14.—Reformatorët e Mëvonshëm Anglezë

Ndërsa Luteri po rizbulonte përpara gjermanëve Biblën e humbur, Tyndali, i nxitur nga shpirti i Perëndisë po bëntë në Angli të njejtën gjë. Bibla e Vikliffit^{44John Wikliff — lajmëtari Reformës, luftetar kundër papatit, kapelani mbretit Eduard III, mësues në Oksford, përkthyesi Biblës në anglisht, ambasador në Vendet e Ulëta etj. Strehë në Gjermani. Atje ai filloi botimin e Dhiatës së Re në Anglisht.} ishte përkthim i bazuar mbi një tekst latin, i cili kishte shumë gabime. Kjo Bibël nuk u shtyp kurrë, ndërsa çmimi i dorëshkrimeve ishte kaq i lartë sa vetëm një grusht i vogël njerëzish të pasur apo fisniket mund ta shtinin në dorë e për më tepër, duke qenë e ndaluar rreptësisht nga kisha, ajo pati një qarkullim relativisht të ngushtë.KiM 239.1

Në vitin 1516, vetëm një vit përpara shfaqjes së tezave luterane, Erasmusi pati publikuar versionin grek dhe latin të Dhiatës së Re. Fjala e Zotit, për herë të parë, u shtyp edhe në gjuhën e saj origjinale. Në këtë botim u korrektuan shumë gabime të versionëve të mëparshme dhe u qartësua edhe më tepër kuptimi i saj. Kjo i udhëhoqi shumë veta nga klasat më të shkolluara drejt një njohurie më të mirë rreth të vërtetës dhe i dha punës së Reformës një impuls të ri.KiM 239.2

Por njerëzit e thjeshtë vazhdonin të ishin të shkëputur në një shkallë të madhe nga fjala e Zotit. Tyndali duke ia dhënë Biblën shtetasve të tij plotesoi punën e nisur nga Vikliffi.KiM 239.3

Ai e kishte marrë Lajmin e Mirë, duke qenë një student i zellshem dhe një kërkues i etur për të vërtetën nga versioni greqisht i Dhiatës së Re të Erasmusit. Ai i predikoi pa frikë bindjet e tij, duke ngulur këmbë se të gjitha doktrinat duhet të kontrollohen me Shkrimet e Shenjta. Tyndali iu përgjigj kështu pretendimit të papatit se kisha e kishte nxjerrë Biblën dhe vetëm ajo mund ta shpjegonte: “a e dini ju se kush u mësoi shqiponjave të gjenin prenë e tyre? I njejti Perëndi u mëson fëmijëve të saj të uritur të gjejnë Atin e tyre në Fjalën e Tij. Jo vetëm që nuk na i keni dhënë ju Shkrimet e Shenjta, por jeni ju që na i keni fshehur, jeni ju që dogjet ata që ua mesuan të tjerëve këto Shkrime dhe po të kishit mundësi do t’i digjnit edhe vetë Shkrimet e Shenjta.” - D’Aubigne, Historia e ReformaSionit në shek. 16-te, b.18;k.4.KiM 240.1

Predikimi i Tyndalit ngjalli interes të madh, shumë vetë e pranuan të vërtetën. Por prifterinjtë qëndronin me sy hapur dhe sapo ai u largua nga ky vend, ata u përpoqen ta shkatërronin punën e tij përmes kërcenimesh dhe keqpërfaqesimesh. Ata ia dolen mbanë shumë shpesh: “Çfarë duhet bërë? - pyeste ai. — Ndërsa unë plugoj diku, armiqtë shkretojnë fushën nga e cila sapo jam larguar. Unë s’mund të jem kudo. Oh! Sikur të krishtëret t’i kishin Shkrimet e Shenjta në gjuhën e tyre, ata vetë mund t’u qëndronin këtyre sofistëve. Pa Biblën është e pamundur të kuptohet e vërteta nga masat e thjeshta.” - Ibid, b.18;k.4.KiM 240.2

Mendimet e tij u përpinë nga një qëllim i ri. “Në tempujt e Zotit, - tha ai, - psalmet këndoheshin në gjuhën e Izraelit; a nuk duhet të na flase Ungjilli në gjuhën Angleze?... A mos duhet që kisha të rrezatojë më shumë dritë në agim se sa në mesditë? Të krishterët duhet ta lexojnë Dhiatën e Re në gjuhën e nënës.” Doktorët dhe mësuesit e kishës nuk bien dakort midis tyre. Njerëzit mund të arrijnë tek e vërteta vetëm përmes Biblës. “Njëri mbështetet tek ky doktor i teologjisë, tjetri tek një i dytë... Secili prej këtyre autorëve kundërshton tjetrin. Si mund ta dallojmë atë që flet drejt nga ai që flet gabim?... Si?... Vetëm përmes Fjalës së Zotit.” - Ibid,b.18;k.4.KiM 240.3

Pa kaluar shumë kohë një doktor katolik i ditur, duke e kundërshtuar atë, deklaroi: “më mirë të mbetemi pa Ligjet e Zotit sesa pa ato të Papës.” Tyndali iu përgjigj: “nuk e përfill as Papën dhe as ligjet e tij, e nëse Zoti do të ma kursejë jetën brenda një kohe të shkurtër do të bëjë që një djalë që di të përdorë vetëm plugun të dijë për Shkrimet e Shenjta më shumë se ju.” - Anderson, Kronike e Biblës angleze, fq. 19.KiM 240.4

Qëllimi që ai kishte filluar t’ia ushqente vetës për t’ua dhënë njerëzve Dhiatën e Re në gjuhën e tyre, tani u vërtetua dhe ai i hyri punës menjëherë. Ai shkoi në Londër i detyruar nga përsekutimi të largohej nga vendlindja, ku vazhdoi për një farë kohe të punonte i qetë. Por përsëri dhuna e përkrahësve të papës e detyroi të largohej. Dukej sikur të gjitha dyert e Anglisë ishin të mbyllura për të dhe ai vendosi të kërkonte. Puna iu ndërpre për të dytën herë, por kur botimi ndalohej në një qytet ai shkonte tek tjetri. Së fundi ai nisi udhëtimin drejt Wormsit, ku disa vjet më parë Luteri pati mbrojtur Ungjillin përpara këshillit. Në atë qytet të lashtë kishte shumë miq të ReformaSionit dhe Tyndali vazhdoi atje punën e nisur pa ndonjë pengesë tjetër. Shumë shpejt mbaroi botimi i 3.000 kopjeve të Dhiatës së Re dhe këto i pasoi brenda të njejtit vit, një botim i dytë. Ai e vazhdoi punën e tij me zell dhe këmbëngulje të madhe. Megjithëse autoritetet angleze i ruanin portat e tyre me vigjilencë të mprehtë, fjala e Zotit arriti në Londër përmes rrugësh dhe mënyrash sekrete dhe që atje u përhap në të gjithë vendin. KiM 241.1

