, nga napasad sa tradisyon ukon pinalatonlaton nga sugid, kag dimakatarunganon nga nagalatid sang kaugalingon nga kahilwayan. Kag ang pila ka bahin sang kasugoan ginpatpat nila agod magpatuman sa mga katawohan sang mga salaulogon nga sila mismo wala nagasapak, kag nga sa diin, kon matuman na ang ila katuyoan, dayag nga nagapangayo sila nga indi pagsakupon ukon pahilabtan.AK2 877.2

Ang ila padayon nga katuyoan amo ang pagpasundayag sang ila katutom. Wala sing butang nga gin- pakabalaan, lamang nga matuman ini. Ginsiling sang Dios sa kay Moises nahanungod sang Iya kasugoan, “Ibugkos nimo ini subong nga tanda sa imo mga kamut, kag mangin tantanan mo sila sa ulot sang imo mga mata.” Deuteronomio 6:8. May madalum nga kaholugan ini nga mga pulong. Sang ang pulong sang Dios ginapamalandungan kag ginatuman mapasidunggan ang tawo. Sa minatarong kag mainawaon nga pagkabig, ang kamut magapahayag subong sang pat-in, sang palatukoran sang kasugoan sang Dios. Mahilway sila gikan sa saburno ukon paum-om, kag gikan sa tanan nga dunot kag malimbongon. Mangin aktibo sila sa buhat sang gugma kag paghikaluoy. Ang itolulok, nga napatuhoy sa dungganon nga katuyoan, mangin matin-aw kag matuod. Ang mapinahayagon nga dagway, ang nagahambal nga itolulok, magapamatuod sa walay kasawayan nga kinaiya niya nga naghigugma kag nagapasidungog sa pulong sang Dios. Apang sa mga Judio sa panahon ni Kristo, ini tanan wala mahangpi. Ang sugo nga ginhatag sa kay Moises ginhangop sa isa ka katuyoan nga ang kasugoan sang Kasulatan dapat nga masuklob sa tawo. Busa ginsulat ini sa ginikas nga mga papel, kag ginhapinan ini sa indi mahibaloan nga paagi sa ulo kag sa butkon. Apang wala ini mahimo nga kabangdanan nga ang kasugoan sang Dios may malig-on nga paghugakom sa panghunahona kag tagipusoon. Ini nga mga papel ginsuklob lamang subong nga tanda agod sa pagpaganyat sang pagtalupangod. Ginhunahona nga magahatag ini sa nagasukbit sang dagway sang pagkatutom nga magapatahud sa mga katawohan. Ginpusdakan gid ni Jesus ining walay pulos nga pagpakunokuno.AK2 877.3

“Apang ginahimo nila ang ila bulohaton agod makita sang mga tawo; kay nagapalapad sila sang ila mga tan- tanan kag magapalaba sang sidsid sang ila panapton, kag nagahigugma sang nataasan nga mga hulot sa sinalosalo, kag ang panguna nga mga polungkoan sa simbahan, kag pag-abiabi sa mga balaligyaan, kag tawgon sang mga tawo nga Rabbi, Rabbi. Apang indi kamo dapat magpatawag nga Rabbi; kay isa lang ang inyo Agalon, si Kristo; kag tanan kamo mag-ulotod. Kag wala kamo sing tawgon nga amay diri sa duta: kay isa lang gid ang Inyo Amay, nga yara sa mga langit. Bisan magpatawag man kamo nga agalon: kay isa lamang ang inyo Agalon nga amo si Kristo.” Sa sining maathag nga mga pulong ginpahayag sang Manlulowas ang hakugan nga handom sang mga nagadab-ut gihapon tuhoy sa duog kag kagamhanan, nga nagapasundayag sang pakunokuno nga pagpaubos, samtang ang tagipusoon puno sang kahakug kag kahisa. Kon ang katawohan gin-agda sa isa ka sinalosalo, ang mga inagda ginpapungko suno sa ila kahimtangan, kag yadtong ginhatagan sang labing dungganon nga duog magabaton sang una nga pag-atipan kag pinasahi nga mga pabor. Ang mga Fariseo padayon nga nagahimbon sa pagkuha sini nga mga kadungganan. Amo ini nga buhat ang ginsabdong ni Jesus.AK2 878.1

