Dal 23—Hmun Thiang Cu Zeidah A Si? (What Is The Sanctuary)

Thildang vialte nakin Khrih rat”hannak zumhnak i a hranpi le a pi thlurbik bawntu cu Daniel 8:14 i “Ni 2300 a phak tikahhmunthiang cu thenh a si lai” ti mi hi a si. Hibia hna hi Bawipa ratzau a zummi hna nih an hngalhcio mi a si. Hi chimchungnak hi an zumhnak langhtertu bia bantukin mi thong tampi hmurka in an chim, an nolh lengmang mi bia a si. Mi vialte nih an lungchung i an chiahbikmi le an i hngahhlang bikmi cu thil a hung um ding mi rak chimhchungmi ahhin aa hngat ti an zumh. Hi chimchungnak hna cu kum 1844 ‘hal caan ah dong dingin hmuhsak a si. Vawlei cung Khrifa zaran hna bantukin cu caan lio Adventist hna nih hmunthiang cu vawlei pumpuluk a si loah hmun zeimaw tal hi a si lai tiah an rak ruah ve. Hmunthiang thenhnak cu a hmanung bik Ni lianngan, mei in vawlei a thiantemak, cucu Khrih voihnih ratnak caanah a hung phan dingmi a si ti fek tein an rak i tlaih. Cu caah kum 1844 ah Khrih cu vawlei ah a kir ‘ban lai tiah an ruah.DL 544.1

Sihmanhsehlaw caan rak khiahmi cu a liam cang nain Bawipa cu a lang lo. Zumtu hna nih Pathian bia cu a tlolh kho lai lo ti an hngalh. Chimchungnak a sullam an lehmi a palh lai tiah an ruat nain khoi ka dah palhnak a um? Mi tampi nih cu a hnok ngaimi hamak thil tan cu phoih in, ni 2300 cu kum 1844 ah a dong ti cu an pern lo. An i ruahehan lio caanah Khrih a ra lo ti dah lo cu a chan zeihmanh hngalhmi an ngei lo. An chimnak aheun chimchungnak caan cu kum 1844 ah a dongh aheun mei in vawlei a thenh lai i hmunthiang cu ‘ awl dingin Khrih cu a rat awk a si. A rat lo caah ni hna cu an dong kho lo tiin an al hna.DL 544.2

Hi biatlang kawmnak pom cu chimchungnak hmasa caan tuaktannak hlawtnak a si. Ni 2300 cu Jerusalem amah a sining tein sak ‘hannak ding Artaxerxes siangpahrang nih BC 457 ‘hal caanah nawl a rak peknak in thok ding a si. Hihi caan rel thoknak ah hmangin Eaneil 9:25-27 i caan kong he pehtlai in thil a phan dingmi rak chimchungmi fiantemak ding i hmanmi hna he aa remthlap. Ni 2300 chungin ni 483 cu chiti thuhmi, Messiah tiang phan ding a si i cu tuaktan ning tein Thiang Ihlarau nih chiti a thuhnak le Khrih tipil innak cu AD 27 ah a dik tein a tling. Zarh sawnsarihnak chungah Khrih cu thihter ding a si. A tipil in hnu kumthum le a cheu ah Khrih cu AD 31 ‘hal caanah vailam an tah. Zarh sawmsarih a si loah kum 490 cu Judah mi hna caah a khunhlei in chiahmi a si. Hi caan donghah Judah miphun nih Khrih an hlawtnak cu f ehter in A zultu hna an hren hna i hD 34 ah a zultu hna cu Gentail leiah an i mer. Kum 2300 chungin kum 490 cu AD 34 ah a dong i kum 1810 a tang rih. AD 34 in kum 1810 cu AD 1844 tiang a phan. Vancung mi nih hmunthiang cu khi tikah thenh a si lai tiah a ti. Chimchungnak i cu ti set in a si lai ti a tuaktan mi a rak chim hmasa mi dihlak hna cu zumh lonak zeihmanh kop loin caan khiahmi ah an tling dih.DL 545.1

Hi rel ningin thil vialte a fiang i an i remthlap ko nain kum 1844 ah hmunthiang ‘awlmak ding belte hngaih a si lo. Cu ni hna cu cu caanah a dong cang ti i aimak nihcun fianter a herhmi biahalnak dihlak cu a buaiter dih i chimchungnak cu path kho loin a tling dih cang ti an fehter cang mi dirhmun cu an hlawt ‘han.DL 546.1

