ΚΕΦΆΛΑΙΟ 51—ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΖΩΠΥΡΩΣΗ

Η άφιξη του Έσδρα στα Ιεροσόλυμα ήρθε στην ώρα της. Υπήρχε μεγάλη ανάγκη για την επιρροή της παρουσίας του. Ο ερχομός του έφερε θάρρος και ελπίδα στις καρδιές πολλών που είχαν εργασθεί πολύν καιρό κάτω από δύσκολες συνθήκες. Αφότου είχε επιστρέφει η πρώτη ομάδα των εξορίστων με την καθοδήγηση του Ζοροβάβελ και του Ιησού εβδομήντα χρόνια πρωτύτερα, πολλά πράγματα είχαν επιτελεσθεί. Ο ναός είχε τελειώσει και τα τείχη της πόλης είχαν κατά μέρος επισκευασθεί. Πολλά όμως υπολείπονταν να γίνουν ακόμη.PG 427.1

Ανάμεσα σε αυτούς που είχαν επιστρέφει στα Ιεροσόλυμα τα προηγούμενα χρόνια, υπήρχαν πολλοί που είχαν μείνει πιστοί στο Θεό σε όλη τους τη ζωή. Ένας μεγάλος όμως αριθμός των παιδιών τους και των απογόνων τους είχαν λησμονήσει τον ιερό χαρακτήρα του νόμου του Θεού. Και μερικοί ακόμη από εκείνους στους οποίους είχαν ανατεθεί ιδιαίτερες ευθύνες, ζούσαν φανερά μέσα στην αμαρτία. Η διαγωγή τους εξουδετέρωνε σημαντικά τις προσπάθειες που άλλοι κατέβαλαν για την πρόοδο του έργου του Θεού. Όσο διάστημα οι κατάφωρες παραβάσεις του νόμου του Θεού περνούσαν ανεξέλεγκτες, η ευλογία του Ουρανού δεν μπορούσε να επισκεφθεί το λαό.PG 427.2

Στην πρόνοια του Θεού οφείλετο το ότι αυτοί που επέστρεψαν με τον Έσδρα, είχαν διαθέσει καιρό για να εκζητήσουν τον Κύριο. Οι εμπειρίες τις οποίες μόλις είχαν περάσει στο ταξίδι τους από τη Βαβυλώνα, απροστάτευτοι από κάθε ανθρώπινη δύναμη, τους είχαν διδάξει πολύτιμα πνευματικά μαθήματα. Πολλοί είχαν αυξηθεί στην πίστη. Και όταν αυτοί έρχονταν σε επαφή με τους αποθαρρυ-μένους και τους απαθείς των Ιεροσολύμων, η επιρροή τους ήταν ένας ισχυρός παράγοντας για τη μεταρρύθμιση που επρόκειτο να αρχίσει σε λίγο.PG 427.3

Την τέταρτη ημέρα μετά την άφιξή τους, οι ταμίες παρέδωσαν στα χέρια των επιτρόπων του ναού τους θησαυρούς από ασήμι και χρυσάφι, καθώς και τα σκεύη για την υπηρεσία του αγιαστηρίου. Η παράδοση αυτή τελέστηκε παρουσία μαρτύρων και με τη μεγαλύτερη ακρίβεια. Κάθε αντικείμενο εξετάσθηκε “κατά αριθμόν και κατά βάρος”. (Έσδρ. 8:34)PG 428.1

Τα τέκνα της αιχμαλωσίας που είχαν επιστρέφει με τον Έσδρα, “προσέφεραν ολοκαυτώματα προς τον Θεόν του Ισραήλ” “περί αμαρτίας”, επίσης και σε ένδειξη της ευγνωμοσύνης και ευχαριστίας για την προστασία που τους παρείχαν οι άγιοι άγγελοι στη διάρκεια του ταξιδιού. “Και παρέδωκαν τα προστάγματα του βασιλέως εις τους σατράπας του βασιλέως και εις τους επάρχους τους πέραν του ποταμού. Και ούτοι εβοήθησαν τον λαόν και τον οίκον του Θεού.” (Έσδρ. 8:35,36).PG 428.2

