ΚΕΦΆΛΑΙΟ 57—ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ
(Βασίζεται στο βιβλίο Νεεμία, κεφ. 13:)PG 465.1
Δημόσια και με επισημότητα ο λαός του Ιούδα είχε δώσει την υπόσχεση να υπακούσει στο νόμο του Θεού. Όταν όμως η επιρροή του Έσδρα και του Νεεμία αποσύρθηκε για ένα διάστημα, πολλοί απομακρύνθηκαν από τον Κύριο. Ο Νεεμίας είχε επιστρέφει στην Περσία. Στο διάστημα της απουσίας του κακά στοιχεία εισχώ-ρησαν και απειλούσαν να αποπλανήσουν το έθνος. Οι ειδωλολάτρες όχι μόνο τόλμησαν να εισβάλουν στην πόλη, αλλά μόλυναν με την παρουσία τους ακόμη και τον αυλόγυρο του ναού.PG 465.2
Με ένα μεικτό γάμο είχε σχηματισθεί φιλικός σύνδεσμος μεταξύ του αρχιερέα Ελιασείβ και του Αμμωνίτη Τωβία, του άσπονδου εχθρού του Ισραήλ. Σαν αποτέλεσμα της ανίερης αυτής συγγένειας, ο Ελιασείβ επέτρεψε στον Τωβία να καταλάβει ένα διαμέρισμαδίπλα στο ναό, το οποίο μέχρι τότε είχε χρησιμοποιηθεί για αποθήκευση των δεκάτων και προσφορών του λαού.PG 465.3
Εξαιτίας της σκληρής και προδοτικής διαγωγής των Αμμωνιτών και Μωαβιτών προς τον λαό του Ισραήλ, ο Θεός είχε δηλώσει μέσω του Μωυσή ότι αυτοί ήταν για πάντα αποκλεισμένοι από τη συναγωγή του λαού Του. (Δείτε Δευτ. 23:3-6). Αψηφώντας το λόγο αυτό, ο αρχιερέας είχε βγάλει έξω τιςαποθηκευμένες στο οίκημα του ναού του Θεού-προσφορές με σκοπό να τις παραχωρήσει στον εκπρόσωπο μιας εκτός του νόμου φυλής. Μεγαλύτερη περιφρόνηση δεν μπορούσε να δειχθεί στο Θεό από την παροχή μιας τέτοιας χάρης στον εχθρό εκείνο του Θεού και της αλήθειάς Του.PG 465.4
Επιστρέφοντας από την Περσία, ο Νεεμίας πληροφορήθηκε για τη θρασεία αυτή βεβήλωση και έλαβε άμεσα μέτρα για την έξωση εκείνου του παρείσακτου. Ο ίδιος λέει:PG 465.5
“Δυσηρεστήθην πολύ, και έρριψα έξω του οικήματος πάντα τα σκεύη του οίκου του Τωβία. Και προσέταξα και εκαθάρισαν τα οικήματα. Και επανέφερα εκεί τα σκεύη του οίκου του Θεού, τας εξ αλφίτων προσφοράς και το λιβάνιον.”PG 465.6
Όχι μόνο ο ναός είχε βεβηλωθεί, αλλά είχε γίνει και κατάχρηση των προσφορών. Αυτό συντέλεσε στη μείωση της γενναιοδωρίας του λαού. Είχαν χάσει το ζήλο και τη θέρμη τους και δίσταζαν να δώσουν τα δέκατά τους. Τα αποθέματα στα θησαυροφυλάκια του οίκου του Θεού ελαττώνονταν. Πολλοί ψάλτες και άλλοι ασχολούμενοι με την υπηρεσία του ναού, μη έχοντας ικανοποιητική υποστήριξη, είχαν εγκαταλείψει το έργο του Θεού να εργασθούν κάπου αλλού.PG 466.1
Ο Νεεμίας βάλθηκε να διορθώσει τις καταχρήσεις αυτές. Συγκέντρωσε εκείνους που είχαν εγκαταλείψει την υπηρεσία του οίκου του Κυρίου και τους αποκατέστησε “εις την θέσιν αυτών”. Έτσι, δημιούργησε εμπιστοσύνη στο λαό, και όλος ο Ιούδας έφερε στις αποθήκες “το δέκατον του σίτου, του οίνου και του ελαίου”. Άνθρωποι οι οποίοι “ελογίζοντο πιστοί”, έγιναν “φύλακες των αποθηκών”, “το δε έργον αυτών ήτο να διανέμωσιν εις τους αδελφούς αυτών. ”PG 466.2