Sihmanhsehlaw Pathian nih a mi hna cu Khrih rat'hannak hmaithlaknak rian ngarpi ah a hruai hna i a ‘hawnnak le sunpamak in rian cu a zohkhenh i a hman lo mi le aa hruh chihmi lungthawhnak bantukin mawhchiat ding, cun hnabei cbnghnak le muihnak in an rian cbnghter dingin nawl a onh lai lo. A siset ti hngaih lonak le lungaw'awm umnak Abia chungah luhter a siang lai lo. Mi tanpi nih chimchungnak an caan relmak hmasa kha kal takin cu cawlcanghnak hrambunh diknak cu zum lo hna hmanhsehlaw midang nih Pathian Thiangthlarau le Cathiang nih a theihpi hna i hnabei dong loin a urn temak hna an hmuhton mi le zumhnak hlawt ding cu an hna a tla lo. Chim chungnak an cawnnak, a sullam f iantemak ah a ‘ha mi phungning kan i lak ti an zumh. An hmuh cangmi biadik vialte fek tein an i tlaih dingni rian a si i Ehibal cu cu bantukin fel tein an kawl lengmang awk a si. An palbnak hmuh khawhnak dingah an dirhmun i biatak te le thlacamnak he an zoh ‘han i Cathiang an cawng. Chimchungnak caan an rel nakah an palhnak an hmuh khawh lo caah hmunthiang kxig ralring tein le ‘ha tein an zeh ‘han.DL 546.2

An dothlatnak ah langsar ngai hmuhnak ah hmunthiang cu vawlei hi a si ko an timi cu Cathiang nih a laughter mi a urn lo ti an hngaih. Sihmanhsehlaw Baikal ah hmunthiang kong, a umtuning, a umnak hmun le a rian'uannak tling tein a fianter mi an hruh i mithiang ca’ ialtu hna i hngalhtemak cu a f iang i a kau ngaingai. Cu kong cu biahal ding zeihmanh aumlo. Paul nih Hebrumi hna sinah ca a kuat ah khan hi tiiiin a chim, “Biakamnak hmasa bik nib khan Pathian biaknak caah phunglam a ngei i biakinn zong a ngei, a biakinn cu minung sermi a si. Biaknak puanthlam kha an ser, a lenglei cu Hmun Thiang ti a si. Cu chung ahcun mei in, cabuai le Pathian sin pekmi changreu kha an urn. Puanzar pahnihnak hnulei ah khan HmunThiang Bik ti mi hmun kha a urn. Cu chung ahcun rimhmui khanghnak sui biaktheng le suihut mi kuang, biakamnak an chiahnak kuang kha an um. Cu kuang chung ahcun Mana an chiahnak suium, liaron ‘hiang'hunh a corhmi le nawlbia A ‘ialnak lungtlap pahnih kha an chiah hna. Cu kuang cung ahcun Pathian sunparnak Cherub kha an um i sual ngaihthiamnak hmun kha an thla an zarh. Hi thil kong hi a dihlak in chim caan a tu hi a si lo (Hebru 9:1-5).DL 546.3

Paul nih hi ka hmunthiang a chirnmi hi cu, Pathian nawlpek nakin Moses nih a sakmi vawlei ah Cung Sang Bik umnak hmun a si. “Hmunthiang ka serpiak hna sehlaw anmah lakah ka um lai” tiah Pathian nih Moses he tlang cungah an um ‘ i lioah a pekmi hmuhsaknak a si. Israel mi hna cu ramcar chung an khualtlawn lio a si i an i vah pi lengmang mi puan biakinn kha hmunkhat hnu hmunkhat i vah pi khawh dingin an ser nain an sak ding cu rumra a ngei ngaingai. A varrpang cu sui in chahpi thuhmi thingphel an chon i ngun in sermi thilkhumhnak kua a um. A inn cung cumi puanzar a si lcah khuhnkphunphun in an ser. Alenglei cu sapbaw a chung lei bikah lazai “hia tein an tah mi puan cungah Charubim muithlam an cuan ter. A leng ummi khan chungah khanghthawinak biaktheng hlei ah puan biakinn a um i a chung cu hmunthiang le hmun thiang bik tiin khanhnih in an ‘hen i puanzar dawh ngai a si loah varrpang puanzar nih a dan hna. Khaan hmasa luhnak cu aa lo mi varrpang puanzar in an kham.DL 547.1

Hmunthiangchung thlanglei kapah meiin an chiah hna i rrei inpasarih cumit loin an van, chaklei kapah chang chiahnak cabuai a um i Hmunihiang le Hmun ThiangBik a dangtu puanzar hmaiah rixhmui khanghnak sui in sermi biaktheng a um, cu hmun cun rimhmui khu le Iarael thlacamnak hna cu nifa tin Pathian hmaiah an kai.DL 548.1

Hmun Thiang Bik ah cun biakamnak bawm a tungin an chiah i manfak ngaimi thingin ser i sui in hut mi thingkuang a um. Cu chung ahcun Pathian nih Nawlbia Pahra lung cungah a ‘ ialmi an chiah. Biakamnak bawm chunglei um mi bawmthiang a chin cungah zungthiam pawl nih dawbngai in an ser mi veingeihnak ‘hutdan a um i sui tung in sermi Cherubim pabnih cu a kil veve ah an chiah hna. Hi khaan chung ummi Cherubim pahnih karlak khuadawm cungah Pathian sunpamak a lang tawn.DL 548.2

