Η ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ
«Φοβερώς και θαυμασίως επλάσθην.»
(Ψαλμ. 139:14)
Επειδή και ο νους και η ψυχή εκδηλώνονται με τη χρήση του σώματος, τόσο η πνευματική όσο και η ψυχική ζωτικότητα εξαρτώνται από τη σωματική δύναμη και δραστηριότητα. Οτιδήποτε συντελεί στην προαγωγή της σωματικής υγείας, συμβάλλει και στην ανάπτυξη ενός ακμαίου νου και ενός ι-σορροπημένου χαρακτήρα. Χωρίς την υγεία κανείς δεν μπορεί να κατανοήσει ευκρινώς και να εκπληρώσει πλήρως τις υποχρεώσεις του προς τον εαυτό του, προς τους συναν-θρώπους του και προς το Δημιουργό του. Επομένως, η υγεία πρέπει να προστατεύεται με την ίδια προσοχή, όπως και ο χαρακτήρας. Η επίγνωση της φυσιολογίας και της υγιεινής πρέπει να αποτελεί τη βάση κάθε εκπαιδευτικής προσπάθειας.XE 183.1
Παρόλο ότι σήμερα η γνώση των στοιχείων της φυσιολο-γίας έχει τόσο πολύ γενικευθεί, επικρατεί όμως μια ανησυχη-τική αδιαφορία για τους κανόνες της υγείας. Και από αυτούς ακόμη που γνωρίζουν τους κανόνες αυτούς, λίγοι είναι εκείνοι που τους εφαρμόζουν. Οι κλίσεις ή οι φυσικές ροπές α-κολουθούνται τυφλά, σαν η ζωή να κατευθύνεται από την τύχη μόνο, παρά από συγκεκριμένους και ακατάλυτους νόμους.XE 183.2
Μέσα στη φρεσκάδα και στην ακμή της ζωής, οι νέοι ελά-χιστα αναγνωρίζουν την αξία της πλεονάζουσας ενεργητικότητάς τους. Με πόση ελαφρότητα χρησιμοποιείται ο θησαυρός αυτός, ο πολυτιμότερος από χρυσάφι και περισσότερο απαραίτητος για την πρόοδο από ό,τι η μάθηση, η κοινωνική θέση και ο πλούτος! Πόσο γρήγορα σπαταλάται! Πόσοι άν-θρωποι θυσιάζοντας την υγεία τους για να αποκτήσουν πλούτη και δύναμη, φθάνουν σχεδόν στο σημείο να κατα-κτήσουν το αντικείμενο της επιθυμίας τους, πέφτοντας τελικά απέλπιδες, ενώ κάποιος άλλος με μεγαλύτερη φυσική αντοχή νέμεται την πολυπόθητη αμοιβή! Κάτω από νοσηρές συνθήκες που είναι το αποτέλεσμα της παραμέλησης των κανόνων της υγιεινής, πόσοι κατάντησαν να υιοθετήσουν κακές έξεις, θυσιάζοντας κάθε ελπίδα για τον παρόντα όπως και για τον μέλλοντα κόσμο!XE 183.3
Στη μελέτη της φυσιολογίας οι μαθητές πρέπει να καθο-δηγούνται έτσι που να διακρίνουν την αξία της φυσικής ε-νέργειας, καθώς και της διατήρησής της και της ανάπτυξής της ώστε να συμβάλει στον υπέρτατο βαθμό στην επιτυχία του μεγάλου αγώνα της ζωής.XE 184.1
