ΚΕΦΆΛΑΙΟ 42—ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΜΕΓΑΛΕΙΟ
(Βασίζεται στο βιβλίο Δανιήλ, κεφ. 4:)PG 353.1
Παρόλο ότι είχε φθάσει στον κολοφώνα της κοσμικής δόξας και είχε αναγνωρισθεί και από αυτή ακόμη τη θεοπνευστία ως “βασιλεύς βασιλέων” (Ιεζ. 26:7), ο Ναβουχοδονόσορ όμως είχε αποδώσει κατ’επανάληψη τη δόξα του κράτους του και τη λαμπρότητα της βασιλείας του στην εύνοια του Κυρίου. Μια τέτοια ήταν η περίπτωση που ακολούθησε το όνειρό του της μεγάλης εικόνας. Ο νους του ήταν βαθιά επηρεασμένος από το όνειρο εκείνο. Πίστευεότι η βαβυλωνιακή αυτοκρατορία τελικά θα έπεφτε παρά το γεγονός ότι ήταν παγκόσμια και άλλα βασίλεια επρόκειτο να κυριαρχήσουν.Τότε, όλες οι παγκόσμιες δυνάμεις θα εκτοπίζονταν από μια βασιλεία που θα εγκαθίδρυε ο Θεός του ουρανού, και η οποία βασιλεία δεν επρόκειτο να καταστραφεί.PG 353.2
Η υπέροχη αυτή αντίληψη του Ναβουχοδονόσορ για το σκοπό του Θεού όσον αφορά τα έθνη, λησμονήθηκε αργότερα στη ζωή του. Όταν όμως το περήφανο πνεύμα του ταπεινώθηκε μπροστά στα πλήθη στην πεδιάδα Δουρά, αναγνώρισε και πάλι ότι “η βασιλεία Αυτού είναι βασιλεία αιώνιος, και η εξουσία Αυτού εις γενεάν και γενεάν.” Γεννημένος και αναθρεμμένος ειδωλολάτρης και επικεφαλής ενός ειδωλολατρικού λαού, είχε μολαταύτα μια έμφυτη συναίσθηση για το δίκαιο και το ορθό. Έτσι, ο Θεός μπόρεσε να τον χρησιμοποιήσει ως όργανο για την τιμωρία των επαναστατημένων, καθώς και για την πραγματοποίηση του θεϊκού σκοπού. “Τους τρομεροτέρους των εθνών” ((Ιεζ. 28:7 είχε παραδώσει στο Να-βουχοδονόσορ ύστερα από υπομονητικό και εξαντλητικό μόχθο για την κατάκτηση της Τύρου. Η Αίγυπτος επίσης έπεσε λεία στα νικηφόρα στρατεύματά του. Και προσθέτοντας το ένα έθνος μετά το άλλο στο βαβυλωνιακό βασίλειο, πρόσθετε όλο και περισσότερο στη φήμη του ως του μεγαλύτερου άρχοντα του κόσμου.PG 353.3
Δεν είναι περίεργο ότι ο επιτυχημένος μονάρχης, ο τόσο φιλόδοξος και περήφανος, θα έμπαινε στον πειρασμό να παρεκκλίνει από το δρόμο της ταπεινοφροσύνης, που μόνο αυτός οδηγεί στο πραγματικό μεγαλείο. Στα μεσοδιαστήματα μεταξύ των κατακτητικών πολέμων του, έδωσε μεγάλη σημασία στην ενίσχυση και στον εξωραϊσμό της πρωτεύουσάς του. Στο τέλος η πόλη της Βαβυλώνας έγινε η κυριότερη δόξα του βασιλείου του, “η πόλις η χρυσή”, “το καύχημα πόσης της γης”. (Ιερ. 51:41). Το πάθος του για να οικοδομεί και η καταπληκτική επιτυχία του να κάνει τη Βαβυλώνα ένα από τα επτά θαύματα του κόσμου συνέβαλαν στην περηφάνια του, μέχρι που βρέθηκε σε σοβαρό κίνδυνο να καταστρέψει τη φήμη του ως σοφού κυβερνήτη, τον οποίο θα μπορούσε ο Θεός να συνεχίσει να χρησιμοποιεί ως όργανο για τη διεκπεραίωση των θεϊκών προθέσεων.PG 354.1