Kanan ram i Hebru miphun nih um hmun an khuar hnuah puan in an sakmi biakinn cu Solomon biakinn in an thlen. Cucu ngan deuh le a hmun zungzal ding in sak ningin an sak nain a chung ummi thilri hna cu hmasa bantuk tein an chiah. Cu bantuk pungsan in HmunThiang cu a um i, Daniel caan lioah a rawk sawn ngai ti lo cu AD 70 Rom ralkap nih an hrawh tiangin a hmun. Hi lawng hi vawlei i a rak um balmi HnunThiang, Baibal i a pekmi hngalhtemak a si. Hihi Paul nih biakamnak hmasa bik i hmuntbiiang ti a rak chimmi cu a si. Cuti a si ahcun Biakam thar nih HmunThiang cu a ngei lo maw?DL 548.3

Biadik a kawl tu hna nih Hebru cakuat an van kau ‘han tikah a pahnihnak a si loah Paul nih a rak chim cang mi biakam thar hmunthiang cu a um ti an hngaih. “Cun, bia ngai tein biakamnak hmasa zong nih Pathian biaknak caah phunglam le vawlei hmunthiang a rak ngei ve. Paul i, “zong” ti a hman mi bia nibhin a hlanah HxounThiang a rak chim cang ti a langhter. Cu Baibal cang hmasa aa tboknak leiah kan kir ‘han ahcun hi tin kan rel “Kan phungchimmi chungah a biapi bik cu hihi a si. Cu bantuk TlangBawi Ngan thengte cu kan ngei i amah cu vancung i a Lian Ngan Bik orhlei kam i a thumi a si. HmunThiangBik chungah khan tlangbawi ngan rian kha a ‘uan i cu a ‘uannak cu minung sakmi si loin Pathian sakmi biaknak thlam taktak chungah khan a si (Hebru 8:1-2).DL 549.1

Hi kaah hin biakam thar hmunthiang cu langhter a si. Biakam hmasa hmunthiang cu minung bunh mi a si i Moses sakmi a si. Hi belte hi Bawipa sakmi a si i minung sakmi a si lo. Cu vawlei hmunthiang ahcun vawlei tlangbawi nih Pathian rian an ‘uan i hi kaah cun kan tlangbawi Bawi Lian Ngan Bik Khrih cu Pathian orhlei ah rian a ‘uan. Hmunthiang pakhat cu vawlei ah a um i a dang cu van ah a um.DL 549.2

Cu hlei ah Moses nih hmunthiang a sak tikah vancung um mi zohchun in a sak. “Ka umnak le a chung thilri vialte hna cu kan hmuhsak lai mi pungsan ning in na ser hna lai” a ti (Exudus 25:9) . Cun tlangcung i kan hmuhsakmi pungsan ning te khan ser an i zuam lai tiah ‘uanvo a pek ‘han (Exudus 25:40) Paul nih a thawh i puan biakim hmasa bik cu tu lio caan caah tahchunhnak a si, cu bantuk tein laksawng le raithawinak zong an pek tawn. HmunThiang le HmunThiang Bik hna cu vancung a ummi bantuk tein an sak i nawlbia bantukin vanlei thil muithlam le zohchunhawk ah tlangbawi hna nih laksawng an pek. Khrih cu minung sakmi hmunthiang ah a lut lo, cu hna cu a dik mi muithlam men an si, sihmanhsehlaw vancung hrimhrim ah a tu kanmah caah Pathian hmaiah i langh dingin alut (Hebru 9:9,23, 8:5, 9:24).DL 550.1

Jesuh kanmah aiawh in rian a ‘uannak vancung hmunthiang cu a taktak a si i Moses nih hmunthiang a sakmi cu vancung hmunthiang zohchun in a sakmi a si. Pathian nih vawlei hmunthiang ah a satu hna cungah A Thlarau a toih hna. Zungthiam ngai le dawhngai in an sakmi ahhin Pathian fimnak a lang. A vampang cu suitum tlang ceumi bantuk in a lang i sui meiin chiahnak in meiin pa sarih nih ka kip a ceuh dih. Chang chiahnak cabuai le rimhmui khanghnak biak'heng hna cu sui rawhmi bantuk in an cer dih. Aa dawh ngaingai mi puanzar cungah vancung mi muithlam hna cu vandum mui a sen le a dum aa cawhmi mui le senlar in an ‘amhmi an cuanter hna i cu ko nihcun cu hmun cu a dawhter khun. Puanzar pahnihnak pinah a thiangmi Shekinah ah Pathian sunpamak langhnak hmuh khawhmi aumicu hmun ahcun tlangbawi bik dah lo cu mi zeiimanh an lut in an urn kho lo.DL 550.2

