Dal 10—Germany Ah Remh~Hannak A ~Hangcho (Progress Of Reform In Germany)

Hngalhkhawh lo mi, Luther a lohnak nih hin Germany ram punpuluk mi thin a lauter. Khuazakip ah amah kong bia an hal len hna. Thin a lautertu bik bia chokvai hmunkip ah a karh i mi tampi nih cun an nawn cang lai tiah an ruah. Ahawikcm lawng si loin Remh'hannak a rak ‘anh bal lo mi thong tanpi hna zong hi thawng an thei tikah an ngaih a chia dih. A thihnak phu va hlam dingin mi tampi hna cu chiatserh in bia an i kam.DL 233.1

Rom hruaitu hna nih anmah cungah mi an thin a hung ti an tbeih tikah ‘ihnakhe an kbat. Luther a thi ko rua ti an ruah ka ahcun an lung aa lawm tuk nain a tu ahcun mi thinhunnak lakin i thuh an duh. Luther a rian in an phuah ahhin amah lakah a urn lio a si i ral'hangai in a thil tuahmi nih hin a ral hna hi hna a hnawhtuk bal hna lo. Atuahcun mi ral ‘ha Pamh'hantu thah ding in thinhung ngai in a kawltu hna cu Luther bawmtu ngei lo in thongchung ah a urn ti an theih tikah cun ‘ihphannak he an khat. Anmah lakin mipakhat nih, “Himnak hmuh kan duh ahcun meifar van in Luther cu vawlei cung pumpuluk kan kawl lai i amah a kotu miphun simah a hmasa ning tein kan pek ‘han lai. Hi lawng hi kan himnak ding a urn chunmi lam a si” tiah ati -DL 233.2

D’ Aubigne b.9, ch.l. Siangpahrang nawlpeknak cu a hohmanh nih zei ah an rel ti lo. Luther lawnglawng minih biapi i an ruah mi a si caah pope aiawh tu hna cu an i lawn longaingai.DL 234.1

Luther cu thongchung ah a urn nain a him ko ti mi nih an theib tikah an ‘ ihphannak a dai i amah bawmh ding in an tha a tho chinchin. Mi hna nih a ca’ ial mi rel an duh chinchin. Cu bantuk ‘ ihnung lakah Pathian bia rungvengtu mi ral ‘ha an karh vi ma i Rsrh'hamak thazaang a cak chin lengmang. Luther tuh mi thlaici cu hmunkip ah an kheu. A urn lonak nih hin a umnak nih a tloih ding mi rian tlam a tlinter lehlam. An hruaitu Luther a urn lo tikah midang nih ‘uanvo thar anmah cung ah aa khinh ti an theih. Cu hna nih Luther nih a rak thawk cang mi rian kha don tu urn lo in peh zuih a si khawhnak ding ahbiatak tein ‘an an lak.DL 234.2

Sibmanhsehlaw Setan zong hi zeibmanh tuah lo in daithlang in a urn ve lo. Remh'hannak kip ah a rak tuah tawn mi kha tuah ‘han aa tim i rian'uan a dik mi kha a deu a rolh temak cun hrawh a zalh. Kumzabu pakhat Khrihfabu drib hram a thawk ka hrawng ah Khrih deu an urn bantukin kumzabu 16 ah prophet deu an hung chuak ve.DL 234.3

Biaknak lei ah biatak te lungthin ‘hawnnak nib hin mi tlawnte lungthin thukpi in a damter hna i hi hna nib hin vancung in a sungkhun a si mi langhnak hmutu kan si i Luther nih derthawm ngai in a rak thokmi Remh'hannak rian limdingin Ebthian fial mi kan si” an ti. A taktak kan ti ahcun Luther nib a rak lim cia mi rian thiang tu kha hi hna nih hin an rawk. Hi hna nih hin Remh'hannak rian hrambunhnak Pathian bia kha an hlawt i an mah hruaining le aa thleng lengmang mi ruahnak kha an i bochan deuh. Hi bantukin lihbia le palhnak hmuhsaktu hranpi an hlawtnak nih Setan lam a hun piak i amah duh ning in an lungthin a ukhna.DL 234.4