Përkrahesit e Papës u përpoqen që ta shtypnin të vërtetën, por më kot. Peshkopi i Durhamit një herë i bleu një librashitësi, që ishte shok i Tyndalit të gjitha kopjet e Biblave, më qëllim që t’i shkatërronte ato, duke menduar se kjo do ta pengonte së tepërmi punën. Por përkundrazi lekët, që dolen nga kjo shitje bënë të mundur blerjën e materialit për një botim të ri edhe më të mirë, i cili pa këto lekë nuk do të ishte shtypur kurrë. Më pas kur Tyndali u burgos atij iu ofrua liria me kusht që të tregonte emrat e atyre që e kishin ndihmuar për t’iu përgjigjur shpenzimëve të botimit të Biblave të tij. Ai u përgjigj se peshkopi i Durhamit kishte bërë më shumë se ndonje tjetër, sepse, duke paguar një çmim të lartë për librat e pashitur, ai i kishte dhënë mundesi të vazhdonte punën me guxim të ri.KiM 241.2

Tyndalin e tradhëtuan dhe ai ra në duart e armiqve të tij. Kështu ai vuajti burgim për shumë muaj me radhë. Së fundi ai dëshmoi për besimin e tij nëpërmjet vdekjës së tij prej martiri, por armët që ai përgatiti u kanë dhënë mundësi shumë të tjerëve të luftojnë në shekuj e madje deri në ditët tona.KiM 242.1

Latimeri deklaroi nga podiumi së Bibla duhet të lexohet në gjuhën e popujve. “Autori i Shkrimit të Shenjtë, - tha ai. - është Zoti vetë, dhe ky shkrim ka pjesë në madhështinë dhe përjetësinë e Autorit të tij.” Nuk ka mbret, perandor, magjistrat apo udhëheqës... që s’duhet t’i bindet ... fjalës së Tij të shenjtë. “Të mos ecim kuturu, por të lëmë fjalën e Zotit të na drejtojë, të mos ecim pas... stërgjyshërve tanë, të mos kërkojmë atë që bënë ata, por atë që duhet të benin.” — Hygh Latimer, “Shërbesa e parë, predikuar përpara mbretit Eduard VI-të.”KiM 242.2

Miqtë besnikë të Tyndalit, Barnesi dhe Frithi, u ngritën në mbrojtje të së vërtetës. Ata u pasuan nga Ridleysi dhe Crammer.KiM 242.3

Këta udhëheqës të ReformaSionit Anglez ishin njerëz të ditur dhe pjesa me e madhe e tyre ishin çmuar shumë nga bashkësia e Romës për zellin dhe mëshirën e tyre. Kundërshtimi që i bënë papatit erdhi si rezultat i njohjës së gabimëve të “juridiksionit të shenjtë”. Njohja që ata kishin për misteret e Babilonisë i dha fuqi më të madhe dëshmive të tyre kundër saj.KiM 242.4

“Tani unë do të bëj një pyetje të çuditshme, - tha, - Latimeri - i cili është peshkopi dhe prelati më i zellshëm i Anglisë... Shoh se po dëgjoni më zemër të ngrirë që t’ua tregoj emrin e tij... Do t’ua them: është djalli... ai nuk del kurrë nga dioqeza e tij, thirreni sa herë të doni, ai është madje në shtepi;... është gjithmonë pranë plugut... asnjëherë nuk do ta gjeni pa punë, ua garantoj unë këtë... Atje ku djalli është banues i përhershëm... mirupafshim Bibla dhe ngrihen lart tespijët, mirupafshim dritë e Ungjillit dhe ngrihet lart drita e qirinjve, po, në mesditë... poshtë kryqin e Krishtit, lart mashtrimet e purgatorit;... mjaft me veshjen e të zhveshurve, të varferve, të pafuqishmëve, përpara me stolisjen e imazheve dhe zbukurimin e stolisjeve të drurëve dhe gurëve, lart traditat dhe ligjet njerëzore, poshtë traditat e Zotit dhe Fjalët e Tij më të Shenjta... O sikur prelatet tanë të ishin aq të zellshëm në korrjen e grurit të doktrinave të mira, sa është Satani në korrjen e mallkimit dhe sojëve.” - Ibid, “Shërbesa e Plugimit”KiM 242.5

Parimi themelor që përkrahen këta Reformatorë - i njejti parim i përqafuar nga Waldeses, Vikliff, JohnHuss, Luteri, Zwingli dhe të gjithë të tjerët që u bashkuan me ta ishte autoriteti i pacenueshëm i Shkrimeve të Shenjta si rregull i besimit dhe praktikës. Ata mohuan të drejtën e papëve, këshillave, Etërve dhe mbretërve në kontrollin e ndërgjegjës, përsa i përkiste çështjeve të fesë. Bibla ishte autoriteti i tyre dhe ata testonin të gjitha doktrinat dhe të gjitha pretendimet e ndryshme me mësimet e saj.KiM 243.1

Besimi tek Zoti dhe Fjala e Tij i përkrahte këta shenjtorë, ndërsa ata jepnin jetën e tyre mbi turrën e druve. “Rri i qetë, - i tha Latimeri, shokut të tij martir, ndërsa flaket ishin gati t’i përpinin, duke i heshtur zërat e tyre, - sot në Angli në do të ndezim një pishtar të tillë, lavdi Zotit, që unë besoj se nuk do të shuhet kurrë. - Punimet e Hugh Latimerit, Vol. I; p. XIII.KiM 243.2

Në Skoci farat e së vërtetës, të shpërndara nga Kolumba dhe bashkëpunëtorët e tij nuk u shkatërruan kurrë tërësisht. Pasi kishat e Anglisë iu dorëzuan Romës, ato skocezë qindra vjet më pas vazhdonin të ruanin lirinë e tyre. Sidoqoftë papati u vendos edhe këtu në shek. XII-të, duke ushtruar një ndikim me absolut se në vendet e tjera. Askund tjetër errësira nuk ishte kaq e plotë. E megjithatë errësira u depërtua nga rrezet e dritës, të cilat premtonin për ditën që do të vinte. Lolardët, duke ardhur nga Anglia me Biblën dhe mësimet e Wikliffit, ndikuan shumë në ruajtjen e njohurive mbi Lajmin e Mirë — Ungjillin, dhe çdo vend pati dëshmitarët dhe martirët e vet.KiM 243.3

Fillimi i ReformaSionit të Madh solli me vete së pari shkrimet e Luterit e më pas Dhiatën e Re në anglisht të Tyndalit. Këta lajmetarë, të cilët nuk kishin rënë në sy të hierarkisë, udhëtonin në qetësi përmes maleve e luginave, duke e ndezur me një zjarr të ri pishtarin e së vërtetës, i cili pak kohë më parë ishte gati në të shuar në Skoci dhe duke shkatërruar punën që Roma kishte kryer gjatë katër shekujsh shtypjeje.KiM 243.4

Gjaku i martirëve i dha impuls të ri kësaj lëvizjeje. Udhëheqësit e papatit, duke u bërë të vetëdijshëm për rrezikun që kërcënonte kauzën e tyre, çuan mbi turrën e druve disa nga bijtë më të nderuar e më fisnikë të Skocisë. Ata nuk bënë asgjë tjetër veçse ngriten disa podiume ekzekutimi, nga ku fjalët e dëshmitarëve në prag të vdekjës u dëgjuan në të gjithë vendin, duke drithëruar shpirtrat e njerëzve me një qëllim të pavdëkshëm, për të flakur tej prangat e Romës.KiM 244.1