Vawlei puan biakinn i a tluk khawh lani sunpamak le liamgannak nih Fathian ‘hutdan hmaiah kamah caah rian'uanpiak dingin a rak um hmasa mi, Khrih rian'uannak hmun, vancung biakinn sunparnak cu a hmuhsak. Siangpahrang vialte hna Siangpahrang umnak hmun, a tiiong a thong in rian an ‘uan piak i Ahmaiah nuai zakhat (Daniel 7:10) an dimak hmun, biakinn cu zungzal a hmunmi bawi ‘hutdan sunpamak he a khat i cu hmun a zohkhenhtu Serafim nih an hmaikhuh in upatnak fakpi an peknak hmun a si. Cu hmunthiang zohchun in minung kutchuak, liangan le sunpamak nei in a ‘ha bikmi in sak mi cu van hmunthiang i a kauh ning le a sunpamak lianngannak nih a van cerh mi a thlam a si. Sihmanhsehlaw vancung hmunthiang le minung tlanhnak rian lianngan an ‘uaning he pehtlai in a biapi ngai mi biadik cu vawlei imunthiang le a rian'uannak nih a langhter.DL 551.1

Vawlei hmunthiang i khaan pahnih nih khan vancung hmunthiang kha a hmuhsak. A zultu Johan cu lar nakin Pathian biakinn hmuhter a si tikah Bawi ‘hutdan hmaiah meiin pa sarih aihmi kha a hmuh (Biathlam 4:5) . A dang vancung mi pakhat, zihmui khanghnak umte pakhat aa put mi kha a ra i biak'heng pawngah a dir. Pathian mi hna an thlacamnak i toiii awkah le Bawi ‘hutdan hmai i a ummi sui biak'heng cung i khangh awkah zihmui tampi an pek kha ka hmuh (Biathlam 8:3). Hika ahhin profet cu vancung hmunthiang a hmasa bik khaan cu zohkhawhnak nawl an pek. Cu kaah cun vawlei hmunthiang i rimhmui khanghnak biak'heng le sui meiin nih a hmuhsak mi meiin vanmi pa sarih le sui biak'heng a hmuh hna. Fathian biakinn cu an hun piak ‘han i (Biathlam 11:19) hmunthiang i hmunthiang bik chung ummi puanzar chunglei a va zoh. Hika abhin Moses nih Pathian Nawibia khumhnak ding i a rak sermi thingkuang thiang nih a biakamnak bawm a rak hmuhsak ti kha a hmuh.DL 551.2

Hi kong a cawng mi hna nih vancung ah hmunthiang a umnak cu al khawh loin fiang tein an hmuh. Moses nih a zohchun awk ca i hmuhsakmi bantuk tein vawlei ah hmunthiang a tuah. Paul nih cu zohchun awk i pekmi cu vancung i a ummi hmunthiang taktak a si tiah a cawnpiak. Johan nih vancung ah hmunthiang a hmuhnak a chim ve. Pathian umnak vancung biakinn ahcun a bawi ‘hutdan cu dinnak le biaceihnak in fehter a si. A nawibia cu HmunihiangBik ah a urn i mi vialte hneksaktu, dinnak nawibia ngan a si. Pathian nawibia ‘ ialmi lung chiahnak bawm cu velngeihnak ‘hutdan nih a khuh i cu ka hmaiah misual hna aiawh in Khrih nih a thisen in f ak piin a nawl. Cuticun minung tlanhnak dingah a hlan in khua rak khanchungnak ah zangfahnak le biaceih diknak i pehtlaihnak cu laughter a si. Hi hmunkhat i fonhnak hi dongh hngal lo fimnak lawng nih a ruah khawh i dongh hngal lo ‘hawnnak nih a tlinter khawh, hihi van vialte khuaruah har le thang'hatnak he a khahtertu hmunkhat i fonhnak a si. Vawlei hmunthiang i Cherubim nih upatnak lungthin he velngeihnak ‘hutdan cungin vawlei an vun zohnak nihhin tlanhnak rian'uan nakah vancung mi zong duhnak lungthin an ngei ve ti a langhter. Hihi vancung mi nih zoh an duhmi zangfahnak hngalh awk le fianter awk ah a har ngaimi thil a si i sualnak aa ngaihchih mi hna a ngaihthiam lioah Fathian cu a ding kho rih “Mam. A tlu ril cangmi he pehtlaihnak a thar chuahtu, Khrih cu rawknak khur thukpi in rel cawk lo mi tampi chanh dingin le amah dimak sualnak koplo hnipuan aihter ding a tlu ril bal lcmi vancung mi hna he Pathian hmaiah zungzal um ‘ iter khawhnak dingah a lu aa khun.DL 552.1