Hi prophet deu hna lak in pakhat nih vancung Gabriel sin in hmuhsak nak ka hmuh a ti. Sianghngakchia pakhat a hnu zultu cu a cacawn kaltakin Pathian nih a bia chimh fial khawhnak ding ah fimnak a ka pek a ti ve. Biaknak aa hruhchih mi midang hna nih cu hna cu an zulh hna. Hi hna thil tuahmi nihhinmi lungthin a vaukngai ve. Luther biachimmi nih Remh'hannak a herh ti mi lungthin a rak thokter ko nain atu ahcun hi hna ruangah zumhawktlak ngaingai mi cheukhat hna cu lamping a zawhter hna.DL 235.1

Hi hna pawl hruaitu hna hi Wittenberg ah an va kal i Melanchthon le a rian'uan hawi sin ah an mah sining kha an va chim, “Kanmah hi mi hna cawnpiak dingin Pathian nih an kan fial. Bawipa he kan i theihngal i bia kan i ruah i thil a hung urn dingmi kan hngaih, a zultu le prophet kan si i Luther sinah a zu kan khan piak” anti.- Ibid., b.9, ch.7.DL 235.2

Remh'hantu hna cu an khuaruah a har i an lung a tuai ngaingai. Hihi antmbal lomi thil a si i zeilamdahkan zulh lai ti zong an hngal lo. Melanchthon nih, “Hi hna hi hawi hlei in thlarau an ngei, sihnanhsehlaw an thlarau ngeih. mi hi zei tantuk thlarau dah asi hnga? Kapkhat lei zoh ahcun Pathian Thiang Thlarau kan hmlh sual lai, lamdang lei in kan zoh ‘han ahcun Setan thlarau nih an kan hruai lai ti phan awk a urn” a ti - Ibid., b.9, ch.7.DL 235.3

Cawnpiaknak thar theipar cu a hung lang zau. Mi hna cu Baihal rel daithlanh ding a si lcah Baihal purrpuluk hlonh ding in hruai an si. Sianginn hna cu i tuai bur in an um i siangngakchia nih chimhhrinnak le khap mi nawlbia zei ah an rel lo i an cacawn mi an daithlanh i University an chuah tak. Khrihfa Remh'hannak rian nunter ‘han ding le zohkhenh ding ah ka za ve ko aa timi hna cu rian'uan hrawk tu an si lehlam. Rem mi hna nih an zumhnak thar an thawh ‘han i voikhat fak piin kan vun i zuam ‘han lai an dihlak in kanmah ta an si kc lai” tiah lunglavm ngai in an au. - Ibid., b.9, ch. 7.DL 236.1

Luther, Wartburg khua a um lio ah hi bantuk thil a hung ummi thawng a theih tikah, “Hi raichia hi Setan nih kan cungah a tlunter te lai ti ka ruah zungzal mi a si” tiah lungre thei ngai in a chim. - Ibid., b.9, ch.7. Profet aa timi hna ziaza dik cu a hngaih i cu ziaza nih cun biakdik a rawk khawh ti zong a hngaih. Pope le siangpahrang hna nih an ralchanhnak hmanh nih a tu i a hmuhton mi tluk lawmmam in lungtuainak le lungretheihnak a tenter bal lo. Atu ahcun Khrihfa Remh'hannak hawikom aa ti mi hna cu a ral lian bik an si. ha hnemhnak bik le aa lawmbnak bik biadik hna cu Khrihfabu buaitertu men an si.DL 236.2

Luther cu Pathian Thlarau nih Remh'hannak rian'uan ding in a fial mi a si i aa tinhmi lengpi ah hruai a si. A tu lio a dirhnun hi a hramtbok i aa tintmi a si lo i thil phundang ngai in thlen zong a tim lo. Pathian kutchung um thilri lawng a si. Sihmanhsehlaw a rian'uanmi phichuak ruang ah a ther tawn. “Ka zurribnak nih mi pakhat te lawng ahliamti kathelhahcuncucuzei tlukniamlemi thelhhngaih lo mi a si zong ah ka zumhnak nih cun a hliam kho lo. Zeicatiah ka zumhnak hi Thawng'ha bia hrimhrim a si. Ka biachimmi let nak cun let lo in voi (10) ka thi deuh lai” tiah voikbat arakchimbal.- Ibid., ch.7.DL 236.3