Σε λίγο μερικοί από τους προεστώτες του Ισραήλ πλησίασαν τον Έσδρα με ένα παράπονο. Αρκετός “λαός του Ισραήλ, και οι ιερείς και οι Λευίται” είχαν σε τέτοιο σημείο αψηφήσει τις ιερές εντολές του Κυρίου, ώστε είχαν συνάψει επιγαμία με τους γειτονικούς λαούς. Αναφέρθηκε λοιπόν στον Έσδρα: “Έλαβον εκ των θυγατέρων αυτών εις εαυτούς, και εις τους υιούς αυτών, ώστε το σπέρμα το άγιον συνεμίχθη μετά του λαού των τόπων, και η χειρ των αρχόντων και των προεστώτων ήτο πρώτη εις την παράβασιν ταύτην.” (Έσδρ. 9:1,2).PG 428.3

Όταν ερευνούσε ο Έσδρας για τα αίτια που οδήγησαν στη βαβυλωνιακή αιχμαλωσία, έμαθε ότι η αποστασία του Ισραήλ μπορούσε να εξιχνιασθεί ως αποδιδόμενη κυρίως στην ανάμειξή τους με ειδωλολατρικά έθνη. Κατάλαβε ότι αν είχαν ακούσει την εντολή του Θεού να μείνουν χωρισμένοι από τα συνοριακά τους έθνη, θα είχαν αποφύγει πολλές θλιβερές και ταπεινωτικές εμπειρίες.PG 428.4

Όταν τώρα πληροφορήθηκε ότι οι προεστώτες τολμούσαν να παραβαίνουν τους νόμους που τους δόθηκαν για προστασία κατά της ειδωλολατρίας, η καρδιά του αναστατώθηκε μέσα του. Συλλογιζόμενος την αγαθότητα του Θεού που ξαναέδινε στο λαό Του σταθερό έδαφος να πατήσουν στη γενέτειρά τους και νιώθοντας καταπτοημένος με δικαιολογημένη αγανάκτηση και λύπη για την αχαριστία τους, είπε: “Ως ήκουσα το πράγμα τούτο, διέσχισα το ιμάτιόν μου και το επένδυμά μου, και ανέσπασα τας τρίχας της κεφαλής μου και του πώγωνός μου, και εκαθήμην εκστατικός. Τότε συνήχθησαν προς εμέ πάντες οι τρέμοντες εις τους λόγους του Θεού του Ισραήλ, διά την παράβασιν των μετοικισθέντων. Και εκαθή-μην εκστατικός έως της εσπερινής προσφοράς.” (Έσδρ. 9:3,4).PG 428.5

Την ώρα της εσπερινής θυσίας ο Έσδρας σηκώθηκε και σχίζοντας πάλι το ένδυμά του και το μανδύα του, έπεσε στα γόνατα και προσπαθούσε να ξαλαφρώσει την καρδιά του ικετεύοντας με ταπείνωση τον Ουρανό. Υψώνοντας τα χέρια του προς τον Κύριο, έκραξε:PG 429.1

“Θεέ μου, αισχύνομαι και ερυθριώ να υψώσω το πρόσωπόν μου προς Σε, Θεέ μου, διότι αι ανομίαι ημών ηυξήνθησαν υπεράνω της κεφαλής, και αι παραβάσεις ημών εμεγαλύνθησαν έως των ουρανών. Από των ημερών των πατέρων ημών ήμεθα εν παραβάσει μεγάλη μέχρι της ημέρας ταύτης. Και διά τας ανομίας ημών παρεδόθημεν ημείς, οι βασιλείς ημών, οι ιερείς ημών εις την χείρα των βασιλέων των τόπων, εις μάχαιραν, εις αιχμαλωσίαν, και εις διαρπαγήν, και εις αισχύνην προσώπου, ως είναι την ημέραν ταύτην.PG 429.2