Ginsaway man Niya ang pagkawalay pulos nga ginpakita sa paghandom sang mga pangalan subong nga rabbi, ukon agalon. Ang kaangay nga pangalan, siling Niya, indi nasakop sa tawo kundi kay Kristo lamang. Ang kaparian, magsosulat, pangulo, manugpatpat kag manugdumala sang kasugoan, tanan sila mga magolutod, kaanakan sang isa lamang ka Amay. Ginpahantop ni Jesus sa mga katawohan nga indi sila dapat maghatag sa tawo sang pangalan nga may kadungganan nga magapahayag sang iya paggahom sang kaisipan ukon sang pagtuo.AK2 879.1

Kon diri si Kristo karon nga mga adlaw, nga ginalibutan sang pangalan sang “Reverend” (ukon Balaan nga Talahuron), “Right Reverend” (ukon Matarong kag Talahuron nga Balaan), indi ayhan Niya suliton ang Iya ginsiling, “Indi man kamo magpatawag nga agalon: kag isa lang gid ang inyo Agalon nga amo si Kristo?” Ang Kasulatan nagapahayag nahanungod sa Dios, “Balaan kag Talahuron ang Iya ngalan.” Salmo 111:9. Sin-o ang tawo nga takus sina nga ngalan? Daw ano ka diutay ang mapahayag sang tawo sang kaalam kag pagkamatarong nga ginpat-inan sini! Pila ang nagaangkon sini nga pangalan nga nagapasayop sang ngalan kag kinaiya sang Dios! Ahay! daw ano kasunson nga ang kalibutanon nga handom, mapiguson nga kagamhanan, kag ang labing manubo nga kasal-anan ang ginatago sa idalum sinang naburdahan nga mga panapton sang mataas kag balaan nga palangakoan! Nagpadayon ang Manlulowas:AK2 879.2

“Apang sia nga magalabingdako mangin inyo ulipon. Kag ang bisan sin-o nga nagapakataas sang iya kaugalingon pagapaubson; kag sia nga nagapaubos sang iya kaugalingon pagapataason.” Sa liwan kag liwan nagtudlo si Kristo nga ang tunay nga pagkadako indi matakus tungod sang kabilihanan sa pamatasan. Sa pagtakus sang langit, ang pagkadako sang kinaiya nagsakop sang pagkabuhi tuhoy sa kaayohan sang aton masigkatawo, sa paghimo sang buhat sang gugma kag paghikaluoy. Si Kristo nga Hari sang himaya nangin ulipon sa nahulog nga tawo.AK2 880.1

“Kailo kamo, mga magsosulat kag mga Fariseo, mga salimpapaw,” siling ni Jesus, “kay ginatakpan ninyo ang ginharian sang mga langit batok sa mga tawo: kay indi kamo inyo makasulod, kag indi man kamo luyag nga magsulod yadtong tanan nga maluyag magsulod.” Pinaagi sa pagpatiko sang mga Kasulatan, ang kaparian kag mga mananabang nagbulag sang panghunahona sadtong magabaton unta sang ihibalo sang ginharian ni Kristo, kag sang sulondon, diosnon nga kabuhi nga kinahanglanon sa matuod nga pagkabalaan.AK2 880.2

“Kailo kamo mga magsosulat kag mga Fariseo, mga salimpapaw! kay ginahalunhon ninyo ang mga balay sang balo nga mga babaye, kag sa pagpakita nga nagahimo kamo sang malawig nga mga pangamuyo: hanti magabaton kamo sang labing dalagko pa nga pagpakamalaut.” Ang mga Fariseo may dako nga inpluensia upod sa mga katawohan, kag ginhingalitan nila ini agod magamit sa ila kaugalingon nga kaayohan. Naangkon nila ang pagsalig sang matutom nga mga balong babae, kag ginhimo nila nga isa ka katungdanan tuhoy sa ila ang pagtugyan sang ila pagkabutang sa pinagtoluohan nga katuyoan. Subong nga naangkon nila ang gahom sa ila mga kuarta, ang makinaadmanon nga manughimbon naggamit sini tuhoy sa ila kaugalingon nga kaayohan. Agod matabunan ang ila paglimbong, naghalad sila sang malawig nga mga pangamuyo sa dayag, kag magpakita sang dakong pagpasundayag sang katutom. Amo ini nga pagkasalimpapaw nga ginpahayag ni Kristo nga magadala sa ila sang dalagko pa nga pagpakamalaut. Ang amo man nga pagsabdong mahulog sa kadam-an sa aton kaadlawan nga may mataas nga pag-angkon sang katutom. Ang ila kabuhi nadagtaan sang kahakog kag kadalok apang ginatabunan nila sang panapton sang pagkaputli, kag sa madugay ginadayaan nila ang ila masigkatawo. Apang indi nila madayaan ang Dios. Mabasa Niya ang tagsa ka tinotuyo sang tagipusoon, kag magahukom sa tagsa ka tawo suno sa iya binuhatan.AK2 881.1