Atu ahcun Khrihfa Remh'hannak Wittenberg khuapi cu thlarau tlau hna kutchung ah a urn i nawlbia upatnak zong a urn kho ti lo. Hi buainak hi Luther cawnpiaknak nih a chuahter mi a si lo. Sihmanhselaw Germany ram hmunkip a ummi a ral hna nih Luther an puh. Hi bantukin maw Khrihfa Fsrh'bannak a dcng lai a ti tawn.- Ibid., b.7, ch.7. Pathian sin ah thlacam nakin thazaang a vun lak ‘han i a hna a hung ngam ‘han. “Hi rian hi keimah ta a si lo i nangmah ta a si, i hruhchihnak le paihnak nih hi rian hi thurhhncmh ding siang hlah” tiin thla a cam. Cu bantuk thinphannak le hamak chung caan saupi urn cu a ing kho lo i Wittenberg ah kir ‘han aa tim.DL 237.1

~ihnung ngai mi a khualtlawnnak lam cu a zawh ‘han. Luther hi an ram in an ‘bawl i a ral hna nih an duh tik poah ah an thah khawh. A hawikom hna bawmh zong an sianh hna lo. Aho inn hmanh ah tlun khawh a si fawn lo. Uktu hna nih amah ‘ anhtu hna caah a f ak ngai mi nawlbia an ser. Sihmanhsehlaw Thawng'habia a lo lai ti a hmuh caah biadik dirpi dingin ‘ ih hleng loin Bawipa min in a chuak.DL 237.2

Wartburg khua a chuahtak nak chan Saxony bawi a chimh hnu ah Luther nih hi ti hin a ti. “Siangpahrang hna le Elector hna nak i cungnung deuh mi huhphenh nakin Wittenberg khua ah kal ka tim ti rak ka theihpiak. Na bomhnak hal loin keimah tu nih kan huiphenh lehlam ko i na ka huhphenhnak hmanh in keimah tu nih kan huhphenh deuh hnga. Huhphenh na ka duh ti cu thei ninglaw Wittenberg khua ah ka kal theng hnga lo. Hi rian ‘ha karh khawhnak ding vainam dang zeihmanh a um lo. Minung ran’ i pinak le bcmhnak tel lo in zeizong vialte hi Pathian nih a ti awk a si. Zumhnak nganbik a ngeitu cu mah le mah aa huhpheng kho tubika si” a ti.- Ibid., b.9, ch.8.DL 238.1

Wittenberg a kal pah in cakuat dang a ‘ial ‘han i “Nangmah le vawlei thinhunnak cu ka cung ah tlun ter ko u, timhcia in ka um. Wittenberg khua mi hna cu ka tuurun an si lo maw? Pathian nih zohkhenh ding in a ka pek mi an si lo maw? A herh ah cun an caah thi ding in ka langh ter awk a si ko lo maw? Cu hlei ah Pathian nih kan ram a hremnak ding thil ‘ ihnung ngai mi German ram ah a hong phandingmi hmuh ka ‘ihtuk”ati.- Ibid., b.9, ch.7.DL 238.2

Luther nih a rian cu ralring ngai in toidor bu te le lungthin fek te he a vun ‘uan ‘han. Zang en nakin an rak ser mi cu bia in kan tei lai i kan rawk dih lai. A zum lo mi le zumhnak hrut a zum mi hna cu hramhram in ka hnek hna lai lo. A ho hmanh hnek ding an si lo. Luatnak hi zumhnak muruasi”ati.-Ibid., b.9, ch.8.DL 238.3

Luther a hungkir ‘han i Wittenberg khua ah phung a chirn lai ti thawng a hung thang zau. Ramkip in mi nih an but hnawh i biak inn an khat ‘hip. Pulpit in fim ngai le bianen ngai in mi a cawnpiak hna i a forh hna i a mawhchiat fawn hna. Mass hrawhnak ah a fak ngai mi ‘ahnak he hrermak a hmang mi hna he pehtlai in hi tin a ti. “Mass hi thil'halo a si, Fathiannih a duh lo. Hrawbawk a si. Mass hi Thawng'habia zanriah nih vawlei purpuluk chuak lakin a aiawh seh ti ka duh. Sihmanhsehlaw mi hna kha hramhram in mass in ‘hen hna hlah u. Hi thil hi Pathian kutchung ah kan chiah awk a si. Kanmah si loin a bia nih rian'uan seh. Zeiruang ah nan ti maw? Bel sertu nih a kut ah tlak a chiah banginmi lungthin ka kut chung ah ka chia lo”.DL 238.4

