Ang Pagduaw sa Roma
Si Lutero matuod gihapon nga anak sa iglesiang papanhon, ug wala gayud ing hunahuna nga mahimo pa siyang bisan unsa. Tungud sa kalooy sa Dios siya namandoan sa pagduaw sa Roma. Nagpadayon siya sa iyang panaw sa paglakaw lamang, nagpahulay sa mga konbento sa dalan. Didto sa konbento sa Italia nahibulong siya ug daku uyamut tungud sa kadato, pagkatahum, ug pagkaluho nga iyang nakita. Hinatagan siya principehanong agianan, ang mga monhe nagpuyo sa mga matahum nga lawak, sinaputan sa ilang kaugalingon sa labing mahal nga mga bisti, ug nangaon sa mga maanindot nga talad. Niini si Lutero napun-an sa kasakit ug pagduhaduha, kining talan-awona iyang gitanding sa madumilion ug malisud niyang panginabuhi. Ang iyang hunahuna nalibog kaayo.ADA 111.1
Sa wala madugay iyang nakita sa halayo ang siyudad nga pito ka bungtud. Uban sa halalum nga pagbati mihapa siya sa yuta, nga mituaw, “Balaang Roma, Ako nagyukbo kanimo!” Misulod siya sa siyudad, miduaw siya sa mga iglesia, nakadungug siya sa mga kahibulongan nga mga sugilanon nga ginasublisubli sa mga pari ug mga monhe, ug naghimo sa tanang mga ceremonias nga kinahanglanon. Sa bisan diing dapit iyang nakita ang mga talan-awon nga nakapuno kaniya sa dakung kahibulong ug kahadlok. Iyang nakita nga ang kadautan diha sa tanang klasi sa mga kaparian. Iyang nadungug ang mga mangil-ad nga tiaw-tiaw sa mga obispo, ug napuno siya sa hilabihang kahadlok sa makalilisang nga kangil-ad bisan sa panahon sa misa. Samtang siya nakigtipon sa mga monhe ug sa mga pumupoyo, iyang gikahibalag ang mga pag-usik-usik, mga paghuboghubog. Bisan asa siya lingi, sa dapit nga gipakabalaan iyang hikit-an ang kahugawan. “Walay usa nga makahunahuna, “siya misulat,”Unsa ang mga kadautan ug makau-ulaw nga mga buhat nga nahimo sa Roma; kinahanglan nga sila mamakita ug hidunggan aron nga pagatuhoan. Sa ingon niana nabatasan ang pagingon nga ‘kon adunay infierno, ang Roma nahaugbok didto; mao ang lungag diin maga-agi ang tanang sari sa sala.”ADA 111.2
Pinaagi sa bag-ong kasugoan, ang indulgencia gisaad sa pa-pa sa tanan nga mosaka nga magluhod sa ginganlan ug “Pilate’s staircase,” nga ginaingon nga mao ang gikanaugan sa atong Manluluwas sa iyang pagbiya sa hawanang hukmanan sa Roma, ug sa katingalahan kini gidala gikan sa Jerusalem ngadto sa Roma. Si Lutero sa usa ka adlaw sa dakung pagkadiosnon misaka niadtong mga ang-anga, nga sa kalit lamang ang tingug nga ingon sa dalugdug daw nagingon kaniya nga “Ang mga matarung mabuhi tungud sa pagtoo.” Mitindog siya pagdali sa dakung kaulaw ug kahadlok. Ang pulong wala gayud mawala sa kagamhan sa iyang kalag. Gikan niadtong panahona iyang nakita sa labing matin-aw pa kay sa kaniadto ang kangilad sa pagsalig sa tawohanong mga buhat alang sa kaluwasan, ug ang kinahanglanon sa kanunay nga pagtoo sa mga pahinungdan ni Kristo. Ang ilang mga mata nabuka, ug nga dili na gayud mahimo nga mapiyong pa pag-usab, sa mga limbong sa papado. Sa iyang paglingiw sa iyang nawong sa Roma, iya usab nga gilingiw ang iyang kasingkasing, ug sukad niadtong panahona ang pagbulag nag-anam ug kadaku, hangtud nga iyang giputol ang tanan niyang pagpakigtipon sa iglesiang papahon.ADA 112.1