Hamiltoni dhe Wisharti, fisnikë si nga prejardhja ashtu edhe nga karakteri, së bashku me një varg nxënësish më të thjeshtë dhanë jetën mbi turrën e druve. Por nga turra që digjej e Wishartit doli dikush që nuk heshti përpara flakëve, dikush që me ndihmën e Zotit do t’i binte këmbanës së vdekjës së papatit në Skoci.KiM 244.2

John Knox u ktheu kurrizin traditave dhe misticizmit të kishës, për t’u ushqyer me të vërtetat e fjalës së Zotit dhe mësimi i Wishartit vërtetoi vendosmerinë e tij për të hequr dorë nga besnikeria e Romes e për t’u bashkuar me reformatorët e përsekutuar.KiM 244.3

I nxitur nga shokët e tij për të marrë mbi supe detyrën e predikuesit ai u zbraps, duke u dridhur nga nje përgjegjësi e tillë dhe ra dakort vetëm pas disa ditësh izolimi dhe konflikti të mprehtë me vetvetën. Por me ta pranuar këtë detyrë ai eci përpara me vendosmëri të patundur dhe guxim te pashoq gjatë gjithë jetës së tij. Ky reformator i vërtetë nuk frikesohej nga njerëzit. Zjarrët që përpinin martirët, duke flakëruar përreth tij, shërbyen për të shpejtuar zellin e tij drejt një intensiteti më të madh. Ai qëndroi i fortë, duke goditur i vendosur majtas dhe djathtas për të shembur idhulltarinë, megjithëse sëpata e tiranit i qëndronte kanosëse mbi kokë.KiM 244.4

John Knox mbajti një dëshmi të palëkundur mbi të vërtetën edhe kur u ballafaqua me mbretë-reshën e Skocisë, prania e së cilës kishte lëkundur zellin e shumë udhëheqësve protestante. Ai nuk mund të fitohej me lajka, ai nuk frikësohej nga kërcenimet. Mbretëresha e akuzoi për herezi. Ai i kishte mësuar njerëzit të pranonin një fe, që ndalohej nga shteti... deklaroi ajo... dhe kishte shkelur kështu urdherësen e Zotit, sipas së cilës subjektet duhet t’i binden princërve të tyre. Knox u përgjigj me vendosmëri: “Ashtu si feja e vërtete nuk e ka marrë as fuqinë origjinale dhe as autoritetin nga princat tokësorë ashtu edhe subjektet nuk janë të detyruar ta ngrenë fenë e tyre sipas oreksit të princave të tyre. Shpesh ndodh që princat janë me injorantët mes të tjerëve përsa i përket fesë së vërtetë të Zotit... nëqoftëse të gjithë pasardhësit e Abrahamit të kishin fenë e faraonit, subjekte të të cilit ishin për një kohë të gjatë, të pyes ty zonjë çfarë feje do të kishte në botë? Ose sikur të gjithë njerëzit në kohën e apostujve të kishin fenë e perandorëve romake çfarë feje do të mbizoteronte mbi faqe të dheut?...KiM 244.5

Pra zonjë, ju mund ta kuptoni se subjektet nuk janë të detyruar të kenë fenë e princave të tyre edhe pse ata komandohen që t’u binden atyre. “Maria tha: “Ju i interpretoni Shkrimet e Shenjta në një mënyrë dhe ata mësuesit e Kishës Katolike Romake i interpretojnë ato në një menyrë tjetër, cilin duhet të besoj, e kush do të jetë gjykatësi?”KiM 245.1

“Ju duhet të besoni Zotin, i cili flet qartë në Fjalën e Tij, - u pergjigj reformatori, - e përveç Fjalës që të mëson, ti nuk duhet të besosh as njerin as tjetrin. Fjala e Zotit është me se e qartë, e nëse diku shfaqet ndonjë paqartësi, Shpirti i Shenjtë, i cili nuk kundërshton kurrë vetvetën, e shpjegon të njejtën gjë më qartë në vende të tjera, në mënyrë që të mos mbetet asnje dyshim përveçse tek ata që kanë vendosur me kokëfortësi të qëndrojnë injorante.” — David Laing, Punimet e Mbledhura te John Knox, vol.2,pp.281,284.KiM 245.2

Të tilla të vërteta shpalli reformatori i patrembur përpara madhërisë së saj, duke vënë në rrezik jetën e tij. Ai i qëndroi besnik qëllimit të tij me të njëjtin guxim të pashoq, duke u lutur e duke luftuar në betejat për Zotin deri sa Skocia u çlirua nga ndjekësit e Papës. KiM 245.3

Vendosja e Protestanizmit si fe kombetarë në Angli e zvogëloi, por nuk i dha fund tërësisht përsekutimit. Ndërsa ishte hequr dorë nga shumë doktrina të Romës ishin ruajtur jo pak format e saj. U mohua epërsia e Papës, por në vend të tij monarku u kurorëzua si udhëheqës i kishës. Gjatë shërbesës në kishë ekzistonte akoma një shkëputje e ndjëshme nga pastërtia dhe thjeshtësia e Ungjillit. Parimi i madh i lirisë së besimit nuk kuptohej akoma edhe pse mizoritë e tmërrshme që Roma përdorte kundër herëzisë tani i drejtoheshin shumë rrallë udhëheqësve protestante, përsëri nuk njihej e drejta e çdo njeriu për ta adhuruar Zotin sipas asaj që i thoshte ndërgjegjja e vet. Të gjithëve u kërkohej që t’i pranonin doktrinat dhe të respektonin format e adhurimit, të përshkruara nga kisha, që tashme ishte vendosur. Deri diku opozitarët u përsekutuan për qindra vjet.KiM 245.4

Në shek. XVII-të me mijëra pastorë u shkarkuan nga detyra e tyre. Njerëzve iu ndalua, nëpërmjet gjobave të rënda, burgimit dhe debimit, pjesëmarrja në takime të tjera fetare përveç atyre që aprovoheshin nga kisha. Ato shpirtra besnike, që nuk mund të qëndronin pa u mbledhur për të adhuruar Zotin ishin të detyruar të takoheshin në rrugica të errëta, në çardake të strukur dhe sipas stinëve edhe në pyje në mesnatë. Këta fëmije të përsekutuar e të çorientuar të Zotit mblidheshin në thellësitë e fshehta të pyjeve, një tempull i krijimit të vetë Zotit, për të zbrazur shpirtrat, duke iu lutur e duke lavdëruar Perëndinë. Shumë prej tyre vuajtën nga besimi i tyre me gjithë masat paraprake që ndërmorren. Burgjet ishin mbushur plot. Shumë familje u shpërbënë. Shumë vetë u syrgjynosën në vende të tjera. Përsëri Zoti ishte me njerëzit e Tij dhe përsekutimi nuk arriti ta bënte të heshtë zërin e dëshmisë së tyre. Shumë prej tyre u detyruan të kalonin oqeanin drejt Amerikës dhe hodhen atje themelet e lirisë civile dhe të besimit, liri që ka qenë fortesa dhe lavdia e këtij vendi.KiM 246.1

Përsekutimi, ashtu si në ditët apostolike, përsëri ndikoi në përhapjen e Lajmit të Mirë. John Bunyan thirri atmosferën e qiellit pikërisht në një birucë të neveritshme mbushur me plangprishës dhe kriminelë dhe aty ai shkroi alegorinë e tij të mrekullueshme të udhëtimit të shtegtarit nga vendi i shkatërrimit drejt qytetit hyjnor. Për më shumë se 200 vjet zëri nga burgu i Bedfordit u ka folur zemrave njerëzore me një fuqi drithëruese. “Progresi i Shtegtarit” dhe “Mëshirë me bollëk për Kryemëkatarin” të Bunyan kanë udhehëqur hapat e shumë njerëzve në udhën e jetës.KiM 246.2