“Holh khawhnak nawl kan ngei, ti khawhnak nawl belte kan ngei lo. Phung kan chim lai cu pin cu Fathian ta a si. Hram hram in mi hneknak nih hin zeidah a ka ‘hathnem ter. Hmaichiatnak, a phung menmen tuahnak, mi tuah chcrn mi nawfbia le chungthu lengnal sinak lawng ka hmuh hnga. Sihmanhsehlaw lungthin in i biataknak, zumhnak le zangfahnak zeihmanh a um hnga lo. Hi thil pathum chambaunak hi zeizong te chambaunak a si. Cu bantuk umter awkah zeihmanh ka ti lai lo. Nangmah le keimah le vawlei ‘hawmak vialte i kcmh nakin Pathian bia nih thil a tuah kbawh deuh. Fathian nih lungthin a vun tlaih i lungthin a vun lak ah cun zeizong vialte tei an si tawn”.DL 239.1

Phung ka chim lai i kan oeih ‘i lai i ka ‘ial fawn lai. Sihmanhsehlaw a hohmanh ka hnek hna lai lo. Zei caah ti ah zumhnak cu hneknak in hmuh khawh a si lo. Ka dirh cang mi hi zohhmnah u, pope ka doh i sual ngaihthiamnak ticket zuar zong ka doh. Pope ‘anhtu hna zong ka doh hna, sihmanhsehlaw zangen nak le buainak aa tel lo. Phung ka chim, ca ka ‘ ial i Fathian bia cu ka langhter. Cu vialte hna cu ka tuah mi an si. Sihmanhsehlaw ka hngilh kar ah ka phungchim mi nih pope tuah mi a tei, cu bang in bawi le siangpahrang hna nih an tuah kho lo. Keimah nih ka tuahmi zei hmanh a urn lo bia lawng nih a dihlak in a tuah. Hramhram in tuah rak duhning law cu German ram ah hin thisen tampi a luang lai. Aphi chuak zeidah a si hnga? Takpum le thlarau rawknak an si. Cu caah dai tein ka urn i vawlei cuLterdingin bia ka chiah ta” a ti. - Ibid., b.9, ch.8.DL 239.2

Luther cu aa hngahhlang ngai mi mibu hna sin ah zarhkhat chung phung a chim. Pathian bia nih an i hruhchih mi lungthawhnak hri a chah. Thawng'habia ‘hawnnak nih lanping i hruai mi hna cu lamdik a vun zawhter ‘han hna.DL 240.1

Luther nih biaknak aa hruhchih mi hna an thiltining nih hin sualmak ngarpi a chuahter ti a theih caah anmah he i ton a duh lo. Hi hna hi a ‘haloni biakhiah hmangmi le an dubnak a tei kho lcrni an si ti le anmah cu vancung in a hawi hlei in oeunak hmu mi kan si an i ti lio ah a hmebik bia alnak a si loah zaangfahnak ruangah mawhchiatnak a ing kho lo mi an si ti zong a theih. Nawlngeihnak sangbik ngeitu kan si an i ti i an chimmi pcah cu a hohmanh nih al lo in zul dih hna seh ti an duh. Sihmanhsehlaw anmah hna he i tong dingin an hal lengmang caah i ten dingin a hna a tla. Luther nih an i titer nak cu hlawhtling ngai in a vun phuan tikah cun mihlen hmang hna cu Wittenberg khua in a rannak in an chuak.DL 240.2

