14: Ang Pag-uswag sang Kahilwayan

Ang mga Reformador Inglesa, bisan nga ila ginasikway ang pagtolon-an Romanista, nagaliuput man gihapon sang madamu niyang dagway nga pagsulondan. Busa bisan nga ang gahum kag ang mga pagtoloohan sang Roma ginasikway, madamu man sang iya mga pamatasan kag mga eeremoniales ang gindapon sa pagalagdan sa Iglesia sang Inglaterra. Ginaangkon nila nga ini nga mga butang dili mga butang sa konsiensia; kag nga wala sila ginasugo sa kasulatan, busa dili mga kinahanglan, apang wala lang ginadumilii tungud sini dili sila mga malain. Ang pagbantay sa ila nagapakitid sang linaw nga nagabulag sa mga iglesia reformada gikan sa Roma, kag ila ginamatarung nga ini nagapauswag sang pagbatok sang mga Romano sa pagtoloohan Protestante.AP 209.1

Sa iban nga nagaliuput gihapon sini kag may kahamuut sini nga kompromiso, ini nga mga kinamatarung daw labing maayo. Apang may yara man nga isa ka klase nga dili sugot sini. Ang kamatuuran nga ini nga mga pamatasan, “magataytay sang linaw nga nagaulot sa Roma kag sang Reformasion,”^{*Martin, Vol. 5, 22.} sa ila mga hunahuna amo ang matuud nga katarungan batok sa pagliuput sa ila. Ginatamud nila sila subung nga tanda sang paghiliupod nga ginluwasan sa ila, kag sa iya wala na sila sing handum sa pagbalik. Ila ginamatarung nga ang Dios sa Iya pulong nagtukud sing mga katadlongan nga magagahum sang pagsimba sa Iya, kag nga ang tawo wala sing kahilwayan sa pagdugang okon sa pagbuhin sing bisan diutay sa lla. Ang labing pamuno gid sang daku nga pagbulag sa pagtoo amo ang pagtinguha sa pag-ilis sang kagamhanan sang iglesia sa kagamhanan sang Dios. Ang pagbulag sa pagtoo sang mga Romano nagsugod sang ila pagtuman sang mga butang nga ginadumilian sang Dios, kag nagtapus sa pagdumili sang Iya ginatudlo sing maathag nga pagatumanon.AP 209.2

Madamu ang naghandum sing hanuut sa pagbalik sa kaputli kag kabunayag nga nagsaput sang una nga iglesia. Ginakabig nila ang madamu nga mga tinukud nga pamatasan sang Iglesia Inglesa subung nga monumento sa pagkamadiosdioson kag dili sila sa ila konsiensia makatingub sa ila pagsimba. Apang ang iglesia, tungud nga ginasakbay sang kagamhanan civil, dili magatugut sang bisan ano nga paglikaw sa iya mga dagway nga tulumanon. Ang pagtambong sa iya mga pag-alagdan ginakinahanglan sang kasugoan, kag ang mga pagkatipon sa religion nga wala sing pahanugot ginadumilian, kag ang manlalapas silotan sing pagbilanggo, pagtapok, kag kamatayon.AP 210.1

Sang pamuno sang ikanapulo kag pito ka siglo ang monarka nga bag-o lamang makasaka sa trono sang Inglaterra nagpahayag sang iya pagtapat sa “pagpatuman,” sa mga Puritanos^{*Puritano, mga tumoloo sa kay Kristo nga nagabatok sa Tradis'on kag nagatudlo sang labing sins'lyo nga pagtoo nga lain sa ginapatuman ang kasugoan sa Inglaterra.}“kon dili ... pigoson sila pagowa sa Inglaterra, okon labi pa ka lain nga silot.”^{*Baneroft Jorge, “History of U.S.A.“ part. 1, cap. 12, par. 6.} Ginapangita, ginahingabut, kag ginabilanggo, wala sila sing nakita sa palaabuton nga saad sang maayo nga mga adlaw, kag madamu ang nagpasunod sa isa ka koubiksion sa sadtong magaala-gad sa Dios suno sa ginadikta sang ila konsiensia, “ang Inglaterra magauntat sing walay katubtuban sa pagkapuluy-an nila.”^{*Palfrey, J. G. “History of New England,” cap. 3, par. 43.} Ang iban sang olihi nagtapat sa pagpangita sing dalangpan sa Holanda. Ang mga kaiwatan, mga kaperdehan, kag ang bilangoan naagum nila. Apang ang pagbatas sing malig-on sang olihi nagdaug, kag nakakita sila sing pasilongan sa maabyanon nga baybayon sang Republica sang Holanda.AP 210.2

Sa ila pagpalagyo ginbayaan nila ang ila mga puluy-an, ang ila mga pagkabutang, kag ang ila pangabuhian. mga dumUloong sila sa iban nga duta, sa tunga sang mga tawo nga tuhay sing pamulong kag mga pamatasan. Pilit sila sa pagsulud sa bag-o kag wala matilawi nga mga buluhaton sa pagpangita sing kabuhian. Apang ginbaton nila sing malipayon ang ila kahimtangan, kag wala gid magperde sing dag-on sa pagpakatamad kag pagpangalisud. Bisan nga gihapon ginasakit sang kaimolan, nagapalasalamat sila sa Dios tungud sang mga pagpakamaayo nga sa gihapon Iya ginatugnt sa ila, kag nakakita sila sing kalikay sa wala sing nagagamu sa ila espirituhanon nga pag-alagad. “Nahibal-an nila nga sila mga manlulugayaw, kag wala sila nagatamud sing tama sa sadto nga mga butang kondi ginbayaw nila ang ila mga mata sa langit, ang ila pinakamahal nga duta, kag palinongon ang ila mga espiritu.”^{*Baneroft, part. 2, cap. 12, par. 15.} Nagsalalig sila sa mga saad sang Dios, kag wala Niya sila pagpatumbayai sa oras nga kinahanglan. Kag kon ang mga kamut sang Dios daw nagatudlo sa ila sa isa ka luyo sang dagat sa diin sila makakita sing duug sa ila kaugalingon, kag makabilin sa ila mga kabataan sang hamili nga palanublion sang kahilwayan sa religion, magalakat sila sa wala sing isol, sa mga banas sang Makaako.AP 213.1

Ang Dios nagtugot sa mga pagtilaw sa pag-abut sa iya mga tinawo sa pag-aman sa ila sa pagtuman sang iya mga tuyo sa ila nga puno sing bugay. Ang iglesia ginpaka-ubus agud nga pakataason sia. Ang Dios bunt sa pagpakita sang Iya gahum tungud sa iya, agud sa paghatag sa kalibutan sing isa liwan ka tawo magapauswag sang Iya himaya, kag sa pagdala sang iya mga tinwo sa duug nga walay katalagman. Ang mga paghingabut kag ang mga pagdestierro nagbukas sang dalan pakadto sa kahilway.AP 213.2