Kapitulo 16—Ang Pagkapukan sa Balay ni Achab

Ang daotan nga inpluwensya nga gigamit ni Jezabel gikan sa sinugdan ibabaw kang Achab nagpadayon sulod sa ulahing mga katuigan sa kmabuhi ni Achab ug namunga kim diha sa mga binuhatan sa kaulawan ug sa kapintas nga ang ingon panagsa kaayo nga napanhaan diha sa balaan nga kasaysayan. “Walay sama kang Achab, nga nagabaligya sa iyang kaugalingon sa pagbuhat ug daotan diha sa mga mata m Jehova, nga gisugyotan ni Jezabel nga iyang asawa.”MH 187.1

Sa kinaiya sa usa ka hakogan nga taras, si Achab nga napabaskug ug nagalam diha sa pagbuhat ug daotan ni Jezabel, nagsunod sa diktar sa iyang daotan nga kasingkasing hangtud nga namandoan siya sa hingpit nga espintu sa pagkadalo. Wala siya makaagwanta nga balibaran ang iyang mga pangandoy; iyang gibati nga ang mga butang nga iyang gitinguha maiya tungod sa katungod.MH 187.2

Kining maong dominante nga taras ni Achab, nga maoy nakainpluwensya sa hilabihan nga pagkaalaut sa mga katigayonan sa gingharian ilalom sa iyang mga sumosunod, nadayag diha sa usa ka hitabo samtang si Elias pa ang manalagna sa Israel. Naduul kaayo sa palasyo sa han mao ang kaparrasan nga iya m Naboth, nga usa ka Jezreelnon. Si Achab naibug kaayo mining maong kaparrasan nga makapanag-iya niini, ug busa siya nagsugyot sa pagpalit niini o iya kining bayloan ug laing luna nga yuta. “Ihatag mo kanako ang imong kaparrasan,” siya misulti ngadto kang Naboth, “aron maako kini nga usa ka tanaman sa utanon, tungod kay kim duul sa akong balay; ug mohatag ako kanimo ilis niini ug usa ka kaparrasan nga labing maayo pa kay mini; kong gipakaayo mo ang lain, bayaran ko ikaw sa bili mini sa salapi.”MH 187.3

Gimahal pagayo m Naboth ang iyang kaparrasan tungod kay kini iya kamadto sa iyang mga amahan, ug nagdumili siya sa pagtugot sa hangyo. “Si Jehova nagadili niini kanako,” siya miingon ngadto kang Achab, “nga igahatag ko kanimo ang panulondon sa akong mga amahan.” Sumala sa Levitico nga kabalaoran walay yuta nga ikabalhin sa permanente pinaagi sa palit o sa pagbayloay; ang tagsatagsa sa mga anak sa Israel kinahanglan “magapabilin diha sa iyang panulondon sa banay sa iyang mga amahan.” Numeros 36:7.MH 187.4

Nagkasakit ang buot sa hari sa pamalibad ni Naboth. “Ug si Achab miadto sa iyang balay, masulob-on ug wala mahamuot tungod sa pulong nga gipamulong kaniya ni Naboth nga Jezreelnon.... Ug siya mihigda sa iyang higdaanan, ug gilingiw ang iyang nawong, ug wala mokaon sa tinapay.”MH 188.1

Sa wala madugay nahibaloan ni Jezabel ang hinungdan, ug, sa naglagot nga adunay magdumili sa hangyo sa hari, iyang gipasaligan si Achab nga dili na kinahanglan siya magmasulob-on. “Nagadumala ba ikaw karon sa gingharian sa Israel?” si Jezabel misukod kaniya. “Tumindog ka ug kumaon sa tinapay, ug lipaya ang imong kasingkasing: ihatag ko kanimo ang kaparrasan ni Naboth nga Jezreelnon.”MH 188.2