Baxter, Flavel, Allune dhe shumë të tjerë, njerëz me talent, të shkolluar dhe me nje përvojë të gjërë kristiane u ngriten trimërisht në mbrojtje të besimit, që dikur u ishte shfaqur shenjtorëve. Puna e kryer nga keta njerez nuk mund te zhduket kurrë edhe pse u ndalua dhe u shpall e jashtëligjshme nga sundimtarët e kësaj botë. “Shatërvani i Jetës” dhe “Metoda e Mëshirës” të Flavelit u kanë mësuar me mijëra njerëzve se si t’ia dorëzojnë shpirtrat e tyre Krishtit. “Pastori i Reformuar” i Baxterit ka qenë bekim për shumë veta, që dëshironin ringjalljen e punës së Perëndisë, ndërsa “Pushimi i përjetshëm i Shenjtorëve” ka ndikuar në udhehëqjen e shpirtrave drejt “pushimit”, që i pret njerëzit e Zotit.KiM 246.3

Njëqind vjet më pas, në kohën e një errësire të plotë, Whitelfieldi dhe Wesleys u shfaqën, për të sjellë dritën e Perëndisë. Anglezët nën rregullin e kishës që tashmë ishte vendosur, ranë në një gjendje të tillë lakimi fetar që ishte pothuajse i ngjashem me paganizmin. Feja natyrore ishte studimi i preferuar i klerit dhe këtu përfshihej edhe pjesa me e madhe e teologjisë së tyre. Klasat më të larta të shoqerisë përqeshnin mëshirën dhe krenoheshin me vetvetën se ishin mbi të ashtuquajtrin fanatizëm i saj. Klasat më të ulëta ishin më se injorante dhe të dhëna pas vesit, ndërsa kisha nuk kishte me as guximin dhe as besimin e duhur për të mbështetur kauzen e së vertetës që po merrte rrokullimën.KiM 247.1

Doktrina e madhe e justifikimit me anë të besimit, shpjeguar kaq qartë nga Luteri ishte harruar dhe vendi i saj ishtë zënë nga parimi romak se shpëtimi vjen nga veprat e mira. Whitelfield dhe Wesleys, të cilët ishin anëtarë të kishes, kërkonin sinqerisht simpatinë dhe mbrojtjën e Perëndisë dhe atyre u ishte thënë se këto mund të siguroheshin nëpërmjet një jete të virtytshme dhe duke respektuar të gjitha urdhëresat e fesë - kishës.KiM 247.2

Një herë kur Charles Wesleys ishte i sëmurë dhe mendonte se ishte në prag të vdekjes, ate e pyetën se ku e mbështeste shpresën për jetë të përjetshme. Kjo ishte përgjigjja e tij: “jam orvatur me sa kam mundur për t’i shërbyer Zotit.” E ndërsa shoku, që e pyeti nuk dukej plotësisht i kënaqur nga përgjigjja e tij, Wesleys mendoi: “Çfarë! Përpjekjet e mia nuk janë të mjaftueshme si bazë shprese? Do të m’i rrëmbejë këto orvatje? Pa to unë s’kam ku të besoj më.” — John White head, Jeta e Refor. Charles Wesley, fq. 102. E tillë ishte errësira që kishte mbuluar kishën, errësirë, që fshihte shlyerjën e fajëve, duke ia rrëmbyer lavdinë Krishtit dhe duke i larguar mendjet e njerëzve nga e vetmja shpresa shpëtimit - nga gjaku i Çliruesit të kryqëzuar.KiM 247.3

Wesley dhe shokët e tij panë se feja e vërtetë është vulosur në zemër dhe se Ligji i Zotit përfshin jo vetëm fjalët dhe veprimet, por edhe mendimet. Të bindur për nevojën e një zemre të pastër dhe të shenjtë si edhe për nevojën e korrektesës në sjelljën e jashtme, ata i hynë me nxitim një jetë të re. Ata u përpoqen t’i nënshtronin të këqijat e natyrës njerëzore përmes orvatjeve të zellshme dhe lutjeve. Ata bënë një jetë vetemohimi, bamirësië dhe përuljeje, duke i respektuar rigorozisht të gjitha ato norma që ata mendonin se mund t’i ndihmonin për të arritur atë që ata dëshironin mbi gjithcka tjetër - hirësinë që do t’u siguronte simpatinë dhe mbrojtjen e Perëndisë. Por nuk e arritën dot qëllimin për të cilin u përpoqen aq shumë. Përpjekjet e tyre për t’u çliruar nga dënimi i mëkatit apo për të thyer fuqinë e tij shkuan kot. Ishte e njejta luftë shpirtërore që kishte përjetuar edhe Luteri në qelinë e tij në Erfurt. Lindte e njejta pyetje që kishte torturuar shpirtin e tij. - “Askush nuk mund të dalë në gjyq me Perëndinë dhe të fitojë.” - Jobi 9:2KiM 248.1

Zjarrët e së vërtetës hyjnore, pothuajse të shuar pranë altarëve të protestanizmit, do të rindizeshin nga pishtari i zgjatur përmes shekujve nga të krishterët bohemianë. Pas ReformaSionit, Protestanizmi në Bohemi u shtyp nga hordhia e Romës. Të gjithë ata që nuk pranuan të hiqnin dorë nga e vërteta u detyruan të largoheshin. Disa prej tyre, duke gjetur strehë në Saksoni, e ruajtën besimin e lashtë. Pikërisht drita erdhi deri tek Wesley dhe shokët e tij nga pasardhësit e këtyre kristianëve.KiM 248.2

John dhe Charles Wesley me t’iu kushtuar ministrisë u dërguan me mision në Amerikë. Mbi anije ishte një grup njerëzish nga Moravia. Gjatë udhëtimit shperthyen stuhi të tmerrshme dhe John Wesley, duke qëndruar ballë për ballë me vdekjën ndjeu se nuk e kishte sigurinë e paqës me Zotin. Përkundrazi gjërmanët manifestuan një qetësi dhe besim, qe ishin të huaj për të. “E kisha vënë re, - thotë ai, - shumë kohë më parë seriozitetin e sjelljës së tyre. Ata kishin dhënë prova të vazhdueshme të përuljës së tyre, duke u shërbyer pasagjerëve të tjerë në një menyrë të tillë që asnjë anglez nuk do ta merrte përsipër, gjë të cilën e bënin me dëshirë dhe pa pagesë, duke thënë se u bënte mirë zemrave të tyre krenarë dhe se Shpëtimtari i tyre i dashur kishte bërë shumë më tepër për ta. Dhe çdo ditë e re u jepte atyre mundësinë për të shfaqur një bindje dhe butesi të tillë, që s’mund të lëkundej nga asnjë fyerje. Nëse dikush i shtynte, i godiste ose i hidhte tutje, ata ngriheshin dhe largoheshin, asnjë ankim nuk u dëgjua në buzët e tyre. Ja ku kishim një mundësi për të provuar nëse ata ishin çliruar nga shpirti i frikës, ashtu si ishin çliruar nga krenaria, zemerimi dhe hakmarrja. Furtuna shpërtheu në mes të një psalmi me të cilin ata fillonin shërbesën e tyre, dhe uji theu velën kryesore në mijëra pjesë, mbuloi anijën dhe u derdh mbi kuvertë a thua se thellësia na kish gëlltitur të gjithëve. Anglezët filluan të bërtisnin. Gjermanët vazhduan të këndonin qetësisht. Unë pyeta me pas njërin prej tyre: “Kishe frikë?” Ai u përgjigj: “Falë Zotit jo.” Unë pyeta: “Po gratë dhe fëmijët kishin frikë?” Ai u përgjigj: “Jo, gratë dhe fëmijet tanë nuk kanë frikë nga vdekja.” — White Head, Jeta e Reform. John Wesley, fq. 10.KiM 248.3