Από ευσπλαχνία ο Θεός έστειλε στο βασιλιά ένα άλλο όνειρο, με σκοπό να τον προειδοποιήσει για τον κίνδυνο που διέτρεχε και για την παγίδα που είχε στηθεί για την καταστροφή του. Σε ένα νυχτερινό όραμα, ο Ναβουχοδονόσορ είδε ένα μεγάλο δένδρο στη μέση της Γης, με την κορυφή να φθάνει στα ουράνια και με τα κλωνάρια απλωμένα μέχρι τις άκρες της Γης. Κοπάδια και αγέλες από τους λόφους και τα βουνά απολάμβαναν την προστατευτική σκιά του και τα πουλιά έχτιζαν τις φωλιές μέσα στα φουντωτά κλαδιά του. “Τα φύλλα αυτού ήσαν ωραία, και ο καρπός αυτού πολύς, και εν αυτώ ήτο τροφή πάντων ... και εξ αυτού ετρέφετο πάσα σαρξ.”PG 354.2
Και καθώς ο βασιλιάς παρατηρούσε το υψηλό δένδρο, είδε ότι ένας “φύλαξ” και μάλιστα “άγιος”, πλησίασε στο δένδρο και είπε μεγαλόφωνα:PG 354.3
“Κόψατε το δένδρον, και αποκόψατε τους κλάδους αυτού. Εκτινάξατε τα φύλλα αυτού, και διασκορπίσατε τον καρπόν αυτού. Ας φύγωσι τα θηρία υποκάτωθεν αυτού, και τα πετεινό από των κλάδων αυτού. Το στέλεχος όμως των ριζών αυτού, αφήσατε εν τη γη, και τούτο με δεσμόν σιδηρούν, και χαλκούν, εν τω τρυφερώ χόρτω του αγρού. Και θέλει βρέχεσθαι με την δρόσον του ουρανού, και η μερίς αυτού θέλει είσθαι μετά των θηρίων εν τω χόρτω της γης. Και η καρδία αυτού θέλει μεταβληθή εκ της ανθρώπινης, και θέλει δοθή εις αυτόν καρδία θηρίου, και επτά καιροί θέλουσι παρέλθει επ’αυτόν. Το πράγμα τούτο είναι διά προστάγματος των φυλάκων και η υπόθεσις διά του λόγου των αγίων. Ώστε να γνωρίσωσιν οι ζώντες ότι ο Ύψιστος είναι Κύριος της βασιλείας των ανθρώπων και εις όντινα θέλει, δίδει αυτήν, και το εξουθένημα των ανθρώπων καθιστά επ’αυτήν.”PG 354.4
Ταραγμένος πολύ από το όνειρο που ήταν μια καταφανή πρόρρηση κακοτυχίας, ο βασιλιάς το επανέλαβε όταν παρουσιάσθηκαν ύστερα από κλήση του “οι μάγοι, οι επαοιδοί, οι Χαλδαίοι και οι μάντεις”. Παρόλη όμως τη σαφήνεια του ονείρου, κανένας από τους σοφούς δε βρέθηκε ικανός να το ερμηνεύσει.PG 355.1
Για μια φορά ακόμη στο ειδωλολατρικό αυτό έθνος επρόκειτο να υποστηριχθεί το γεγονός ότι μόνο εκείνοι που αγαπούν και φοβούνται το Θεό, μπορούν να κατανοήσουν τα μυστήρια της βασιλείας των ουρανών.PG 355.2
Μέσα στην αμηχανία του ο βασιλιάς έστειλε να φέρουν το Δανιήλ, άνθρωπο που εκτιμούσε για την ακεραιότητά του, την πιστότητά του και την απαράμιλλη σοφία του.PG 355.3
Όταν ο Δανιήλ, ανταποκρινόμενος στη βασιλική κλήση, παρουσιάσθηκε μπροστά στο βασιλιά, ο Ναβουχοδονόσορ είπε:PG 355.4
“Βαλτασάσαρ, άρχων των μάγων, επειδή εγνώρισα ότι το πνεύμα των αγίων θεών είναι εν σοι, και ουδέν κρυπτόν είναι δύσκολον εις σε, ειπέ τας οράσεις του ενυπνίου μου το οποίον είδον και την ερμηνείαν αυτού.” Αφού αφηγήθηκε το όνειρο, ο Ναβουχοδονόσορ είπε: “Βαλτασάσαρ, ειπέ την ερμηνείαν αυτού, διότι πάντες οι σοφοί του βασιλείου μου δεν είναι ικανοί να φανερώσωσι προς εμέ την ερμηνείαν. Συ δε είσαι ικανός, διότι το πνεύμα των αγίων θεών είναι εν σοι.”PG 355.5