Minung nawlpiaktu Khrih rian'uannak cu amah he pehtlai in profet Zekhariah nih dawh ngaiin chimchungnak ah a min cu, “Thing Nge” tiah a rak langhter. profet nih cun ‘Amah nih Bawipa biakinn cu a sak lai, sunpamak cu a put lai, a pa ‘hutdan ah a thu lai i bia a ceih lai, a bawi ‘hutdan abcun tlangbawi a si lai i ramnak, ruahnak cheuhnak cu an pahnih karlak ah a um lai” tiah a ti (Zekhariah 6:12- 13).DL 553.1

“Bawipa biakinn cu a sak lai” A raithawinak le lamkaltu a si nakin Pathian biakinn satu le innhram a si. Lamkaltu Paul nih amah cu “A kil i lung a herh bikmi a si amah ahcun im cu a ningpi in i ‘hen lengluang loin hmunkhat ah dirter a si i Bawipa biakinn tling ah chuahchanhtu cu amah ‘hiam'hiam kha a si. Nanmah zong amah ahcun thlarau in Pathian umnak dingah hmunkhat i sak mi nan si” tiah a ti (Efesa 2:20-22). “Sunpamak cu a put lai” Khrih sinah a tlu ril cangmi tlanhnak cu a um, a kan dawt i a thisen in kan sualnak a kan ‘awl amah sinah sunpamak le uknak cu a zungzal in um ke seh ti hi a tlanhcia mi hna nih an sak zungzal ding mi hla a si (Biathlaml: 5-6) .DL 553.2

A bawi ‘hutdan cungah a thu lai i a uk lai i a bawi ‘hutdan ah tlangbawi a si lai. Atu ahcun a sunpamak bawi ‘hutdan cungah a ‘hu rih lo, zeicatiah sunpamak ukmi ram a phan rih lo. Falai rian a ‘uannak a cbngh hlanah cun a pa David bawi ‘hutdanh donghnak a ngei lani ram cu Pathian nih a pe rih lai lo (Luke 1:32-33) . Khrih cu tlangbawi rian'uan inatuahapabea bawl ‘hutdan ah an ‘hu (Biathlam 3:21) . “Abawi ‘hutdan cungah zungzal ummi, amah te nunnak ngei, kan ngeihchiatnak le kan nganfahnak a ing i a phurtu amah cu kan santlaih lo nakah kan cung i zangfahnak a ngei kho lo mi tlangbawi a si lo. Amah cu kanmah bantuk tein tukforhnak a ing vemi a si. Suainak bel zeihmanh a tuah lani a si. Pakhatkhat nih sualnak a tuah ahcun a dingmi Jesuh Khrih, Pa sin i bia a kan chimpiaktu kha kanngei ko” (Isaiah 53:4; Hebru 4:15, 2:18; 1 Johan 2:1). A takpum fei i chunhmi le a kekkuai mi nihcun suainak kcp lo nun cu a nawlpiak. A kut hliammi, a hnak chunhmi le a ke thir khenhmi nihcun a tluril cangmi caah halpiak in a man rel cawk loin a tlanh hna.DL 554.1

Remnak i ceihkhannak cu an pahnih karlak ah a um lai. Pa dawtnak, Fapa dawtnak nakin a tlawm deuh hlei lomi cu a tlau cangmi miphun caah khamhnak hram a si. Vancung a kai hlanah Jesuh nih a zultu hna sinah, “Pa sinah kan hal piak hna lai’ kan ti hna lo. Zeicatiah Fa, Arah hrimhrim nih an dawt hna” tiah a ti (Johan 16:26-27) . Pathian nih Khrih ah vawlei hi Amah he i rem'han dingin A ser (2 Korin 5:19) . Vancung hmunthiang rian'uannak ah remnak i ceihkhannak cu “An pahnih karlak ah a um lai Pathian nih vawlei hi a dawt hringhran caah A fapa ngeihchun te kha A pek. Cu caah Amah A zummi poah cu an thi lai lo, zungzal nunnak anngei lai” (Johan 3:16).DL 554.2

Hmunthiang cu zeidah a si ti biabalnak cu fiang tein Cathiang nih a leh Baibal chung i hmunthiang ti a hman mi hi a pakhatnak ah Moses sakmi hmunthiang, vancung ah a urn mi hmunthiang zohchun in a sakmi kha a sawh i a pahnihnak nih hmunthiang taktak a sawh. Khrih a thih ah khan a thlam rian'uannak cu a dong. Vancung i a ummi HmunThiang taktak cu biakam thar hmunthiang cu a si. (Daniel 8:14) i chimchungnak hi bantukin a hung tlin tikah hin cu hmunthiang a langhter mi cu biakam thar hmunthiang cu a si. Kum 1844 i ni 2300 a dongh ah khan kum za tampi chung cu vawlei ahhin hmunthiang aumti lo. Cu caah chimchungnak i “Ni 2300 tiangin, khi tikah hmunthiang cu thenh a si lai” timi nih hin zumh lonak zeihmanh kop loin vancung hmunthiang a sawh.DL 555.1