Τα παιδιά πρέπει από νωρίς να διδάσκονται με απλά, εύ-κολα μαθήματα τα στοιχεία της φυσιολογίας και της υγιεινής. Το έργο αυτό πρέπει να αρχίσει με τη μητέρα στο σπίτι και να συνεχισθεί με πιστότητα στο σχολείο. Καθώς προχωρούν τα παιδιά σε ηλικία, η διδασκαλία στον τομέα αυτό πρέπει να εξακολουθήσει μέχρι που να γίνουν ικανά να φροντίζουν τον εαυτό τους στο σπίτι τους. Πρέπει να καταλάβουν τη σπουδαιότητα της προφύλαξής τους από ασθένειες διατηρώντας τη ζωτικότητα του κάθε οργάνου. Επίσης, πρέπει να διδαχθούν πώς να αντιμετωπίζουν τις κοινές ασθένειες και τα δυστυχήματα. Κάθε σχολείο πρέπει να προσφέρει διδασκαλία φυσιολογίας και υγιεινής, και όσο το δυνατόν να παρέχει τα μέσα για την εικονογράφηση, τη δομή, τη χρήση και τη φροντίδα του σώματος.XE 184.2
Υπάρχουν θέματα τα οποία κυρίως δεν συμπεριλαμβά-νονται στη μελέτη της φυσιολογίας, και τα οποία πρέπει να ληφθούν υπόψη. Αυτά είναι θέματα πολύ μεγαλύτερης αξίας για το μαθητή από ό,τι πολλοί από τους τεχνικούς όρους που διδάσκονται στον κλάδο αυτό. Σαν θεμελιώδη αρχή της κάθε μάθησης στον τομέα αυτό, οι νέοι πρέπει να διδάσκονται ότι οι νόμοι της φύσης είναι οι νόμοι του Θεού. Είναι στην πραγματικότητα τόσο θεϊκοί, όσο και οι εντολές του Δε-καλόγου. Οι νόμοι που κυβερνούν το φυσικό οργανισμό μας βρίσκονται γραμμένοι από το Θεό επάνω σε κάθε νεύρο, μυ-ώνα και ιστό του σώματος. Κάθε παραμέληση ή εσκεμμένη παράβαση των νόμων αυτών αποτελεί αμαρτία κατά του Δημιουργού μας. XE 184.3
Πόσο λοιπόν απαραίτητη είναι η μετάδοση μιας βαθιάς γνώσης των νόμων αυτών! Στις αρχές της υγιεινής, όπως αυτές εφαρμόζονται στη δίαιτα, στη γυμναστική, στη φροντίδα των παιδιών, στην περιποίηση των αρρώστων και σε άλλα παρόμοια θέματα, πρέπει να δίνεται πολύ μεγαλύτερη προσοχή από ό,τι συνήθως γίνεται.XE 185.1
Η επιρροή την οποία ασκεί το πνεύμα επάνω στο σώμα, όπως και το σώμα επάνω στο πνεύμα, πρέπει να τονισθεί. Η ηλεκτρική ενέργεια του μυαλού, αυξημένη από την πνευματική δραστηριότητα, ζωογονεί ολόκληρο το σύστημα, και επομένως είναι μια ανυπολόγιστη βοήθεια στην αντοχή της ασθένειας. Αυτό πρέπει να εξηγηθεί. Η δύναμη της θέλησης και η σημασία της αυτοκυριαρχίας - και οι δύο απαραίτητες στη διατήρηση και στην επανόρθωση της υγείας, η καταθλιπτική και μάλιστα καταστρεπτική επίδραση του θυμού, της δυσαρέσκειας, της φιλαυτίας, της ανηθικότητας, και από το άλλο χέρι η ζωοδότρα δύναμη που προέρχεται από τη φαιδρότητα, την αφιλαυτία, την ευγνωμοσύνη πρέπει να τονισθούν. Υπάρχει μια φυσιολογική αλήθεια στη Γραφή, μια αλήθεια που πρέπει να τη λάβουμε υπόψη: «Η ευφραινομένη καρδία δίδει ευεξίαν ως ιατρικόν.” (Παρ. 17:22).XE 185.2
