Ang Dieta sa Spira

Walay sapayan. sang olihi, ang mga kagamhanan papanhon nagtago sang ila kaakig agud mahiusa sila sa paghimo sing pamatok sa mga Reformador. Ang Dieta sa Spira sang tuig 1526 naghatag sa kada estado sing bug-os nga kahilwayan sa religion tubtub sa pagkatipon sang konsilyo general; apang halus tumaliwan ang katalagman nga nagpapahuway sa ila, kag ipatawag liwan sang epmerador ang ikaduha nga Dieta sa pagtilipon sa Spira sang tuig 1529 sa katuyoan sa padugmok sang erejia. Ang mga principe ila nga pagapabuyokon, sa labing malinong nga paagi kon mahimo, sa pagdampig batok sa Reformasion; apang kon ini dili nahimo, si Carlos handa sa pagdangup sa mga hinganiban.AP 178.1

Ang mga Romano Katoliko nagpalabugal. Nag-alabut sila sa Spira sa labing madamu, kag sa dayag ipahayag ang ila pagkaakig sa mga reformador kag sa tanan nga nagadampig sa ila. Siling ni Melanchthon, “Kami mga upa kag nga sinilhig sang kalibutan; apang si Kristo nagatamud gikan sa ibabaw sa Iya mga kailo nga mga tinawo, kag magaluwas sa ila.”^{*D'Aubigne, lib. 13, cap. 5.} Ang mga principe nga nagatoo sa balita nga nakatambong sa Dieta gindumilian nga igawali ang maayong Balita sa kaugalingon nila nga balay. Apang ang mga tinawo sa Spira ginauhaw sang pulong sang Dios, kag wala sapayan sang pagdumili, linibolibo ang nagapanong sa mga pag-alagdan nga ginhiwat sa kapilya sang prineipe sang Sajonia.AP 178.2

Ini nagpadali sang katalagman. Ang balita gikan sa emperador nagabantala sa Dieta nga tungud kay ang resolusion nga nagahatag sing kahilwayan sa konsiensia nagpatubu sing daku nga kagamu, ang emperador nagpilit nga yadto nga resolusion. pagatapuson. Ining dili matarung nga buhat nagtuga sing kaakig kag kahadluk sa mga Kristohanon nga evangeliko.AP 179.1

Ang kahilwayan sa religion natukud sing legal, kag ang mga estado evangeliko nagtapat sa pagpamatok sa paglapas sang ila kinamatarung. Si Lutero, nga yara gihapon sa idalum sang pagtagudili nga ginhatag sa sentensia sa Worms, wala pagtuguti sa pagtambong sa Spira: apang ginsalilihan sia sang iya mga masigkamanugpangabudlay kag mga prineipe nga ginpatindug sang Dios sa pag-apin sang iya buluhaton sa sini nga hitabu. Ang halangdon nga Federiko sa Sajonia. ang manugtabang anay ni Lutero sang una, kinuha sang kamatayong; apang si Duke Juan nga iya utod kag salili, nagbaton sing malipayon sa Reformasion, kag kay sia abyan sang paghidaet, ginpakita niya ang daku nga kabaskug kag kaisug sa tanan nga mga butang nahanungud sa kaangtanan sang pagtoo.AP 179.2

Ang mga pari nagpamilit nga ang mga estado nga nagabaton sang Reformasion magpanugyan sing bug-os sa gahum sang Romano. Ang mga reformador sa isa man ka luyo, nagaangkon sang kahilwayan nga ginhatag anay sang una. Dili sila magpasugot nga ang Roma magdala liwan sa idalum sang iya gahum sadtong mga estado nga sa daku nga kalipay nagbaton sang pulong sang Dios.AP 179.3

Subung nga isa ka kompromiso sang olihi ila nga ginproponer nga sa dung nga wala pa matindugi sang reformasion, ang sentensia sa Worms dapat nga pagsondon sing matul-id; kag ang “sa sadtong mga dung nga ang mga tawo nagsipak gikan sa iya, kag nga dili sila makatuman sa iya sa wala sing katalagman nga rebok, dili sila maghimo sing bag-o nga pagbaylo. dili sila magtandug sang mga punto nga balaisan. dili sila magpamatok sa paghiwat sang misa, dili sila magtugot sa bisan sin-o nga Romano Katoliko sa pagbaton sang pagtolon-an ni Lutero.”^{*D'Aubigne, lib. 13, cap. 5.} Ini nga sugo nga nahimo sang Dicta, nakaghatag sing daku nga pagkabusug sa mga pari sang papa kag mga obispo.AP 179.4

Kon ini nga sentensia pagipatuman, “ang reformasion dili mapauswag ... sa duug nga wala pa mahibal-i, kag dili man mapat indug sa malig-on nga sadsaran ... sa sadtong mga duug nga iya na nasudlan.”^{*Aubigne, lib. 13, cap. 5.} Ang kahilwayan sa pagpamulong pagadumilian. Wala sing pagkonbertir nga igatugot, Kag sa sini nga pagdumili ang mga abyan sang reformasion pilit sa pagpanugyan sa gilayon. Ang paglaum sang kalibutan daw sa maduln. “Ang pagtindug liwan sang mga pangolo sang iglesia sang Roma ... magapabalik sa dili magsayup sang dumaan nga mga pag-abuso;” kag ang isa ka bagay sa dili madugay makita sa “paghimpit sang buhat sa pagpanlaglag nga nauvog na sing mabaskug,” sang panatismo kag mga pagbinais.^{*Aubigne, lib. 13, cap. 5.}AP 180.1