Walay pinilian nga ginpakamalaut ni Kristo ang mga kalakasan, apang mainandamon Sia nga wala magpakubos sang katungdanan. Ginsabdong Niya ang kadalok nga nagtayupi kag nagdapat sing sayop sang amuma sang mga balong babae. Sa amo man nga tion gindayaw ang balong babae nga nagdala sang iya dulot sa balahandian sang Dios. Ang mga kalakasan nga ginhimo sang tawo tuhoy sa mga dulot indi makapatalang sang pagpakamaayo sang Dios tuhoy sa manughatag.AK2 881.2

Didto si Jesus sa kadak-an nga gintagoan sang mga kaban bahandian, kag ginbantayan niya yadtong tanan nga nagkari sa paghulog sang ila mga dulot. Madamo sang mga manggaranon ang nagdala sang dalagko nga mga kantidad, nga ginhatag nila nga may dako nga pagpakitakita. Gintulok sila ni Jesus nga masinolub-on, apang wala gid magpabutyag sang kon ano man nahanungod sang mga halad nila. Wala madugay nagsiga ang Iya dagway sang nakita Niya ang makaloluoy nga balong babae nga nagpalapit nga nagapang-alag-ag, nga daw nahadlok nga makita. Samtang nagaligad ang mga manggaranon kag mga bugalon, agod sa paghulog sang ila mga halad, nag-isol ining balong babae nga daw nahadlok magpadayon. Apang naghandom sia sa paghimo sang isa ka butang, bisan kon diutay lang, tuhoy sa bulohaton nga iya ginahigugma. Gintan-aw niya ang dulot sa iya kamut. Tama gid ka diutay kon ipaanggid sa mga amuma sadtong yara sa palibot niya, apang amo ini ang tanan sa iya. Samtang nagabantay sang iya kahigayunan, gindalidali niya kag ihulog ang iya duha ka denaryo, kag nagliso sia sa pagpalayo. Apang sa paghimo sini nakita niya ang mata ni Jesus nga nalansang sa iya.AK2 883.1

Gintawag sang Manlulowas ang Iya mga gintoton-an sa Iya, kag ginsinganan sila nga tandaan ang kaimolan sang babaeng balo. Nian ang Iya pulong sang pagdayaw nagtupa sa iya idulongog: “Sa pagkamatuod gid nagasi- ling Ako sa inyo, nga ining balo nakahatag sing labi pa sa ila tanan.” Napun-an ang iya mata sang luha sang kalipay sang iya nabatyagan nga ang iya buhat nahangpan kag naapresyar. Madamo ayhan ang mahimo maglaygay sa iya nga taguon na lang niya ang diutay nga halad kag gamiton tuhoy sa iya kaugalingon; kon ihatag sa kamut sang napakaon-sing-maayo nga kaparian, indi na ini matalupangdan sa tunga sang madamo kag malahalon nga mga dulot nga gindala sa balahandian. Apang nahangpan ni Jesus ang iya katuyoan. Gintuohan niya nga ang pag-alagdan sa simbahan tinangdoan sang Dios, kag may kalangkag sia sa paghimo sang labi niya nga masarangan sa pagsakdag sini. Ginhimo niya ang sarang niya mahimo, kag ang iya buhat mangin batong daan tuhoy sa iya handumanan sa bug-os nga kapanahonan, kag iya kalipayan sa walay katubtoban. Ang iya tagipusoon nag-upod sa iya dulot; ang iya bili ginbanabana, indi tungod sa bili sang kuarta kundi sang gugma sa Dios kag ang kabalaka sa Iya bulohaton nga amo ang nagtiklod sa iya sa pagbuhat sing subong.AK2 883.2

Si Jesus nagsiling nahanungod sang makaloluoy nga balo, “Nakahatag sia sing labi sang sa ila tanan.” Ang mga manggaranon naghatag gikan sa ila kabuganaan, ang madamo sa ila sa pagpakita sa mga tawo. Ang ila dalagko nga hatag wala magdumili sa ila sang kon ano nga katanlas sa pangabuhi ukon kadayawan; wala sila sang gin-antus, kag indi mapaanggid sa denaryo sang balo.AK2 884.1