Ένα άλλο αποτέλεσμα της σχέσης με τους ειδωλολάτρες ήταν η παράβλεψη του Σαββάτου, το σημείο ξεχώριζε τους Ισραηλίτες από τα άλλα έθνη ως προσκυνητές του αληθινού Θεού. Ο Νεεμίας βρήκε ότι όταν έρχονταν στην Ιερουσαλήμέμποροι και μεταπράτες από τη γύρω περιοχή, είχαν παρασύρει πολλούς από τους Ισραηλίτες να καταπιάνονται με εμπορικές συναλλαγές την η-μέρα του Σαββάτου.PG 466.3
Υπήρχαν μερικοί οι οποίοι δεν πείθονταν να θυσιάσουν τις αρχές τους, αλλά άλλοι τις παρέβαιναν και ενώνονταν με τους εθνικούς στην προσπάθειά τους να καταβάλουν τους ενδοιασμούς των περισσότερο ευσυνείδητων. Μερικοί τολμούσαν να παραβούν απροκάλυπτα το Σάββατο Ο Νεεμίας γράφει:PG 466.4
“Εν εκείναις ταις ημέραις είδον τινάς εν Ιούδα, ληνοπατούντας εν σαββάτω, και εισφέροντας δράγματα, και επιφορτίζοντας επί όνους, και οίνον, και σταφύλια, και σύκα, και παν είδος φορτίων, τα οποία έφερον εις Ιερουσαλήμ την ημέραν του Σαββάτου ... Και οι Τύριοι, οι κατοικούντες εν αυτή, έφερον ιχθύας, και παν είδος ωνίων, και επώλουν εν σαββάτω εις τους υιούς Ιούδα. ”PG 466.5
Αυτή η κατάσταση πραγμάτων θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί αν οι άρχοντες είχαν ασκήσει την εξουσιοδότησή τους. Η επιθυμία όμως να προάγουν τα δικά τους συμφέροντα, τους οδήγησε να ευνοήσουν τους απίστους. Άφοβα ο Νεεμίας τους επέπληξε για την αμέλεια του καθήκοντος και ρώτησε αυστηρά:PG 466.6
“Τί είναι το πράγμα τούτο το κακόν το οποίον σεις κάμνετε, βεβηλούντες την ημέραν του σαββάτου; δεν έκαμνον ούτω οι πατέρες σας, και έφερεν ο Θεός ημών πάντα ταύτα τα κακά εφ’ ημάς, και επί την πόλιν ταύτην; αλλά σεις επαναφέρετε οργήν επί τον Ισραήλ, βεβηλούντες το σάββατον.”PG 467.1
Τότε πρόσταξε “ότε ήρχιζε να συσκοτάζη εις τας πύλας της Ιερουσαλήμ προ του σαββάτου”, να κλείνουν τις πύλες και να μην ξανανοίγουν πριν περάσει το Σάββατο. Και έχοντας μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στους δικούς του υπαλλήλους, παρά σε εκείνους που διόριζαν οι νομικοί της Ιερουσαλήμ, τους κατέστησε στις πύλες για να βλέπουν ότι οι διαταγές του εκτελούνται.PG 467.2
Μη έχοντας την πρόθεση να παραιτηθούν από το σκοπό τους, “διενυκτέρευσαν οι έμποροι και οι πωληταί παντός είδους ωνίων έξω της Ιερουσαλήμ άπαξ και δις”, ελπίζοντας να βρουν ευκαιρία να εμπορευθούν και με τους αστούς και με τους επαρχιώτες.PG 467.3
Ο Νεεμίας προειδοποίησε ότι θα τιμωρούντο αν συνέχιζαν να κάνουν αυτό. Ρώτησε: “Διά τί διανυκτερεύετε έμπροσθεν του τείχους; εάν δευτερώσητε, θέλω βάλει χείρα επάνω σας.” “Έκτοτε δεν ήλθον εν σαββάτω.” Πρόσταξε επίσης τους Λευίτες να φυλάνε τις πύλες επειδή ήξερε ότι αυτοί θα ενέπνεαν μεγαλύτερο σεβασμό από ότι ο κοινός λαός. Η πράξη αυτή ήταν συνάμα λογικό να αναμένεται ότι με το στενότερο δεσμό που είχαν με την υπηρεσία του Θεού θα δείχνονταν περισσότερο ζηλωτές στο να επιβάλουν την υπακοή στο νόμο Του.PG 467.4