Ο Θεός λέει: «Η καρδία σου ας φυλάττη τας εντολάς Μου, διότι μακρότητα ημερών, και έτη ζωής, και ειρήνην θέλουσι προσθέσει εις σε.” «Διότι είναι ζωή εις τους ευρίσκοντας αυτά, και ίασις εις πάσαν αυτών την σάρκα.» Η Γραφή λέει ότι «οι ευάρεστοι λόγοι” δεν είναι μόνο «γλυκύτης εις την ψυχήν”, αλλά «και ίασις εις τα οστά.” (Παρ. 3:1,2, 4:22, 16:24).XE 185.3
Πρέπει οι νέοι να καταλάβουν τη μεγάλη αλήθεια η οποία υπογραμμίζει τη δήλωση ότι μετά του Θεού «είναι η πηγή της ζωής.” (Ψαλμ. 36:9). Όχι μόνο ο Θεός έχει δημιουργήσει τα πάντα, αλλά Αυτός είναι και η ζωή κάθε ζωντανής υπόστασης. Τη δική Του ζωή παίρνουμε από το ηλιακό φως, από τον καθαρό και ζωογόνο αέρα, από την τροφή που αναπτύσσει τα σώματά μας και διατηρεί τη δύναμή μας. Στη δική Του ζωή εμείς υπάρχουμε από ώρα σε ώρα, από λεπτό σε λεπτό. Εκτός από τη διαστρέβλωση που έχουν υποστεί από την αμαρτία, όλα τα δώρα Του απευθύνονται στη ζωή, στην υγεία και στη χαρά.XE 185.4
«Τα πάντα έκαμε καλά εν τω καιρώ εκάστου” (Εκκλ. 3:11), και η πραγματική καλλονή εξασφαλίζεται όχι με την κα-ταστροφή των έργων του Θεού, αλλά με την εναρμόνιση με τους νόμους Αυτού που δημιούργησε τα πάντα και που βρί-σκει ευχαρίστηση στην ομορφιά και στην τελειότητά τους.XE 186.1
Στη μελέτη του μηχανισμού του σώματος, η προσοχή πρέπει να στραφεί στην αξιοθαύμαστη προσαρμογή του προς τους σκοπούς και τα μέσα, προς την αρμονική κινητοποίηση και εξάρτηση των διαφόρων οργάνων. Όταν με αυτό τον τρόπο αφυπνισθεί το ενδιαφέρον του μαθητή και οδηγείται να καταλάβει τη σημασία της φυσικής ανάπτυξης, τότε ο δάσκαλος μπορεί να συμβάλει σε μεγάλο βαθμό στην κανονική ανάπτυξη και στις ορθές συνήθειες.XE 186.2
Ένα από τα πρώτα σημεία στα οποία πρέπει να δοθεί προσοχή, είναι η κανονική όρθια ή καθιστική στάση. Ο Θεός έπλασε τον άνθρωπο όρθιο και τον θέλει να έχει όχι μόνο το φυσικό αλλά και το πνευματικό και ηθικό πλεονέκτημα, τη χάρη και την επιβλητικότητα, την αυτοκυριαρχία, το θάρρος και την ανεξαρτησία που μια ευθυτενής εμφάνιση τόσο ευάρμοστα τείνει να προάγει.XE 186.3
Στο σημείο αυτό ο δάσκαλος πρέπει να δώσει την καθο-δήγηση με το παράδειγμά του και με την εντολή του. Δείξτε ποια είναι η ορθή στάση και επιμένετε στην τήρησή της.XE 186.4