Ang katuyoan amo ang nagahatag sang kinaiya sa aton buhat, nga nagatimbre sini sang kaholuy-an ukon sang mataas nga bili sang pamatasan. Indi ang dalagko nga mga butang nga makita sang mata kag madayaw sang tanan nga dila ang ginaisip nga may kabilihanan sa Dios. Ang ginagmay nga mga katungdanan nga ginhimo sing malipayon, ang ginagmay nga mga dulot nga wala ginapakitakita, nga sa tawhanon nga itolulok daw walay pulos, masami nga nagatindug nga mataas sa Iya pagtanaw. Ang isa ka tagipusoon sang pagtuo kag gugma labing mahal pa sa Dios sang sa labing malahalon nga amuma. Ang kailo nga balo naghatag sang iya palangabuhian sa paghimo sang diutay nga iya ginbuhat. Gindid-an niya ang iya kaugalingon sang pagkaon agod lamang makahatag sia sining duha ka denaryo tuhoy sa bulohaton nga iya ginahigugma. Kag ginhimo niya ini sa pagtuo, sa paglaom nga ang iya langitnon nga Amay indi makapaligad sang iya dako nga kinahanglan. Amo ining dilimaiyaiyahon nga espiritu kag tulad-bata nga pagtuo nga ginpadyaan sang pagdayaw sang Ginuo.AK2 884.2

Sa tunga sang mga imol may ara nga nagahandom sa pagpakita sang ila pagpasalamat sa Dios tungod sang Iya bugay kag kamatuoran. Dako ang ila handom sa pagpakigbahin upod sang ila labi ka mainuswagon nga kautoran sa pagsakdag sang Iya pag-alagdan. Ini nga mga kalag indi dapat nga tabugon. Tugoti sila sa pagpatago sang ila mga denaryo sa palatipigan sang langit. Kon ginhatag ini gikan sa tagipusoon nga napunan sang gugma tuhoy sa Dios, ining daw ginagmay mahimo nga matinugyanon nga mga dulot, malahalon nga mga halad, nga ginakahamut-an kag ginapakamaayo sang Dios.AK2 885.1

Sang ginsiling ni Jesus nahanungod sa balo, “Nakahatag sia sing labi sang sa ila sini tanan,” matuod ang Iyang pinamulong, indi lamang sa katuyoan, kundi man sa samputanan sang iya dulot. “Ang duha ka denaryo mahimo nga isa ka centimos” nagdala sa balahandian sang Dios sang kuarta nga labaw pa sang gin-amot sang manggaranon nga mga Judio. Ang in- pluensia sadtong diutay nga dulot nangin katulad sang isa ka diutay nga sapa, makitid sa pamuno, apang nagasangkad kag nagadalum samtang nagailig sa mga katuigan. Sa isa ka libo ka paagi nakaamut sa pagtabang sa mga kubos ang paglapnag sang maayong balita. Ang iyang huwaran sang pag-antus-sa-kaugalingon nakapahulag kag nakapanghikot sa linibo nga mga tagipusoon sa tagsa ka duog kag sa tagsa ka panag-on. Nakatandug ini sa manggaranon kag imol, kag ang ila mga halad nagpadako sang kabilihanan sang iya dulot. Ang pagpakamaayo sang Dios sa denaryo sang balo naghimo sini nga tuburan sang dalagkong patubas. Amo man sa tagsa ka dulot nga ginahatag kag sa tagsa ka buhat nga ginahimo upod sang maminatud-on nga handom sa paghimaya sa Dios. Nagaangot ini sa tinotuyo sang Makaako. Wala sing tawo nga makatakus sang iya patubas tuhoy sa kaayohan.AK2 885.2

Ginpadayon sa pagbuyagyag sang Manlulowas sang mga eskriba kag mga Fariseo: “Kailo kamo, mga manugtuytoy nga bulag, nga nagasiling, Ang bisan sin-o nga nagasumpa sa templo, walay sapayan ini; apang ang bisan sin-o nga magpanumpa pinaagi sa bulawan sang templo, sia isa ka mangungotang! Mga buang kag mga bulag: kag diin ang dako, ang bulawan ukon ang templo nga nagapabalaan sang bulawan? kag ang bisan sin-o nga nagasumpa sa luyo sang halaran, wala sapayan ini; apang ang bisan sin-o nga magsumpa sa dulot nga nahamtang sa iya, nakasayop sia. Mga buang kag bulag: kag diin ang dako, ang dulot, ukon ang halaran nga nagapabalaan sang dulot?” Ginpatpat sang mga pari ang mga ginakinahanglan sang Dios suno sa ila kaugalingon nga butig kag makitid nga talaksan. Ginkabig nila ang paghimo sang maayong katuhayan kon nahanungod sa mapaanggiron nga sayop sang nagkalainlain nga mga sala, ginpaligad ang iban nga kuboskubos, kag isipon ang iban nga diutay ang samputanan sang pagkadilimapatawad. Bangod sa kuarta, ginpasaylo nila ang mga tawo gikan sa ila pangako. Kag bangod sa dalagko nga mga isip sang kuarta masami nila nga ginapaligad ang madalum nga mga sala. Sa amo man nga tion ining kaparian kag mga gumalahom, sa iban nga hitabo, magapamatbat sang lakas nga silot sa ginagmay nga mga sayop.AK2 886.1