Me të arritur në Ravannah, Wesley qëndroi për një farë kohe me grupin nga Moravia dhe i la mbresë të thellë sjellja e tyre prej të krishtëri. Ai shkroi për një prej shërbesave të tyre fetare, duke theksuar kontrastin mes saj dhe formalizmit pa jetë të kishës angleze. KiM 249.1

“Thjeshtësia e madhe po aq sa edhe solemniteti i saj pothuajse bënë që t’i harrojë 700 vjetët, që ndodhen mes tyre dhe imagjinova vetvetën në njërën prej atyre bashkësive ku kryesonin Pali, ndërtuesi i tendave dhe Pjetri peshkatar, duke shfaqur akoma Shpirtin dhe fuqinë.” - Ibid, fq. 11, 12.KiM 249.2

Wesley gjatë kthimit për në Angli nën udhëzimet e një predikuesi moravian arriti ta kuptonte akoma më qartë besimin e shprehur në Bibël. Ai u bind se duhej të hiqte dorë e të mos varej nga veprat e mira për të shpëtuar dhe se duhej të besonte terësisht tek “Qengji i Perëndisë, që pastron mëkatin nga bota”. Ne një takim të shoqërisë së Moravisë në Londër u lexua një thënie e Luterit, që përshkruante ndryshimin që puna e Shpirtit të Zotit, Shpirtit të Shenjtë sjell në zemrln e besimtarit. Ndërsa Wesley dëgjonte, në shpirt iu ndez besimi. “Çuditërisht ndjeva se si m’u ngroh zemra, - thotë ai, - ndjeva se unë me të vërtetë besoja për shpëtim tek Krishti, vetem tek Krishti dhe m’u dha siguria se ai i kishte pastruar mëkatet e mia, po, të mijat dhe me kishte shpëtuar mua nga ligji i mëkatit dhe i vdekjës.” - Ibid, fq. 52. Wesley i kishte qëndruar besnik qëllimit të tij për të kërkuar Zotin edhe përmes vitëve të gjata të rropatjëve të lodhshme dhe shqetësuese - vitëve të vëtëmohimit rigoroz, të qortimeve dhe poshtërimëve. Tani ai e kishte gjetur Atë, ai kuptoi se mëshira, të cilën ishte munduar aq shumë ta fitonte përmes lutjeve dhe kreshmës, përmes vetëmohimit dhe duke kërkuar lëmoshe ishte një dhuratë e fituar “pa lekë dhe pa çmim.”KiM 249.3

Me t’u lidhur fort pas besimit tek Krishti, shpirti i tij digjej nga dëshira për ta përhapur kudo lajmin e lavdishëm të mëshirës falas të Krishtit.KiM 250.1

“E konsideroj si famulline time botën mbarë, - tha ai, - dhe kudo që jam, deklarimi i lajmit të gëzuar të shpëtimit tek të gjithë ata që duan ta degjojnë, është për mua një detyrë e drejtë dhe e ndërgjegjshme.” - Ibid,fq.74.KiM 250.2

Ai vazhdoi jetën e tij strikte dhe vetëmohuese, tani jo si bazen, por si rezultatin e besimit; jo si rrënjen, por si frytin e hirësisë. Mëshira e Perëndisë tek Krishti është themeli i shpresës së një të krishteri dhe kjo mëshirë do të manifestohet në bindje. Jeta e Wesleyt iu dedikua predikimit të të vërtetave që ai vetë kishte pranuar - falje nëpërmjet besimit tek gjaku shlyerës i Krishtit dhe fuqi rinovuese e Shpirtit të Shenjtë mbi zemrat e njerëzve, duke nxjerrë fryte në jetën komfort shembullit të Krishtit.KiM 250.3

Whitefield dhe Wesleys ishin përgatitur për punën që do të ndërmerrnin përmes bindjeve të thella e të patundura të vetë situatës së tyre të humbur, dhe me qëllim qe t’i bënin ballë vështirësive si ushtarë të mirë të Krishtit ata iu nënshtruan provës së vështirë të përbuzjes, talljes dhe përsekutimit si në universitet, ashtu edhe në kohën kur po fillonin punën e misionarit. Ata vete si edhe disa të tjerë, që i simpatizonin quheshin me përbuzje nga shokët e tyre keqdashës studente metodiste - emer i nderuar në ditët tona nga pjesa më e madhe e sektëve fetare të Anglisë dhe Amerikës. Ata ishin lidhur fort pas formave të adhurimit të kishës së Anglisë, duke qenë anetarë të saj, por Zoti u paraqiti në fjalën e Tij një standart më të lartë. Shpirti i Shenjtë i nxiti ata te predikonin për Krishtin dhe kryqëzimin e Tij. Fuqia e të Madhërishmit ndihmoi në punët e tyre. Me mijëra njerëz u bindën dhe u shndërruan tërësisht. Ishte e nevojshme që të mbroheshin këto dele nga ujqit e uritur. Wesley nuk mendonte të krijonte ndonjë sekt te ri fetar, por ai i organizoi ata nën të ashtuquajturën Lidhja Metodiste.KiM 250.4

Kundërshtimi që iu desh të përballonin këta predikues ishte misterioz dhe shqetësues, por Zoti me mençurinë e tij i kishte rrokullisur ngjarjet në mënyrë që Reforma të fillonte nga brenda kishës vetë. Sikur kjo reformë të kishte ardhur tërësisht nga jashtë, ajo nuk do të kishte depërtuar kurrë atje ku nevojitej aq shumë. Duke qene se predikuesit e rilindur ishin njerëz të kishës dhe punonin sa herë që u jepej rasti, brenda rrethojës së kishës, e vërteta gjeti një rruge kalimi edhe atje ku dyert do të kishin mbetur përgjithmonë të mbyllura. Disa nga kleriket të zgjuar nga mpirja e tyre morale u bënë predikues të zellshëm në famullitë e tyre. Kisha që dikur ishin ngurosur nga fanatizmi morën jetë.KiM 251.1

Ashtu si në të gjitha periudhat e historisë së kishës edhe gjatë kohës së Wesleyt njerëz me dhunti të ndryshme kryenin punën e tyre të caktuar. Ata nuk ranë dakort me çdo doktrinë, por Shpirti i Perëndisë ndikoi tek të gjithë, duke i bashkuar rreth qëllimit mobilizues për të fituar njerëz për Krishtin. Ndryshimet midis Whitelfieldit dhe Wesleyt një herë rrezikuan krijimin e përçarjeve, por shkolla e Krishtit u mësoi bindjen dhe, durimi dhe mirësia reciproke çuan në pajtimin e tyre. Ata nuk kishin kohë të polemizonin, ndërsa gabimet dhe padrejtësit e lëvronin kudo dhe mëkatarët po shkonin drejt rrënimit të plotë.KiM 251.2