Si Achab wala magpanumbaling kong unsa nga paagi ang gamiton sa iyang asawa sa paghimo sa gitinguha nga butang, ug dihadiha gihimo ni Jezabel ang iyang daotan nga katuyoan. Naghimo siya ug mga sulat sa ngalan sa hari, gipatikan kini sa patik sa hari, ug gipadala kini ngadto sa mga tigulang ug sa mga harianon nga dinha sa siyudad diin nagpuyo si Naboth, nga nagaingon: “Imantala ninyo ang usa ka puasa, ug ibutang si Naboth sa itaas sa taliwala labaw sa katawhan; ug pagbutang ug duruha ka tawo, mga tawong daotan, diha sa iyang atubangan, ug pasaksiha sila batok kaniya, sa pagingon, Imong gipasipalahan ang Dios ug ang hari. Ug unya dad-a siya sa gawas, ug batoha siya aron siya mamatay.”MH 188.3

Gituman ang sugo. “Ug ang mga tawo sa iyang siyudad bisan ang mga tigulang ug ang mga harianon,...nagtuman ingon sa gipadala kanila ni Jezabel...sa nahasulat diha sa mga sulat nga iyang gipadala kanila.” Unya miadto sa hari si Jezabel ug nag-agda kaniya sa pagbangon ug sa pagkoha sa kaparrasan. Ug si Achab, sa walay pagtagad sa mga sangputanan, sa binuta misunod sa tambag sa iyang asawa ug minglugsong aron sa pagpanag-iya sa gikaibgan nga yuta.MH 188.4

Ang hari wala tugoti nga magpahimulos nga mabadlong niadtong iyang nakoha pinaagi sa limbong ug sa pag-ula ug dugo. “Ug ang pulong ni Jehova midangat kang Elias ang Tisbinhon nga nagaingon: I indog, ug lumogsong ka aron sa pagpakigkita kang Achab nga hari sa Israel, nga nagpuyo sa Samaria: Ania karon, siya anaa sa kaparrasan ni Naboth, diin siya milugsong aron manag-iya niana. Ug sumulti ka kaniya, nga magaingon: Kini mao ang gipamulong ni Jehova: Gipatay mo ba, ug panag-iyahon mo usab?” Ug si Jehova midugang sa pagpahimangno kang Elias sa pagpakanaug sa usa ka makalilisang nga paghukom ngadto kang Achab.MH 188.5

Ang manalagna nagdali sa pagtuman sa diosnon nga mando. Ang sad-an nga hari, nga nakatagbo sa maisug nga mensahero sa Dios sa nawong ug nawong diha sa kaparrasan, mihatag ug tingog sa iyang nahikurat nga kahadlok diha sa mga pulong nga nagaingon, “Nakaplagan mo ba ako, Oh akong kaaway?”MH 189.1

Sa walay pag-ukon-ukon ang mensahero ni Jehova mitubag, “Nakaplagan ko ikaw: tungod kay gibaligya mo ang imong kaugalingon sa pagbuhat niadtong daotan diha sa mga mata ni Jehova. Ania karon, ako magadala sa kadaotan nganha sa ibabaw mmo, ug magsilhig gayud sa imong kaliwatan.” Walay kaluoy ang ipakita. Ang balay ni Achab pagalaglagon gayud sa hingpit, “nga sama sa balay ni Jeroboam nga anak nga lalaki ni Nabat, ug sama sa balay ni Baasa ang anak nga lalaki ni Ahias,” mao ang gipamulong ni Jehova pinaagi sa Iyang sulogoon, “tungod sa paghagit nga imong gihagit Kanako sa pagkasuko. ug sa paghimo sa Israel sa pagpakasala.”MH 189.2

Ug mahitungod kang Jezabel nagpahayag si Jehova nga nagaingon, “Ang mga iro magakaon kang Jezabel tupad sa kuta ni Jezreel. Siya nga mamatay uban kang Achab sa siyudad pagakan-on sa mga iro; ug siya nga mamatay diha sa kapatagan pagatuktukon sa mga langgam sa kalangitan.”MH 189.3

Sa pagkadungog sa hari mining makalilisang nga mensahe, “iyang gigisi ang ivang mga saput, ug nagsul-ob sa sako sa iyang lawas, ug nagpuasa, ug mihigda nga nagsul-ob sa sako, ug milakat sa dakung kahilum.MH 189.4