Sihmanhsehlaw a biapi ngaimi biahalnak a urn rih mi cu, Hmunthiang ‘awl’ timi cu zeidah a si ti hi a si. Cu bantuk rian'uannak, vawlei hmunthiang he aa pehtlai mi cu Biakam hlun ah a chim. Sihmanhsehlaw vancung ahcun thianh ding cu a urn kun maw? Hebru dal 9 ah vawlei hmunthiang le vancung hmunthiang an pahnih thianhnak kong fiang tein a rak chim “Nawlbia ning ahcun zei pcahpcah hi thisen in thianh a si i suainak hi thisen luanh lawnglawng in ngaihthiam a si. Cu caah vancung thil hna zohchunh in tuahmi hmanh nih saram thisen hna hmangin thianh a herh ahcun vancung thil taktak hna nihcun cu hna nakin a ‘ha deuh mi raithawinak thisen sunglawi in thianh a herh” (Hebru 9:22-23) .DL 555.2

A thlam le a taktak thenhnak rian'uannak cu thisen hmangin lim veve ding an si i a hmasa cu saram thisen in a si i a hmanung cu Khrih thisen in a si. Paul nih, “Thenhnak cu thisen hmangin tuah a herhnak chan cu thisen luanh loin ngaihthiamnak a um lo caah a si” a rak ti. Ngaihthiamnak a si loah sual kal taknak rian hna cu kan tuah awk hrimhrim a si. Sihmanhsehlaw zeitindah van a si loah vawlei ah sualnak he a hmunthiang cu an i pehtlaih khawh lai? Hihi a thlam rian'uannak zohin cawnkhawhmi a si. Vawlei tlangbawi hna nih vawlei ahhin rian an ‘uan tikah vancung thil zohchunh le a thlam in an rak ‘uan (Hebru 8:5).DL 556.1

Vawlei hmunthiang rian'uannak ahhin khaan pahnih a um, Khaan hmasa cu tlangbawi hna nih ni fatin hmunthiang ah rian an ‘uannak le tlangBawi nganbik nih a hmanung khaan a si loah hmunthiang bikah kumkhat ah voikhat hmunthiang thenh dingah tlanhnak rian a ‘uannak khaana si. Misual aangaihchihminihnifa teinpuanbiakinn innka ah a thilpek dingcu a vun put i a sualthawinak dingah thah dingmi saram lucung ah a kut a chuan. A sualnak a phuan i cuticun amah sinin a sualnak a tuahmi vialte cu sualnak a tuah lani saram cungah a ‘hial. Saram cu thah a si “Thisen luanh locun ngahthiamnak a um lo” tiah a zultu nih a chim. Zeitintiah thisa nunnak cu thi chungah a um (Levitikas 17:11) . Pathian nawlbia buar ahcun a buartu nunnak pek a herh. Misual thisen aiawh in a sualnak phurtu saram thisen cu tlangbawi nih hmunthiang chungah a luh pi i puanzar chungah a theh. Cu puanzar hnulei ahcun misual nih a buarmi nawlbia khumhnak bawm cu a um. Hi raithawinak phungphai in sualnak cu thisen thawngin hmunthiang ah aiawhnak in ‘hial a si. Thil zeimaw cheukhat ruangah thisen cu hmunthiang ah an luh pi lo, sihmanhsehlaw Moses niii Aaron fale sinah, “Bawipa niii mi zapi ‘hatlonak phur dingah an pekmi hna a si” tiah a rak chim bangin a sa cu tlangbawi hna nih an ei awk a si (Levitikas 10:17). Hi raithawinak phungphai hna niii aa lo in suainak a ngaihchih. mi hna sinin suainak cu hmunthiang ah ‘hial a sinak kha an hmuhsak veve.DL 556.2

Cu bantukin rian cu nifa tein kum thluanchuak in a kal lengmang. Cu bantukin Israel miphun hna suainak cu hmunthiang ah ‘hial a si tawn i cu an suainak ‘hial dingcun a khunhlei a simi rian'uan a herh. Pathian nih hmunthiang pahnih caah remnak tuah dingin nawl a pek hna. Israel mi an thian lcnak ruang le an phung buamak, an suainak vialte ruangah cu bangin hmunthiang caah cun hmunthiang a ser lai. Cubantuk ‘hiam'hiam in an thian lonak i an nih he a urn camcin mi tonnak thlam caah cun a tuah lai. Remnak cu biak'heng ca zongah tuah ding a si. Israel mi an thian lcmak cu a tlengh lai i a tbenh lai” (lev. 16:16-19).DL 557.1