Μετά τη σπουδαιότητα της ορθής στάσης έρχεται η ανα-πνοή και η φωνητική καλλιέργεια. Αυτός που κάθεται σωστά και στέκεται ευθυτενής, μπορεί ασφαλώς να αναπνέει καλύ-τερα από ό,τι οι άλλοι. Ο δάσκαλος όμως πρέπει να τονίσει στους μαθητές του τη σημασία της βαθιάς αναπνοής. Δείξτε πώς η σωστή κίνηση των αναπνευστικών οργάνων, υπο-βοηθώντας την κυκλοφορία του αίματος, ζωογονεί ολόκληρο τον οργανισμό, προκαλεί την όρεξη, υποβοηθάει την πέψη και εξασφαλίζει ελαφρύ και ατάραχο ύμνο, ώστε όχι μόνο τονώνει το σώμα, αλλά γαληνεύει και καταπραΰνει το πνεύμα. Και αφού εξηγηθεί η σημασία της βαθιάς αναπνοής, θα πρέπει να εμμένετε στην εξάσκησή της. Χρειάζονται γυμνάσμα- τα που να τονίζουν αυτό και κατόπιν δώστε προσοχή στο να αποκτηθεί η συνήθεια.XE 186.5
Η εξάσκηση της φωνής παίζει σπουδαίο ρόλο στη σωμα-τική ανάπτυξη, επειδή έχει τάση να ευρύνει και να δυναμώνει τους πνεύμονες αποκρούοντας έτσι τις αρρώστιες. Προκειμένου η ανάγνωση και η ομιλία να αποδίδονται όπως πρέπει, προσέχετε ώστε οι κοιλιακοί μύες να ασκούνται στο έπακρο κατά την αναπνοή, και τα αναπνευστικά όργανα να μένουν ανεμπόδιστα. Η προσπάθεια πρέπει να καταβάλλεται από τους μύες της κοιλιάς μάλλον παρά από αυτούς του λαιμού. Μεγάλη εξάντληση και σοβαρές ασθένειες του λαιμού και των πνευμόνων μπορούν με αυτό τον τρόπο να προληφθούν. Μεγάλη προσοχή πρέπει να δοθεί στην από-δοση καθαρής άρθρωσης, απαλής και καλά αποδομένης προφοράς, και όχι πολύ γρήγορης ομιλίας. Αυτό όχι μόνο βοηθάει στην υγεία, αλλά και συντελεί κατά πολύ στην ευχά-ριστη και αποτελεσματική αποδοτικότητα του μαθητή.XE 187.1
Η διδασκαλία των θεμάτων αυτών παρέχει μια χρυσή ευ-καιρία για να αποδειχθεί πόσο ανόητο και απεχθές είναι το μεγάλο σφίξιμο και κάθε άλλη συνήθεια που εμποδίζει την ελεύθερη κίνηση. Ένας ανεξάντλητος σχεδόν κατάλογος α-σθενειών παράγεται σαν αποτέλεσμα της ανθυγιεινής μόδας της ενδυμασίας, και στο σημείο αυτό πρέπει να δοθεί προ-σεκτική καθοδήγηση.XE 187.2
Με έμφαση τονίστε στους μαθητές τον κίνδυνο που προ-έρχεται από το βάρος που πιέζει τους γοφούς ή οποιοδήποτε άλλο όργανο του σώματος. Τα ρούχα πρέπει να είναι έτσι κατασκευασμένα που να μην εμποδίζουν την τέλεια αναπνοή και να επιτρέπουν στα χέρια να σηκώνονται επάνω από το κεφάλι χωρίς δυσκολία. Η πίεση των πνευμόνων όχι μόνο εμποδίζει την ανάπτυξή τους, αλλά και προκαλεί δυσχέρεια στην πέψη και στην κυκλοφορία, εξασθενώντας έτσι ολόκληρο το σώμα. Όλες αυτές οι συνήθειες ελαττώνουν και τη σωματική και την πνευματική δύναμη, και με τον τρόπο αυτό εμποδίζεται η κανονική ανάπτυξη, πολλές φορές και η επιτυχία του μαθητή.XE 187.3