Shërbëtorët e Zotit ecën mbi një shteg të thyer. Njerëz me influence dhe të ditur përdorën të gjitha forcat kundër tyre. Pas një farë kohe shumë nga klerikët demonstruan një armiqësi të paparë dhe dyert e kishave u mbyllën për besimin e pastër dhe për ata që e shpallnin atë. Rruga që ndoqën klerikët, duke i denoncuar ata nga podiumet e kishave, ngriti në këmbë elemente të errësirës, injorancës dhe padrejtësisë. Herë pas herë John Wesley i shpëtoi vdekjës falë mrekullive të mëshirës së Zotit. Kur tërbimi i turmës drejtohej mbi të dhe dukej sikur nuk kishte rrugë shpëtimi, pranë tij vinte një engjëll në formë njerëzore. Turma tërhiqej dhe shërbëtori i Krishtit largohej i sigurtë nga vendi i rrezikut. KiM 251.3

Duke folur për shpëtimin e tij nga turma e xhindosur, në një prej këtyre rasteve Wesley tha: “Shumë veta u përpoqen të më rrëzonin, ndërsa po zbrisnim nga kodra përmes një shtegu rrëshqitës drejt qytetit, duke e gjykuar mirë se me të rënë në tokë do ta kisha tepër të vështirë për t’u ngritur përsëri. Por unë as nuk u pengova as nuk rrëshqita, derisa isha krejtësisht jashtë rrezikut... Megjithëse shumë veta u përpoqën të më kapnin nga kollarja apo nga rrobat, që të më rrëzonin përtoke, asnjëri nuk që në gjendje të mbërthënte diçka, vetëm njeri arriti të më kapte nga cepi i jelekut, i cili i mbeti në dorë, ndërsa cepi tjetër, në xhepin e të cilit kisha një shënim nga banka u shqep, por nuk u gris tërësisht... Një burrë i fuqishem prapa meje më goditi me një shkop prej lisi disa herë me radhë, sikur të më kishte goditur vetëm një herë prapa kokës me të nuk do të kishte me arsye për t’u shqetësuar. Por goditja menjanohej çdo herë dhe unë nuk e di se si, sepse unë nuk mund të lëvizja as majtas as djathtas... Një tjetër erdhi, duke shtyrë përmes turmës dhe ngriti krahun për të më goditur, kur papritmas e uli atë dhe vetëm sa ma preku kokën duke thënë: “Sa flokë të butë qe ka!”... Zemrat e njerëzve të parë që u konvertuan ishin ato të heronjve të qytetit, kryetarët e llumit të shoqërisë, njëri prej tyre kishte qenë boksier në kopshtin e arinjve...KiM 252.1

“Sa gradualisht na pergatit Zoti për të kryer vullnetin e Tij! Para dy vjetësh një tullë më ra mbi shpatulla. Pas një viti u godita me gurë mes syve. Muajin e kaluar me ranë një herë, këtë mbremje dy herë, një përpara se të vinim në qytet dhe një tjetër kur po largoheshim; por të dyja ishin pa rëndësi, edhe pse një burrë më goditi në gjoks me sa fuqi kishte dhe një i dytë me goditi në gojë me aq force sa më buçiti gjaku menjëherë. Dhimbja që ndjeva nga të dyja goditjet ishte aq e vogël sa edhe prekja me një fije kashtë.” — John Wesley, Punime, Vol. 3, pp.297,298.KiM 252.2

Metodistët e atyre diteve - si predikuesit ashtu edhe njerezit e thjeshtë - duruan talljet dhe përsekutimin, këto si nga anëtarët e kishës ashtu edhe nga opinioni i hapur jofetar, i cili ishte ndezur flake nga keqpërfaqësimi i tyre. Ata u paditën përpara gjyqeve të drejtësisë - vetëm emrin kishin të tillë, sepse ishte e rrallë të gjeje drejtësi në gjyqet e asaj kohë. Shpesh ata duronin dhunën e përsekutuësve të tyre. Turma njerezish shkuan shtepi me shtepi, duke shkatërruar mobilje e mallra, duke plaçkitur gjithçka që donin dhe duke abuzuar brutalisht mbi burrat, gratë dhe fëmijët. Pati disa raste kur u vendosen lajmerime publike që u bënin thirrje të gjithë atyre, që dëshironin të merrnin pjesë në thyerjen e xhamave dhe në grabitjen e shtëpive të Metodistëve, për t’u mbledhur në një vend të caktuar dhe në një orë të caktuar. Të gjitha këto shkelje të hapura si të ligjeve njerëzore ashtu edhe të Ligjëve Hyjnore kaluan pa as edhe qortimin më të vogël. Një përsekutim sistematik filloi të zbatohej kundër këtyre njerëzve, gabimi i vetëm i të cilëve ishte vetëm fakti që ata kishin kërkuar që t’ua kthenin hapat mëkatarëve nga rruga e shkatërrimit drejt rrugës së shenjtërimit.KiM 252.3

Duke iu referuar padive ngarkuar atij dhe shokëve të tij John Wesley tha: “Disa pohojnë se doktrinat e këtyre njerëzve janë të gënjeshtërta, të gabuara dhe entuziaste, se ato janë të reja dhe të padëgjuara deri tani, se ato janë fanatizem, pro Papës dhe kuakërizëm. I tërë ky pretendim është prerë nga rrënjët, sepse është shfaqur gjërësisht se çdo degë e kësaj doktrine është doktrina e qartë e Shkrimit të Shenjtë, e interpretuar nga vetë kisha. Duke qenë se Shkrimi i Shenjtë është i vërtetë ato nuk mund të jenë as të gënjeshtërta dhe as të gabuara. “Të tjerët pohojnë: Doktrina e tyre është tepër strikte, ata e bëjnë tepër të ngushte rrugën drejt parajsës” dhe ky është në të vërtetë kundërshtimi origjinal (ashtu siç ishte i vetmi për një farë kohe) dhe fshehtas ndodhet në qendër të mijëra të tjerëve, që shfaqen në forma të ndryshme. Por a e bëjnë ata rrugen drejt parajsës ndopak më të ngushtë seç e bënë Zoti dhe apostujt e Tij? A është doktrina e tyre më strikte se ajo e Biblës? Le të marrim në konsideratë vetëm disa tekste të qarta: Ju duhet ta doni Zotin, Perëndinë tuaj me gjithë zemër, me gjithë mendje, me gjithë shpirt dhe me gjithë forcën tuaj.’ ‘Sepse Ai do të përgjigjet për çdo fjalë të keqe që ka dalë nga goja e tij në Ditën e Gjykimit. “Hani, pini dhe bëni gjithçka, duke i dhënë lavdi Zotit.”KiM 253.1