Remnak Ni lianngan ah, tlangbawi nganbik cu hmunthiang bik thenh dingin kumkhat ah voikhat a lut. Cu hmun tuahmi rian nih kum fa tein tuahmi rian cu a tlinh dih. Remnak Ni ahcun puan biakinn innka ah meheh no pahnih an vun hruai hna i camcawh fung an khiah, pakhat cu Bawipa caah a si i a dang pakhat cu Azazel caah a si (Levitikas 16:8) . Bawipa ca i camcawh fung a tlaknak meheh cu misualnak caah thah a si lai. Tlangbawi nih a thisen cu puanzar chungah a luhpi lai i veingeihnak ‘hutdan cung le a hmaiah a theh lai. Thisen cu puanzar hmai a ummi rimhraui khanhgnakbiak'heng cung zongah a theh lai.DL 557.2

Aaron nih a kut, a pahnih in meheh nung lucung ahcun a chuan lai i Israel mi ‘hat lonak vialte, an phungbuamak vialte le an suainak vialte cu a cung ahcun a phuan lai i meheh lucung ahcun a chiah hna lai. Mi pakhat timhcia in a ummi nih khan ramlak ah a kalpi lai. Meheh nihcun an ‘hat lonak vialte cu hmunking ah a phorh lai i meheh cu ramlak ahcun a thlah lai (Levitikas 16:21-22). Cu meheh cu Israel riahnak hmunah a kir ‘han tilo i meheh lo ko a hruaitupa riahbuk a kir hlanah amah hrimhrim le a hnipuan hna cu tii in a thenh awk a si.DL 558.1

Raithawinak, vialte nih Israel hna cu Pathian thiannak le suainak a huatnak, an lungthin chung ah tuh dingle cu hlei ah thurhhnomhnak urn loin suainak he an i buah cih kho lo ti hmuhsaknak dingah a si. Hi remnak rian'uan cuahmah lio ahhin mikip hna cu an lungthin nganfah an i inter awk a si. Rian vialte kal takin, Israel miphun an dihlak in Pathian hmaiah toidomak, thlacamnak, rawlulhnak le lungthin thukpi i dahphiahnak he chunnitlak an caan hman ding an si.DL 558.2

Remnak he pehtlai in a biapi ngaimi biadik hna cu a thlamrian rak ‘uannak nih a cawnpiak. Misual ai a awhtu cu misual can ah pom a si ko nain aiawhtu thisen nih a suainak a thenh kho lo. Hmunthiang i ‘hialmi nihcun tuah a herhmi thil a vun laughter. Ihisenpeknaknihimisual cunawlbia i a nawlngeihnak cu a pcmter i a buanmi suainak cu a phuan .A ra dingmi Tlanhtu zumhnak thawngin a suainak ngaihthiam a dubnak a phuan. Sihmanhsehlaw nawlbia nih thiam lo a co temak cun a dihlakin a thlah kho rih lo. Tlangbawi nganbik cu remnak ni ah mi zapi hna sinin tiiilpek mi cua lak i hmunthiang bik chungah an pekmi thisen he a lut i nawlbia nih a ngiatmi lungtlirmak dingah velngeinak ‘houtdan cung, nawibia zawn tiiengah khan tiiisen cu a theh. Cuticun lamkal a si nakah a tuah dingmi sualnak cu amah cungah a chiah i hmunthiang chungin a phorh. Azazel caah a tlami meheh lucung ah a kut hna cu a chuan i meheh lucung ah hi sualnak vialte a phuan i sualnak cu amah sinin meheh sinah a ‘hial. Cuticun meheh nih sualnak cu a phurh i mi hna he a zungzal in an i ‘hen tiah ruah a si.DL 558.3

Cu bantukin vancung thil thladem le tahchunbnak rian'uannak cu ‘uan a si. Vawlei hmunthiang i aiawhtu zohchunawk a thiam rian'uannak an tuahmi cu vancung hmunthiang ah a taktak in an tuah. Kan Khamhtu cu vancung a kai hnu ah kan Tlangbawi Nganbik a si i Amah rian'uan hram a thok. Paul nih, “Khrih a luhnak hmunthiang kha minung nih an sermi hmunthiang a si lo, kanmah aiawh in Pathian hmai, vancung hrimhrim ah a lut”a ti (Hebru 9:24) .DL 559.1

Hmunthiang khaan hmasa i innkhar le a lenglei khan le hmunthiang a ‘hentu puanzar chung i tlangbawi nih kumchuak lak a rian'uannak nih Khrih cu a rian'uan dingin van a luh i a rian'uan hram a thoknak kha a hmuhsak. Tlangbawi rian cu nifa tein Pathian hmaiah sualthawinak thisen le Israel hna thlacamnak he van i a kaimi rimhmui pekchanh dinghi a si. Cubantuk inKhrih niiimisual aiawhin A Pa hmaiah A thisen in a nawlpiak hna i, aa ngaihehih mi zumtu thlacamnak le a sunglawi mi a dinnak rimhmui he amah hmaiah a pekchanh. Cubantuk cu vancung hmunthiang khaan hmasa rian'uannak rian cu a si.DL 559.2