Hi hna hi a tu ahcun an khap khawh ko nain kum tarrpi hnu ah zangen nak in ‘ihnung ngai mi thil an chuahter. Luther nih hi cawlcanghnak hruaitu he pehtlai in, “Cathiang hi an rah caah cun a thi mi ca a si i Ihlarau, Thlarau tiin an au. Sihmanhsehlaw an thlarau hruainak hmun ah ka kal hrimhrim lai lo. Zaangf ahnak he a khat mi Pathian nih mithiang lawng urn khawhnak Khrihfabu lakin hung ka huppheng ko seh. Sualnak ngei mi ka si ti aa thei mi nauta, mider le mizaw hna an lungthin thuk bik he Pathian sinah bomhnak le hnangamnak peh thluahmah in a hal mi hna he urn ‘i kaduh” a ti. - Ibid., b.10, ch.10.DL 240.3

Biaknak aa hruhchih mi hna lakah hin thekvak a ‘ha mi cu Tbanas Munzer a si i thilti kho ngai mi a si. lamdik rak zul sehlaw cu a ‘hahnem ngai hnga. Sihmanhsehlaw biaknak dik umtuning pelte hmanh a hngal lo. Vawlei Rerh'hamak lungthin a ngei. Sihmanhsehlaw a tha a nuam ngai mi bantukin Remh'hannak cu amah ah aa thok awk a sitiaphilh. - Ibid., b.9, ch.9. Didram sang lenawlngeihnak hmun urn a duh i khuazei hmanh ah a pahnihnak si a duh lo. Luther sin hmanhah Remh'hantu hna nih Baibal nawlngeihnak hi kha caan lio pope caah aiawh nak an tuahpiak ah hin pope thiltilling pmgsan dangin an fehter men mi a si tiah thawng a thanh. Amah hrimhrim nih Remh'hannak dikmi midang hngalhter dingin Pathian nih a ka fial a ti. Hi thlarau a ngei mi pcah nih a nunnak ah Baibal hmu bal lo hmanhsehlaw zumhnak dik a ngei” tiah Munzer nihati. -Ibid., b.10, ch.10.DL 241.1

Hi zumnakpial mi hna, cawnpiaktu hna nih zulhawk a herh an ti mi poah an zulh i an lungthin a hun lang mi poah kha Pathian aw a si an ti i uan lakin an kal tawn. Mi cheukhat hna nih cun Baibal an khangh i “Ca nih a thah sihmanhsehlaw Thlarau nih nunnak a pek” tiah an au. Munzer cawnpiaknak hi khuaruahhar mi, midang uar ngai mi a si. Minung mah le khuakhannak Pathian Bia nak i a cungnung deuh i chiahnak cu an i porhlawtnak he aa rem ngai mi a si. Zapi nih Pathian an biak ning an vun sawi hmasa i siangpahrang hna nawlngeihnak hi Pathian le Belial (khuachia) rian'uan piak dingin i timhtuahnak a si” tiah thawng a thanh.DL 241.2

Minung lunthin nih cun pope hngawngkolh hlonh an vun thok i uktu hna nih khapnak nawlbia an tuah mi zcng zei ah an rel ti lo. Mjnzer cawnpiaknak thar, Pathian nih a pcmmi a si a ti mi nih khan zapi hna cu lamping ah a pialter hna i chimh hrin khawh lo in an duhning poah in an nung. ~ih a nung tuk mi cozah dohnak le i siknak i rem lonak nih a van zulh colh i German raldohnak hmun cu thisen a luang thluahmah.DL 242.1

Zumhnakpial mi hna nih Remh'hannak cung i an puh mi phichuak kha Luther nih a hmuh tikah Erfurt i caan saupi chung a hmuh ton mi nganfahnak kha a tu ah cun a lethnih in aa chap. Pope lei'angbawi pakhat nih ramchung ralthawhnak hi Luther zumhnak nih a chuahter mi theipar a si a ti i mi tampi nih a biachimmi cu an zumh. Hi bantuk puhnak hi a chan pelte hmanh a urn na loin Remh'hantu lung re a theihter ngaingai. A nauta bik zumhnak pial mi le bia dib artlang in an chiah mi nih badik cu mui a chiatter i cu ko cu Luther caah tuar a har khunmi a lo. Luhter nih hin an zumhnak lawng si lo in Pathian Thiang Thlarau cotu kan si aa timi zong a el hna i cozah nawlngeihnak dotu ral nan si a ti ve hna caah an huat ngaingai. Eawi le zapi huatnakhi amah cung lila ah aa khinh mi ko a lo.DL 242.2