“Në qoftë se doktrina e tyre është më strikte se kaq ata janë fajtorë, por ju e dini fare mirë dhe jeni të ndërgjegjshëm që nuk është kështu. E kush mund të jetë edhe një grimë më pak strikt pa korruptuar fjalën e Zotit? A mund të quhet besnik ai administrator i mistereve të Perëndisë, në qofte se ai ka ndryshuar qoftë edhe një pjesë të vogël të asaj depozite të shenjtë? Jo. Ai nuk mund të anullojë asgjë, ai nuk mund të zbuse asgjë, ai është i detyruar t’u deklarojë të gjithë njerëzve: “Unë nuk mund t’i përpunoj Shkrimet e Shenjta sipas shijes suaj. Jeni ju ata qe duhet t’i përshtateni atyre, ose të zhdukeni përgjithmonë.” Të pamëshirshëm apo jo? Në çfarë kuptimi? A nuk veshin të zhveshurit dhe a nuk ushqehen të uriturit?KiM 253.2

“Jo; puna nuk është këtu: ata nuk akuzohen për këtë, por ata janë kaq të pamëshirshëm në gjykim! Ata mendojnë se askush nuk do të shpëtohet përveç atyre të rrethit të tyre.” - Ibid., vol.3. pp. 152,153.KiM 254.1

Gjendja shpirtërore, që ishte manifestuar në Angli përpara kohës se Wesleyt vinte në një shkallë të madhe si rezultat i mësimit antonimian. Shumë veta afirmonin faktin se Krishti e kishte anulluar Ligjin moral, prandaj të krishterët nuk ishin të detyruar ta respektonin atë, se besimtarët ishin çliruar nga “zgjedha e veprave të mira.”KiM 254.2

Të tjerët edhe pse pranonin përjetësinë e Ligjit, deklaronin se pastorët nuk kishin nevojë t’i bënin thirrje njerëzve për t’iu bindur koncepteve të tij, përderisa të gjithë ata që Zoti ka zgjedhur për shpëtim do të “udhëhiqeshin nëpërmjet impulsit të pandalshëm të hirit hyjnor, drejt një praktike mëshire dhe virtyti”, ndërsa të gjithë ata që janë destinuar për mosaprovim të përjetshëm “nuk do të kenë fuqi për t’iu bindur Ligjit hyjnor.”KiM 254.3

Të tjerë, duke përkrahur idenë se “të zgjedhurit nuk mund të largohen nga mëshira dhe as mund të humbasin simpatinë hyjnore”, arritën në një konkluzion akoma me të neveritshëm se “veprimet e këqija, që kryhen prej tyre nuk janë më të vërtetë mëkatare dhe nuk duhet të konsiderohen si shkelje të Ligjit Hyjnor, pra rrjedhimisht ata nuk kanë arsye pse t’i rrëfejnë mëkatet e tyre apo të pendohen për to.” - McClintock dhe Strong, Enciklopedia, art.KiM 254.4

“Antimonianët”. Kështu ata deklaruan se madje edhe mëkati më i keq, “i konsideruar botërisht si shkelje e rëndë e Ligjit Hyjnor, nuk përbën mëkat për Perëndinë,” në qoftë së kryhet nga një prej të zgjedhurve, “sepse është një nga karakteristikat më themelore dhe më të dallueshme e të zgjedhurve, fakti se ata s’mund të bëjnë asgjë të papelqyeshme për Zotin apo të ndaluar nga Ligji.”KiM 254.5

Këto doktrina monstruoze janë në themel të njejta me mësimet e mevonshme të edukatorëve dhe teologëve më popullore - ideja që Ligji, që pasqyron standartin e së drejtës është i pandryshu-eshëm, por standarti i moralit është i prirur nga vetë shoqëria dhe ka qenë vazhdimisht subjekt ndryshimesh. Të gjitha këto ide janë frymëzuar nga i njejti shpirt i kualifikuar - nga ai, i cili edhe mes banorëve jomëkatarë të qiellit filloi punën e tij, duke u orvatur që të shkatërrojë kufijtë e drejtë të Ligjit të Zotit.KiM 255.1

Doktrina e dekretëve hyjnore, që i jepte një vend të fiksuar e të palëvizshëm karakterit njerëzor i kishte udhëhequr shumë njerëz drejt mohimit faktik të Ligjit të Zotit. Wesley i kundërshtoi me vendosmëri gabimet e mësuesve antinomianë dhe tregoi se kjo doktrinë, që të çonte drejt antinomizmit bie në kundërshtim me Shkrimet e Shenjta. “Mëshira e Zotit, që sjell shpëtim iu është shfaqur të gjithë njerëzve.” “Kjo është e mirë dhe e pranueshme përpara syve të Perëndisë, Shpëtimtarit tonë; Ai do që të gjithë njerëzit të shpëtohen dhe t’i drejtohen të vërtetës. Sepse ka vetëm një Perëndi dhe ka vetëm një ndërmjetës midis Perëndisë dhe njerëzve, njeriu Jezus, Mesia. Ai dha jetën që të gjithë t’i çlirojë nga mëkatet e tyre.” - 1 Timoteu 2:3-6. KiM 255.2

Shpirti i Perëndisë i është dhënë falas çdo njeriu, që t’i japë atij mundësi për të rrokur rrugën e shpëtimit. Prandaj Krishti, “është dritë e vërtetë. Erdhi në Botë Për t’ua dhënë këtë dritë njerëzve.” - Gjoni 1:9. Njerëzit e humbin shpëtimin nëpërmjet refuzimit me kokëfortësi që i bëjnë dhuratës së jetës.KiM 255.3

Duke iu përgjigjur pretendimit se me vdekjën e Krishtit principet e Ligjit Hyjnor ishin anulluar për t’u zëvendesuar me ligjin ceremonial, Wesley tha: “Ai nuk e anulloi Ligjin moral të përfshirë në Dhjetë Urdhëresat dhe i përforcuar nga profetët. Shfuqizimi i ndonjë pjesë të tij nuk ishte përfshirë në planin e ardhjës së Tij. Ky është një Ligj, që nuk mund të thyhet kurrë, i cili “qëndron në këmbë si dëshmitar besnik në qiell”... Kjo ishte e vërteta që me fillimin e botës, duke qenë i shkruar “jo në pllakat e gurit”, por në zemrat e të gjithë fëmijëve të njeriut, kur ata morën formë nga dora e Krijuesit. Sidoqoftë, shkronjat e shkruara nga gishti i Zotit, tani, në një mase të madhe janë njollosur nga mëkati, por ato nuk mund të fshihen plotësisht përderisa në jemi të ndërgjegjshëm kur bëjmë mirë dhe kur bëjmë keq. Çdo pjesë e këtij Ligji duhet të mbetet në fuqi mbi gjithë njerëzimin, gjatë gjithë kohërave, sepse ai nuk varet as nga koha dhe as nga vendi, madje as nga ndonjë rrethanë tjetër, që mund të ndryshojë, por mbështetet tek natyra e Zotit, natyra e njeriut dhe marredhenia e pandryshueshme e tyre me njëri - tjetrin. “Unë nuk kam ardhur të shkaterroj, por të permbush.”... Padyshim, Ai me këtë donte të thoshte (jo vetem ketu, por edhe më parë dhe me pas këtij pasazhi) - Kam ardhur ta përmbush plotësisht, pa marrë parasysh interpretimet e njerëzve: Kam ardhur për të vendosur në një plan të plotë dhe të qartë gjithçka që ka qenë e errët dhe e paqartë deri tani: Kam ardhur për të deklaruar rëndesinë e vërtetë dhe të plotë të çdo pjese të tij; për të treguar gjatësinë dhe gjërësinë, të gjithë madhështinë e çdo urdhërese, që përfshihet në të; lartësinë dhe thellësinë, pastertinë dhe spiritualizmin e paimagjinueshëm të tij në çdo degë.” - Wesley, shërbesa 25.KiM 255.4