Για το Δανιήλ η εξήγηση του ονείρου ήταν σαφής και η σημασία του τον κατέπληξε. “Έμεινεν εκστατικός ως μιας ώρας, και οι διαλογισμοί αυτού ετάραττον αυτόν.” Βλέποντας το δισταγμό και την αγωνία του Δανιήλ, ο βασιλιάς έδειξε συμπόνια για το δούλο του και είπε: “Βαλτασάσαρ, ας μη σε ταράττη το ενύπνιον, ή η ερμηνεία αυτού.”PG 355.6
Ο Δανιήλ απάντησε: “Κύριέ μου, το ενύπνιον ας επέλθη επί τους μισούντας σε, και η ερμηνεία αυτού επί τους εχθρούς σου.” Ο προφήτης συνειδητοποιούσε ότι ο Θεός είχε θέσει επάνω του το δύσκολο καθήκον να φανερώσει στο Ναβουχοδονόσορ τις τιμωρίες που επρόκειτο σε λίγο να πέσουν επάνω του εξαιτίας της περηφάνιας και της υπεροψίας του. Ο Δανιήλ έπρεπε να εξηγήσει το όνειρο σε τέτοια γλώσσα που να μπορούσε να κατανοήσει ο βασιλιάς. Και παρόλο ότι η τρομερή σημασία τον είχε κάνει να διστάσει μένοντας βουβός από κατάπληξη, έπρεπε να πει την αλήθεια, άσχετα ποιες θα ήταν οι συνέπειες για τον ίδιο.PG 355.7
Τότε ο Δανιήλ έκανε γνωστή τη διαταγή του Παντοδύναμου:PG 355.8
“Το δένδρον το οποίον είδες, το αυξηθέν και ενδυναμωθέν, του οποίου το ύψος έφθανεν έως του ουρανού, και η θέα αυτού επί πάσαν την γην, και τα φύλλα αυτού ήσαν ωραία, και ο καρπός αυτού πολύς, και τροφή πάντων ήτο εν αυτώ, και υποκάτω αυτού κατώκουν τα θηρία του αγρού, εν δε τοις κλάδοις αυτού κατεσκήνουν τα πετεινό του ουρανού, συ είσαι το δένδρον τούτο, βασιλεύ, όστις εμεγαλύνθης και ενεδυναμώθης. Και η μεγαλωσύνη σου υψώθη, και έφθασεν έως του ουρανού, και η εξουσία σου έως των περάτων της γης. Περί δε του ότι είδεν ο βασιλεύς φύλακα και άγιον καταβαίνοντα εκ του ουρανού, και λέγοντα, Κόψατε το δένδρον και καταστρέψατε αυτό, μόνον το στέλεχος των ριζών αφήσατε εν τη γη, και τούτο με δεσμόν σιδηρούν και χαλκόν εν τω τρυφερώ χόρτω του αγρού, και ας βρέχηται υπό της δρόσου του ουρανού, και μετά των θηρίων του αγρού ας ήναι η μερίς αυτού, εωσού παρέλθωσιν επτά καιροί επ’αυτό, αύτη είναι η ερμηνεία, βασιλεύ, και αύτη η απόφασις του Υψίστου, ήτις έφθασεν επί τον κύριόν μου τον βασιλέα. Και θέλεις διωχθή εκ των ανθρώπων, και μετά των θηρίων του αγρού θέλει είσθαι η κατοικία σου, και θέλεις τρώγει χόρτον ως οι βόες, και υπό της δρόσου του ουρανού θέλεις βρέχεσθαι, και επτά καιροί θέλουσι παρέλθει επί σε, εωσού γνωρίσης ότι ο Ύψιστος είναι Κύριος της βασιλείας των ανθρώπων, και εις όντινα θέλει, δίδει αυτήν. Περί δε του ότι προσετάχθη να αφήσωσι το στέλεχος των ριζών του δένδρου, το βασίλειόν σου θέλει στερεωθή εν σοι, αφού γνωρίσης την ουράνιον εξουσίαν.” Αφού με λεπτομέρεια εξήγησε το όνειρο, ο Δανιήλ συνέστησε στον περήφανο μονάρχη να μετανοήσει και να στραφεί για βοήθεια στο Θεό, ώστε κάνοντας το σωστό να μπορέσει να αποσείσει την απειλητική συμφορά. Ο προφήτης ικέτεψε:PG 355.9