Και τώρα ο Νεεμίας έστρεψε την προσοχή του στον κίνδυνο που απειλούσε πάλι τονλαό του Ισραήλ, εξαιτίας των μεικτών γάμων και των σχέσεων με τους ειδωλολάτρες. Γράφει:PG 467.5
“Εν ταις ημέραις εκείναις είδον τους Ιουδαίους τους λαβόντας γυναίκας Αζωτίας, Αμμωνίτιδας, και Μωαβίτιδας, και τα τέκνα αυτών λαλούντα ήμισυ Αζωτιστί, και μη εξεύροντα να λαλήσωσιν Ιουδαϊστί, αλλά κατά την γλώσσαν διαφόρων λαών.”PG 467.6
Οι παράνομοι αυτοί δεσμοί προξένησαν μεγάλη σύγχυση στονλαό του Ισραήλ, επειδή πολλοί από αυτούς που τους δημιούργησαν ήταν άνθρωποι σε υψηλές θέσεις ή κυβερνήτες στους οποίους ο λαός είχε δικαίωμα να αποβλέπει για συμβουλή και για ασφαλές παράδειγμα. Προβλέποντας την καταστροφή που αντιμετώπιζε το έθνος αν επιτρεπόταν στο κακό αυτό να συνεχισθεί, ο Νεεμίας συζήτησε την υπόθεση σοβαρά με τους παρανομήσαντες.PG 467.7
Υποδεικνύοντας την υπόθεση του Σολομώντα, τους υπενθύμισε ότι σε κανένα από όλα τα άλλα έθνη δεν είχε εγερθεί βασιλιάς σαν εκείνον, στον οποίον ο Θεός είχε χαρίσει μεγάλη σοφία. Και όμως, οι ειδωλολάτρισσες γυναίκες έστρεψαν την καρδιά του μακριά από το Θεό και το παράδειγμά του διέφθειρε τονλαό του Ισρα-ήλ. Ρώτησε με αυστηρότητα ο Νεεμίας:PG 468.1
“Θέλομεν λοιπόν συγκατανεύσει εις εσάς, να κάμνητε άπαν τούτο το μέγα κακόν;” “Δεν θέλετε δώσει τας θυγατέρας σας εις τους υιούς αυτών, και δεν θέλετε λάβει εκ των θυγατέρων αυτών εις τους υιούς σας, ή εις εαυτούς.”PG 468.2
Όταν παρουσίασε μπροστά τους τις εντολές και τις απειλές του Θεού, καθώς και τις φοβερές τιμωρίες που δέχθηκε ο ισραηλινόςλαός στο παρελθόν εξαιτίας της ίδιας αυτής αμαρτίας, η συνείδησή τους αφυπνίσθηκε και ένα μεταρρυθμιστικό έργο άρχισε. Το έργοαυτό αποσόβησε την απειλητική οργή του Θεού και έφερε την επιδοκιμασία και την ευλογία Του.PG 468.3
Μερικοί που ανήκαν στο ιερατείο, ικέτευαν για τις ειδωλολάτρισσες γυναίκες τους, δηλώνοντας ότι δεν μπορούσαν να αντέξουν το χωρισμό τους με αυτές. Αλλά καμιά εξαίρεση δεν έγινε. Κανένας σεβασμός δε δείχθηκε ούτε σε θέσεις, ούτε σε αξιώματα. Οποιοσδήποτε από τους ιερείς αρνείτο να κόψει το δεσμό με τους ειδωλολάτρες, αποχωριζόταν αμέσως από την υπηρεσία του Κυρίου. Ο εγγονός ενός αρχιερέα που είχε παντρευτεί την κόρη του περιβόητου Σαναβαλλάτ, όχι μόνο εκδιώχθηκε από το ιερατείο αλλά και εξορίσθηκε αμέσως από το Ισραήλ. Ο Νεεμίας προσευχήθηκε: “Μνήσθητι αυτών, Θεέ μου, διότι εβεβήλωσαν την ιερατεί αν, και την διαθήκην της ιερατείας, και των Λευιτών.”PG 468.4