Και τώρα ως εν μια στιγμή έγεινεν έλεος παρά Κυρίου του Θεού ημών, ώστε να διασωθή εις ημάς υπόλοιπον, και να δοθεί εις ημάς στερέωσις εν τω αγίω Αυτού τόπω, διά να φωτίζη ο Θεός ημών τους οφθαλμούς ημών, και να δώση εις ημάς μικράν αναψυχήν εν τη δουλεία ημών. Διότι δούλοι ήμεθα, και εν τη δουλεία ημών δεν εγκατέλιπεν ημάς ο Θεός, αλλ’ηυδόκησε να εύρωμεν έλεος ενώπιον των βασιλέων της Περσίας, ώστε να δώση εις ημάς αναψυχήν, διά να ανεγείρωμεν τον οίκον του Θεού ημών, και να ανορθώσωμεν τας ερημώσεις αυτού, και να δώση εις ημάς περιτείχισμα εν Ιούδα και εν Ιερουσαλήμ. Αλλά τώρα, Θεέ ημών, τί θέλομεν ειπεί μετά ταύτα; διότι εγκατελείπομεν τα προστάγματά Σου, τα οποία προσέταξας διά χειρός των δούλων Σου των προφητών ...PG 429.3

Και μετά πάντα τα επελθόντα εφ’ημάς ένεκα των πράξεων των πονηρών ημών, και της παραβάσεως ημών της μεγάλης, αφού Συ, Θεέ ημών, εκρατήθης κάτω της αξίας των ανομιών, και έδωκας εις ημάς ελευθέρωσιν τοιαύτην, πρέπει ημείς να αθετήσωμεν πάλιν τα προστάγματά Σου και να συμπενθερεύσωμεν με τον λαόν των βδελυγμάτων τούτων; Δεν ήθελες οργισθή καθ’ημών, εωσού συντελέσης ημάς, ώστε να μη μείνη υπόλοιπον ή σεσωσμένον; Κύριε Θεέ του Ισραήλ, δίκαιος είσαι, διότι εμείναμεν σεσωσμένοι, ως την ημέραν ταύτην. Ιδού, ενώπιόν Σου είμεθα με τας παραβάσεις ημών! διότι δεν ήτο δυνατόν ένεκα τούτων να σταθώμεν ενώπιόν Σου.” (Έσδρ. 9:6-15).PG 429.4

Η θλίψη του Έσδρα και των συντρόφων του για τις αμαρτίες που είχαν τόσο ύπουλα εισχωρήσει μέσα στην ίδια την καρδιά του έργου του Κυρίου, έφερε τη μετάνοια. Πολλοί από εκείνους που είχαν σφάλει στον τομέα αυτόν, επηρεάσθηκαν βαθιά. “Έκλαιεν ο λαός κλαυθμόν μέγαν.” (Έσδρ. 10:1). Μέχρι ένα ορισμένο βαθμό άρχισαν να αντιλαμβάνονται τον αποτρόπαιο χαρακτήρα της αμαρτίας και την απέχθεια με την οποία τη θεωρεί ο Θεός. Είδαν την αγιοσύνη του νόμου που δόθηκε στο Σινά, και πολλοί έτρεμαν στη σκέψη της παράβασής τους.PG 429.5

Ένας από τους παρόντες, ο Σεχανίας, παραδέχθηκε τα σωστά λόγια του Έσδρα. Ομολόγησε: “Ημείς ηνομήσαμεν εις τον Θεόν ημών και ελάβομεν ξένας γυναίκας εκ των λαών της γης. Πλην τώρα είναι ελπίς εις τον Ισραήλ περί τούτου.” Ο Σεχανίας πρότεινε στους παραβάτες να κάνουν διαθήκη με το Θεό, να εγκαταλείψουν την αμαρτία τους και να δικασθούν “κατά τον νόμον”. Είπε στον Έσδρα: “Εγέρθητι, διότι το πράγμα ανήκει εις σε, και ημείς είμεθα μετά σου. Ανδρίζου και πράττε.” “Τότε εγερθείς ο Έσδρας, ώρκωσε τους άρχοντας των ιερέων, των Λευιτών και παντός του Ισραήλ ότι θέλουσι κάμει κατά τον λόγον τού-τον.” (Έσδρ. 10:2-5).PG 430.1