Khrihfa Remh'hannak cu a rauh hlan ah a rawk lai ti ruahchannak he Ram mi hna cu an lung aa lawm ngaingai i an palhnak Luther nih thatbo ngai in raiih a timh mi hmanh zei rel loin amah lehlam an mawbchiat. Biaknak aa hruhchih mibu hna niii ding lo ngai in fakpi in an kan hrem tiah hmaan lo ngai in bia cu an chim i mi nih an in tuarpi ngaingai hna. A dik lo lei a ‘ angmi hna cungah a rak urn lengmang bantukin martar tluk ah an ruah hna. Cuticun Remh'hannak do tu hna cu zaangfahnak tel hi eng loin hremnak a tuar lei an si an ti i an zangfah ngai hna i an thang'hat hna. Hi hi Setan rian'uannak a si. Hi dohnak lungthin hi vancung ah hlanlio piin a rak lang cang i cu lungthin ‘hiam'hiam nih hi dohnak hi khualrang tein a chuahtermi a si.DL 243.1

Setan nih mi hna cu sualnak hi dinnak, dinnak hi sualnak a si a titu si dingin hlen a timh peng hna i a hlawh a tling ngaingai. Zumhawktlak Pathian rian'uantu hna cu biadik hi ‘ ihphang lo tein kilven ding an si bantukin mawhchiatnak le sualphawtnak an tong lengmang. Setan rian a ‘uantu hna cu lawmh an hlawh i martar batuk ah an ruah hna i Pathian ah zumhawktlak a ummi hna, upatnak pek i banhding a si mi hna lehlam kha an lunghrinh hna i an zum hna lo.DL 243.2

Thiannak deu le adik lo mi thiantemak hmangin Setan nih hlennak rian a tu tiang a ‘uan peng ko. Luther caan lio thlarau ‘hiam'hiam nih khan phundang in a vun i langhter i EdthianbiadiA in aping ah lamapialter hna.Pathian nawlbia zulhnaknak in amah ruahning le zumhning zul dingin a hruai hna i hi hi biadik le thianmak hlawtnak dingah Setan hlavhtlirnak bib thil tining a si.DL 243.3

Hmunkip in a ra mi Thawng'ha bia dohnak lakin Luther nih “ihhleng loin Thawng'habia cu a ven. An i dohnak hmun poah ah Pathian bia thiltikhawhnak a lang. Hi bia hmangin pope nih ningcang loin uknak a chuh mi le cathiam mi khuaruahnak le fimnak hna cu a doh i Khrihfa Remh’ hannak he mah tein forh aa tim mi a tlaumi hna ralchanh in lungpi bantukin fek tein a dir.DL 244.1

Adotu hna nih minung fimnak hi biaknak dik hngalhnak hrampi a si tiin Pathian Cathiang hi zeiah rel loin an hlawt. Biaknak lei zumhnak hi a hmaan maw hmaan lo tiin minung ruahnak hmangmi hna nih cun zawndamh in tuaktan khawhnak an uar tuk i cucu biaknak dik le dik lo tahnak ah an hman. Rom mi hna nih pope hi Pathian thawchuah hnawhmi a si i cucu a zultu hna chan in a kekkuai lo mi roco mi a si i zeitik caan hmanh ah aa thleng bal lo mi a si an ti. Cu nih cun pope riantial mi thiamak tangah phaisa sawksam in an hmannak le thurhnomhnak phunphun in an i thuhkhawhnak dingah caanrem ngai a si ter. Munzer le a hawi le hna nih Pathian thawchuah hnawhnak kan oo an timi zong hi an mitthlam in an suaimi le an ruahnak mermen in a ra mi a si i a theipar cu Pathian, a si loah minung nawlngaihnak dihlak hrawktu a si. A dik mi Khrihf a phung nih cun Pathian bia hi Pathian thawchuah DL 244.2

hnawhmi biadik ro a si i cu Pathian bia cu thawchuah hnawhmi vialte hneksaknak dingah an pom.DL 244.3

Luther cu Wartburg ah a hung kir “han i Baikam thar cu a leh dih i Germany mi hna cu anmah holh in Thawng'habia cu an vun ngeih zau. Biadik duhtu hna nih cun lunglavm tein an cohlan nain, mninung tuah mi nawibia le pipu phung zultu hna nih cun an nihsawh i an duh lo.DL 245.1