“Διά τούτο, βασιλεύ, ας γείνη δεκτή η συμβουλή μου προς σε, και έκκοψον τας αμαρτίας σου διά δικαιοσύνης, και τας ανομίας σου διά οικτιρμών πενήτων, ίσως και διαρκέση η ευημερία σου.”PG 356.1
Για ένα διάστημα η προειδοποίηση του ονείρου και η συμβουλή του προφήτη είχαν κάνει βαθιά εντύπωση στο Ναβουχοδονόσορ. Η καρδιά όμως που δεν έχει μεταβληθεί με τη χάρη του Θεού, σε λίγο χάνει τις εντυπώσεις που δημιουργεί το Άγιο Πνεύμα. Η αυτοεντρύφηση και η φιλοδοξία δεν είχαν εντελώς εκριζωθεί από την καρδιά του βασιλιά, και αργότερα τα χαρακτηριστικά αυτά ξαναπαρουσιάσθηκαν. Παρά τη συμβουλή που του δόθηκε με τόση συμπάθεια και τις προειδοποιήσεις από την πρότερη πείρα του, ο Ναβουχοδονόσορ αφέθηκε πάλι να κυριευθεί από ένα φθονερό πνεύμα εναντίον των εθνών που επρόκειτο να διαδεχθούν το δικό του. Η ηγεσία του, η οποία μέχρι τότε υπήρξε σε μεγάλο βαθμό δίκαιη και φιλεύσπλαχνη, έγινε τυραννική. Σκληραίνοντας την καρδιά του, χρησιμοποιούσε τα τάλαντα που του είχε χαρίσει ο Θεός για τον αυτοδοξασμό του, εξυψώνοντας τον εαυτό του υπεράνω του Θεού, ο οποίος του είχε χορηγήσει ζωή και δύναμη.PG 356.2
Μήνες χρονοτριβούσε η τιμωρία του Θεού. Αντί όμως η μακροθυμία αυτή να τον φέρει σε μετάνοια, ο βασιλιάς παραδόθηκε στην περηφάνια του, μέχρι που έχασε την εμπιστοσύνη του στο όνειρο και γελούσε με τους προηγούμενους φόβους του.PG 357.1
Ένα χρόνο μετά την προειδοποίηση, περπατώντας ο Ναβουχοδονόσορ στο παλάτι του και σκεπτόμενος με περηφάνια τη διοικητική ικανότητα και την οικοδομική επιτυχία του, αναφώνησε: “Δεν είναι αύτη η Βαβυλών η μεγάλη, την οποίαν εγώ ωκοδόμησα διά καθέδραν του βασιλείου με την ισχύν της δυνάμεώς μου, και εις τιμήν της δόξης μου;”PG 357.2
Ο αλαζονικός κομπασμός ήταν ακόμη στα χείλη του βασιλιά όταν μια φωνή από τον ουρανό ανήγγειλε ότι ο προσδιορισμένος από το Θεό καιρός της τιμωρίας είχε φθάσει. Η προσταγή του Κυρίου ήρθε στα αυτιά του:PG 357.3
“Προς σε αναγγέλλεται, Ναβουχοδονόσορ βασιλεύ, θέλεις εκδιωχθή εκ των ανθρώπων, και μετά των θηρίων του αγρού θέλει είσθαι η κατοικία σου. Χόρτον ως οι βόες θέλεις τρώγει, και επτά καιροί θέλουσι παρέλθει επί σε, εωσού γνωρίσης ότι ο Υψιστός είναι Κύριος της βασιλείας των ανθρώπων, και εις όντινα θέλη, δίδει αυτήν.”PG 357.4