Πόση ψυχική αγωνία στοίχισε αυτή η αναγκαία αυστηρότητα στον πιστό εργάτη του Θεού, μόνο η ημέρα της κρίσης θα φανερώσει. Υπήρχε ένας διηνεκής αγώνας με τα αντίπαλα στοιχεία και μόνο με νηστεία, με ταπείνωση και με προσευχή σημειωνόταν πρόοδος.PG 468.5
Πολλοί που είχαν παντρευτεί ειδωλολάτρισσες, προτίμησαν να εξορισθούν μαζί με αυτές. Εκείνοι μαζί μεόσους είχαν αποβληθεί από τη συναγωγή, ενώθηκαν με τους Σαμαρείτες. Εκεί κατέληξαν μερικοί που είχαν περίοπτες θέσεις στο έργο του Κυρίου και ύστερα από λίγο ένωσαν τον κλήρο τους ολότελα με αυτούς.PG 468.6
Επιθυμώντας να στεριώσουν τη συγγένεια αυτή, οι Σαμαρείτες υποσχέθηκαν να υιοθετήσουν πληρέστερα την ιουδαϊκή πίστη και τις συνήθειες. Οι αποστάτες, αποφασισμένοι να παραβγούν με τους πρώην αδελφούς τους, έκτισαν ένα ναό επάνω στο όρος Γαριζίν σε αντίθεση με τον οίκο του Θεού στα Ιεροσόλυμα. Η θρησκεία τους συνέχισε να είναι ένα κράμα ιουδαϊσμού και ειδωλολατρίας, και ο ισχυρισμός τους ότι ήταν ο λαός του Θεού αποτελούσε την πηγή του σχίσματος, της αντιζηλίας και της εχθρότητας μεταξύ των δύο εθνών από γενεά σε γενεά.PG 468.7
Στο μεταρρυθμιστικό έργο που πρέπει να γίνει σήμερα, χρειάζονται άνθρωποι οι οποίοι, όπως ο Έσδρας και ο Νεεμίας, να μη μετριάζουν και να μη δικαιολογούν την αμαρτία, ούτε να φοβούνται να υπερασπισθούν την τιμή του Θεού. Εκείνοι που έχουν επιφορτισθεί το έργο αυτό δε θα σιγήσουν μπροστά στη διάπραξη της αδικίας, ούτε θα καλύψουν το κακό με το χιτώνα της επιείκειας. Θα θυμούνται ότι δεν είναι προσωπολήπτης ο Θεός και ότι η αυστηρότητα που επιδεικνύεται στους λίγους μπορεί να αποδειχθεί ευσπλαχνία για τους άλλους. Θα θυμούνται επίσης ότι εκείνος που επιτιμά το κακό, πρέπει πάντοτε να φανερώνει το πνεύμα του Χριστού.PG 469.1
Στο έργο τους ο Έσδρας και ο Νεεμίας ταπείνωσαν τον εαυτό τους μπροστά στο Θεό, εξομολογούμενοι τις αμαρτίες τους και τις αμαρτίες του λαού τους και ικετεύοντας για συγχώρηση, σαν να ήταν οι ίδιοι ένοχοι. Με υπομονή εργάσθηκαν, και προσευχήθηκαν, και υπέφεραν.PG 469.2
Εκείνο που δυσκόλεψε το έργο τους περισσότερο, δεν ήταν η φανερή εχθρότητα των ειδωλολατρών, αλλά ο κρυφός ανταγωνισμός προσποιούμενων φίλων οι οποίοι χρησιμοποιώντας την επιρροή τους στην υπηρεσία του κακού, προσέθεταν δεκαπλάσια στο φορτίο των υπηρετών του Θεού. Οι προδότες αυτοί εφοδίαζαν τους εχθρούς του Κυρίου με μέσα στη μάχη εναντίον του λαού Του. Τα χαμερπή πάθη τους και οι επαναστατικές προθέσεις τους βρίσκονταν πάντοτε σε πόλεμο με τις σαφείς απαιτήσεις του Θεού.PG 469.3
Η επιτυχία η οποία ακολούθησε τις προσπάθειες του Νεεμία δείχνει τι μπορεί να κατορθώσει η προσευχή, η πίστη και η συνετή και δραστήρια κίνηση. Ο Νεεμίας δεν ήταν ιερέας, δεν ήταν προφήτης. Δε διεκδίκησε κανέναν επίζηλο τίτλο. Ήταν ένας μεταρρυθμιστής που παρουσιάσθηκε σε μια σπουδαία εποχή. Στόχο του είχε βάλει να στρέψειτους ανθρώπους στην κατεύθυνση του Θεού.PG 469.4