“Kailo kamo, nga magsosulat kag mga Fariseo, mga salimpapaw! kay nagaikapulo kamo sang mga hierbabuena kag mga anis kag sang komino, kag ginbayaan ninyo ang mabulobug-at nga mga bagay sang kasugoan, paghukom, pagkaluoy kag pagtuo: dapat unta nga ginhimo ninyo ini kag dili pagbayaan nga dimahimo ang iban.” Sa sini nga mga pulong ginpakamalaut liwan ni Kristo ang kalakasan sang balaan nga katungdanan. Wala Niya ginasikway ang katungdanan mismo. Ang pag-ikapulo gintangdo sang Dios, kag gintuman ini gikan sa dumaan nga mga panag-on. Si Abraham, ang amay sang mga matinuohon, nagbayad sang ikapulo sang tanan nga iya gin-angkon. Ang mga pangulo nga Judio nagkilala sang katungdanan sang pag-ikapulo, kag matarong ini; apang wala ginbilin sa mga katawohan ang pagpatuman sang ila kaugalingon nga pagbatyag sang katungdanan. Ang pat-ud nga mga palahinandigan ginpahamtang tuhoy sa tagsa ka kahimtangan. Nagtuman ka gumon nga mga kinahanglanon nga indi na mahimo ang pagtuman sa ila. Wala sing nakahibalo kon san-o nila natuman ang ila katungdanan. Ang paagi nagakaigo kag makatarunganon ang paghatag sini sa Dios; apang ang kaparian kag mga rabbi naghimo sini nga isa ka makalalapyo nga lulan.AK2 887.1

Ang tanan nga ginsugo sang Dios may kapuslanan. Ginkilala ni Kristo ang pagbayad sang ikapulo subong nga isa ka katungdanan; apang ginpakita Niya nga indi ini makapasaylo sang pagpatumbaya sang iban nga katungdanan. Maid-id kaayo ang mga Fariseo sa pagikapulo sang ila mga kahoykahoy sa katamnan, kaangay sang hierbabuena, anis kag ruda; diutay gid lang ang bili sini sa ila, kag maghatag ini sa ila sang kadungganan sang pagka-id-id kag pagkabalaan. Sa amo man nga tion ang ila walay pulos nga pagdumili nagpigus sa mga katawohan kag naglaglag sang pagtahod tuhoy sa balaan nga mga paagi nga gintangdo sang Dios. Nagpuno sang kaisipan sang mga tawo upod sang ginagmay nga mga katuhayan, kag ginpaliso ang ila igtalupangod gikan sa kinahanglanon nga kamatuoran. Ang mabulobug-at nga mga bagay sang kasugoan, ang katarungan, kaluoy kag kamatuoran ginpatumbayaan. “Dapat unta,” siling ni Kristo, “nga ginhimo ninyo ini kag indi pagbayaan nga dimahimo ang iban.”AK2 887.2

Ang iban nga mga kasugoan ginpatiko man sang mga rabbi sa amo nga paagi. Sa mga pagtuytoy nga ginhatag kay Moises gindumilian ang pagkaon sang bisan ano nga butang nga mahigko. Ang paggamit sang unod sang baboy, kag ang unod sang iban nga sapat, gindumilian, subong nga mahimo magpahigko ini sang dugo kag magpalip-ot sang kabuhi. Apang ang mga Fariseo wala magbiya sining mga pagdumili nga ginhatag sang Dios sa ila. Nagdugang pa gid sila sang dimatarong nga mga kinatumyan. Ang iban sining mga butang nagkinahanglan sa mga tawo sa pagsala sang tubig nga ginagamit basi kon may unod ini sang magagming nga mga sapat, nga mahimo maisipan upod sang mahigko nga kasapatan. Ginpaanggid ni Jesus ining ginagmay nga mga pagkaid-id upod sang kadalagkuon sang ila tunay nga mga sala, kag nagsiling sa mga Fariseo, “Kamong mga tuytoy nga bulag, nga nagasala sang hamlok, kag nagahalunhon sang kamelyo.”AK2 888.1

