اصالحات گسترده شد

از طریق نوشته های ویکلیف و جان حُوص ) John Huss ( از اهالی بُوهیمیا ) Bohemia ( بود که باعث شد تا بسیاری از پیروی از خطاهای کلیسای روم دست شسته و وارد کار اصلاحات بشوند. مانند ویکلیف، حوص مسیحی شریفی بود، مردی فاضل و آموخته بود و در وقف به حقیقت تزلزل ناپذیر بود. توسل او به کلام مقدس و نکوهش شجاعانه او از زندگی ننگین و غیر اخلاقی روحانیون، باعث بیداری گسترده ای گردید و هزاران نفر با خرسندی عقیدۀ خالص تر را پذیرفتند. این مسئله آشفتگی و خشم پاپ و اسقف ها و کشیشان و راهبان را برانگیخت و حوص به شورای کُنستنَس Constance( ( احضار گردید تا به خاطر اتهام کفر و الحاد پاسخگو باشد. توسط امپراتور آلمان به او امان نامه داده شد و به محض ورود به کُنستَنس بطور شخصی توسط پاپ به او اطمینان داده شد که نسبت به او بی عدالتی نخواهد شد.DR 307.3

پس از یک محاکمۀ طولانی که او حقیقت را حفظ نمود، حُوص ملزم گردید که یا اصول عقاید خود را انکار کند یا بمیرد. او تقدیر شهادت را برگزید و پس از این که دید که کتاب هایش به آتش افکنده شد، او را نیز در صُلابه سوزاندند. در حضور مقامات کلیسائی و حکومتی، خادم خدا اعتراض جدی و وفادارانۀ خود را بر علیه فسادهای سلسله مراتب سیستم پاپ اع م نمود. ا اعدام او شرم آور بود چرا که به جدی ترین تعهد رسمی مبنی بر مصونیت او تجاوز شد و بی رحمی و نقض عهد روم به تمامی جهان نشان داده شد. دشمنان حقیقت، گرچه از آن آگاهی نداشتند، به کار عبث خود در نابود کردن ادامه دادند.DR 308.1

با وجود اوج گرفتن جفاکاری، اعتراض آرام، وقف شده، جدی و صبور، بر ضد شیوع فساد مذهبی پس از مرگ ویکلیف ادامه یافت. مانند ایمانداران ایام رسولان، بسیاری به خواستۀ خود از دارائی های خود برای امور مسیح گذشتند.DR 308.2

تلاش های بی شائبه ای انجام گردید تا قدرت سیستم پاپ گسترش یافته و تقویت شود ولی در حالی که پاپ ها همچنان ادعا می کردند تا نمایندگان مسیح باشند، زندگی آنان چنان فاسد بود که موجب نفرت و انزجار مردم شده بود. به مددِ اختراعِ صنعت چاپ، کلام مقدس بطور گسترده ای به گردش در آمد، و بسیاری به مشاهدۀ این که تعلیمات پاپ با کلام خدا هماهنگی ندارد، سوق داده شدند.DR 308.3

هنگامی که شاهدی وادار می شد تا مشعل حقیقت را بر زمین بیندازد، دیگری آن را از دست او می ربود و با شجاعتی بی باکانه آن را بالا نگاه می داشت. کشمکش نه تنها راه را برای رهایی افراد و کلیساها گشود بلکه ملت ها را نیز آزاد کرد. در پهنای فاصلۀ صدها سال، انسان ها دست خود را دراز نموده تا دستان لولارد ) Lollards ( ایام ویکلیف را بگیرند. تحت رهبری لوتر ) Luther ( اصلاحات در آلمان شروع شد؛ کالوین ) Calvin ( انجیل را در فرانسه موعظه نمود، و زوینگل ) Zwingle ( در سوئیس. جهان از خوابِ دوران بیدار شده بود، در حالی که از سرزمینی به سرزمین دیگر، صدای جادوئیِ «آزادی مذهبی » می پیچید. DR 308.4