Εμπνευσμένος από έναν τέτοιο σκοπό, κινητοποίησε κάθε δραστηριότητα της ύπαρξής του για να τον εκπληρώσει. Τεράστια, άκαμπτη ακεραιότητα χαρακτήριζε τις προσπάθειές του. Όταν ερχόταν αντιμέτωπος με το κακό και την αντίσταση για το ορθό, έπαιρνε τέτοια αποφασιστική στάση, ώστε ο λαός παρακινείτο να εργασθεί με καινούριο ζήλο και θάρρος. Δεν μπορούσαν παρά να αναγνωρίσουν την αφοσίωσή του, τον πατριωτισμό του και τη μεγάλη αγάπη του για το Θεό. Και βλέποντας αυτό, ήταν πρόθυμοι να τον ακολουθήσουν εκεί όπου τους οδηγούσε.PG 469.5
Η συστηματική εργασία σε ένα προσδιορισμένο από το Θεό καθήκον, αποτελεί ένα σημαντικό μέρος της πραγματικής θρησκείας. Οι άνθρωποι οφείλουν να αρπάζουν τις ευκαιρίες ως τα όργανα του Θεού με τα οποία εκτελείται το θέλημά Του. Γρήγορη και αποφασιστική δράση στην κατάλληλη ώρα κερδίζει ένδοξους θριάμβους, ενώ η καθυστέρηση και η παραμέληση καταλήγουν στην αποτυχία και στη στέρηση της τιμής του Θεού.PG 470.1
Αν οι αρχηγοί του έργου της αλήθειας δε δείχνουν ζήλο, αν είναι αδιάφοροι και αναποφάσιστοι, η εκκλησία θα είναι αμελής, αδρανής και επιρρεπής στις απολαύσεις. Αν όμως εμφορούνται από έναν άγιο σκοπό να υπηρετήσουν το Θεό και μόνο Αυτόν, ο λαός θα είναι ενωμένος, αισιόδοξος και πρόθυμος.PG 470.2
Ο λόγος του Θεού αφθονεί από έντονες, χτυπητές αντιθέσεις. Η αμαρτία και η αγιοσύνη παρουσιάζονται η μια δίπλα στην άλλη, έτσι ώστε παρατηρώντας αυτές, να μπορούμε να απεχθανόμαστε τη μια και να αποδεχόμαστε την άλλη. Οι σελίδες που περιγράφουν το μίσος, την ψευτιά και την προδοσία του Σαναβαλλάτ και του Τωβία, περιγράφουν επίσης την αρχοντιά, την αφοσίωση και την αυτοθυσία του Έσδρα και του Νεεμία.PG 470.3
Είμαστε ελεύθεροι να μιμηθούμε μια από τις δύο παρατάξεις, σύμφωνα με την εκλογή που θα κάνουμε. Τα τρομερά αποτελέσματα της παράβασης των εντολών του Θεού τοποθετούνται αντικριστά με τις ευλογίες που απορρέουν από την υπακοή. Εμείς οι ίδιοι πρέπει να αποφασίσουμε αν θα υποστούμε το πρώτο ή αν θα απολαύσουμε το δεύτερο.PG 470.4
Το έργο της αποκατάστασης και της μεταρρύθμισης που έκαναν οι επιστρέψαντες εξόριστοι κάτω από την ηγεσία του Ζοροβάβελ, του Έσδρα και του Νεεμία, παρουσιάζει μια εικόνα του έργου της πνευματικής αποκατάστασης που πρόκειται να γίνει στις τελευταίες ημέρες της ιστορίας της Γης.PG 470.5
Το υπόλοιπο του Ισραήλ ήταν ένας λαός ανίσχυρος, εκτεθειμένος στην οργή των εχθρών τους. Με αυτούς όμως ο Θεός προτίθετο να διατηρήσει στη Γη τη θεογνωσία και την επίγνωση του νόμου Του. Αυτοί ήταν οι φρουροί της πραγματικής λατρείας, φύλακες των ιερών ρήσεων. Ποικίλες ήταν οι εμπειρίες που γεύθηκαν ξαναχτίζοντας το ναό και το τείχος της Ιερουσαλήμ. Σκληρή ήταν η αντί-στάση που συνάντησαν. Βαριά τα φορτία που σήκωσαν οι διευθύνοντες του έργου. Οι άνθρωποι όμως εκείνοι προχωρούσαν με ακράδαντη εμπιστοσύνη, με ταπεινό πνεύμα και με στερεή πεποίθηση στο Θεό, όντας πεπεισμένοι ότι Αυτός θα έκανε την αλήθειά Του να θριαμβεύσει. Όπως ο βασιλιάς Εζεκίας, ο Νεεμίας “προσεκολλήθη εις τον Κύριον, δεν απεμακρύνθη από όπισθεν Αυτού, αλλ’εφύλαξε τας εντολάς Αυτού ... και ήτο ο Κύριος μετ’αυτού”. (Β’ Βασ. 18:6,7).PG 470.6