Αυτή ήταν η αρχή μιας θαυμάσιας μεταρρύθμισης. Με απεριόριστη υπομονή και διακριτικότητα, και με προσεκτική στοχαστικότητα για τα δικαιώματα και την ευτυχία του κάθε ενδιαφερομένου ατόμου, ο Έσδρας και οι σύντροφοί του αγωνίσθηκαν για να οδηγήσουν τους μετανοούντες Ισραηλίτες στον ορθό δρόμο. Πάνω απ’ όλα, ο Έσδρας ήταν νομοδιδάσκαλος. Και ενώ προσωπικά εξέταζε με προσοχή κάθε υπόθεση, προσπαθούσε να εντυπώσει στο λαό την αγιοσύνη του νόμου και τις ευλογίες που θα συναποκόμιζαν αν τον τηρούσαν.PG 430.2

Οπουδήποτε εργαζόταν ο Έσδρας αναπηδούσε μια αναβίωση για τη μελέτη των Αγίων Γραφών. Δάσκαλοι διορίζονταν για τη νουθεσία του λαού. Ο νόμος του Θεού εξυψωνόταν και απολάμβανε τιμή. Γινόταν έρευνα στα προφητικά βιβλία και οι περικοπές που ανήγγειλαν τον ερχομό του Μεσσία, έφερναν ελπίδα και παρη-γοριά σε πολλές θλιμμένες και κουρασμένες καρδιές.PG 430.3

Πάνω από δύο χιλιάδες χρόνια έχουν περάσει από τότε που ο Έσδρας “είχεν ετοιμάσει την καρδίαν αυτού εις το να εκζητή τον νόμον του Κυρίου και να εκτελή” (Έσδρ. 7:10), αλλά το πέρασμα του χρόνου δε μείωσε την επιρροή του ευλαβικού του παραδείγματος. Καθώς κυλούν οι αιώνες, το μητρώο της καθιερωμένης ζωής του έχει εμπνεύσει πολλούς με αποφασιστικότητα να αναζητούν το νόμο του Κυρίου και να τον εκτελούν.PG 430.4

Τα κίνητρα του Έσδρα ήταν ανώτερα και όσια. Οτιδήποτε έκανε, είχε σαν κίνητρο τη βαθιά αγάπη για τους ανθρώπους. Η συμπόνια και η στοργή που έδειχνε για τους αμαρτωλούς είτε θεληματικά είτε από άγνοια, θα πρέπει να είναι ένα χρήσιμο για παράδειγμα-βιβλίο για όλους εκείνους οι οποίοι προσπαθούν να φέρουν μεταρρυθμίσεις. Οι υπηρέτες του Θεού πρέπει να είναι σταθεροί σαν βράχος, εκεί όπου γεννάται ζήτημα ορθών αρχών. Παράλληλα όμως πρέπει να εκδηλώνουν συμπάθεια και μακροθυμία. Οφείλουν, όπως ο Έσδρας, να διδάσκουν στους παραβάτες την οδό της ζωής, ενσταλάζοντας αρχές που αποτελούν το θεμέλιο των αγαθώνέργων.PG 430.5

Ο Σατανάς προσπαθεί μέσα από διάφορους πράκτορες να θαμπώσει την ορατότητα ανδρών και γυναικών ως προς τις υποχρεωτικές απαιτήσεις του νόμου του Θεού. Στη σημερινή εποχή του κόσμου χρειάζονται άνθρωποι που να κάνουν πολλούς να “τρέμωσιν εις την εντολήν του Θεού ημών”. Χρειάζονται πραγματικοί μεταρρυθμιστές, οι οποίοι να δείξουν στους παραβάτες το μεγάλο Νομοθέτη και να τους διδάξουν ότι “ο νόμος του Κυρίου είναι άμωμος, επιστρέφων ψυχήν”. (Έσδρ. 10:3, Ψαλ. 19:7). Χρειάζονται άνθρωποι δυναμικοί στις Γραφές, άνθρωποι των οποίων κάθε λόγος και πράξη να εξαίρουν τις εντολές του Κυρίου, άνθρωποι που επιζητούν την αύξηση της πίστης. Χρειάζονται και δάσκαλοι, ω! πόσο χρειάζονται για να εμπνεύσουν τις καρδιές με σεβασμό και αγάπη για την Αγία PG 431.1