“Ug ang pulong ni Jehova midangat kang Elias nga I isbinhon nga nagaingon: Nakita mo ba kong giunsa ni Achab sa pagpaubos sa iyang kaugalingon sa Akong atubangan? Tungod kay siya nagpaubos sa iyang kaugalingon sa Akong atubangan, dili Ko dad-on ang kadaotan sulod sa iyang mga adlaw; apan sulod sa mga adlaw sa iyang anak nga lalaki dad-on Ko ang kadaotan sa iyang balay.”MH 189.5

Wala makaabut ug tulo ka mga tuig sa ulahi nga si Hari Achab namatay diha sa mga kamot sa mga Sirianhon. Si Ochozias, nga iyang sumosunod, “naghimo madtong daotan diha sa mga mata ni Jehova, ug naglakat sa dalan sa iyang amahan, ug sa dalan sa iyang inahan, ug sa dalan ni Jeroboam.” “Siya nagalagad kang Baal ug nagsimba kaniya, ug naghagit sa pagkasuko kang Jehova, ang Dios sa Israel,” ingon sa nabuhat sa iyang amahan nga si Achab. 1 Han 22:52, 53. Apan ang mga paghukom mingsunod nga suod sa mga sala sa masinupakon nga hari. Ang usa ka makadaot nga gubat batok sa Moab, ug unya ang usa ka aksidente nga niini gihulga ang iyang kaugalingon nga kmabuhi, nagmatuod sa kasuko sa Dios batok kaniya.MH 189.6

Ingon nga nahulog “lahus sa kinuroskuros sa iyang kinatas-an nga lawak,” si Ochozias seryoso nga nadaut, ug tungod sa kahadlok sa malagmit nga sangputanan, nagpadala sa pipila sa iyang mga sulogoon sa paghimo ug pakisusi gikan ni Baal-zebub, ang dios sa Ekron, kong mamaayo ba siya o dili. Gihunahuna nila nga ang dios sa Ekron makahatag ug kasayuran, pinaagi sa medyum sa mga sacerdote niini, mahitungod sa umalabut nga mga hitabo. Daghan kaayo nga katawhan ang miadto sa pagpakisusi niini; apan ang mga panagna nga bungat didto, ug ang kasayuran nga gihatag, nagagikan sa prinsipe sa kangitngir.MH 190.1

Ang mga sulogoon ni Ochozias gitagbo sa usa ka tawo sa Dios, nga nagmando kanila sa pagpamauli ngadto sa han uban sa mensahe nga nagingon: “Tungod ba kay walay Dios diha sa Israel, maoy hinungdan nga kamo moadto sa pagpangutana kang Baal-zebub, ang dios sa Ekron? Busa karon sa ingon niini namulong si Jehova, Ikaw dili makakanaug gikan sa higdaanan nga imong gisak-an, apan sa pagkatinuod ikaw mamatay.” Sa nahatag na niya ang iyang mensahe, mipahawa ang manalagna.MH 190.2

Ang natingala nga mga sulogoon midali sa pagpauli ngadto sa hari, ug gisubli ngadto kaniya ang mga pulong sa tawo sa Dios. Nangutana ang hari, “Unsa ang kinaiya sa tawo nga nakigkita kaninyo?” Sila nanubag, “Siya usa ka tawo nga balhiboon, ug nagbakus sa usa ka bakus nga panit libut sa iyang hawak.” “Kadto mao si Elias nga Tisbinhon,” mituaw si Ochozias. Siya nahibalo nga kong ang dumoluong nga nahibalag sa iyang mga sinugo mao si Elias gayud, ang mga pulong sa kalaglagan nga gibungat siguro gayud nga mahitabo. Matinguhaon nga mapugngan, kong mahimo, ang gihulga nga paghukom, mihukom siya sa pagpakoha sa manalagna.MH 190.3