“Kailo kamo, mga eskriba kag mga Fariseo, mga salimpapaw! kay kaangay kamo sang ginpaputi nga lolubngan, nga matahom gid sa gowa, apang ang sulod puno sang tul-an sang patay nga mga tawo, kag sang tanan nga kahigkoan.” Subong nga ang pinaputi kag napunihan nga lolubngan nagatago sang mga butang nga nagatagas sa sulod, subong man sini ang gowa nga pagkabalaan sang kaparian kag mga gumalahom may ginalikum nga kalautan.” Nagpadayon si Jesus:AK2 889.1

“Kailo kamo, mga eskriba kag mga Fariseo, mga salimpapaw! kay nagapatindug kamo sang lolubngan sang mga manalagna, kag nagapuni sang lubnganan sang mga matarong, kag nagasiling, kon abi nagkabuhi kami sa kaadlawan sang amon mga ginikanan, wala unta kami magpaumid upod sa ila sa dugo sang mga manalagna. Ngani nagapamatuod kamo batok sa inyo kaugalingon, nga mga anak kamo nila sadtong nagpamatay sa mga manalagna.” Sa pagpakita sang ila pagpalangga sa mga manalagna, ang mga Judio maukod sa pagpatahom sang ila lolubngan; apang wala sila sing napulos sang ila mga pagtudlo, bisan nagpamati sa ila mga pagsabdong.AK2 889.2

Sa kaadlawan ni Kristo may desparatis nga pagkabig nga gin-alila tuhoy sa duog-palahuwayan sang mga minatay, kag dalagko nga kantidad sang kuarta ang ginhinguyang tuhoy sa ila pamuni. Sa itolulok sang Dios, isa ini ka diwatahan nga pagsimba. Sa ila dinagakaigo nga pagkabig sa mga minatay, nagpakita ang mga tawo nga wala sila sang lubos nga paghigugma sa Dios, ni sa ila kaingod subong sang ila kaugalingon. Ang kaangay man nga pagkadiwatahan ginahimo sing lakas karon nga mga adlaw. Madamo ang nakasala sa pagpatumbaya sang mga balo kag ilo, mga balatianon kag mga timawa agod lamang makapatindug sang malahalon nga mga batongdaan tuhoy sa minatay. Ang tion, kuarta, kag pangabudlay nga ginahinguyang tuhoy sini, samtang ang mga katungdanan sa mga buhi —mga katungdanan nga ginapatuman sing maathag ni Kristo —ginabayaan nga dimahimo.AK2 889.3

Ang mga Fariseo nagpatindug sang lolubngan sang mga manalagna, kag ginpamunihan ang ila mga lolubngan, kag nagsinilingay sila sa isa kag isa, Kon nagkabuhi kami sa panahon sang amon mga ginikanan, wala gid man kami magbuylog sa ila sa pagpatulo sang dugo sang mga ulipon sang Dios. Apang sa amo man nga tion nagabuko sila sa pagkuha sang kabuhi sang Iya anak. Dapat ini mangin leksyon tuhoy sa aton. Dapat ini nga magbukas sang aton itolulok sa gahom ni Satanas sang paglimbong sang kaisipan nga nagapaliso gikan sa kamatuoran. Madamo ang nagasunod sang banas sang mga Fariseo. Ginatahud nila nga may pagkabalaan ang nagkalamatay tungod sa ila pagtuo. Nagakatingala sila sang pagkabulag sang mga Judio sa ila pagsikway sa kay Kristo. Kon nagkabuhi kami sa Iya kaadlawan, ang pabutyag nila, malipayon unta kami sa pagbaton sang Iya mga pagtudlo; wala kami unta magpakig-ambit sang sayop sadtong nagsikway sa Manlulowas. Apang kon ang pagkamatinumanon sa Dios nagakinahanglan sang pagsikway sa kaugalingon kag ang pagpakahuya, ini nga mga tawo nagatapna sang ila pagtuo, kag magdumili sang pagtuman. Sa sini nga paagi nagapakita man sila sang amo nga espiritu katulad sang mga Fariseo nga ginpakamalaut ni Kristo.AK2 890.1