Γραφή.PG 431.2

Η τόσο πλατιά διαδεδομένη παρανομία που κυριαρχεί σήμερα, μπορεί κατά μεγάλο βαθμό να αποδοθεί στο ότι οι άνθρωποι δε μελετούν τη Γραφή και δεν υπακούουν σε αυτή. Επειδή ο λόγος του Θεού παραμερίζεται, απορρίπτεται η δύναμή του να συγκρατεί τα αμαρτωλά πάθη της σαρκικής καρδιάς. Οι άνθρωποι σπέρνουν στη σάρκα και από τη σάρκα θερίζουν διαφθορά.PG 431.3

Με την παραμέριση της Γραφής επήλθε η απομάκρυνση από το νόμο του Θεού. Η θεωρία ότι οι άνθρωποι είναι απαλλαγμένοι από την υπακοή στις θεϊκές εντολές, έχει εξασθενίσει τη δύναμη της ηθικής υποχρέωσης και άνοιξε τις θύρες του υδατοφράκτη της αδικίας στον κόσμο. Παρανομία, ακολασία και διαφθορά εισβάλουν σαν ορμητικά νερά κατακλυσμού. Παντού απαντώνται φθόνος, κακοήθεια, υποκρισία, αποξένωση, ανταγωνισμός, έριδες, προδοσία ιερών παρακαταθηκών, σαρκικές επιθυμίες. Ολόκληρο το σύστημα των θρησκευτικών αρχών και δογμάτων που έπρεπε να αποτελούν το θεμέλιο και το πλαίσιο της κοινωνικής ζωής, φαίνεται να είναι μια ετοιμόρροπη μάζα, έτοιμη να σωριασθεί σε ερείπια.PG 431.4

Στις τελευταίες ημέρες της ιστορίας αυτής της γης, η φωνή η οποία μίλησε από το Σινά, εξακολουθεί να δηλώνει: “Μη έχης άλλους θεούς πλην Εμού” . (Έξ. 20:3). Ο άνθρωπος προέταξε το θέλημά του εναντίον του θελήματος του Θεού, αλλά τη φωνή της προσταγής δεν μπορεί να τη σιγήσει. Ο ανθρώπινος νους δεν μπορεί να αποφύγει την υποχρέωσή του σε μια ανώτερη δύναμη. Οι θεωρίες και οι εικασίες μπορεί να αφθονούν. Οι άνθρωποι μπορεί να προσπαθήσουν να αντιτάξουν στην αποκάλυψη την επιστήμη και με αυτό να καταργήσουν το νόμο του Θεού. Η εντολή όμως παρουσιάζεται όσο πάει πιο εμφατική. “Κύριον τον Θεόν σου θέλεις προσκυνήσει και Αυτόν μόνον θέλεις λατρεύσει.” (Ματθ. 4:10).PG 431.5

Δεν υπάρχει καμιά περίπτωση που να επιδέχεται αύξηση ή μείωση ο νόμος του Κυρίου. Όπως ήταν, έτσι παραμένει. Ανέκαθεν υπήρξε και πάντοτε θα εξακολουθεί να είναι άγιος, καλός, δίκαιος και αυτοτελής. Δεν είναι δυνατόν να ακυρωθεί, ούτε να τροποποιηθεί. Το να “τιμάται ή να “υποτιμάται” είναι ανθρώπινες κουβέντες.PG 432.1