Makaduha si Ochozias magpadala ug usa ka kompamya nga mga sundalo aron sa pagpalisang sa manalagna, ug makaduha usab ang kaligutgut sa Dios nahiaguman mla diha sa paghukom. Ang ikatulo nga kompamya sa mga sundalo nagpaubos sa ilang kaugalingon sa atubangan sa Dios; ug ang ilang kapitan, samtang siya nagduul sa mensahero sa Ginoo, siya “miluhod sa atubangan ni Elias, ug nagr hangyo kaniya, ug miingon kaniya: Oh tawo sa Dios, ako nagahangyo kanimo, himoon unta ang akong kinabuhi ug ang kinabuhi mining kalim-an nga imong mga alagad, nga mahal sa imong panan-aw.”MH 190.4

“Ang manolunda ni Jehova miingon kang Elias, Lumugsong ka uban kaniya: ayaw kahadlok kaniya. Ug siya mitindog, ug milugsong uban kaniya ngadto sa han. Ug siya miingon kaniya: Kini mao ang giingon ni Jehova: Ingon nga nakita nga ikaw nagpadala ug mga sinugo sa pagpangutana kang Baal-zebub, ang dios sa Ekron, tungod ba kay walay Dios sa Israel maoy hmungdan nga nangutana ka sa Iyang pulong? Busa ikaw dili manaug gikan sa higdaanan nga imong gisak-an, apan sa pagkatmuod mamatay ikaw.”MH 191.1

Sa panahon sa paghari sa iyang amahan, si Ochozias nakasaksi sa kahibolongang mga buhat sa Labing Hataas Uyamut. Iyang nakita makalilisang nga mga ebidensya nga nahatag sa Dios sa apostata nga Israel sa paagi sa Iyang pagtagad madtong wala magtagad sa pagtuman sa Iyang kasugoan. Si Ochozias nagpatusotuso nga daw kining makahahadlok nga mga katinuoran mga sugilabong lamang. Imbis nga magpaubos sa iyang kasingkasing sa atubangan ni Jehova, siya ningsunod kang Baal, ug sa katapusan iyang napangahas ang labing mapangahason nga buhat sa pagkawalay kataha sa Dios. Masukolon, ug walay gusto nga mohinulsol, si Ochozias namatay, “sumala sa pulong ni Jehova nga gipamolong ni Elias.”MH 191.2

Ang kasaysayan sa sala ni Hari Ochozias ug sa silot niini may usa ka pasidaan nga walay usa nga dili magtagad niim nga makalingkawas sa silot. Ang katawhan karon tingali dili nagahatag ug katahuran ngadto sa hentil nga mga dios, apan linibo ang nagasimba diha sa alampoanan ni Satanas ingon ka tinuod sa gibuhat sa hari sa Israel. Ang espiritu sa pagkadiwatahan kasagaran sa kalibutan karon, bisan pa nga ilalom sa inpluwensya sa siyensya ug sa edukasyon, kini nakatakuban sa mga ponna nga labaw ka pino ug ka madanihon kay diha sa mga adlaw sa diha nga si Ochozias nangita sa dios sa Ekron.MH 192.1

Ang matag-adlaw nagadugang sa makasusubo nga kamatuoran nga ang pagtoo diha sa siguro nga pulong sa tagna nagakunhod, ug nga sa luna niini ang pagpatootoo ug ang satanasnon nga pagkamakabibihag maoy naglamat sa mga hunahuna sa daghan.MH 192.2

Karon ang mga kahibulongan sa henintil nga pagsimba ginapulihan sa tinago nga mga kapunongan ug mga kadguman sa mga espintista, sa mga kangitngit ug sa mga kahibulongan, ug sa mga medyum nga espiritista. Ang mga pagbutyag mining maong mga medyum sa maikagon gidawat sa mga linibo niadtong nagdumili sa pagdawat sa kahayag gikan sa pulong sa Dios o pinaagi sa Iyang Espiritu. Ang mga magtutuo sa espintismo tingali magsulti nga may pagyubit sa mga salamangkiro sa karaan, apan ang dakung maglilimbong magakatawa diha sa pagdaug samtang sila monunot nganha sa iyang mga arte ilalom sa usa ka Iahi nga porma.MH 192.3