Wesley deklaroi harmoninë e plotë mes Ligjit dhe Ungjillit. “Prandaj midis Ligjit dhe Ungjillit ekziston lidhja më e ngushtë, që mund të konceptohet. Nga njëra anë është Ligji ai që në mënyrë të vazhdueshme i hap rrugën dhe na drejton në drejt Ungjillit, nga ana tjetër Ungjilli na udhehëq drejt një përmbushjeje më të plotë të Ligjit. Për shembull, Ligji do që në ta duam Perëndinë, të duam fqinjët tanë, të jemi të bindur, të përulur apo të shenjtë. Ne ndiejmë se s’mund t’i përmbushim të gjitha këto, por “kjo është e pamundur për njeriun”, por në vemë re premtimin e Zotit për të na e dhënë këtë dashuri, për të na bërë të bindur, të përulur dhe të shenjtë: ne e pranojmë, rrokim këtë lajm të mirë, këto të reja të gëzueshme; kjo na ndodh për shkak të besimit tonë dhe “drejtësia e Ligjit përmbushet tek ne”, nëpërmjet besimit që kemi tek Jezus Krishti...KiM 256.1

“Në rangun e armiqve më të këqinj të Lajmit të Mirë — Ungjillit të Krishtit, - thotë Wesley, - përfshihen ata që “gjykojnë haptazi vetë Ligjin, Dhjetë Urdhërimet” dhe që “flasin keq për Ligjin”; ata që u mësojnë njerëzve t’i shkatërrojnë, të mos respektojnë, të hedhin tej detyrimin e mbajtjës, jo vetëm një, më të rëndësishmën, por të gjitha Urdhëresat me një goditje...KiM 256.2

Rrethanë me e çuditshme, që shoqëron këtë mashtrim të madh është se ata që po heqin dorë nga Ligji në fakt besojnë se po nderojnë Krishtin, duke rrënuar Ligjin e Tij dhe se po lartësojnë figurën e Tij, ndërsa shkatërrojnë doktrinën e Tij! Po, ata e nderojnë Atë tamam si Juda kur tha: “Përshën-detje, Mësuesit” dhe e puthi. E Ai mund t’i kishte thënë me të drejtë secilit prej tyre: “A do ta tradhëtosh ti Birin e Njeriut me një puthje?” Të flasësh për gjakun e Tij, t’i marrësh kuroren, të errësosh një pjesë çfarëdo të ligjit të Tij nën preteksin e përhapjës së Ungjillit është e njejta gjë sikur ta tradhëtosh me një puthje. E njejta përgjegjësi rëndon mbi supet e të gjithë atyre që predikojnë një besim, që ne një farë mënyre, direkt apo indirekt, përpiqet të menjanojë ndonje formë bindjeje, atyre që predikojnë mbi Jezusin në mënyrë të tillë që të dobësojnë apo dëmtojnë ndonjë nga Urdhëresat e Perëndisë.KiM 257.1

Wesley iu përgjigj kështu të gjithë atyre që ngrinin tezën se “predikimi i Ungjillit realizon te gjitha qëllimet e Ligjit”: “ne e mohojmë këtë tërësisht. Ai nuk i jep përgjigje qëllimit të parë të Ligjit, me fjalë të tjera, nuk përmbush bindjet e njerëzve mbi mëkatin, zgjimi i atyre që janë akoma në gjumë për rrezikun e ferrit.”KiM 257.2

Apostulli Pal deklaron se “nga Ligji vjen njohja e mëkatit”; “dhe vetëm atëherë kur njeriu bindet për mëkatet e tij, ai e ndjen me të vertetë nevojën për gjakun shlyerës të Krishtit... Dhe ashtu si e ka thënë edhe vetë Zoti ynë: “të shëndoshet nuk kanë nevojë për mjekun, por të sëmuret po.” Prandaj është absurde t’u ofrosh të shëndetshmëve ose atyre që mendojnë se janë të tillë një mjek. Më parë duhet t’i bindesh ata se janë të sëmurë, po nuk bëre kështu ata nuk do të të falenderojnë për punën tënde. Po kaq absurde është t’u ofrosh Jezusin atyre, që nuk kanë njohur kurrë ç’është mërzitja dhe dëshpërimi.” - Ibid, sherbesa 35.KiM 257.3

Ndërsa predikonte Lajmin e Mirë të mëshirës së Perëndisë, Wesley u përpoq, ashtu si edhe Mësuesi i tij, “të lartësonte Ligjin dhe t’i jepte atij vendin e nderit.” Ai e kreu me besnikëri punën që ia besoi Zoti dhe arriti rezultate të lavdishme. Në fund të jetës se tij të gjatë - 80 vjet - pothuajse më shumë se gjysëm shekulli, duke punuar si misionar shetitës, ai kishte bindur me shumë se gjysëm milioni njerëz. Por numri i vërtetë i të gjithë atyre, që mendonin se puna e tij ishte ngritur nga rrënojat dhe degradimi i mëkatit drejt një jetë më të pastër e fisnike, i atyre që nëpërmjet mesimit të tij kishin përfituar një përvoje më të thellë e me të pasur, nuk do të merret vesh deri atëherë kur e gjithë familja e të çliruarve do të mblidhet në mbretërinë e Perëndisë. Jeta e tij përbën një mësim të paçmuar për çdo të krishtërë. U reflektofshin besimi dhe përulja, zelli i parreshtur, vetësakrifikimi dhe devoSioni i këtij shërbëtori të Krishtit edhe në kishat e ditëve tona!KiM 257.4

1. Reformatorët mbështeteshin tek “autoriteti i pagabueshëm i Shkrimeve të Shenjta si rregulluesi i besimit dhe praktikimit.”Cilët ishin disa nga njerëzit që mbështeteshin tek këto parime? Si ndikoi ne jetën dhe shërbesën e tyre, bindja ndaj Fjalës? KiM 258.1

2. Edhe pse Xhon Wesley hoqi dorë nga “shpëtimi me anë të veprave”, ai u zotua të vazhdonte jetën e tij strikte dhe vetëmohuese. Cila ishte baza për vendimin e tij që të vazhdonte së bëri vepra të mira? KiM 258.2

3. Përkthimi anglisht i Tyndale i Dhjatës së Re “zgjoi interes të madh” në Angli. Çfarë mund të rezultojë nga influenca e Biblës kur njerëzit e lexojnë dhe studiojnë atë? Shikoni Gjoni 8:32. KiM 258.3

4. Cila ishte rëndësia e Greqishtes së Erasmusit në Dhjatën e Re? Në cilat mënyra studiuest e Biblës dhe teologët mund të ndihmojnë në përmbushjen e urdhërimit për Ungjillin? KiM 258.4

5. Sjellja e Krishterë e Moravianëve e impresionoj thellë Wesleyn dhe e drejtoi atë në shpëtim. A i jeni dorëzuar plotësiht Jezusit në mënyrë që Ai tju bëjë një dëshmi e gjallë? KiM 258.5