Diutay gid lang ang pagkilala sang mga Judio sang makahaladlok nga salabton nga nasakop sa pagsikway kay Kristo. Kutob sang nahauna nga tion nga ginpatulo ang wala sala nga dugo, sang ang matarong nga si Abel nahulog sa kamut ni Cain, ang amo nga maragtas ginasulit upod sang nagadugang nga pagsayop. Sa tagsa ka panag-on ang mga manalagna nagtib-ong sang ila tingog batok sa kasal-anan sang mga hari, pangulo, kag katawohan, nga naghambal sang mga pulong nga ginhatag sa ila sang Dios, kag nagtuman sang Iya kabuboton sa katalagman sang ila kabuhi. Halin sa kaliwatan pakadto sa kaliwatan, may ara nga pagtumpok sang makahaladlok nga silot tuhoy sadtong nagasikway sang kapawa kag kamatuoran. Amo ini karon ang ginatumpok sa ila kaugalingon nga ulo sang mga kaaway ni Kristo. Ang kasal-anan sang kaparian kag mga pangulo labing dalagko pa sang sa nagligad nga kaliwatan. Pinaagi sang ila pagsikway sa Manlulowas, ginhimo nila ang ila kaugalingon nga may salabton tuhoy sa dugo sang tanan nga mga tawo nga matarong nga ginpatay gikan sa kay Abel pakadto sa kay Kristo. Handa na sila sa pagpuno nga mag-alawas sang ila tagayan sang kalautan. Kag sa indi madugay pagaiula ini sa ila mga ulo sa silot sa paghukom. Sa sini, ginpaandaman sila ni Jesus:AK2 890.2

“Agod mag-abut sa inyo ang tanan nga dugo sang mga matarong nga gin-ula sa duta kutob sa dugo ni Abel nga matarong tubtob sa dugo ni Zacarias nga anak ni Baraquias, nga inyo ginpatay sa gin-utlan sang templo kag sang halaran. Sa pagkamatuod nagasiling Ako sa inyo, tanan ining mga butang magaabut sa sini nga kaliwatan.”AK2 891.1

Nahibaloan sang mga eskriba kag mga Fariseo nga matuod ang ginpanghambal ni Jesus. Nahibaloan nila kon paano ginpatay si manalagna Zacarias. Samtang ang mga pulong sang paandam gikan sa Dios yara pa sa iya mga bibig, ang sinatanas nga kasingkal naghugakom sa naglapas nga hari, kag sa iya sugo ginpatay ang manalagna. Ang iya dugo nagpabilin sa amo gid nga mga bato sa kadak-an sang templo, kag indi mapanas; nagpabilin ini nga naghatag sang pamatuod sa naglapas nga Israel. Tubtob nga nagatindug ang templo, magapabilin man ang tap ing sang matarong nga dugo, nga magasinggit nga timalusan sang Dios. Sang ginhinambit ni Jesus ining makahaladlok nga mga sala, ang nagapanalupsop nga kakugmat nag-abut sa kadam-an.AK2 891.2

Pagtan-aw sa unhan, ginpabutyag ni Jesus nga ang pagkadimahinolsulon sang mga Judio kag ang indi nila pagbatas sa mga ulipon sang Dios manginkaangay man sa palaabuton subong sang sa una:AK2 892.1

“Busa, yari karon ginapadala Ko sa inyo ang mga manalagna, kag maalam nga mga tawo, kag mga eskriba: kag ang iban sa ila pamatyon ninyo kag ilansang; kag ang pila sa ila bunalon ninyo sa inyo mga sinagoga, kag hingabuton ninyo sa banwabanwa.” Mga manalagna kag maalam nga mga tawo, puno sang pagtuo kag sang Balaan nga Espiritu, —Esteban, Santiago, kag madamo pa nga iban, — pagapamatbatan kag patyon. Upod sang kamut nga nabayaw sa langit, kag ang diosnon nga kapawa nga nagalibot sang Iya pagkatawo, naghambal si Kristo subong nga hukom sa sadtong yara sa Iya atubangan. Ang Iya tingog nga masami mabatian sa pagkalolo kag pagpakitluoy, nabatian karon sa pagsabdong kag pagpakamalaut. Kinulbaan ang manugpalamati. Indi na gid mapala ang amo nga pagtandug nga nahimo sang Iya pinamulong kag panulok.AK2 892.2