Ανάμεσα στους νόμους των ανθρώπων και στις εντολές του Κυρίου θα διεξαχθεί ο τελευταίος μεγάλος αγώνας της διαμάχης μεταξύ της αλήθειας και της πλάνης. Στην αναμέτρηση αυτή εισερχόμαστε τώρα - μια μάχη όχι μεταξύ αντιζήλων εκκλησιών που αγωνίζονται για να επικρατήσουν, αλλά μεταξύ της θρησκείας της Βίβλου και των θρησκειών των μυθευμάτων και των παραδόσεων.PG 432.2

Οι δυνάμεις που έχουν συνασπισθεί εναντίον της αλήθειας, βρίσκονται τώρα σε ενεργή υπηρεσία. Ο άγιος λόγος του Θεού, ο οποίος έφθασε στα χέρια μας με ένα μεγάλο κόστος βασάνων και αιματοχυσίας, ελάχιστα εκτιμάται. Λίγοι είναι εκείνοι που τον αποδέχονται ως τον κανόνα της ζωής. Η απιστία επικρατεί παίρνοντας ανησυχητικές διαστάσεις, όχι μόνο στον κόσμο αλλά και μέσα στην εκκλησία. Πολλοί έχουν φθάσει να αρνούνται διδαχές οι οποίες αποτελούν τους στύλους της χριστιανικής πίστης. Τα σημαντικά γεγονότα της δημιουργίας, όπως παρουσιάζονται από τους εμπνευσμένους συγγραφείς, η πτώση του ανθρώπου, η εξιλαστήρια θυσία του Χριστού, το διηνεκές του νόμου - όλα αυτά στην πραγματικότητα απορρίπτονται από μια μεγάλη μερίδα του λεγόμενου χριστιανι-κού κόσμου. Χιλιάδες που περηφανεύονται για τη γνώση τους, θεωρούν ένδειξη αδυναμίας να θέτουν απεριόριστη εμπιστοσύνη στη Βίβλο, και ένδειξη πολυμάθειας να ψέγουν αβάσιμα τη Βίβλο, να εξαϋλώνουν και να παρερμηνεύουν τις πιο σημαντικές αλήθειές της.PG 432.3

Οι Χριστιανοί πρέπει να ετοιμάζονται για αυτό που σε λίγο θα ξεσπάσει στον κόσμο σαν συντριπτική έκπληξη. Οφείλουννα μελετούν προσεκτικά το λόγο του Θεού και προσπαθώντας να προσαρμόσουν τη ζωή τους σύμφωνα με τα διδάγματά του. Το τρομερό θέμα της αιωνιότητας απαιτεί από μας κάτι περισσότερο από μια φανταστική θρησκεία από λόγια ή τύπους, όπου η αλήθεια κρατείται στην εξώτερη αυλή. Ο Θεός καλεί για αναζωπύρωση και μεταρρύθμιση. Τα λόγια της Γραφής και μόνο της Γραφής πρέπει να ακούγονται από τον άμβωνα. Η Γραφή έχει αποστερηθεί τη δύναμή της και τα αποτελέσματα φαίνονται στο χαμηλωμένο τόνο της πνευματικής ζωής. Σε πολλά σημερινά κηρύγματα δεν υπάρχει η θεϊκή εκείνη εκδήλωση που αφυπνίζει τη συνείδηση και ζωογονεί την ψυχή. Οι ακροατές δεν μπορούν να πουν, “Δεν εκαίετο εν ημίν η καρδία ημών, ότε ελάλει προς ημάς καθ’οδόν και μας εξήγει τας Γραφάς;” (Λουκά 24:32).PG 432.4

Πολλοί είναι εκείνοι που κράζουν στο ζώντα Θεό, λαχταρώντας τη θεϊκή παρουσία. Ας αφεθεί ο λόγος του Θεού να μιλήσει στην καρδιά. Αυτοί που έχουν ακούσει μόνο παραδόσεις και ανθρώπινες θεωρίες και αποφθέγματα, ας ακούσουν τη φωνή Εκείνου, ο οποίος μόνος μπορεί να ανανεώσει την καρδιά για την αιώνια ζωή.PG 433.1