Sang nagtilipon ang partido evangeliko sa paghinambalanay sing tingub, ang isa magatulok sa isa sa daku nga kulba. Gikan sa isa kag isa nagapalibot ang pamangkot “Anano ang pagahimoon?” Ang daku nga halambalanon para sa kalibutan yara sa katalagman. “Magapanugyan bala ang mga pangolo sang reformasion, kag batonon ang sugo? Daw ano lang kunta ka hapus sa mga reformador sa sini nga katalagman, nga sa pagkamatuud isa ka labing daku, nga magbinais sa pagpasugot na lamang sa sayup. Pila lamang ka hinambog nga mga katarungan kag mga balibad ang ila kunta nakita sa pagpanugyan!AP 180.2

“Maayong palad kay nakilala nila nga yadto isa ka palatukuran ang ginpasadsaran sini nga katarungan, kag naghulolag sila sa may pagtoo. Anano ina nga palatukuran? Yadto amo ang matarung sang Roma sa paggapus sang konsiensia kag dumilian ang hilway nga pagpamangkot. Ang pagbaton sang ginproponer nga pagtapantapan nagakahulogan sang pagbaton nga ang kahilwayan sa religion dili pagpagowaon sa Sajonia; kag sa iban nga mga ginharian nga Kristohanon, ang hilway nga pagpamangkot kag pagbaton sang liwan nga pagtoo isa ka daku nga sala, kag dapat nga pagduawon sang makangilidlis nga bilanggoan kag sang kalerohan. Magapahanugot sila bala sa kahilwayan sa religion nga ibutang lamang sa isa ka dung? Nga ipabantala na lamang nga ang Reformasion nakahimo na sang iya katapusan nga konbertido kag amo na lamang ina? Ini nagakahulugan sang pagbudhi, sa sining mataas nga oras, sang buluhaton sang balita kag sang kahilwayan sang mga ginharian Kristohanon.”^{*Wylie, lib. 9, cap. 15.} Sa baylo sini bunt bala sila sa pagsakrifikar sang tanan nila, bisan pa ang ila estado, ang ila mga korona. kag ang ila mga kabuhi?^{*D'Aubigne, lib. 13, cap. 5, p. 83-87.}AP 180.3

Isikway naton ini nga sugo, “ang siling sang mga prineipe.” “Nahanungud sa konsiensia ang kadam-an (mayoridad) wala sing gahum.” Ang mga tulugyanan nagsiling: “Sa sugo sang 1526 nautang naton ang paghidaet nga ginaagum sang emperio: ang pagwala sa iya magapuno sang Alemania sing gamu kag pagbinahinbahin. Ang Dieta walay katarungan sa pagbuhat sing kapin pa sang sa pagpadayon sang kahilwayan sa religion tubtub nga magtilipon ang konsilyo.” Ang pag apin sa kahilwayan sang konsiensia amo ang katungdanan sang estado, kag ini dulunan na sang iya kagamhanan sa mga butang nahanungud sa religion. Ang kada pagbulut-an sa religion bangud sa gahum civil, nagahalad sang amo gid nga palatukuran nga ginapakig-awayan sing dungganon sang mga Kristohanon nga sumulonod sang Evangelio.AP 181.1

Si hari'ng Fernando, nga amo ang mangangatubang sang emperador sa Dieta, nakakita nga ang sugo magatuga sang malain nga pagbinahinbahin luwas lamang kon mapabuyok ang mga principe sa pagbaton kag sa pagbayaw sa iya. Busa iya nga gintinguhaan ang tanan nga buhat sa pagpabuyok, kay iya nahibal-an sing maayo nga kon gamiton niya ang gahum sa pagpasunod sa sini nga mga tawo magapatig-a tapat sa ila. Iya “ginpangavo sa mga prineipe ang pagbaton sang sugo, kag pasaligon sila nga ang emperador magakahamuut gid sing daku sa ila.” Apang ining mga matutum nga mga tawo nagakilala sang isa ka gahum nga labaw sang sa mga dutan-on nga mga gumalahum, kag nagsiling sila sing mahinay, “Tumanon namon ang emperador sa tanan nga butang nga magabulig sa pagpadayon sang hidaet kag dungug sang Dios.”^{*D'Aubigne, lib. 13, cap. 5. p. 85-87.}AP 181.2

Sa atubangan sang Dieta, ang hari sang katapusan naghambal sa principe kag sa iya mga abyan nga ang sentensia, “daw pagahimoon sa bayhon sang isa ka sugo gikan sa emperador.” kag nga “ang ila na lamang nabilin nga buhat amo ang pagpasngot sa kadamoan.” Sa tapus niya paghambal sini naggowa sia gikan sa katiponan, nga wala na magtugut sa mga reformador sing kahigayonan sa pagpakigsapul sa pagpahayag sang ila sabat. “Wala gid sing kapuslanan ang ila pagpakilooy sa hari sa pagbalik.” Sa ila protesta nagsabat sia, “Natapatan na ini nga butang; ang pagsunod amo na lamang ang nabilin.”^{* D'Aubigne, lib. 13, cap. 5.}AP 182.1