Tlangbawi hna cu zaaraan mi sawhsawh nih anmah hna he Pathian nawibia i ruah’ i khawhnak an gngei lai i an hngaih lcnak an langhter lai ti an ruah tikah an thin a lau ngaingai. Minung khuaruahnak hriamnam cu Thlarau vainam lakah cun thiltikhawhnak zeihmanh a ngei lo.DL 245.2

Rom nih Pathian Cathiang phawtzamh kham dingin nawibia an chuah nain nawibia chiatserbnak le hremnak hna cu pakpalawng an si dih. Baibal cu an sawi i an khap deuhdeuh poah ah mi nih a cawnpiaknak taktak hngaih deuhdeuh an duh i a rel kho mi poah nih Baibal carel cu an i hngahhlang tuk i an kalnak kipah an i ken i an rel lengmang i zoh loin Baibal cang an lungthin chungah an i cinken khawh hlan lo an lung a tling lo. Luther nih minih biakam thar an duh tuk ti a hmuh tikah biakam hlun zcng khualrang tein a leh i a dih le cangka a cheu a cheu in an chuah.DL 245.3

Luther ca'ial mi hna cu khuapi le khuate ah lunglavm tein an cohlan. Luther le a hawi kanhna nih an ‘ial i midang nih an phawtzamh. Tlangbawi hna nih monastry i zulhding hrimhrim in an tuahmi phung hna hi upadi he aa ralchanh ti an vun hngaih i caan saupi thathu ngai in an rak umnak nun kha rian'uan huamnak in rian fakpi ‘uan an i thim i, a sinain Pathian bia china awk zeihmanh an hngal ‘unglo. Luther le a hawi le hna ramkip ah an kal i innkip an pal hna. Germany ram cu hi bantuk cauk zuartumi ral'rhahna inanrak khat. - Ibid., b.9, ch.11.DL 245.4

Hi cauk hna hi cathiam le thiam lo, mirum, mi sifak, mikip hna nih duhnak lungthin thukpi he an rel i an cawn. Zan ah khuachung sianginn saya le hna nih mei a to mi hna sinah thangpi in an relpiak hna i an cawnpiak tawn hna. Biadik a hmu mi hna nih cun Pathian bia lunglawn tein an cohlan i an hmuhmi Thawng'ha cu midang an chimh chin vima hna.DL 246.1

Pathian bia cu a mah thawchuah hnawh mi a si ti kha an vun fianter i “Na ka cawnpiaknak fiantemak nih khan ceunak a chuahpi, hngalhnak a tlawm mi kha fimnak a pek hna” (Salm 149:130) . Pathian bia cawnnak nih hin lungthin le ruahnak a thlenter khawh ngai ngai. Pope uknak phung nih khan a kuttang urn mi hna kha thir hngawng kolh a khinh hna i cu nih cun zeihmanh hngal lo le ningzak in a um ter hna. An phuahchom mi an khamhmi phung cu felte le ralring tein an zchkhenh ko nain an rian'uanmak vialte ah hin lungthin ‘ha le fimnak nih hmun a khuar kho lo. Luther nih Pathian biadik tluangtlam mi cu mi a vun cawnpiak hna i Pathian biadik cu mi hna kutchung ah a vun chiah ah khan an thazaang cahnak aa hngilh mi cu a vun ‘hanghter i an thlarau lei nuncan ziaza a ‘hatter i a thianter lawng hranh si loin fimnak caah thazaang thar le ‘hawmak a pek.DL 246.2

Mirum sihnaseh, mi sifak sihnaseh mikip nih Baibal an i ken cio i Khrihfa u Remh'hannak zumhnak kha an runven. Raman Catholic hna nih Cathiang cawnpiaknak cu tlangbawi kut chungah an chiah i cawnpiaknak thar do dingin hmailei ah fong dingin an kavhL hna. Sihmanhsehlaw hi an kawh mi hna nih hin Fathian thiltikbawhnak le cathiang hi an hngal lo i mitlau, cathiam lo le f imnak a ngei lo mi an timi hna nih khan tlangbawi le biaknak lei rian'uan mi hna cu an dihlak in an tei hna. Catholic pakhat nih, Luther nih an mah zultu hna kha Baibal dah ti lo ahcun midang bia zeihmanh zul lo dingin a len khavhL hna” tiah lunglawn lo ngai in a chim. —D’Aubigne, b.9, ch, 11.DL 246.3