Λαμπρό φως εξέπεμπαν οι πατριάρχες και οι προφήτες. Ένδοξα πράγματα λέχθηκαν για τη Σιών, την Πόλη του Θεού. Έτσι ο Θεός θέλει να λάμψει το φως Του μέσω των οπαδών Του σήμερα. Αν οι άγιοι της Παλαιός Διαθήκης έδωσαν μια τέτοια λαμπρή μαρτυρία αφοσίωσης, δε θα έπρεπε αυτοί που πάνω τους λάμπει το συσσωρευμένο φως τόσων αιώνων, να δώσουν μια σημαντικότερη μαρτυρία για τη δύναμη της αλήθειας;PG 433.2

Η δόξα των προφητειών ρίχνει το φως της στο μονοπάτι μας. Ο τύπος συνάντησε τον αντίτυπο κατά το θάνατο του Υιού του Θεού. Ο Χριστός αναστήθηκε από τους νεκρούς εξαγγέλλοντας επάνω από τον ανοικτό τάφο: “Εγώ είμαι η ανάστασις και η ζωή.” (Ιωάν. 11:25). Έστειλε το Πνεύμα Του στον κόσμο για να μας υπενθυμίσει όλα αυτά τα πράγματα. Με το θαύμα της δύναμης έχει διατηρήσει το γραπτό λόγο Του στο διάβα των αιώνων.PG 433.3

Οι Μεταρρυθμιστές, των οποίων η διαμαρτυρία έχει δώσει την προσωνυμία Διαμαρτυρόμενοι, αισθάνονταν ότι ο Θεός τούς είχε καλέσει να δώσουν στον κόσμο το φως του ευαγγελίου. Και στην προσπάθειά τους να το κάνουν, ήταν έτοιμοι να θυσιάσουν τις περιουσίες τους, την ελευθερία τους, ακόμη και αυτή τη ζωή τους. Αντιμετωπίζοντας διωγμό και θάνατο, κήρυξαν το Ευαγγέλιο σε μέρη κοντινά και μακρινά. Ο λόγος του Θεού δόθηκε στο λαό, και όλες οι τάξεις - κατώτεροι και ανώτεροι, πλούσιοι και φτωχοί, εγγράμματοι και αγράμματοι - με προθυμία τον διάβαζαν, καθένας για τον εαυτό του. Είμαστε εμείς σε αυτή την τελική σύγκρουση της μεγάλης διαμάχης το ίδιο πιστοί στο καθήκον μας όπως ήταν οι πρώτοι Μεταρρυθμιστές στο δικό τους;PG 433.4

“Σαλπίσατε σάλπιγγα εν Σιών,
Αγιάσατε νηστείαν, κηρύξατε σύναξιν επίσημον.
Συναθροίσατε τον λαόν, αγιάσατε την σύναξιν,
Συνάξατε τους πρεσβυτέρους, συναθροίσατε τα νήπια ...
Ας κλαύσωσιν οι ιερείς και οι λειτουργοί του Κυρίου
Μεταξύ της στοάς και του θυσιαστηρίου
Και ας είπωσι
Φείσαι, Κύριε, του Σου,
Και μη δώσης την κληρονομιάν Σου εις όνειδος.”
“Επιστρέψατε εις Εμέ εξ όλης της καρδίας ημών,
Και εν νηστεία, και εν κλαυθμώ και εν πένθει.
Και διαρρήξατε την καρδίαν σας και μη τα ιμάτιά σας,
Και επιστρέψατε προς Κύριον τον Θεόν σας.
Διότι είναι ελεήμων και οικτίρμων,
Μακρόθυμος και πολυέλεος,
Και μεταμελούμενος διά το κακόν.
Τίς οίδεν αν δεν θέλη επιστρέψει και μεταμεληθή,
Και αφήσει ευλογίαν κατόπιν Αυτού;” (Ιωήλ 2:15-17,12-14)PG 434.1