Ang kaakig ni Jesus natumod sa pagkasalimpapaw, bug-os nga pagpakasala, nga sa diin ginalaglag sang mga tawo ang ila kaugalingon nga mga kalag, nagadaya sa mga katawohan kag nagapakahuya sa Dios. Sa madinayaon, malimbungon nga pangatarungan sang kaparian kag mga pangulo, nahangpan Niya ang pagpanghikot sa sinatanas nga galamiton. Maathag kag mausisaon ang Iya pagbuyagyag sang mga sala; apang wala gid Sia maghambal sang mga pulong sa pagtimalus. May balaan Sia nga pagkaalipungot batok sa prinsipe sang kadodulman; apang wala gid Sia magpakita sang nainit nga balatyagon. Amo man ang Kristohanon nga nagakabuhi suno sa kabobut-on sang Dios, nga nagaangkon sang matam-is nga kinaiya sang gugma kag paghikaluoy, magabatyag sang matarong nga pagkaakig batok sa sala; apang indi gid sia mapukaw sang igbalatyag sa pagyaguta sadtong nagayaguta sa iya. Bisan kon makasugata sadtong ginapanghikot sang gahom sa kaidadalman sa pagpadayon sang kabutigan, sa kay Kristo, pagatipigan niya gihapon ang pagkalinong kag ang pagpugong sa kaugalingon.AK2 892.3

Ang diosnon nga pagkaawa amo ang nagpat-in sang dagway sang Anak sang Dios sang nagapasiplat Sia sang isa ka nagapabilin nga pagtulok sa templo kag nian sa Iya mga manugpalamati. Sa tingog nga nalumsan sang madalum nga kalisod sa tagipusoon kag mapait nga mga luha, nagsiling Sia, “O Jerusalem, Jerusalem, ikaw nga nagpatay sang mga manalagna, kag nagbato sa ila nga ginpadala tuhoy sa imo, daw ano ka sunson nga gintipon Ko sing tingob ang imo kaanakan, subong sang isa ka munga nga nagatipon sang iya mga pisu sa idalum sang iya mga pakpak, kag nagdumili ka!” Amo ini ang kagamo sang pagbulagay. Sa panalabiton ni Kristo, ang amo gid nga tagipusoon sang Dios ginaula diri. Amo ini ang tanhaga nga pagpaalam sang mabinatason nga gugma sang Pagkadios.AK2 893.1

Ginpahipus ang mga Fariseo kag mga Saduceo. Gintipon ni Jesus ang Iya mga gintoton-an, kag naghanda sa pagbiya sa templo, indi subong sang isa nga nalutos kag | gintabug sing pakusog gikan sa atubangan sang Iya mga kaaway, kundi subong sang isa nga nakatapus sang iya bulohaton. Nagpahuway Sia nga mandadaug sa isa ka paindisay.AK2 893.2

Ang mga bahandi sang kamatuoran nga nagkalahulog gikan sa bibig ni Kristo sa sinang mahitabuon nga adlaw gintipigan sa madamo nga mga tagipusoon. Tuhoy sa ila, ang bag-o nga mga panghunahona nagsugod sa ila kabuhi, bag-ong mga handom ang ginpukaw, kag and isa ka bag-o nga maragtas nasugoran. Sa tapus sang paglansang kag pagkabanhaw ni Kristo, ining mga tawo amo ang nagpanguna, kag nagtuman sang ila diosnon nga sugo upod sang kaalam kag katutom nga nagakasinanto sa kadakuon sang bulohaton. Nagdala sila sang balita nga magtandug sa tagipusoon sang mga tawo, kag nagpaluya sang dumaan nga mga desparatis nga sing madugay nagpainano sang kabuhi sang linibo. Sa atubangan sang ila pamatuod ang tawhanon nga mga teoriya kag mga pilosopiya nahimo nga walay pulos nga mga sugilanon. Dalagko nga mga patubas ang nag-ilig gikan sa pulong sang Manlulowas tuhoy sa sinang nagakatingala, naurongan nga pinanong sa templo sa Jerusalem.AK2 894.1

Apang ang Israel subong nga pungsod nagbulag sang iya kaugalingon gikan sa Dios. Ang kinaandan nga sanga sang olibo nabanggi. Bilang pangkatapusan nga pagtanaw sa sulod sang templo, sing masinolub-on nagsiling si Jesus, “Yari karon, ang inyo balay ginbayaan sa inyo nga nahapay. Kay nagasiling Ako sa inyo, kutob karon indi na ninyo Ako makita tubtob nga magsiling kamo, Bulahan Sia nga nagakari sa ngalan sang Ginuo.” Sadto gintawag Niya ang templo nga puloy-an sang Iya Amay; apang karon, sang ang Anak sang tawo magaagi pagowa gikan sini nga mga kuta, ang pagtambong sang Dios pagabawian sing walay katubtoban gikan sa templo nga ginpatindug tuhoy sa Iya kahimayaan. Kutob karon ang iya mga seremoniya mangin walay kahulogan, ang iya mga pag-alagdan isa ka pagyaguta.AK2 894.2