Fimthiamnak tlawnte lawng a ngei mi hna nih biadik dirkamh in phung an chim i an phungchim mi ngai dingin mi tampi an ra. Pathian kong a cawng mi hna le biachim a nal ngai mi hna he Baibal ca i ceih’ imak an ngei. An bia elnak cu Pathian bia tluangtlam cawnpiaknak in an vun leh tik hna ah cun an mi liamgan hna i Baibal an hngaih lonak cu ningzah awk ngai a si. Rianhrang ‘uantu, ralkap, nu le hngakchia hna hmanh hi tlangbawi le cathiam ngaingai mi doctor hna nakin Baibal cawnpiaknak an theihngal deuh.DL 247.1

Thawng'habia zumtu hna le pope cawnpiakmi hna an i damak cu mizaran hna nakin cawnnak sang a ngei hna simah a lang deuh. Holh cawnnak, ca'ial mi ‘hatter nak a daithlanhtu tlangbawi hna a dotu tlangval cheukhat an um. Hi tlangval hna hi ruahnak kau, cawnnak lei ah pum aa pe mi le Edthian bia dotthlat huammi, hlanlio caan i thil ‘ha bik an tuah mi a hngaltu an si. Hi hna hi an lungthin a cak, an nuncan a sang i an ral a ‘ha ngaingai. Hi tlangval hna hi cu bantuk fimthiamnak an ngeih caah ahohmanh nih an zuam ngamhna lo. Remh'hannak rungvengtu hi tlangval hna hi cawnnak lei a sang bik mi Rom mi hna he pumhkawmhnak kipah an i tcng i bia an i el tikah fawi tein an teikhawh hna caah hngalhnak tlawmte lawng a ngei mi hna cu an ning a zak i minih an nehsawh tawn hna. — Ibid b.9, ch 11.DL 247.2

Aa pummi an tlawmchinlengmang kha tlangbawi hna niii an hmuh tikah biaceiiitu bawi simah bawmhnak an hal i an cawnpiaknak a rak ngai tawn mi hna kha hung kir “han dingin fakpi in an i zuam. Sihmanhsehlaw mipi hna nih cun cawnpiaknak thar ahhin an thlarau rawl’ am mi cawmnak an hmuh i caan saupi chung an biaknak phung, pupa cawnpiaknak, ei awktlak lo favai in a cawmtu hna cu an mer takhna.DL 248.1

Biadik cawnpiaktu hna an vun hrem hna tikah Khrih biachim mi “Hi khua ahhin an in hrem tikah khuadang ah tlik tak hna uh,” (Matthai 10:23 ) a timi kha ‘ha tein an ngeiii. Ceunak nih hmunkip a va ceuh cang. A zaw mi hna nih anmah caah khua zeimaw ah innka an hunpiak hna ti an theiii i cu hmun ahcun an riak tawn. Khrih kong an cawnpiak hna i a zeimaw chel ah biakinn ah an chimh hna. Biakinn an onh hna lo caan ahcun mi inn a si lo le muallai ah phung an chimh hna. Khuazei paoh ah a ngaitu hna umnak cu an caah hmunthiang a si. Thatho ngaiin biadik an aupi mi cu kham khawh lo in hmun kipah a karh chinchin.DL 248.2

Biaknak lei hruaitu hna le cozah nawlngeitu hna nih cawnpiaknak thar cu tei cikoek dingin kut an thlak ko na in pakpalawng a si. Thong thlaknak, hremnak, vainam le meikhanghnak tiang hmang hna hmanhsehlaw pakpalawng a si. Zumtu thong tanpi nih an zumhnak cu an thisen in an ‘ ial nain rian cu a kal kel in a kal peng ko. Hreranak cu biadik kbarh tertu lehlam a si. Setan nih biadik be fonh aa zuarami i hinhchibnak phichuak nih Pathian rian le Setan rian an i danmak a fianter chinchin.DL 248.3