Adunay daghan nga mokulo sa kalisang gumikan sa paghunahuna sa pagkonsulta sa espiritu nga mga medyum, apan mabihag sa labaw pang makahimuot nga mga porma sa espiritismo. Ang uban mahisalaag pinaagi sa mga pagtulun-an sa Cristohanon nga Siyensya ug sa misteryo sa Tiyosopiya ug sa ubang mga dnoohan sa Sidlakan.MH 192.4

Ang mga sumosunod sa hapit tanang mga porma sa espiritismo nagaankon nga may gahum sa pagpang-ayo. Ilang gipahinungod kining gahuma ngadto sa elektrisidad, ngadto sa magnetismo, ang ginganlan ug “mga tambal nga makibation,” o ngadto sa dili makita nga mga kusog nga anaa sa sulod sa hunahuna sa tawo. Ug adunay dili diyutay, bisan mining panahon nga Cristohanon, ang moadto mining maong mga mananambal, may unta magasalig sa gahum sa buhi nga Dios ug sa ka batid sa mga mananambal nga nakatoon. Ang usa ka inahan, nga nagabantay diha sa higdaanan sa iyang anak nga nagmasakit nakatuwaw sa pagmgon, “Wala na akoy mahimo pa. Aduna bay mananambal nga may gahum sa pagpahauli sa akong anak?” Gitug-anan siya mahitungod sa kahibulongang mga tambal nga gihimo sa usa ka tawo nga makakita sa dili makita o sa usa ka mananambal pinaagi sa paglamat, ug niim gisalig sa inahan ang iyang pinalangga nga anak nga nagbutang kaniya ingon ka tinuod nga diha sa kamot m Satanas nga daw ang yawa nagtindog diha sa iyang kiliran. Sa daghang mga kahigayonan ang umalabut nga kinabuhi sa bata ginamandoan sa usa ka gahum nga satanasnon nga daw dili mahimo ang pagbunggo.MH 192.5

May katarungan ang Dios tungod sa Iyang kapungot sa walay tahud sa Dios ni Ochozias. Unsay wala Niya mahimo sa pagdani sa mga kasingkasing sa katawhan sa Israel ug sa pagdasig kanila sa pagsalig diha Kaniya? Sulod sa daghang mga katuigan Siya naghatag sa Iyang katawhan sa mga pasundayag sa dili matupngan nga kaluoy ug gugma. Sukad sa sinugdanan Iyang napakita nga ang Iyang “mga kahimuot didto uban sa mga anak sa mga tawo.” Proverbio 8:31. Siya nahimong madali nga katabang ngadto sa tanan nga nagpangita Kaniya sa tininuod. Apan karon ang han sa Israel, nga nagaliso gikan sa Dios aron sa pagpangayo ug panabang gikan sa labing daotan nga kaaway sa iyang katawhan nagmantala ngadto sa mga hentil nga siya nagbaton ug labaw pa nga pagsalig diha sa ilang mga diosdios kay diha sa Dios sa langit. Sa sama nga paagi ang mga lalaki ug mga babaye nagpakaulaw Kaniya sa diha nga sila moliso gikan sa Tuburan sa kusog ug sa kaalam sa paghangyo ug panabang o tambag gikan sa mga gahum sa kangitngit. Kong nahaling ang kasuko sa Dios sa gibuhat ni Ochozias, unsaon man Niya pagtagad kanila nga, nagbaton ug daku pa nga kahayag, nga nagpili sa pagsunod sa usa ka pareho nga dalan?MH 193.1

Sila nga nagtugyan sa ilang kaugalingon ngadto sa tigsalamangka m Satanas, mahimong magpasiatab sa dakung kaayohan nga nadawat; apan nagmatuod ba ang ilang tumong nga maalamon ug luwas? Unsa kaha kong mapatas-an pa ang kinabuhi? Unsa kaha kong mahuptan ang lumalabay nga ganansya? Diha sa katapusan may kaayohan ba ang pagsalikway sa kabubut-on sa Dios? Ang tanan sa maong daw ganansya magamatuod sa katapusan nga usa ka kapildihan nga dili mabawi. Kita dili makaguba sa usa ka all nga gipadndog sa Dios sa pagbantay sa Iyang katawhan gikan sa gahum ni Satanas nga makalingkawas sa silot o sa kadaot.MH 193.2