Στη σπουδή της υγιεινής ο ευσυνείδητος δάσκαλος θα εκμεταλλευθεί κάθε ευκαιρία για να τονίσει τη σπουδαιότητα της άψογης καθαριότητας τόσο στις ατομικές έξεις όσο και σε άλλες γενικά συνήθειες του περιβάλλοντος του ανθρώπου. Η σημασία του καθημερινού λουτρού για τη διατήρηση της υγείας και για την τόνωση της πνευματικής ενέργειας πρέπει εμφατικά να εξηγηθεί. Προσοχή πρέπει επίσης να δοθεί στο ηλιακό φως και στον εξαερισμό, στις υγιεινές συνήθειες του υπνοδωματίου και της κουζίνας. Διδάξτε στους μαθητές ότι ένα υγιεινό υπνοδωμάτιο, μια πεντακάθαρη κουζίνα και ένα με γούστο στρωμένο και καλά εφοδιασμένο τραπέζι εξασφαλίζουν πολύ περισσότερο την ευτυχία της οικογένειας και την εκτίμηση κάθε συνετού επισκέπτη από ό,τι οσαδήποτε ακριβά έπιπλα στο σαλόνι. Το ότι «η ζωή είναι τιμιώτερον της τροφής και το σώμα του ενδύματος” (Λουκά 12:23), είναι μάθημα όχι λιγότερο χρήσιμο σήμερα από ό,τι όταν το ανέφερε ο θεϊκός Δάσκαλος πριν από χίλια οκτακόσια χρόνια.XE 188.1
(Σημ. Το βιβλίο αυτό έχει γραφεί τον 19ον αιώνα).XE 188.2
Ο σπουδαστής της φυσιολογίας πρέπει να διδαχθεί ότι ο αντικειμενικός σκοπός των σπουδών του δεν είναι να απο-κτήσει μόνο τη γνώση της πραγματικότητας και των διαφόρων αρχών. Αποκλειστικά αυτό και μόνο ελάχιστο όφελος θα του αποφέρει. Μπορεί να εννοεί τη σημασία του εξαερισμού και να εφοδιάζει το δωμάτιό του με καθαρό αέρα. Όλα αυτά όμως δεν ωφελούν αν δεν τεθούν σε χρήση. Η μεγαλύτερη προϋπόθεση στη διδαχή των αρχών αυτών είναι να εντυπωσιασθεί από τη σπουδαιότητά τους ο μαθητής, ώστε να τις θέσει σε ενέργεια.XE 188.3
Με μια πολύ ωραία εντυπωσιακή απεικόνιση ο λόγος του Θεού δείχνει τη σημασία που Αυτός δίνει για το φυσικό σώμα μας καθώς και για την ευθύνη που φέρουμε να το διατηρούμε σε όσο γίνεται καλύτερη κατάσταση. «Δεν εξεύρετε ότι το σώμα σας είναι ναός του Αγίου Πνεύματος του εν υμίν, το οποίον έχετε από Θεού, και δεν είσθε κύριοι εαυτών;” «Εάν τις φθείρη τον ναόν του Θεού, τούτον θέλει φθείρει ο Θεός. Διότι ο ναός του Θεού είναι άγιος, όστις είσθαι σεις.” (Α’Κορ. 6:19,3:17).XE 188.4
Πρέπει να κάνει εντύπωση στους μαθητές ότι το σώμα είναι ναός μέσα στον οποίο επιθυμεί να ενοικήσει ο Θεός, και ότι πρέπει αυτό να τηρηθεί αγνό, να γίνει κατοικητήριο υψηλών και ευγενών σκέψεων. Καθώς μελετώντας τη φυσιολογία βλέπουν ότι πραγματικά «φοβερώς και θαυμασίως” πλάσθηκαν (Ψαλμ. 139:14),θα εμπνευσθούν με σεβασμό. Αντί να καταστρέφουν το έργο των χεριών του Θεού, θα φι-λοδοξούν να κάνουν οτιδήποτε εξαρτάται από αυτούς για να εκπληρωθεί το ένδοξο σχέδιο του Θεού. Έτσι, την υπακοή στους κανόνες της υγιεινής δε θα τη θεωρούν ζήτημα θυσίας και αυταπάρνησης, αλλά αυτό που στην πραγματικότητα είναι, ένα ανεκτίμητο προνόμιο και ευλογία. XE 189.1