Η πνευματική αποκατάσταση η οποία συμβολίζεται με το έργο που επιτελέσθηκε στις ημέρες του Νεεμία, σκιαγραφείται με τα λόγια του Ησαΐα:PG 471.1
“Οέλουσιν ανοικοδομήσει τας παλαιάς ερημώσεις, θέλουσιν ανεγείρει τα αρχαία ερείπια, και θέλουσιν ανακαινίσει τας ερήμους πόλεις.”PG 471.2
“Οι από σου θέλουσιν οικοδομήσει τας παλαιάς ερημώσεις, θέλεις ανεγείρει τα θεμέλια πολλών γενεών, και θέλεις ονομασθή, Ο Επιδιορθωτής των χαλασμάτων, ο Ανορθωτής των οδών διά κατοικισμόν.” (Ησ. 61:4, 58:12).PG 471.3
Ο προφήτης περιγράφει εδώ ένα λαό, ο οποίος σε μια εποχή γενικής απόκλισης από την αλήθεια και τη δικαιοσύνη, προσπαθεί να αναστηλώσει τις θεμελιώδεις αρχές της βασιλείας του Θεού. Αυτοί είναι οι επιδιορθωτές του χαλάσματος που έχει υποστεί ο νόμος του Θεού, ο τοίχος με τον οποίο περιέβαλε τους εκλεκτούς Του για προστασία.Στα εντάλματα του για δικαιοσύνη, αλήθεια και αγιότητα, η υπακοή πρόκειται να είναι η μόνιμη ασφάλειά τους.PG 471.4
Με λόγια αλάθητης σημασίας, ο προφήτης δείχνει το ιδιαίτερο έργο του υπολοίπου αυτού του λαού που οικοδομεί το τείχος:PG 471.5
“Εάν αποτρέψης τον πόδα σου από του σαββάτου, από του να κάμνης τα θελήματά σου εν τη αγία Μου ημέρα, και ονομάζης το σάββατον τρυφήν, αγίαν ημέραν του Κυρίου, έντιμον, και τιμάς αυτό, μη ακολουθών τας οδούς σου, μηδέ ευρίσκων εν αυτώ το θέλημά σου, μηδέ λαλών τους λόγους σου, τότε θέλεις εντρυφά εν Κυρίω. Και Εγώ θέλω σε ιππεύσει επί τους υψηλούς τόπους της γης, και σε θρέψει με την κληρονομιάν του πατρός σου Ιακώβ, διότι το στόμα του Κυρίου ελάλησε.” (Ησ. 58: 13, 14).PG 471.6
Στον καιρό του τέλους κάθε θεϊκό θέσπισμα πρόκειται να αποκατασταθεί. Το ρήγμα που προξενήθηκε στο νόμο με την ανθρώπινη μεταλλαγή του Σαββάτου, πρόκειται να επανορθωθεί. Το υπόλοιπον - ο λαός του Θεού - εμφανιζόμενος στον κόσμο ως μεταρρυθμιστής, πρόκειται να υποδείξει ότι ο νόμος του Θεού είναι το θεμέλιο κάθε αυθεντικής μεταρρύθμισηςκαι ότι το Σάββατο της τετάρτης εντολής θα παραμείνει το αναμνηστικό της δημιουργίας, μια συνεχής υπενθύμιση της δύναμης του Θεού. Καθαρά και ευδιάκριτα ο λαός του Θεού θα παρουσιάσει την ανάγκη της υπακοής σε όλες τις εντολές του Δεκαλόγου.PG 471.7
Ωθούμενοι από την αγάπη του Χριστού, θα συνεργασθούν μαζί Του για την ανοικοδόμηση των ερημώσεων. Θα γίνουν οι επιδιορθωτές των οδών για τον κατοικισμό. (Δείτε Ησ. 58:12).PG 472.1