Tungod kay si Ochozias walay anak nga lalaki, siya gipulihan ni Joram, nga iyang igsoon nga lalaki, kinsa naghari ibabaw sa napulo ka mga banay sulod sa napulo’g duha ka mga tuig. Sulod niining mga tuiga ang iyang inahan nga si Jezabel, buhi pa, ug siya nagpadayon sa paggamit sa iyang daotan nga inpluwensya ibabaw sa mga kalihukan sa nasud. Ang diwatahang mga batasan gigamit pa sa daghang mga katawhan. Si Joram sa iyang kaugalingon “nagbuhat ug daotan diha sa mga mata ni Jehova, apan dili sama sa iyang amahan, ug sama sa iyang inahan; kay iyang gisalikway ang larawan ni Baal nga binuhat sa iyang amahan. Apan siya nagpabilin sa mga sala ni Jeroboam, anak nga lalaki ni Nabat, diin gihimo niya ang Israel sa pagpakasala; siya wala mobiya mini.” 2 Hari 3:2, 3.MH 194.1

Diha sa panahon sa paghari ni Joram ibabaw sa Israel nga si Josaphat namatay, ug ang anak nga lalaki ni Josaphat nga ginganlan usab ug Joram, misaka sa trono sa gingharian sa Juda. Pinaagi sa iyang kaminyoon sa anak nga babaye ni Achab ug ni Jezabel, si Joram sa Juda suod nga nadugtong sa hari sa Israel; ug sa iyang paghari siya misunod ni Baal, “sumala sa gibuhat sa balay ni Achab.” “Labut pa mini siya naghimo ug mga hatag-as nga dapit sa kabukiran sa Juda, ug gipapakighilawas niya ang mga pomuluyo sa Jerusalem, ug gipasalaag niya ang Juda.” 2 Cronicas 21:6, 11.MH 194.2

Ang hari sa Juda wala matugod sa pagpadayon sa iyang makalilisang nga apostasiya nga wala mabadlong. Niining higavona, ang manalagna nga si Elias wala pa lalina, wala siya makahimo sa pagpakahilum samtang ang gingharian sa Juda nagpadayon sa samang rumbo nga nagdala sa amihanan nga gingharian ngadto sa tampi sa kalaglagan. Gipadala sa manalagna ngadto kang Joram sa Juda ang usa ka sinulat nga taho, nga niini gibasa sa daotan nga hari ang makahahadlok nga mga pulong nga nagingon:MH 194.3

Kini mao ang giingon ni Jehova, ang Dios ni David nga imong amahan: I ungod kay ikaw wala maglakat sa mga dalan ni Josaphat nga imong amahan, ni sa mga dalan ni Asa nga hari sa Juda, apan naglakat sa mga dalan sa mga han sa Israel, ug imong gipapakighilawas ang Juda ug ang mga pumoluyo sa Jerusalem, sama sa gibuhat sa balay ni Achab, ug nagpatay ka usab sa imong mga kaigsoonan sa balay sa imong amahan, nga labing maayo pa kay kanimo: ania karon, si Jehova magahampak sa imong katawhan sa uban sa usa ka dakung kamatay, ug sa imong mga anak, ug sa imong mga asawa, ug sa tanan mong mga manggad; ug ikaw pagatakboyan sa usa ka dakung sakit.”MH 194.4

Agi ug katumanan niini nga tagna “gipukaw ni Jehova batok kang Joram ang espiritu sa mga Filistehanon, ug sa mga Arabianhon nga anaa tupad sa mga Etiopiahanon: ug sila nangadto batok sa Juda, ug mingsulod niana, ug gidala ang tanang manggad nga makaplagan diha sa balay sa hari, ug ang iyang mga anak nga lalaki usab, ug ang iyang mga asawa; mao nga walay usa ka anak nga lalaki nga nahabilin kaniya, gawas kang Joachaz, [Ochozias, Azarias], ang kamanghuran sa iyang mga anak nga lalaki.MH 195.1