An mithmuh phakah amah cu cunglei ah a kai caah Khrih a zultu hna nih zumhnak in Amah cu cuka hmunthiang an zulh. Paul nih a thawh i “Ruahchannak kan neihmi ahhin an ruahchannak a laifang ah an chiah”. Hi ruahchannak hi kan nunnak caah a fekmi le a thawngmi thir cangai bantuk an si. Vancungbiakinnpuanzar kba lcnhin a chungchin hmunthiang ah khan a lut. Cu kaah cun kanmah aiawh in Jesuh kha kan hlanah a rak lut cang i zungzal tlangbawi ngan ah a cang”. “Raithawinak i pekchanh awkah cawfa thi siseh, meheh thi siseh aa put lo, amah thi thengte kba aa put i kbamhnak kha a kan serpiak” a ti (Hebru 6:19-20, 9:12).DL 560.1

Kum zabu 18 chung, hmunthiang khaan hmasa ah hi rian'uannak hi rak ‘uan lengmang a si. Khrih thisen nih zumtu aa ngaichihmi hna aiawh in a nawlpiak hna i pa ngaihthiamnak le cohlannak cu an rak co nain an sualnak le philh lonak ‘ ialmi cauk chungah a tang peng rih. A thiam rian'uannak ah kumdongh caan ah remnak rian'uanmi a urn bantuk khan Khrih minung tlanhnak caah a rian'uan aa lim hlanah hmunthiang in sualnak ‘hialmak caah ramak rian a urn. Hi rian'uannak hi ni 2300 donghah a thokmi a si. Profet Daniel nih a rak chimchung bantukin cu caan ah kan Tlangbawi Ngan cu hmunthiang bik chungah hmunthiang thenh ding le a biapi ngaimi a hmanungbik A rian'uan dingin a lut.DL 560.2

Hlan lio piah cun misualnak hna cu zumhnak in sualnak ca thawimak thil pek cungah an chiah i a thisen cu vawlei hmunthiang ah an ‘hial, cu bantukin biakam thar ahcun sualnak aa ngaichihmi hna sualnak cu zumhnak in Khrih cungah an chiah i a taktak ahcun vancung hmunthiang ah an ‘hial. Vawlei hmunthiang thenhnak in sualnak nih a rak thurhhnDmhter mi, sual ‘hiainak rian a lim bantukin vancung hmunthiang nih philh lo dingin chinchiah mi sualnak sualhlohnak a si lo ah ‘ hiainak maw a taktak in a lim awk a si. Sihmanhsehlaw hihi lim khawh a si hlanah a hodah Khrih zumhnak le sual ngaihchihnak thawngin a tlanhnak ‘hathnemnak hmu tlakding ti biakhiah khawbnak dingah philh lo dingin chinchiahnak cauk ‘ha tein zohta a hau rih lai. Cu caah hmunthiang thenhnak rian ahhin dothlatnak rian le biaceihnak (Investigative Judgeiisnt) rian a rak i tel ve. Ami hna tlarih dingin Khrih a rat hlanah hi rian hi lim ding a si i a rat tikah cun mikipanrian'uanning zohin pek dingin A laksawng cu amah sinah a urn (Biathlam 22:12).DL 561.1

Cuticun chimchungnak bia biaceu a zultu hna nihcun ni 2300 donghnak kum 1844 ah Khrih cu vawlei ah si loin a ratnak ding tlanhnak rian khamak timhlamhnak tuah dingah vancung hmunthiang bikah a lut ti an hngalh.DL 561.2

Sualthawinak thil pek nih khan Khrih cu raithawinak bantuk a si kha a hmuhsak lioah, tlangbawi nganbik nih Khrih cu lamkal bantuk in a rak sawh ve. Azezel aiawhtu meheh nih sualnak chuahtertu, biatak tein sualnak a ngaichih mi hna sualnak vialte a cbnghnak ah a phortu ding, Setan a hmuhsak. Tlangbawi nganbik nih sualthawinak thisen thawngin hmunthiang i a rak ummi sualnak vialte a ‘hial tikah Setan aiawhtu meheh cungah a chiah. Khrih zong nih a riantuan a dih tikah amah thisen thawngin a mi hna sualnak cu vancung hmunthiang in a thial tikah cun biaceihnak nih biakhiahnak bantukin Setan nih a cbnghnak dantatnak cu a in te lai. Setan aiawhtu meheh cu Isarael miphun hna sinah kir ti lo dingin mi urn lonak hmun ah an thlah. Cu bantukin Setan cu Pathian le a mi hna sinin zungzal ‘hawl a si lai i sualnak le misual donghnak rawknak ah hloh a si.DL 561.3