Στη στιγμή η διαύγειαπνεύματος που ο Θεός τού είχε δώσει, τον εγκατέλειψε. Η κρίση που ο βασιλιάς θεωρούσε τέλεια, η σοφία για την οποία ένιωθε περήφανος, αφαιρέθηκαν, και ο άλλοτε ισχυρότατος ηγεμόνας κατάντησε παρανοϊκός. Το χέρι του πια δεν μπορούσε να κρατήσει το σκήπτρο. Και τότε,απογυμνωμένος από τη δύναμη που είχε λάβει από το Δημιουργό του και αποδιωγμένος από τους ανθρώπους, ο Ναβουχοδονόσορ “χόρτον ως οι βόες έτρωγε, και υπό της δρόσου του ουρανού το σώμα του εβρέχετο, εωσού αι τρίχες αυτού ηυξήνθησαν ως αετών πτερά, και οι όνυχες αυτού ως ορνέων.”PG 357.5
Επτά χρόνια ο Ναβουχοδονόσορ είχε γίνει η κατάπληξη των υπηκόων του. Επτά χρόνια είχε ταπεινωθεί στα μάτια όλου του κόσμου. Τότε επανήλθε η διαυγήςσκέψη του και ατενίζοντας με ταπεινοφροσύνη το Θεό του ουρανού, αναγνώρισε το θεϊκό χέρι που τιμωρεί. Με δημόσια διακήρυξη αναγνώρισε την ενοχή του και τη μεγάλη ευσπλαχνία του Θεού για την αποκατάσταση του.PG 357.6
“Εν τέλει των ημερών, εγώ ο Ναβουχοδονόσορ εσήκωσα τους οφθαλμούς μου, προς τον ουρανόν, και αι φρένες μου επέστρεψαν εις εμέ, και ευλόγησα τον Ύψιστον, και ήνεσα και εδόξασα τον ζώντα εις τον αιώνα, του οποίου η εξουσία είναι εξουσία αιώνιος, και η βασιλεία Αυτού εις γενεάν και γενεάν. Και πάντες οι κάτοικοι της γης λογίζονται ενώπιον Αυτού ως ουδέν. Και κατά την θέλησιν Αυτού πράττει εις το στράτευμα του ουρανού, και εις τους κατοίκους της γης. Και δεν υπάρχει ο εμποδίζων την χείρα Αυτού, ή ο λέγων προς Αυτόν, Τί έκανες;PG 358.1
Εν τω αυτώ καιρώ αι φρένες μου επέστρεψαν εις εμέ, και προς δόξαν της βασιλείας μου επανήλθεν εις εμέ η λαμπρότης μου και η μορφή μου, και οι αυλικοί μου και οι μεγιστάνες μου με εζήτουν, και εστερεώθην εν τη βασιλεία μου, και μεγαλειότης περισσοτέρα προσετέθη εις εμέ.”PG 358.2
Ο άλλοτε περήφανος μονάρχης είχε γίνει ένα ταπεινό παιδί του Θεού. Ο τυραννικός, αγέρωχος κυβερνήτης, έγινε ένας σοφός και συμπονετικός βασιλιάς. Αυτός που είχε καταφρονήσει είχε βλασφημήσει το Θεό του ουρανού, αναγνώρισε τώρα τη δύναμη του Υψίστου.Τότε, προσπάθησεειλικρινά να προάγει το φόβο του Κυρίου και την ευτυχία των υπηκόων του. Με την επιτίμηση Εκείνου ο οποίος είναι “Βασιλεύς βασιλέων και Κύριος κυρίων”, ο Ναβουχοδονόσορ τελικά είχε διδαχθεί το μάθημα που όλοι οι κυβερνήτες πρέπει να διδαχθούν, ότι το πραγματικό μεγαλείο έγκειται στην πραγματική καλοσύνη. Αναγνώρισε τον Κύριο ως το ζώντα Θεό λέγοντας:PG 358.3
“Τώρα εγώ ο Ναβουχοδονόσορ αινώ και υπερυψώ και δοξάζω τον Βασιλέα του ουρανού, διότι πάντα τα έργα Αυτού είναι αλήθεια και αι οδοί Αυτού κρίσις. Και τους περιπατούντας εν τη υπερηφανία δύναται να ταπεινώση.”PG 358.4
Το σχέδιο του Θεού ότι το μεγαλύτερο βασίλειο του κόσμου θα διακήρυττε τον αίνο Του, είχε τώρα εκπληρωθεί. Η δημόσια αυτή διακήρυξη στην οποία ο Ναβουχοδονόσορ ομολογεί την ευσπλαχνία, την καλοκαγαθία και την εξουσία του Θεού, αποτελεί την τελευταία πράξη του βίου του που έχει καταχωρηθεί στην Ιερή Ιστορία.PG 358.5