“Ug sa tapus mining tanan gihampak siya ni Jehova sa iyang mga tinae sa usa ka sakit nga walay kaayohan. Ug nahitabo sa naglakat ang panahon, tapus ang duruha ka mga tuig,...siya namatay sa mangilad nga mga baladan.” “Ug si Ochozias (Joachaz nga iyang anak nga lalaki naghari ilis kaniya.” Bersikulo 12-19; 2 Hari 8:24.MH 195.2

Si Joram ang anak nga lalaki ni Achab mao pa ang naghan sa ginghanan sa Israel, sa diha nga ang iyang pag-umangkon, nga si Ochozias, misaka sa trono sa Juda. Si Ochozias naghari sa usa lamang ka tuig, ug sulod mining panahona, ingon nga nainpluwensya sa iyang inahan, nga si Athalia, nga “maoy magtatambag niya sa pagbuhat sa kadaotan,” “siya naglakat sa dalan sa balay ni Achab, ug naghimo sa daotan diha sa mga mata ni Jehova.” 2 Cronicas 22:3, 4; 2 Han 8:27. Niining panahona buhl pa ang iyang apohan nga babaye nga si Jezabel, ug siya sa iyang kaugalingon naldg-abin kang Joram sa Israel, nga iyang uyoan.MH 195.3

Wala madugay si Ochozias sa Juda namatay sa usa ka makasusubo nga katapusan. Ang nahibilin nga buhi sa mga sakop sa banay ni Achab mao ang “iyang mga magtatambag sa tapus mamatay ang iyang amahan ngadto sa iyang pagkalaglag.” 2 Cronicas 22:3, 4. Samtang si Ochozias nagduaw sa iyang uyoan didto sa Jezreel, si manalagna Eliseo gimandoan sa langit sa pagpadala sa usa sa mga anak nga lalaki sa mga manalagna ngadto sa Ramoth sa Galaad aron sa pagdihog kang Jehu ingon nga han sa Israel. Ang hiniusa nga mga kasundalohan sa Juda ug sa Israel niadtong hugnaa nakigsangka sa gubat batok sa mga Sinanhanon sa Ramoth sa Galaad. Si Joram nga nasamadan sa gubat, mipauli ngadto sa Jezreel, binilin si Jehu nga maoy nanguna sa pagdumala sa harianong mga kasundalohan.MH 195.4

Diha sa pagdihog kang Jehu, ang mensahero ni Eliseo mipahayag nga nagingon, “Ako nagdihog kanimo nga hari sa ibabaw sa katawhan ni Jehova, bisan sa ibabaw sa Israel.” Ug unya iyang gimandoan sa solemni sa usa ka linain nga sugo nga gikan sa langit. “Pagalaglagon mo ang balay ni Achab nga imong agalon,” ang Ginoo nagingon pinaagi sa Iyang mensahero, “aron Ako makapanimalus sa dugo sa Akong mga alagad nga mga manalagna, ug sa dugo sa tanang mga alagad ni Jehova diha sa kamot ni Jezabel. Kay ang tibuok balay ni Achab mawala.” 2 Hari 9:6-8.MH 196.1

Tapus siya ikamantala sa mga kasundalohan ingon nga han, si Jehu midali ngadto sa Jezreel, diin siya misugod sa iyang buhat sa pagpamatay niadtong nagpili sa tinuyo sa pagpadayon diha sa sala ug sa pagdaldal sa uban ngadto sa pagpakasala. Si Joram sa Israel, si Ochozias sa Juda, ug si Jezabel ang rayna nga inahan, uban sa “tanang nahibilin sa balay ni Achab didto sa Jezreel, ug sa tanang mga dagkung tawo niya, ug ang iyang mga kabanay, ug ang iyang mga sacerdote,” gipamatay. “Ang tanang mga manalagna ni Baal, ang tanan niyang mga alagad, ug tanan niyang mga sacerdote” nga nagpuyo sa sentro sa pagsimba ni Baal nga duul sa Samaria, nahiagum sa sulab sa pinuti. Ang mga larawan sa mga diosdios gipangdugmok ug gipangdauban, ug ang templo ni Baal nagun-ob pag-ayo. “Sa ingon niini giwagtang ni Jehu si Baal sa Israel.” 2 Hari 10:11, 19,28.MH 196.2

Ang balita mining tiningub nga pagpamatay nakaabut ni Athalia, ang anak nga babaye ni Jezabel, nga mao pa ang naghupot sa usa ka mamanduon nga katungdanan sa ginghanan sa Juda. Sa iyang pagkahibalo nga ang iyang anak nga lalaki, ang hari sa Juda namatay, “siya mitindog ug gilaglag niya ang tanang harianong kaliwat sa balay sa Juda.” Niining maong pagpamatay ang tanang mga kaliwat ni David nga mga takus ngadto sa trono nangamatay, gawas sa usa, nga usa ka puya nga si Joash, kinsa gitagoan sa asawa ni Joiada ang hataas nga sacerdote, diha sa sulod sa mga lawak-lawak sa templo. Sulod sa unom ka mga tuig ang bata nagpabilin nga gitagoan, samtang si “Athalia naghari sa ibabaw sa yuta.” 2 Cronicas 22:10, 12.MH 196.3

Sa pagkatapus niini nga panahona, “ang mga Levihanon ug ang tibuok Juda” 2 Cronicas 23:8 mihiusa m Joiada, ang hataas nga sacerdote sa pagpurongpurong ug sa pagdihog sa bata nga si Joas ug sa pagsangyaw kaniya nga ilang han. “ug gipakpak mla ang ilang mga kamot, ug nanagingon, Mabuhi ang hari.” 2 Hari 11:12.MH 197.1

“Sa diha nga si Athalia nakadungog sa kaguliyang sa katawhan, nga nanagdalagan ug nanagdayeg sa han, siya miadto sa katawhan sa balay m Jehova.” 2 Cronicas 23:12. “Ug sa iyang pagtan-aw, ania karon, ang hari nagtindog tupad sa haligi, sumala sa nabatasan, ug ang mga kapitan ug ang mga trumpetero tupad sa hari, ug ang tanan sa katawhan sa yuta nagkalipay, ug nanagpatunog sa mga trumpeta.”MH 197.2

“Unya gigisi ni Athalia ang iyang mga saput, ug misinggit, Pagbudhi, Pagbudhi.” 2 Hari 11:14. Apan si Joiada mimando sa mga kawani sa pagdakop m Athalia ug sa tanan niyang mga sumosunod ug sa pagdala kanila sa gawas sa templo ngadto sa usa ka dapit nga patyanan, diin sila pagapamatyon.MH 197.3

Sa ingon mini nangamatay ang katapusan nga sakop sa banay ni Achab. .Ang makalilisang nga kadaotan nga nabuhat pinaagi sa iyang pagpakig-abin ni Jezabel, nagpadayon hangtud nga ang katapusan sa iyang mga kaliwat nalaglag. Bisan gani didto sa yuta sa Juda, diin ang pagsimba sa tinuod nga Dios wala gayud mawakli sa pormal, milampus si Athalia sa pagpanulay sa daghan. Dihadiha tapus sa pagpatay sa dili mahinulsolon nga rayna “ang tanan sa mga katawhan sa yuta nangadto sa balay ni Baal, ug gibunggo kini; gipanggun-ob ang iyang mga halaran ug ang iyang mga larawan giayo gayud sa pagdugmok, ug ilang gipatav si Mattan ang sacerdote ni Baal diha sa atubangan sa mga halaran.” Bersikulo 18.MH 197.4

Mingsunod ang usa ka repormasyon. Sila nga miapil sa pagsangyaw ni Joas nga han, nakigsaad sa solemni “nga sila mahimong mga katawhan ni Jehova.” Ug karon nga ang daotan nga inpluwensya sa anak nga babaye ni Jezabel nakuha na gikan sa gingharian sa Juda, ug gipamatay na ang mga sacerdote ni Baal ug ang ilang templo naguba, “ang tibuok katawhan sa yuta nangalipay; ug ang siyudad malinaw.” 1 Cronicas 23:16, 21.MH 197.5